Qadimgi Yunoniston va Rim davlatlarida tarbiya va maktab - Педагогиka - Презентации

Qadimgi Yunoniston va Rim davlatlarida tarbiya va maktab

Загружено в:

13.12.2024

Скачано:

0

Размер:

169.6318359375 KB

Qadimgi Yunoniston va Rim davlatlarida tarbiya va maktab

Reja: 1 Yunonistonning ta'lim tizimi. 2 Rimda ta'lim tizimi: ta'limning amaliyoti va davlat bilan aloqasi. 3 Ta'lim va tarbiyaning o‘ziga xos jihatlari 4 Qadimgi Yunoniston va Rim jamiyatlarida ta'lim va tarbiyaning ahamiyati.

Qadimgi Yunoniston Yunonistonning Ta'lim Tizimi O‘zining Falsafiy Yondashuvi Va Tafakkurga Bo‘lgan Yuksak Hurmati Bilan Mashhurdir. Erta Ta'lim Odatda Uyda Yoki Xususiy Maktablarda Bo‘lgan. O‘quvchilar O‘qish, Yozish, Musiqa, Sport Va Falsafiy Fanlarga E'tibor Berishgan. Aristotel, Platon Va Boshqa Faylasuflar Ta'limni Nafaqat Bilim Olish, Balki Axloqiy Va Ijtimoiy Mas'uliyatni O‘rgatish Sifatida Ko‘rgan. - Yunoniston Jamiyatida Sport Va Jismoniy Tarbiya Katta Ahamiyatga Ega Edi. Ayniqsa, Olimpiya O‘yinlari Muhim Madaniy Voqea Bo‘lib, Fuqarolarning Jismoniy Barkamolligini Targ‘ib Qilgan.

Qadimgi Rim: - Rimda ta'lim tizimi Yunoniston ta'limidan ko‘proq amaliy bo‘lib, davlat ishlariga tayyorlashga qaratilgan edi. Oratorlik san'ati, huquq va tarix ta'limi alohida e'tiborda edi. Ota-onalar o‘z farzandlarini o‘qitishda muhim rol o‘ynashgan, lekin ta'limning yuqori qatlamlari ko‘proq elita va aristokratiya vakillariga mo‘ljallangan edi. - Qullik tizimi ham ta'limni ta'sir qilgan; qullar odatda o‘z xonadonlarida ta'lim olishgan yoki maxsus maktablarda o‘qitilgan.

Shu tariqa, qadimgi Yunoniston va Rim davlatlarida ta'lim faqat ilmiy bilimlarga asoslanib qolmay, balki jamiyatda fuqarolik, axloq, va jismoniy tarbiya masalalariga ham alohida e'tibor qaratilgan.

Rimda ta'lim tizimi o‘zining amaliy, ijtimoiy va siyosiy jihatlari bilan ajralib turardi. Ta'lim jamiyatda har bir fuqaroning maqsadga erishishi, davlat boshqaruvida faol ishtirok etishi, va harbiy yoki iqtisodiy sohalarda muvaffaqiyatga erishishi uchun zarur bo‘lgan vosita sifatida qaralgan. Rimda ta'lim tizimining asosiy jihatlari quyidagilardir:

1. Ta'limning amaliyoti Rimda ta'limning asosi an'anaviy va amaliy bilimlarga tayangan. Ta'lim tizimi quyidagi asosiy bosqichlardan iborat edi: Boshlang‘ich ta'lim: Bolalar o‘z oilalaridan boshlang‘ich ta'lim olishgan, ko‘pincha xususiy o‘qituvchilar yoki qullar tomonidan. O‘qish, yozish va hisoblash asoslari o‘rgatilgan. Ota-onalar o‘z farzandlarini o‘qishga yo‘naltirgan, ammo bu asosan yuqori sinf va boy oilalar uchun xos edi.

Orta ta'lim: Erkin fuqarolar uchun ta'lim ko‘pincha shaxsiy o‘qituvchilarga yoki maktablarda davom etgan. Bu bosqichda tarix, falsafa, adabiyot, huquq va oratorlik o‘rgatilgan. Oratorlik va huquq ta'limi, ayniqsa, senatorlar va siyosiy arboblar uchun zarur bo‘lgan. Yuqaridagi ta'lim (filosofik, siyosiy, huquqiy): Rimning yuqori qatlamlarida yoki elita vakillari uchun ta'lim davom etdi. Bu o‘qishlarga falsafa, davlat boshqaruvi, huquq, va harbiy san'atlar kirgan. Rimliklar uchun oratorlik san'ati juda muhim bo‘lib, bu san'at siyosat va sud ishlarida katta o‘rin tutgan.

2. Ta'lim va davlat bilan aloqasi Rimda ta'lim va davlat o‘rtasida mustahkam aloqalar mavjud edi: Siyosiy mas'uliyatlar: Rimda ta'lim tizimi asosan fuqarolarni davlat ishlariga tayyorlashga qaratilgan edi. Oratorlik san'ati va huquqiy ta'lim davlat xizmatida ishlashni istagan shaxslar uchun zarur bo‘lgan. Rimliklar o‘z farzandlarini hukumatda ishlashga tayyorlash uchun ta'lim olgan.

Davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash: Rimda davlat ta'limni moliyalashtirishni o‘z zimmasiga olmagan, ammo ba'zi hollarda davlat maqsadli ta'lim dasturlarini tashkil etgan. Masalan, harbiy xizmatga tayyorlash uchun ta'lim berilgan. Qullarning ta'limi: Rimda qullar ko‘pincha o‘z egalaridan ta'lim olishgan, ammo ular uchun ta'lim cheklangan va ko‘pincha ishlashga yo‘naltirilgan edi. Biroq, ba'zi qullar, ayniqsa, ma'lum bilimlarga ega bo‘lgan qullar (masalan, yunon qullari) o‘qituvchi yoki murabbiy sifatida ishlaganlar.

3. Jismoniy tarbiya va harbiy ta'lim Rimda ta'lim jismoniy tarbiya va harbiy ta'limni ham o‘z ichiga olgan. Rimning harbiy hokimiyatini mustahkamlashda ta'lim katta rol o‘ynagan: Harbiy ta'lim: Rimning ta'lim tizimi fuqarolarni harbiy xizmatga tayyorlashni ham o‘z ichiga olgan. O‘quvchilar jangovar san'atlar, strategiya va taktika o‘rganishgan. Jismoniy tarbiya: Jismoniy kuch va kuch-quvvatni oshirish uchun sport va jismoniy mashqlar muhim edi. Rimda gladiatorlar o‘yinlari va sport musobaqalari katta ahamiyatga ega edi, va bu ta'limning bir qismi sifatida qaralgan.

4. Qullarning ta'limi Rimda qullar uchun ta'lim chegaralangan bo‘lsa-da, ba'zi hollarda ularga ma'lum bilimlar va hunarlar o‘rgatilgan: - Rim qullari: Qullarga ko‘proq amaliy bilimlar o‘rgatilgan, masalan, hunarmandchilik, xizmat ko‘rsatish yoki boshqa ishlarga tayyorlash. Biroq, ba'zi qullar o‘qituvchi, yozuvchi yoki madaniyatshunos sifatida ishlashgan, ular ko‘pincha yuqori sinf oilalarining xizmatlarida bo‘lgan. - Qullarning ta'lim olish imkoniyati: Ba'zi qullar ta'lim olishga huquq berilgan bo‘lsa-da, bu imkoniyat ko‘pincha juda cheklangan bo‘lgan.

Rimda ta'lim tizimi amaliy, fuqarolik va davlat ishlariga tayyorlovchi bo‘lib, jamiyatning barcha qatlamlari, ayniqsa yuqori sinf vakillari, ta'lim olishga katta e'tibor berishgan. Ta'lim tizimi davlat bilan aloqada bo‘lib, siyosiy, huquqiy va harbiy sohalarda faol ishtirok etishga tayyorlangan shaxslarni tarbiyalashga yo‘naltirilgan. Bu tizim Rim imperiyasining siyosiy va ijtimoiy barqarorligini ta'minlashda muhim rol o‘ynagan.v

Ta'lim va tarbiyaning o‘ziga xos jihatlari qadimgi Yunoniston va Rim davlatlarida jamiyatning axloqiy, intellektual va jismoniy rivojlanishiga katta ta'sir ko‘rsatgan. Har ikkala madaniyatda ham ta'lim va tarbiya nafaqat bilim berish, balki shaxsiyatni shakllantirish, axloqiy va ijtimoiy mas'uliyatni rivojlantirish maqsadida amalga oshirilgan. Quyida bu jihatlar batafsil ko‘rib chiqiladi:

Axloqiy va ijtimoiy tarbiya Qadimgi Yunoniston: Yunoniston jamiyatida ta'lim va tarbiya axloqiy qadriyatlarni rivojlantirishga qaratilgan edi. Faylasuflar, ayniqsa, Sokrat, Platon va Aristotel, ta'limni nafaqat bilim olish, balki axloqiy fazilatlarni shakllantirish deb hisoblashgan. Ta'lim va tarbiya orqali insonning ichki dunyosi, yaxshi fuqarolik mas'uliyati, adolat va poklik kabi axloqiy qadriyatlar o‘rgatilgan. Platon o‘zining "Respublika" asarida fuqarolarning axloqiy va aqliy jihatdan kamolotga erishishlarini ta'kidlagan. U, shuningdek, ta'lim orqali jamiyatni adolatli va barqaror qilishni maqsad qilgan. 15

Qadimgi Rim: Rimda ham ta'lim va tarbiya jamiyatda fuqarolarning axloqiy mas'uliyatini o‘rganishga qaratilgan edi. Rimliklar uchun axloqiy fazilatlar, masalan, jasorat, adolat, vatanparvarlik va o‘z vazifalarini bajarishga bo‘lgan mas'uliyat muhim edi. Rimda ta'lim orqali "virtus" (fazilat) va fuqarolik mas'uliyati rivojlantirilgan.

172. Jismoniy tarbiya - Qadimgi Yunoniston: Yunonistonning ta'lim tizimida jismoniy tarbiya va sport muhim o‘rin tutgan. Yunonlar jismoniy salohiyatni oshirish uchun palestra (sport maktablari) va gymnasiya (jismoniy mashqlar o‘tkaziladigan joylar) kabi o‘quv muassasalariga ega bo‘lgan. Olimpiya o‘yinlari nafaqat sport musobaqalari, balki diniy va madaniy tadbir sifatida ham ahamiyatga ega edi. Jismoniy tarbiya orqali fuqarolarni kuchli va barkamol qilish, shu bilan birga, ruhiy va ma'naviy yuksalishga erishish maqsad qilingan.

18 Qadimgi Rim: Rimda ham jismoniy tarbiya muhim o‘rin tutgan. Gladiatorlar o‘yinlari va boshqa sport turlarini rivojlantirish, fuqarolarni jismoniy kuch va chidamlilikka o‘rgatishning bir usuli bo‘lgan. Harbiy xizmatga tayyorlashda jismoniy tarbiya alohida ahamiyat kasb etgan.

19 Falsafiy va ilmiy yondashuv Qadimgi Yunoniston: Yunoniston ta'lim tizimida falsafa katta o‘rin tutgan. Aristotelning "Ilm-fan va bilim" haqidagi ta'limotlari yunon ta'limida markaziy o‘rin tutgan. Yunon faylasuflari ta'limni nafaqat axloqiy, balki aqliy yuksalish nuqtai nazaridan ham ko‘rgan. Ular insonni tabiatni tushunishga va uning mohiyatini o‘rganishga undagan.

20Qadimgi Rim: Rimda ta'lim va tarbiya ko‘proq amaliy bilimlarga, huquq, harbiy san'atlarga va oratorlik san'ati kabi ijtimoiy jihatlarga qaratilgan edi. Rimda falsafa, ayniqsa Stoizm va Epikureizm maktablari ko‘proq jamiyatdagi mas'uliyat va ichki tinchlikni o‘rganishga qaratilgan edi. Rimliklar axloqiy qadriyatlar va jamiyatdagi tartibni saqlash uchun ta'limni asosiy vosita sifatida qabul qilishgan.

Qadimgi Yunoniston va Rim davlatlarida ta'lim va tarbiya o‘zining axloqiy, intellektual, jismoniy va ijtimoiy jihatlari bilan jamiyatni shakllantirishda muhim rol o‘ynagan. Har ikkala madaniyatda ta'lim nafaqat bilim olish, balki insonni axloqiy, jismoniy va ijtimoiy jihatdan kamolotga erishishga yo‘naltirilgan. Bu jarayon jamiyatda fuqarolik mas'uliyatini oshirish, barqarorlikni ta'minlash va yuqori ma'naviy qadriyatlarni targ‘ib qilishga xizmat qilgan. 21

E’tiboringiz uchun rahmat

Похожие

Jahon pedagogika fanining rivojlanish tarixi

Qadimgi Sparta va Afina maktablarida ta’lim-tarbiya

XIV- XVI asrlarda Movorounnahrda tarbiya, maktab va pеdagоgik fikrlar

Jahon pedagogika fani rivojlanish tarixi bayoni

Tarbiya jarayonining mazmuni. Tarbiya qonuniyatlari va tamoyillari