O’qituvchining kasbiy faoliyatida pedagogik texnikaning ahamiyati. Nutq texnikasi va notiqlik madaniyati - Педагогиka - Презентации

O’qituvchining kasbiy faoliyatida pedagogik texnikaning ahamiyati. Nutq texnikasi va notiqlik madaniyati

Загружено в:

24.08.2022

Скачано:

0

Размер:

614.4814453125 KB

O’qituvchining kasbiy faoliyatida pedagogik texnikaning ahamiyati. Nutq texnikasi va notiqlik madaniyati

 Pedagogik texnika – bu tarbiyachining pedagogik jarayonda qo‘llaydigan yo‘l, usul va ko‘nikmalari yig‘indisidir.  Pedagogik texnikada tarbiyachi - o‘qituvchining tashqi qiyofasi ham muhim rol o‘ynaydi. Tashqi qiyofasining pedagogik maqsadga muvofiqligi uning tashqi ko‘rinishida, hissiyotlarni boshqara olishida, mimika va pantomimika o‘z aksini topadi. 01 02 0A 15 11 11 01 02 0A 071716 16 071711 16 1C 0F 13 0718 14 0A

Pedagogik texnikaga oid ko‘nikmalar ikki guruhga bo‘linadi: 1. O’qituvchining o‘z xulqi va xatti –xarakatlarini boshqarish, idora qila olish bilan bog‘liq bo‘lgan ko‘nikmalar: -mimika va pantomimikadan unumli foydalanish, -emosiya va kayfiyatni boshqarish, -nutq texnikasi, -diqqat kuzatuvchanlik, -ijodiy hayollar 2. Bevosita shaxsga va jamoaga ta’sir etishda namoyon bo‘ladi va ta’lim tarbiya jarayoning texnologik tomonini takomillashtirishga xizmat qiladi. -didaktik (o‘qitish va tarbiyalash metodlarini muvaffaqiyatli qo‘llay bilish), -tashkilotchilik, konstruktiv (bolani kelajakda qanday kishi bo‘lib yetishishini oldindan ko‘ra bilish va loyihalashtirish), -kommunikativ (bolalar bilan to‘g‘ri muloqot o‘rnata olish, bir- birini tushunish)

 Pedagogik jarayonda mimika va pantomimika unumli va maqsadga muvofiq foydalana bilish pedagogik texnikaning eng muhim qismlarini tashkil etadi.  Mimika – bu tarbiyachi- o‘qituvchining o‘z fikrlari, his – tuyg‘ulari, kayfiyatini va yuz xarakatlari, ifodalari orqali bildirish san’atdir.  Pantomimika – bu gavda, qo‘l va oyoq harakatlaridir. Ta’lim –tarbiya jarayonida bularning ham rolikattadir.

o Pedagogik texnika ko‘p jihatdan nutq texnikasini egallash bilan bog‘liqdir. Chunki nutq texnikasi ta’lim-tarbiya jarayonida ayniqsa katta ahamiyatga egadir. Sababi bolalar informasiyalarni asosan nutq orqali qabul qiladilar. Shunday ekan pedagog nutq texnikasini mukammal egallagan bo‘lishi lozim.

Nutq texnikasi o‘z ichiga quyidagilarni oladi: 1 • Nafas olish texnikasi. 2 • Ovoz texnikasi. 3 • Diksiya. 4 • Ritmika. 23 27 30 32

Diksiya  Diksiya – bu so‘zlar, bo‘g‘inlar va tovushlarni aniq, burro, ravshan talaffuz qilish demakdir. Diksiya nutq apparatining inteksiv ishlashiga bog‘liq. Bunda lab, til, tish, qattiq va yumshoq tanglay, osilchoq tilcha, xiqildoq, jag‘lar faol ishtirok etadi. Buning uchun ularni hamma vaqt mashq qildirib borish lozim. Hozirgi kunda artikulyasion apparatni ham takomillashtiruvchi maxsus mashqlar tizimi ishlab chiqilgan

Ritmika  Ritmika – bu so‘zni aytilishining tezligi va davomiyligi bo‘lib hisoblanadi. Nutqning tezligi pedagogning individual xususiyatiga, nutq mazmuni va muloqot sharoitiga bog‘liqdir. Nutq eng tez bo‘lganda bir daqiqada /minutda/ 110-120 so‘zni aytish mumkin. Inglizlarda bu raqam 120-150 ga tengdir. Tajribalar shuni ko‘rsatadiki, V-VI sinfda o‘qituvchi bir daqiqada 60, IX sinfda 75 tadan ortiq so‘z ishlatmasligi lozim. Bolalar bog‘chasida esa bu raqam 35-40 ni tashkil qilishi kerak.

Pedagogik nutqning asosiy sifatlari: SofligiTo’g’riligi Aniqligi Mantiqiyligi Boyligi 2E07 20 3E0C081618080608 2C050C 28

 Takt so‘zi so‘zma - so‘z «daxl» (prikosnovenie) degan ma’noni beradi. Ahloqiy toifa bo‘lib, kishilararo munosabatlarni tartibga solishga yordam beradi. Xulq - atvordagi nazokatlik (taktga ega bo‘lish) insonparvarlik bilan bog‘lik eng og‘ir, qarama- qarshi vaziyatlarda ham boshqa kishilarga bo‘lgan xurmatini, e’tiborini saqlab qola bilishdir. Nazokatli bo‘lish har bir kishiga, ayniqsa o‘qituvchiga bo‘lgan ahloqiy talabdir. Chunki u, rivojlanuvchi shaxs bilan muomalada bo‘ladi. Pedagogik takt o‘qituvchining kasbiy sifati, mahoratining ma’lum qismi.

O‘qituvchiga pedagogik taktni egallashda quyidagi ta’sir etish ko‘nikmalari zarur:  1. Bolalarni yaxshi ko‘rishi va xuddi shuni ko‘rsata olishi. 2. Bolalarni kuzatish, bolalarning xulq-atvorining ichki asoslarini, motivlarini ko‘ra bilish. 2. Sharoitga kirisha olish, ya’ni sinfga moslasha olish. 3. Ta’sir etishning maqsadga muvofiq vositalarini, usullarini tanlay olish.

Ziddiyatli xolatlarda quyidagilar zarur, ya’ni muhimdir:  1. Ushbu vaziyatni yenga olish, tashqi bosiqlik, o‘zini qo‘lga olish. 2. Xulq - atvor bilan ta’sir etish. 3. Xarakat motivlarini o‘rganish. 4. Maqsadli kelishish va ziddiyatga birgalikda baho berish. 5. O‘z qarashlarini mustaqil ishlash, xal qiluvchi qaror chiqarish.

Bugungi kunda darslarni tashkil etishga nisbatan quyidagi didaktik talablar qo’yilmokda:  1. Darsning maqsadi va vazifalarining aniqligi hamda pedagogik jihatdan to’g`riligi.  2. Darsning ta`limiy tarbiyaviy va shaxsiy rivojlantiruvchanlik vazifalarining birligi va uzviyligi.  3. O`qitishning yaxlit dars va uning ma`lum qismlari vazifalari va mazmuniga muvofik, keladigan o`quvchilarning bilish faolliklari va mustaqil faoliyatlarini ta`minlashga xizmat qiluvchi maqbul metodlarni tiklash.  4. Mashg`ulotlarni turli shakllar: jamoa, guruhli va yakka tartibdagi shakllarini ma`qul ravishda qo’shib olib borish.

 5. O`qituvchining rahbarlik roli bilan o`quvchilar faol bilish faoliyatini birga olib borish.  6. Darslarning o’zaro uzviy va dialektik xususiyatga ega bo`lishiga erishish.  7. O`quvchilarning yosh va psixologik xususiyatlarini inobatga olish.  8. Darsda o`quvchilarni o`qitish va tarbiyalash uchun qulay shart sharoit yaratish.  9. Darslarni demokratik talablar asosida tashkil etish.  10. Darsda o`quvchi erkinligini ta`minlashga erishish.

Ayni vaqtda ta`lim tizimida eng ko’p ko`llanadigan dars tiplari quyidagilar:  1. Yangi bilimlarni bayon qilish darsi.  2. Yangi o`tilgan materialni mustahkamlash darsi  3. O`quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarini tekshirish darsi  4. Takrorlash umumlashtiruvchi va kirish darslari  5. Aralash darslari

Aristotel ,,Ritorika’’sida Notiqning vazifalari:  Materialni har tomonlama tayyorlash;  Materialni joylashtirishning rejasini belgilash;  Materialni o’zlashtirish, nutk ko’rilishini to’g’rilash;  Notikka nutk materialini o’rgatish;  Materialni so’z bilan ifodalash;  Nutkni talaffo’z qilish, ya‘ni nutk jarayoni.

Rossiyada Pyotir I davrida notiqlik san’ati yo’nalishlari: o Saroy notiqligi.  Diniy noti q lik.  xalq noti q ligi .  Harbiy notiklik.  Diplomatik notiklik.

Sharq mutafakkirlari notiq oldiga qo’yadigan vazifalari  Mantiqli so’zlashga o’rganish;  Nutkning ichki mazmun va tashki shakl ko’rinishiga birday e‘tibor berish;  Go’zal va ta‘sirchan nutq ega bo’lish;  Til boyliklarini maqsadga muvofiq hamda o’rinli ishlatish va bashqalar.

Похожие

Nutq texnikasi va madaniyati 2

Pedagogik nutq madaniyati

O’qituvchining kasbiy madaniyati odob-axloq qoidalari

O’qituvchining pedagogik qobiliyatlari. O’qituvchining kasb professiogrammasi

O’qituvchining psixologik va pedagogik xususiyatlari