Оилада маънавий-ахлоқий ва миллий қадриятлар шакллантиришда ота-онанинг вазифалари - Педагогиka - Презентации

Оилада маънавий-ахлоқий ва миллий қадриятлар шакллантиришда ота-онанинг вазифалари

Загружено в:

12.08.2021

Скачано:

0

Размер:

6295.5 KB

ОИЛАДА МАЪНАВИЙ-АХЛОҚИЙ ВА МИЛЛИЙ ҚАДРИЯТЛАР ШАКЛЛАНТИРИШДА ОТА-ОНАНИНГ ВАЗИФАЛАРИ

Ф арзандларни ота-боболарнинг маънавий меросларига таяниб т арбияла ш, ё ш авлод қалбида миллий қадриятларимизга садоқат ва эътиқодни мустаҳкамлаш доимо халқимизнинг диққат марказида муҳим масала бўлган. 12.08.21Акрамова Феруза

… Алҳосил, тарбия бизлар учун ё ҳаёт – ё мамот, ё нажот – ё ҳалокат, ё саодат – ё фалокат масаласидур. Таълим-тарбия зарурати Агар бир қушнинг ёш боласин олиб, Бўлур тарбият бирла йўлга солиб. Онасин олиб асрағон бирла ром, Қилмас киши саъй қилса мудом. Керак тарбият ёшликдан демак, Улуғ бўлса лозим келур ғам емак. Эгур бемашаққат киши навдани, Тўғунчи эгур куйдириб кавдани. Абдулла Авлоний : «Туркий Гулистон ёхуд ахлоқ» 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

““ Илм саҳрода - дўст, Илм саҳрода - дўст, ҳаёт чорраҳаларида - таянч, ҳаёт чорраҳаларида - таянч, ёлғиз дамларда - йўлдош, ёлғиз дамларда - йўлдош, бахтиёр дақиқаларда – раҳбар, бахтиёр дақиқаларда – раҳбар, қайғули онларда – мададкор, қайғули онларда – мададкор, одамлар орасида – зебу зийнат, одамлар орасида – зебу зийнат, душманларга қарши курашда – душманларга қарши курашда – қуролдир”.қуролдир”.

 КЕЛИНГ, АЗИЗ ДЎСТЛАР!  ОИЛА ИЛМИГА НАЗАР СОЛАЙЛИК!  ОИЛАНИНГ АЙРИМ СИР- АСРОРЛАРИНИ ЎРГАНАЙЛИК! Акрамова Ф.А.12.08.21

Ҳ ар бир юртнинг бугуни ар бир юртнинг бугуни ва келажаги мамлакат ва келажаги мамлакат ижтимоий тузилмаси ижтимоий тузилмаси бўлмиш оилага боғлиқ. бўлмиш оилага боғлиқ. Оила – нафақат бир Оила – нафақат бир юртнинг, балки юртнинг, балки умуминсониятнинг катта умуминсониятнинг катта сиёсати. сиёсати. Башариятнинг Башариятнинг тириклиги, узлуксизлиги – тириклиги, узлуксизлиги – оиладандир.оиладандир. 12.08.21Акрамова Феруза

 Агар оила бино бўлса, у қандай?  Агар оила ранг бўлса, у қандай ранг?  Агар оила мусиқа бўлса, у қандай?  Агар оила геометрик шакл бўлса, у қайси фигура?  Агар оила кайфият бўлса, у қандай? Акрамова Ф.А.12.08.21

Оила бу меҳр- муҳаббат, тушуниш, масъулият, сабр, бахт, қайғу, ташвиш … Акрамова Ф.А.12.08.21

12.08.21Акрамова Феруза - психология ф.н. доцент “ Миллатлар шарафини юқори мартабага кўтарадиган нарса миллионлар ила саналадиган аскарлар-у, дунёда энг буюк ва зўр бўлган кемалар эмас, балки энг оз эътибор берадиганимиз ё бўлмаса, ҳеч бир замон эътибор бермасдан қоладиганимиз – оила дир. Оила низомсиз бўлса, унинг ёмон оқибати бутун миллатга таъсир этади ва шу сабабдан фазилат ўрнига разолат, тараққиёт ўрнини тубанлик негиз қуради... Агар бир миллатга бундай ҳол рўбарў келса, у миллат китобининг сўнгги варағи осилади...”

* Халқнинг аниқ мақсад сари ҳаракат қилиши, давлатманд бўлиши, бахтли бўлиб иззат-ҳурмат топиши, жаҳонгир бўлиши ёки заиф бўлиб хорликка тушиши, бахтсизлик юкини тортиши, эътибордан қолиб, ўзгаларга тобе ва қул, асир бўлиши уларнинг ўз ота-оналаридан болаликда олган тарбияларига боғлиқ. 12.08.21Акрамова Феруза

“ ОИЛА – эр- хотинлик иттифоқига, қариндошлик алоқаларига, умумий хўжалик юритадиган эр ва хотин, ота-она ва болалар, ака-ука ва опа-сингиллар, бобо-бувилар ва бошқа қариндошлар ўртасидаги муносабатларга асосланган кичик ижтимоий гуруҳ, жамиятнинг асоси, давлат қудратининг манбаи”. Ўзбекистон файласуфлари Миллий жамияти томонидан нашр қилинган “Маънавият – асосий тушунчалар изоҳли луғати”дан

12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцентОИЛАНИНГ ЖАМИЯТ УЧУН МУҲИМЛИГИ Оила – жамият бўғини, никоҳга ва ўзаро тушунишга асосланади Оила авлод ва миллат давомийлигини таъминлайди Оилада тарбиявий, психологик, молиявий, жинсий ва бошқа вазифалар бажарилади Оиладаги муносабатлар заминида шахс комил инсон бўлиши ёки хулқи бузуқ одам бўлиб етишиши мумкин Оиланинг носоғломлиги, низо ва ажралишлар жамиятга иқтисодий, ижтимоий, психологик зарар етказади Инсон оилада ўрин ва қадр топмаса, жамиятда ўрин топиши қийин Оила барқарорлиги – жамият барқарорлиги ва фаровонлигидир

МОДДАЛАР КОНСТИТУЦИЯ ВА ОИЛА МУНОСАБАТЛАРИ XIV Боб 63-модда Оила жамиятнинг асосий б ўғинидир ҳамда жамият ва давлат муҳофазасида бўлиш хуқуқига эга. Никоҳ томонларнинг иҳтиёрий розилиги ва тенг ҳуқуқлигигига асосланади. 64-модда Ота-оналар ўз фарзандларини вояга етгунларига қадар боқиш ва тарбиялашга мажбурдирлар. Давлат ва жамият етим болаларни боқиш, тарбиялаш ва ўқитишни таъминлайди, болаларга бағишланган хайрия фаолиятларини рағбатлантиради. 65-модда Фарзандлар ота-оналарнинг насл-насабидан ва фуқаролик ҳолатидан қатьи назар, қонун олдида тенгдирлар. Оналик ва болалик давлат томонидан муҳофаза қилинади. 66-модда Вояга етган, меҳнатга лаёқатли фарзандлар ўз ота-оналари ҳақида ғамҳўрлик қилишга мажбурдирлар. 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

Жамиятнинг қандай қарор топиши кўп Жамиятнинг қандай қарор топиши кўп жиҳатдан оилага боғлиқ. Негаки, жиҳатдан оилага боғлиқ. Негаки, жамият бамисоли бир тана бўлса, оила жамият бамисоли бир тана бўлса, оила унинг юрагидир. Юракдан танага унинг юрагидир. Юракдан танага тарқаётган қоннинг тозалиги танани тарқаётган қоннинг тозалиги танани бақувват ва соғлом тутади. Айнан бақувват ва соғлом тутади. Айнан юрак тана холатини билдиради. юрак тана холатини билдиради. Жамият учун оила шундай даражада Жамият учун оила шундай даражада мақомга эга.мақомга эга. 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

* Оиланинг муқаддас вазифаси 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

* Фарзанднинг атрофдаги инсонларга муносабати, дунёга қай кўз билан қараши унинг ҳаётидаги биринчи ва асосий мураббийлари бўлмиш ота - онага боғлиқдир. 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

* Луқмони Ҳакимдан: “Нега хадеб ўғлинга насиҳат қилаверасан?” деб сўрашганда, у: “Катталарнинг насиҳати ёшлар учун боғбон ниҳолни парвариш қилгани кабидир. Боғбон ниҳолнинг номуносиб шоҳларини бутаб туради, ён-атрофида фойдасиз гиёҳларнинг ўсишига йўл қўймайди, яхши ўсиши учун кучини сарфлайди. Бундай парвариш туфайли ниҳол бақувват бўлиб ўсади, катта бўлганда ширин шакар мева беради. Бола ҳам ниҳол кабидир. Агар у тарбият қилинмаса ёмон феълларга мубтало бўлади”, деган экан.

* Рўзғорни ким қилур бут? * Ким бор, ташвиш тамом унут? * Биз деб жондан кечган ким? * Жумбоқларни ечади ким? * Гуноҳ қилса кечирар ким? * Лочин қилиб учирар ким? * Ким доимо омон бўлсин? * Ким бизларга посбон бўлсин? * Дадалар, оталар, эркаклар ....

* Ота – оиланинг бошлиғи * Ота – оиланинг бошқарувчиси * Ота – оиланинг забардаст устуни. * Ота – оиланинг раҳнамоси. * Ота – оиласининг таъминотчиси ва боқувчиси. * Ота – фарзандларнинг муқаддас қиблагоҳи. * Ота – энг холис насиҳатгўй. * Ота – ўз болаларининг фахру ғурури. * Ота ҳаёти – болага ибрат. 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

«Агap боланинг хулқи ёмон бўлса, бунда «Агap боланинг хулқи ёмон бўлса, бунда боланинг айби йўқ, ҳамма айб – отасида, боланинг айби йўқ, ҳамма айб – отасида, бошқа киши эмас». бошқа киши эмас». Юсуф Хос Хожиб.Юсуф Хос Хожиб. Шариатда фарзанди, авлоди қадр-Шариатда фарзанди, авлоди қадр- қимматини билмаган. авлодига муҳаббати қимматини билмаган. авлодига муҳаббати бўлмаган, авлодини ёмон йўлдан бўлмаган, авлодини ёмон йўлдан қайтармаган, тўғри йўлга бошламаган ота қайтармаган, тўғри йўлга бошламаган ота ҳақиқий, чин мусулмон эмас, дейилади.ҳақиқий, чин мусулмон эмас, дейилади. * ОТА - оила устуни 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

* ОТАЛАРГА МУРОЖААТ: 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

* Оталар ўз фарзандларини энг аввало одамлар қаторига қўшмоғи, жамиятнинг фаол аъзоси ва давлатнинг ишончли фуқаросига айлантирмоғи зарур. Яхши оталарсиз яхши тарбия бўлмайди. Тарбияда яхши ўқитувчини янада яхшироқ ўқитувчи билан алмаштириш мумкин. Аммо, ёмон отани, яхши ота билан ҳам алмаштириб бўлмайди. Отани тарбия бобидаги ўрни улкан аҳамиятга моликдир. 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

ТАРИХДА БУЮК ИНСОНЛАР, ДОНИШМАНДЛАР ЭРКАКЛАР:

* Буюк муҳаддис Имом Бухорий бобомиз барча илм сирлари билан қизиқиб, дунё кезиб, 60 мингдан зиёд ҳадис тўплаганда 16 ёшдан эндигина ошган эди. * Ибн Сино 4 ёшида Қуръонни ёд олган. * Абу Райҳон Беруний “Қадимги халқлардан қолган ёдгорликлар” асарини 27 ёшида ёзган. * Алишер Навоий 6 ёшида шеърлар ёза бошлаган. Навоий устози Лутфийни ҳайратда қолдириб, “Оразин ёпқоч...” деб бошланувчи ғазалини ёзганида 11 ёшда бўлган.

* Буюк Соҳибқирон Амир Темур ягона марказлашган давлат тузиб, ўзаро урушларга барҳам берганда, эндигина 24-ёшга қадам қўйган эди. * Улуғбек фалак илмига оид саволларга жавоб топишни 5-6-ёшли болакай пайтида бошлаган. * Заҳириддин Муҳаммад Бобир 12 ёшида подшо бўлган. * Усмон Носирнинг биринчи китоби 20 ёшида чиққан. * Абдулла Қодирий 28 ёшида “Ўткан кунлар” ни ёзиб эълон қилган.

ЛЕКИН, БУ БУЮК ШАХСЛАР: Имом Бухорий, Абу Али Ибн Ино, Абу Райхон Беруний, Алишер Навоий, Буюк Соҳибқирон Амир Темур, Мирзо Улуғбек, Заҳириддин Муҳаммад Бобир, Усмон Носир, Абдулла Қодирий каби кўплаб даҳоларимизни... Бу дунёга келтирган ОНАЛАРДИР.

Аёл киши аввало, О на сифатида қадрланади. Қуръони каримнинг бир нечта оятларида онани эъзозлашга, унинг ҳаққини адо этишга буюрилган бўлиб, Пайғамбаримиз (сав) ҳам ҳадисларининг бирида: " " ِتا َه َّم ُ (لْا ا ِما َد (ق َا َت (ح َت ُة َّن َج (لَا ( هاور ) بيطخلا яъни: “ Жаннат – оналар оёғи остидадир ” – деб марҳамат қилганлар.

Пайғамбаримиз (сав) биз умматларига аёлларга яхши муносабат бўлишга буюриб шундай марҳамат қиладилар: "َو ، ا ًق ُل ُخ (م ُه ُن َس (ح َ أَ ا ًنا َم (يِإِ َني ِن ِم (ؤْ ُم (لا ُل َم (ك َ أَ ) ( " ىذمرتلا هاور (م ِه ِئِ ا َس ِن ِل (م ُك ُرا َي ِخ (م ُك ُرا َي ِخ яъни: “Мўминларнинг имон жиҳатидан комилроғи хулқи яхши бўлганларидир. Сизларнинг яхшиларингиз ўз аҳлу аёллари билан яхши бўлганларингиздир ”.

* Ўтмиш донишмандларидан бири: «Парвардигор дунёдаги барча инсонларга ғамхўрлик қилишга, уларни турли бало- қазолардан асрашда ўзига ёрдамчи қилиб оналарни яратган бўлса керак» деган экан. * Бир афсонага эътиборингизни қаратинг: «Фоний дунёга гўдак танасида яшаш учун юборилаётган руҳ таваллудидан бир кун аввал Парвардигордан сўрабди: - Айтишларича, эртага мени Ер юзига яшаш учун жўнатар экансизлар. Ахир мен жажжи ва ҳимоясиз бўлсам, у ерда қандай қилиб ҳаёт кечираман? Парвардигор жавоб берибди: - Мен сени интизорлик билан кутаётган, ғамхўр фариштага топшираман. У сени асраб-авайлайди, боқади, ювиб-тарайди, бало-қазолардан ҳимоя қилади. - Унинг исми қандай, уни нима деб чақираман? - Унинг исми жуда осон, пайти келганда, «Она» деб чақирасан».

Миллатнинг келажаги – оналар қўлидадир . О.Бальзак Бола – лой, она – кулол. Ўзбек халқ хикмати. Оналарнинг билимдонлиги ва савияси мамлакат тараққиёти ёки таназзулини белгиловчи омил. Ҳинд ҳикматиТарбияни кимлар қилур? Қандай қилинур?” “Биринчи уй тарбияси. Бу она вазифасидир”. А.Авлоний.

* Бизга яхши оналарни беринглар, биз яхши одамлар бўлиб етишамиз. * Ғаройиб далил: даҳо инсонларнинг кўпчилиги заковатли аёлларнинг фарзандларидир, улар оталаридан кўра оналаридан кўпроқ нарсани ўзлаштирганлар. Шу сабаб “чиндан ҳам, аёлларимизнинг оилада тутган ўрни беқиёс...” * “ Фарзанд учун энг яхши тарбия онанинг меҳри. Ота-онанинг энг асосий машғулоти фарзандни тарбиялаш. Агар улар бунга рози бўлмаса, унда нима учун фарзандли бўлишади?” 12.08.21

* Муқаддас китобимиз Қуръони Каримнинг биринчи тушган оятларидаёқ инсон илмга даъват этилади. Чунки ўқимишли, илмли инсон дунёни теран англайди, жаҳолатдан, ёмонликлардан узоқлашади, ҳар бир қилаётган хатти-ҳаракатини ақл тарозисига солади ва ўз иши қандай оқибатларга олиб келишини англаб туради. Ақлли, фаросатли аёл, ҳали фарзанди дунёга келмасданоқ, унинг тарбиясига чуқур маъсулият билан қарайди. Атрофидаги инсонларга самимий муносабатда бўлиш билан бирга ўз феъли ва хулқининг бола руҳиятига қанчалик таъсир этиши мумкинлигини тўғри англайди. 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

* Ҳар бир оиланинг соғлом бўлиши, уларда ижобий психологик иқлимнинг ҳукм суриши аёлга, унинг маънавиятига боғлиқ. * Онанинг характери, хулқ-атвори ва руҳиятидаги ноқислик бир кун келиб фарзанд тарбиясида намоён бўлади. Бежизга халқимиз: “Сут билан кирган жон билан чиқади”, - демайди. Бунинг учун фарзандни эмас, аввало, тарбиячи ) она ( ни айбламоқ лозим. 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

* Агар бола кўп танқид қилинса – у нафратланишни, тергашни ўрганади; * Агар болага қаршилик кўрсатилса – у урушқоқликка кўникади; * Агар бола кўп мазах қилинса – у писмиқ, одамови, ўта тортинчоқ бўлиб қолади; * Агар бола кўп шарманда қилинса – у ўзини айбдор деб билади; * Агар болани кўп қўллаб–қувватлашса – у ўзида ишонч ҳиссини мустаҳкамлайди; * Агар болани кўп мақташса – у баҳолашни ва таққослашни ўрганади; * Агар бола билан ростгўй бўлишса – у адолатликка интилади; * Агар бола хавфсизлик ҳисси билан яшаса – у ўзига яхши муносабатда бўлади; 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

* Агар болага доимо миннат қилинса, у доимо ўзини айбдордек ҳис этиб яшашга ўрганади. * Агар бола тўғриликда ўсса, у адолатли бўлишни ўрганади. * Агар яхши харакатларини қувватлаб турилса, бола хотиржам яшаса, у кишиларга ва ўзига ишонишга ўрганади. * Агар бола ғийбатлашув вақтида бўлиб қолса, у чақимчиликка ўрганади. * Агар болага тан жазоси берилаверса у сурбет, қайсар, ўжар бўлиб қолади. * Агар бола ўзаро чидам-қаноат муҳитида ўсса, у бошқаларни тушунишга ўрганади. * Агар бола самимийлик ва меҳр муҳитида тарбияланса у бу дунёда – меҳр – муҳаббатни қадрлайди. 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

Биз бир йилга режалаштирганимизда, Биз бир йилга режалаштирганимизда, дон сочамиз, дон сочамиз, ўн йилга режалаштирганимизда, ўн йилга режалаштирганимизда, дарахт экамиз, дарахт экамиз, агар бутун умрга агар бутун умрга режалаштирсак, режалаштирсак, кишиларни ўқитамиз ва тарбиялаймиз.кишиларни ўқитамиз ва тарбиялаймиз. (Хитой халқ мақоли)(Хитой халқ мақоли) 12.08.21Акрамова Ф.А. психология ф.н., доцент

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН ТАШАККУР ! 12.08.21Акрамова Феруза психология ф.н., доцент

Похожие

Оилада дастлабки бериладиган мънавий тарбия

Баркамол инсонни тарбиялашда таълим муассасалари, оила ва жамоатчилик ҳамкорлиги самарадорлигини

Бўлажак қишлоқ хўжалиги мутахассисларини оилавий ҳаётга тайёрлашнинг педагогик механизмларини такомиллаштириш

Тарбиявий ишларни режалаштириш ва унга қўйилган педагогик талаблар

Халқ таълими вазирлиги тизимида миллий ғоя тарғиботи ва маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини янада оширишда соҳа мутахассисларининг долзарб вазифалари тўғрисида