O'quv motivatsiyasi - Педагогиka - Презентации

O'quv motivatsiyasi

Загружено в:

29.09.2023

Скачано:

0

Размер:

239.814453125 KB

O’quv motivatsiyasi

Reja O‘quv faoliyati motivlari O’quvchi va talabalar motivatsiyasini oshirish O'quv faoliyati motivlari olimlar talqinida 010203 011003 09 0116

Psixologik ma’lumotlarga ko‘ra, har qanday fao liyat muayyan motivlar ta’sirida vujudga keladi va yetarli shart-sharoitlar yaratilgandagina amalga oshadi. Shuning uchun ham ta’lim jarayonida o‘zlashtirish, egallash va o‘rga nishni amalga oshirishni ta’minlash uchun o‘quvchilarda o‘quv motivlari mavjud bo‘lishi shart.

O‘quv faoliyati motivlari Bilish motivlari shaxsning (sub’ektning) gnoseologik maqsad sari, ya’ni bilish maqsadini qaror toptirishga, bi lim va ko‘nikmalarni egallashga yo‘naltiriladi. Odatda bunday turdosh va jinsdosh motivlar nazariy ma’lumot larning ko‘rsatishicha, tashq i va ichki nomlar bilan atalib, muayyan toifani yuzaga keltiradi. Tashqi motivlar jazolash va taqdirlash, xavf-xatar va talab qilish, guruhiy tazyiq , ezgu niyat, orzu-istak kabi qo‘zg‘atuvchilar ta’sirida vujudga keladi. Bularning barchasi bevosita o‘quv maqsadga nisbatan tashqi omillar, sabablar bo‘lib hisoblanadi. Mazkur holatda bilimlar va malakalar o‘ta muhimroq boshqa, hukmron (etakchi) maqsadlarni amalga oshirishni ta’minlash vazifasini bajaradi

Motivlarning navbatdagi toifasiga, ya’ni ichki mo tivlar turkumiga individual xususiyatli motivlar kira diki, ular o‘quvchi shaxsida o‘qishga nisbatan individual maqsadni ro‘yobga chiqaruvchi qo‘zg‘alish negizida paydo bo‘ladi. Chunonchi, bilishga nisbatan qiziqishning vujudga kelishi shaxsning ma’naviy (madaniy) darajasini oshirish uchun undagi intilishlarning yetilishidir. Bunga o‘xshash motiv larning ta’sirida o‘quv jarayonida nizoli, ziddiyatli ho latlar (vaziyatlar) yuzaga kelmaydi. Albatta bunday toifaga taalluqli motivlar paydo bo‘lishiga qaramay, ba’zan qiyinchiliklar vujudga kelishi ehtimol , chunki bilimlarni o‘zlashtirish uchun irodaviy zo‘r berishga to‘g‘ri keladi. Bunday xossalarga ega bo‘lgan irodaviy zo‘r berishlar tashqi halaqit beruvchi qo‘zg‘atuvchilar (qo‘zg‘ovchilar) kuchi va im koniyatini kamaytirishga qaratilgan bo‘ladi. Pedagogik psixologiya nuqtai nazardan ushbu jarayonga yondashilganda to‘laqonli vaziyatgina optimal (oqilona) deyiladi.

Motivatsiya - bu maqsad sari harakatni belgilovchi jarayonlar, bu xatti-harakatlarning faolligiga yoki passivligiga ta'sir qiluvchi omillar. Motivatsiyaning asosiy bo'g'ini motivatsiya - o'z ehtiyojlarini qondirishning xulq- atvor ko'rinishidir. Amerikalik psixolog A.Maslovning motivatsiyaning ijobiy holistik-dinamik nazariyasi beshta asosiy ehtiyojni belgilaydi:

Ko mil lik ka eris his h exti yoj iHurmat va e’tirofga erishish extiyoji Sevgi va muhabbatga bo’lgan extiyoj Xavfsizlikka bo’lgan extiyoj Fiziologik extiyojlar

 O'quv motivatsiyasi - o'quvchilarni samarali bilim faoliyatiga, ta'lim mazmunini faol o'zlashtirishga undash jarayonlari, usullari, vositalarining umumiy nomi. Majoziy qilib aytganda, motivatsiya tasvirlari o'qituvchilar (o'quv motivatsiyasi, ularning kasbiy burchlariga munosabati) va talabalar (o'rganish uchun motivatsiya, ichki, avtomotivatsiya) birgalikda qo'llarida tutiladi.  Ta’lim motivatsiyasi doimiy ravishda o‘zgarib turadigan va bir-biri bilan yangi munosabatlarga kirishuvchi bir qancha motivlardan iborat

 Motivatsiyani shakllantirish - bu o'quvchiga nisbatan ijobiy yoki salbiy munosabatning oddiy kuchayishi emas, balki motivatsion soha tuzilishining murakkablashishi, unga kiritilgan motivlar, yangi, yanada etuk, ba'zan qarama-qarshi munosabatlarning paydo bo'lishi. ular o'rtasida.nafaqat ustun turtki (motiv), balki shaxsning motivatsion sohasining butun tuzilishini hisobga olgan holda.Shu nuqtai nazardan qaraganda motivatsion soha yoki so'zning keng ma'nosida motivatsiya asosiy sifatida tushuniladi. orientatsiya, qimmatli yo'nalishlar, munosabatlar kabi xususiyatlari "tortib olingan" shaxsning ijtimoiy umidlari, da'volari, his-tuyg'ulari, irodaviy fazilatlari va boshqa ijtimoiy- psixologik xususiyatlari."Shaxsdagi motivatsiya tushunchasi ... barchasini o'z ichiga oladi. motivlarning turlari: motivlar, ehtiyojlar, qiziqishlar, intilishlar, maqsadlar, harakatlantiruvchilar, motivatsion munosabatlar yoki dispozitsiyalar, ideallar va boshqalar d.

O’quvchi va talabalar motivatsiyasini oshirish O'quv jarayonidagi eng keng tarqalgan to'siqlardan biri o'quvchilarning o'qishni davom ettirishga bo'lgan motivatsiyasini yo'qotishdir. Motivatsiyani yo'qotish jiddiy asorat bo'lishi mumkin, chunki talaba topshiriqlarni bajarishga diqqatini jamlash juda qiyin. Amalga oshirishga tayyorgarlik ko'rish ancha qiyinlashadi test elementlari imtihonlarni topshirish va loyihalarni yakunlash. Aynan motivatsiya insonni o'qish jarayonida turli qiyinchiliklarni, zerikish yoki charchoq tuyg'ularini engishga undaydi. Motivatsiya bo'lmasa, o'rganish vazifasi o'z ma'nosini yo'qotadi. Biroq, motivatsiyaning yo'qolishidan qo'rqqanlarni osongina ishontirish mumkin. O'rganish istagi va qobiliyatini sun'iy vositalar bilan rag'batlantirish mumkin.

Motivatsion rag'batlantirish usullari quyidagilarni o'z ichiga olishi mumkin: 1. Postav bu old aniq maqsadni o'rgatish ; 2. Talabalarni axborot harakatining boshqa joylarida faol bo'lishga undash ; 3. Talabalarga bir-biri bilan muloqot qilish imkoniyatini berish; 4. O'quv jarayonida real hayotda simulyatsiya qilingan vaziyatlar; 5. Shaxsiy rivojlanish uchun qulay psixologik muhitni yaratish.

Talabaning o'qishga bo'lgan motivatsiyasini oshirish uchun shuni bilish kerakki, yangi o'quv dasturlari rivojlantiruvchi ta'lim tamoyillari asosida qurilgan va ba'zi mutlaqo yangi o'quv tamoyillariga asoslanadi, jumladan: - Muayyan o'quvchiga uning muhim xususiyatlari bilan e'tibor berish ma'nosida shaxsiy markazlashuv printsipi; - ta'lim, tarbiya va rivojlanishning o'zaro bog'liqligi printsipi; - kommunikativ-faoliyat tamoyili; - ijtimoiy-madaniy tamoyil; - ta'limning ko'p funksiyaliligi printsipi;  o'qitishning amaliy yo'naltirilganligi tamoyili; - ta'limga yo'naltirilganlikning kompetentsiya tamoyili.

O'quv faoliyati motivlari olimlar talqinida  O‘quv faoliyati motivlari deganda o‘quv faolligi namoyon bo‘lishiga sabab bo‘luvchi barcha omillar: ehtiyojlar, maqsadlar, ustanovkalar, burch hissi, qiziqishlar va boshqalar tushuniladi. G.Rozenfeld o‘qish motivatsiyasining quyidagi omillarini ajratgan.  1. Ta'lim olish uchun o‘qish, faoliyatdan qoniqmaslik yoki o‘rganilayotgan fanga qiziqmaslik.  2. Ma'lum qiziqishlarsiz o‘qish.  3. Ijtimoiy identifikatsiya uchun o‘qish.  4. Muvaffaqqiyatga erishish yoki muvafaqqiyatsizlikdan qochish uchun o‘qish.  5. Majburlab yoki qo‘rqqanidan o‘qish.  6. Umum qabul qilingan me'yorlarga yoki axloqiy majburiyatlarga asoslangan o‘qish.  7. Hayotda maqsadga erishish uchun ta'lim olish.

 J.Bruner o‘qish motivlari masalasiga Torndaykdan boshqacharoq yondashadi. U o‘zining “O‘quv jarayoni” nomli kitobida o‘quvchining real, yetarli darajada uzoq davom etadigan o‘qish jarayoni tufayli tug‘iladigan amaliy va nazariy muammolarini e'tirof etgan. J. Bruner faqat o‘qishni motivatsiyalash, ya'ni har doim ham o‘qish jarayoniga undovchi, anglangan omillar haqidagina emas, shu bilan birga, o‘quvchining motivlari haqida ham fikr yuritadi. Garchi uning fikrlari umumiy xarakterda bo‘lsa ham, ulardagi ayrim yo‘nalishlar diqqatga sazovordir. Bu, birinchi navbatda, o‘qish jarayonida bilish xarakteridagi motivlarning ahamiyati va yangi narsani bilishdan paydo bo‘ladigan ichki qanoat hissi, himoya masalalarining qo‘yilishidir. Shuni e'tirof etish kerakki, ushbu ichki qanoat hissi keyinchalik bilim olishga yo‘naltirilgan ijobiy motivatsiya bilan uyg‘unlashib ketadi. Jerome Bruner

D.N.Uznadze boshlang‘ich ta'limning bosh vazifasi bolaning ichki kuchlari va imkoniyatlari rivojlanishi uchun sharoit yaratib berishdan iborat, deb hisoblaydi. Tahsildagi asosiy narsa ta'lim berilayotgan predmetdan ko‘ra ko‘proq ushbu jarayonda faollashadigan kuchlarning rivojlanishiga bog‘liq. Motivlar ehtiyojga undaydigan stimulga asosan tashqi va ichki motivlarga ajratiladi. Shaxsning axloqiyligi, yo‘nalganligiga bog‘liq ravishda: shaxsiy va jamoa motivlari, g‘oyaviy va axloqiy motivlarni ajratish mumkin. Shunday qilib, ko‘p hollarda motivlar faoliyatga undovchi kuch sifatida baholanadi. Dimitriy Nikolayevich Uznadze

E’tiboringiz uchun Rahmat

Похожие

O'quv faoliyatini tashkil etish

Maktabda variativ o'quv rejalarni joriy etish

Boshlang'ich maktablarda tabiiy fanlarning mazmuni o'quv dasturning tahlili

USTKI KIYIMI TEXNOLOGIYASI fani bo'yicha o'quv amaliyotidan ochiq dars mashg'uloti

Yengil kiyimlarni tikish fani bo'yicha o'quv amaliyotidan ochiq dars mashg'uloti