O’yinning bola faoliyati sifatidagi mohiyati va o’ziga xosligi - Педагогиka - Презентации

O’yinning bola faoliyati sifatidagi mohiyati va o’ziga xosligi

Загружено в:

25.09.2024

Скачано:

0

Размер:

1833.6220703125 KB

O’YINNING BOLA FAOLIYATI SIFATIDAGI MOHIYATI VA O’ZIGA XOSLIGI

 REJA  O’yin bola faoliyatining asosiy turi sifatida.  2.O’yinning kelib chiqish tarixi.  3.O’yin turlari.  4.Ijodiy o’yinlar.  5.Qoidali o’yinlar bolalarga ta’lim berish shakli sifatida.  6.Qoidali o’yinlar.  7.Didaktik o’yin turlari.Buyumlar bilan o’ynaladigan o’yinlar.  8.Stol ustiga qo’yib o’ynaladigan o’yinlar.  9.Og’zaki didaktik o’yinlar.

O'yinni bolalik malikasi deb atashgani bejiz emas

MAVZUNING PSIXOLOGIK-PEDAGOGIK FANLAR VA XUSUSIY METODLAR SIKLI BILAN ALOQASI FAN USULLARI Jismoniy tarbiya metodlari Tabiatshunoslik metodlari Tasviriy san'at faoliyati metodikasi Musiqiy faoliyat metodikasi MDK.02.01. "Erta va maktabgacha yoshdagi bolalar uchun o'yin faoliyatini tashkil etishning nazariy va uslubiy asoslari"PSIXOLOGIYA (kim bilan? nima uchun?) PEDAGOGIKA ( Qanaqasiga? ) FALSAFA (Nima uchun?)

JAMIYATNING MA’NAVIY TAKOMILI UNDA AMALGA OSHIRILADIGAN TA’LIM - TARBIYA ISHLARINING MAZMUNI, SHAKL VA MOHIYATIGA BOG’LIQDIR. SHU BOISDAN HAM TA’LIMDAGI YANGILANISHNI, RESPUBLIKAMIZDA AMALGA OSHIRILAYOTGAN BOSQICHMA - BOSKICH TA’LIM TIZIMINI PEDAGOGIK TALQIN QILISH, BU JARAYONNI SAMARADORLI KECHISHINI TA’MINLASH ZARURIYATI YUZAGA KELADI. HAQIQATDAN HAM O‘YIN HAR BIR YOSH BOSQICHDA BOLANING TEVARAK ATROFDAGI HAYOTNI VA KISHILAR O‘RTASIDAGI TURLI MUNOSABATLARNI HAR TOMONLAMA BILIB OLISHGA QARATILGAN FAOLIYATIDIR. MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLANING O‘YIN FAOLIYATI MAZMUN JIHATDAN HAR KUNGI VAZIYATGA QARAB O‘ZGARIB TURADI.

 O‘yin o‘z mohiyati jihatidan katta kishilarning hatti – harakatlari va xulq-atvorlariga faol taqlid qilishdan iborat bo‘lishi tufayli bolalarda ma’naviy sifatlarning mustahkamlanishi uchun va odob – axloq qoidalarini bilib olishlari uchun keng imkoniyatlar beradi. Maktabgacha yoshdagi bola o‘yin jarayonida tabiblik yoki muallimlik rolini bajarayotgan bo‘lsa, shu kasbga tegishli barcha sifatlarni namoyon qilishga intiladi. Ular o‘yinga juda berilib ketsalar, bajarayotgan rollariga xos sifatlar shunchalik samimiy, ijodiy tarzda namoyon bo‘ladi. Bolalar uchun o‘yin mazmunining hech bir chegarasi yo‘q. Maktabgacha yoshdagi bolalar kattalar hayotini hamma tomonlarini o‘z o‘yinlarida aks ettira oladilar. O‘yinning ahamiyati bola shaxsining o‘sib kamolotga etishiga ta’sir ko‘rsatishdin iboratdir.

GO`DAKNING BIR YOSHGACHA DAVRDAGI PSIXOLOGIK XUSUSIYATLARINI O`RGANISH BO`YICHA QATOR TADQIQOTLAR MAVJUD.  N.L.Figurin, M.P.Dеnisova, M.Yu.Kistyakovskaya, A.Vallon, D.B.Elkonin, Е.A.Arkin, S.Fayans, Sh.Byulеr, F.I.Fradkinalarning asarlari aloqida aqamiyatga molikdir. S.Fayans tajribasida go`dakka chiroyli va jozibador o`yinchoqlar 9 sm masofadan ko`rsatilganda u butun vujudi bilan ularga intilgan, kеyinchalik oraliq 60 sm bo`lganida bolaning intilishi, qo`l cho`zishi, sustlashgan, cho`zilishi, itiyorsiz qarakati mutlaqo so`ngan.

 Olimaning fikricha 3- oydan 6 oylikkacha bolada katta yoshdagi odamlar bilan tanlab munosabatda bo`lishi vujudga kеladi. Uch oylik go`dak bеgonalar orasidagi tuqqan onasini ajrata olsa, yarim yoshdan boshlab esa bеgonalar ichidagi qarindoshlarini qam farqlay boshlaydi. M.Yu.Kistayakovskaya ma'lumotiga ko`ra, 5-6 oylikda u muomala qilayotgan notanish shaxsga bir oz tikiladi, kеyin yo kulimsiraydi yoki undan yuzini o`giradi, xatto, qo`rqib yiqlab yuboradi. Bolada o`zini parvarish qilayotgan yaqin kishilariga boqlanib qolishi sodir bo`ladi. Ana shu sababli onasini yoki enagasini ko`rsa qiyqirib qarshilaydi, unga talpinadi, qo`l- oyoqini ixtiyorsiz tipirchilatadi. U yarim yoshga to`lganda atrofdagi yaqin kishilari, qarindosh-uruqlariga, xatto qo`ni -qo`shnilarga qam boqlanib (o`rganib) ko`nikib qoladi.

 D.B.Elkonin o’z tadqiqotida rolli o’yinning syujeti bilan bir qatorda  ,uning mazmuni ham mavjud ekanini yozadi .Uning fikricha o’yinda bola kattalar faoliyatining asosiy jihatini aniqroq aks ettirishi o’yinni mazmunini A.P.Usovaning tatqiqotlarida ta’kitlanishicha , rolli o’yin ishtirokchilarni safi yosh ulg’ayishiga qarab jinsiy tofovutlariga binoan kengayib boradi.uch yoshli bolalar iiki uchtadan guruhga birlashib ,uch besh daqqiqa birga o’ynab oladilar 4-5 yoshli guruhi 2-3 tadan ishtirokchidan iborat bo’lib ularning hamkorligidagi faoliyati 40-50 daqiqa davom etadi o’yin davomida qatnashchilar soni ham ortib boradi:6-7 yoshli bolalarda roli o’yini guruh yoki jamoa bo’lib birga o’ynash istagi vujidga keladi avval rolar taqsimlanadi o;yining qoidalari va shartlari tushintriladi (o’yindavomida bolalar bir –birlarni harakatini qatiq nazorat qiladilar). D.B.Elkonin uz tadkikotida rolli o‘yinning syujeti bilan bir katorda, uning mazmuni xam mavjud ekanini yozadi

 Ko`pincqa bolalar aks ettirayotgan tasqq i muq it q odisalari ular o`yin faoliyatining syujеtini tasqkil etadi. Bolalar aks ettirayotgan muq it q ancqalik kеng va xilma -xil bo`lsa, bolalar o`yinining syujеti q am squncqalik kеng va xilma - xil bo`ladi. Ana squning ucqun o`z - o`zidan ma'lumki, kicqik boq cqa yosqdagi  bolalar o`yinlarining syujеti niq oyatda tor bo`ladi.

D.B.Elkonin harakatli o‘yinning qoidalari mazmuni o‘zaro bog‘liqligidan kelib chiqib ularni besh guruhga ajratadi : 1) harakatga taqlid qilish; 2) muayyan syujetni drammalashtirilgan o‘yinlar; 3) syujeti oddiy o‘yinlar; 4) syujetsiz qoidali o‘yinlar; 5) aniq maqsadga qaratilgan mashqlardan iborat sport o‘yinlari.

O'yin nima?  O'yin insoniyat madaniyatidagi muhim hodisalardan biridir.  O'yin insonning biologik, ijtimoiy va ma'naviy rivojlanishiga ta'sir qiladi.  Inson o'yinlari samarali mehnat faoliyatidan ajralgan va odamlar o'rtasidagi munosabatlarning takrorlanishini ifodalovchi faoliyat sifatida yuzaga keladi.

"O'YIN" SO'ZI  " O'yin" tushunchasi odatda turli xalqlarda bir oz farq qiladi. Shunday qilib, qadimgi yunonlar orasida "o'yin" so'zi bolalarga xos bo'lgan xatti- harakatlarni anglatardi va asosan biz hozir "bolalikka berilish" deb ataydigan narsani ifodalaydi. Yahudiylar orasida "o'yin" so'zi hazil va kulgi tushunchasiga to'g'ri keldi. Rimliklar uchun " ludo " quvonch, o'yin- kulgi degan ma'noni anglatadi.  Sanskrit tilida " klyada " o'yin, quvonch degan ma'noni anglatadi.  Nemislar orasida qadimgi nemischa " spilan " so'zi mayatnikning tebranishi kabi engil, silliq harakatni anglatardi, bu esa katta zavq keltirdi.  Keyinchalik, barcha Evropa tillarida "o'yin" so'zi, bir tomondan, o'zini og'ir mehnat sifatida ko'rsatmasdan, boshqa tomondan, odamlarga zavq va zavq bag'ishlovchi insoniy xatti-harakatlarning keng doirasini bildira boshladi. Shunday qilib, bu keng qamrovli to‘garak zamonaviy tushunchalarga muvofiq, bolalar o‘yinchoq askarlar o‘yinidan tortib, teatr sahnasida qahramonlarning fojiali tasvirigacha, bolalar yong‘oq o‘yinidan tortib, chervonets o‘yiniga qadar, yugurishdan tortib, hamma narsani o‘z ichiga ola boshladi. skripkachining eng yuqori san'atiga ot ustidagi tayoq va hokazo. " (1887, 1-bet). E. A. Pokrovskiy

"O'yin" so'zi ishlatiladi:  "o'yin" o'yin-kulgi ma'nosida ishlatiladi,  majoziy ma'noda, masalan, "olov bilan o'ynash", "taxtlar o'yini" va g'ayrioddiy narsa ma'nosida - "tabiat o'yini" yoki tasodifiy - "taqdir o'yini";  o'yin-kulgi, musiqa asarini ijro etish va spektakldagi rol ma'nosida - "gitara chalish", "o'yin o'ynash";  da'voning majoziy ma'nosida - "komediya o'ynash" yoki zerikarli harakat - "asablaringizni o'ynash";  5) lavozimni egallash - "rahbar rolini o'ynash";  6) tavakkal qilish - "hayot bilan o'ynash";  7) biror narsani beparvolik bilan tuting - "olov bilan o'ynash", "odamlar bilan o'ynash";  8) o'ziga xos jonlilik, yorqinlikda namoyon bo'ladi - "quyosh suvda o'ynaydi", "to'lqin o'ynaydi";  9) odamlarning jismoniy va psixologik ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan harakatlari - "sport o'yini".

 Bolalar o'yinlari - bolaning shartli (xayoliy, xayoliy) vaziyatdagi faoliyati. Bunday faoliyatning motivi o'zida yotadi, ya'ni bola qandaydir tashqi natija yoki ta'sir uchun emas, balki o'ynashni xohlagani uchun o'ynaydi. Ushbu motiv o'zgarishi bilan o'yin o'yin bo'lishni to'xtatadi. O'yinning mohiyatini psixologik-pedagogik asoslash va uning bolalik davrida rivojlanishi

O'YIN XUSUSIYATLARI 1 • Ta'lim funktsiyasi - umumiy ta'lim qobiliyatlari va ko'nikmalarini rivojlantirish, masalan, xotira, diqqat, idrok va boshqalar. 2 • Ko'ngilochar funksiya - sinfda qulay muhit yaratish, darsni va kattalar va bola o'rtasidagi muloqotning boshqa shakllarini zerikarli voqeadan hayajonli sarguzashtga aylantirish. 3 • Kommunikativ funktsiya - bolalar va kattalarni birlashtirish, hissiy aloqalarni o'rnatish, muloqot qobiliyatlarini rivojlantirish 4 • Dam olish funktsiyasi - qizg'in o'qish va ish paytida bolaning asab tizimiga yuklangan hissiy (jismoniy) stressni engillashtirish; 5 • Psixotexnik funktsiya - insonning psixofizik holatini yanada samarali faoliyatga tayyorlash, intensiv assimilyatsiya qilish uchun psixikani qayta qurish ko'nikmalarini shakllantirish. 6 • O'z-o'zini ifodalash funktsiyasi - bolaning o'yinda ijodiy qobiliyatlarini ro'yobga chiqarishga, uning imkoniyatlarini to'liqroq ochib berishga intilishi 7 • Kompensatsion funktsiya - real hayotda imkonsiz (erish qiyin) shaxsiy intilishlarni qondirish uchun sharoit yaratish.

O'yin - bu insonning "men" doirasi o'zini ifoda etish o'z taqdirini o'zi belgilash o'z-o'zini sinab ko'risho'z-o'zini tiklash o'z-o'zini bajarish O'YIN191425 16 20 19 21 19 18201A 19 1C 19 19 18

Savollar  “ Maktabgacha yoshdagi bolalar o‘yin faoliyatining nazariy va uslubiy asoslari” fani nimani o‘rganadi?  Mavzuning fanlar va xususiy texnikalar bilan aloqasini ochib berish.  "O'yin" tushunchasiga ta'rif bering.  "O'yin" so'zining ko'p qirrali ma'nolarini oching.  Maktabgacha yoshdagi bolalarning rivojlanishidagi o'yin funktsiyalarini ochib berish.  "O'yin o'zi" tushunchasini qanday tushunasiz?

Похожие

Pedagogik faoliyat maqsadi va uning o’ziga xosligi

O`yin faoliyatining namoyon bo`lishi

Bola uchun qulay iqlim yaratish

Tarbiya jarayonining mohiyati va prinsiplari

Didaktik o`yinli texnologiyalar