Педагогик қобилият, унинг турлари - Педагогиka - Презентации

Педагогик қобилият, унинг турлари

Загружено в:

06.03.2023

Скачано:

0

Размер:

152.357421875 KB

ПЕДАГОГИК ҚОБИЛИЯТ, УНИНГ ТУРЛАРИ 1

РЕЖА: . 1. Қобилиятнинг педагогик – психологик таснифи 2. Ўқитувчи педагогик қобилиятини ривожлантириш функциялари 3 . Педагогик қобилиятнинг асосий сифатлари ва хусусиятлари . 4.Педагогик таъсир кўрсатиш – коммуникатив қобилиятнинг асосий усули сифатида01

Қобилият шахснинг индивидуал- психологик хусусияти бўлиб, муайян фаолият юзасидан лаёқати ва ишни муваффақиятли амалга ошириш субъектив шарт- шароитини ифодаловчи индивидуал психик сифатлар йиғиндисига айтилади, зарур бўлган билим, малака ва кўникмаларни эгаллаш динамикасидаги фарқларни аниқлайди. 2B1E 1B 32 16 32 13 2B1E 15 2E 14 1F 1D15 1E

Ўқитувчининг касбий фаолиятида муҳим аҳамият касб этишини таъкидлаб, қуйидаги қобилиятларни кўрсатиб ўтади : Ўқитувчининг ўқувчи-лар билан дарс ва дарсдан ташқари жараёнларда синфда ижобий руҳий иқлим ярата олиши. Ушбу қобилият тури ҳар бир ўқитувчиттг сергаклигида, ўқувчиларнинг руҳиятини, ички дунёсини кўра олишида намоён бўлади. Шунда ўқитувчи ким нимага қодир эканлигини олдиндан башорат қила олади. Бундай қобилиятга эга бўлган инсонлар мусиқани севишади, оҳангни яхши ҳис қилишади, декламация асосида яхши ўқишади, эшитган нарсасини хотирада сақлайди, айниқса. шеър еа қўшиқларни севиб тинглайди.Мулоқот қилиш (коммуникатив ) қобилияти: Воқеаларни олдиндан кўра олиш қобилияти . Эшитиш ва ҳис қилиш қобилияти 1 2 3

Кинестетик (тери- мускул) қобилият Мантиқий қобилият Шахснинг ички қобилияти ўқитувчинииг ўз хатти ҳаракатларини мувофиқлаштириш қобилияти, ҳаракат оҳангини хис қилиб йўналтиради, вақтни, харакат суръатини ҳис қилиш, маиший қулайликларни ярата олиш,, ҳаёт марҳаматларидан роҳатланиш. мулоҳаза юритишни, рақамларни, матема-тикани, мураккаб масалаларни севиш, сабабият ва натижаларни тушуниш малакаси, воқеликда асосийни иккинчқ даражалисидан ажрата олиш; ўз-ўзини билиш, тушуниш ва ҳис қилиш қобилияти. Эркин шахсда қўрқув ёки ноэркинлик туйгуси камдан-кам ҳолда бўлади.4 5 6

бу сифат жиҳатидан янги, оригинал ва такрорланмас бирор янгиликни пайдо қилувчи фаолиятдир . белгиланган ҳар қандай муаммо муваффақиятли ҳал қилинади; ижод қилишга лаёқатли бўлган ўқитувчиларнинг асосий қисмида бу жиҳатлар намоён бўлади .Ижодкорли к Маҳсулдор ижодкорлик

жамиятда рўй бераётган касбий фаолиятга оид янгиликларни дадил ўзлаштириш ва тарғиб қилишни англатади, яъни унинг асосида ғоялар (фаразлар) ҳосил қилиш жараёнини интенсификация қилиш ва уларнинг ҳақиқатга яқинлигини (эҳтимоллигини, ишончлилигини) изчил амалга ошириш ва бунда янги ҳолатда дадил ҳаракат қилиш қобилияти, фикрлаш жараёни асосида тафаккурни ривожлантириш кузатилади . ўқитувчи ижтимоий аҳамиятга эга бўлган янги назарияларни яратади, ўз фикрлари ва таклифлари билан чиқади, моҳир ва тажрибали, лаёқатли ўқитувчиларгина бунга эришиши мумкин.Эвристик ижодкорлик Креатив ижодкорлик

Педагогик қобилиятнинг қуйидаги асосий сифатлари ажратиб кўрсатилган: Ўз касбига муҳаббат, ўқувчиларни сева олиши. Ўз мутахассислик фанини яхши билиши, унга қизиқиши Педагогик тактга (одоб ва гўзалликка) эга бўлиш Болалар жамоасига сингиб кета олиш. Ўз меҳнатига ижодий ёндашиш. Жавобгарликни ҳис этиш. Тарбиявий билимларни эгаллаганлиги.

Қобилиятлар тизими қуйидаги хусусиятлари билан фарқ қилинади таянч хусусиятлар етакчи хусусиятлар ёрдамчи хусусиятлар асосий хусусиятлар2F 0A 16 19 2707 0C 13 27

педагогик қобилиятнинг асосий хусусиятлари ўқитувчининг юксак педагогик-психологик билимлари натижасида доимий шаклланиб боради: Коммуникатив қобилият Перцептив кобилият ўқитувчининг педагогик жамоа ва ота-оналар, маҳалла аҳли билан бўладиган ўзаро мулоқотида уларнинг руҳий ҳолатларини тушуниш ва уларга ҳамдард бўлиш, мулокртга киришишида пок кўнгиллилик. Ўқитувчи бунда психологик билимларга эга бўлиши, муомала маданиятини мунтазам ўзида шакллантириб бориши лозим. ташқи оламни ва муҳитни сезиш, идрок этиш, яъни кузатувчанлик муҳим рол ўйнайди. Ўқитувчининг шижоати натижасида ривожланади, такомиллашади. Ўқитувчи ўқувчининг психологиясини, психик ҳолатини ўзига сингдириб идрок этади, синф жамоасининг ҳолатига педагогик вазиятига одилона баҳо беради.2B 2B

Болаларга бўлган мухаббатдан келиб чиқадиган ўқувчиларнинг ҳис- туйғусини, психологик ҳолатларини қалбдан ҳис этиш, тушуниш, идрок этиш, уларга ачиниш хусусиятларидир. Эмпатик қобилият01 0B13 322622 2815 31 18 39 38 38 22

Таълим жараёнини муқобиллаштириш қобилияти Дидактик қобилият ўқитувчи ўз билими-ни ўқувчи онги ва тафаккурига кам куч сарфлаш эвазига етказа олиши, таълим ва тарбияда белгиланган муддатда мақсадга эришиш қобилиятидир педагогик қобилиятнинг таркибий қисми-дир. У синф ўқувчиларининг ўқитувчи томонидан турли жамоат ишларига, тўгаракларга жалб қила олишида, синф жамоасининг ҳар бир ўқувчига фаол вазиятни таъминлаб беришида намоён бўлади2B 02 04 12 0B 04 03 04 02 14 0B 06 101E 10

Конструктив қобилият Билиш қобилияти Англаш (тушуниш) кобилияти ўқитувчининг онгли равишда юзага келтирил-ган касбий педагогик вазият босқичларини олдиндан режалаштира олиши ўқитувчининг ўз фанини ва бошқа фанларни чуқур билишида, ўзлаштиришида намоён бўлади ўқитувчининг зийраклигида, воқеа ва ходисаларга адолатли муносабатда бўлиши03 0D 11 1305 0A

Педагогик қобилиятлар тизимига кирадиган ёрдамчи хусусиятлар ва хислатлар қуйидагилардан иборат ақл-идрокнинг муайян турлари, ҳозиржавоблик; камчиликларга танқидий эътибор, собитқадамлик; ўқитувчининг нутқи: нотиқлик санъати, сўз бойлигининг теранлиги актёрлик хусусияти: мимика ва пантомимика, хаёлий фантазия ишлата олиш, руҳий ҳиссиётни жиловлай олишпедагогик такт ва педагогик назокатга эга бўлиш

коммуникатив қобилиятнинг қуйидаги йўналишлари мавжуд: ўкувчини ишонтириш ўқувчи онгига таъсир этиш ўзгаларга тақлид қилиш1F 25 32

Ўқувчини ишонтириш- тарбияланувчининг онгига қаратилган бўлиб, ўқитувчи фикр - мулоҳазаларини таъсирчан нутқи орқали ўқувчининг билимлар тизимига, дунёқарашига, хулқ-атворига, хатти-ҳаракатига таъсир этади ва уни қисман ўзгартиради. Ўқувчи онгига таъсир- ўзаро фикр алмашиш жараёнида шаклланадиган мураккаб психологик хусусият бўлиб, ўқитувчи коммуникатив қобилиятининг универсал омил ҳисобланади. Ўқитувчиларнинг ўзаро сухбати ва фаолияти жараёнида тарбияланувчи онгига таъсир этишнинг ўзига хос хусусияти шундан иборатки, у ўқувчиларнинг психикаси ва хулқ-атворига сезиларсиз равишда таъсир кўрсатади. Тақлид қилиш шахснинг психологик хусусияти бўлиб, ўзи севган бирор намунага, ибратга амал қилишидир. Ўқувчи ўзи учун идеал деб билган кишининг хулқ-атвор намуналарига онгсиз равишда тақлид қилади.

Педагогик таъсир кўрсатиш – коммуникатив қобилиятнинг асосий усули сифатида Талаб - таълим ва тарбия жараёнида ўқитувчининг тарбияланувчига нисбатан шахсий муносабатларида намоён бўлади. Уқувчининг у ёки бу хатти-ҳаракати ўқитувчи назоратида бўлиб, ижобий жиҳатлари рағбатлантириб борилади ёки аксинча ножўя хатти-ҳаракати тўхтатиб қўйилади. Истиқбол - таъсирчан педагогик усул бўлиб, ўкувчиларда мустақил фикр юритишни, маълум бир мақсадга, орзуга эркин интилиш ҳиссини такомиллаштиради. Бу мақсадлар уларнинг шахсий интилишларида, қизиқиш ва муддаоларида намоён бўлади. Ушбу усул мактаб ўкувчиларини шахс сифатида энг муҳим инсоний фазилатларидан бири бўлган мақсадга интилувчанликни ривожлантиради. Жамоатчилик фикри - тарбиявий таъсир кўрсатишнинг энг муҳим усули бўлиб, ўқувчиларнинг ижтимоий фойдали фаолиятини бажарилиш натижаларига қараб мунтазам рағбатлантириб боришда намоён бўлади.

Похожие

Ўқитувчи фаолиятида педагогик қобилият

Педагогик маҳорат ва унинг таълим-тарбиядаги ўрни

Педагогик жараённи бошқариш ва унинг психологик талаблари

Мутахассислик фанларини ўкитишда фаоллик, фаолият ва унинг турлари

Олий таълимда педагогик амалиёт дарсларини ташкиллаштириш ва унинг аҳамияти