Jadid maʼrifatparvarlarning yoshlarga nisbatan qarashi - Педагогиka - Презентации

Jadid maʼrifatparvarlarning yoshlarga nisbatan qarashi

Загружено в:

16.11.2024

Скачано:

0

Размер:

8739.0390625 KB

Jadid maʼrifatparvarlarning yoshlarga nisbatan qarashi

REJA Maʼrifatparvarlarnin g talimga eʼtiboriJadidlarning yoshlar tarbiyasi boʻyicha fikrlari Yoshlarni yoʻnaltirish borasida jadidchilik harakatining oʻrni Xulosa

Jadidlar o‘z hisoblaridan maktablar ochib, yosh avlodni istiqlolga tayyorladilar, she’r va maqolalar, sahna asarlari orqali milliy ongni shakllantirishga, milliy g‘urur va iftixor tuyg‘ularini singdirishga urindilar.

1 3 2 4Jadidlar yoshlar tarbiyasiga eʼtibor mamlakatni mustaqillikka olib chiquvchi eng asosiy yoʻl deb hisoblashgan Har bir jadid qoʻlidan kelguncha yangi majtablar va ilm masklanlri joriy qilib, yoshlarni ilgʻor fikrlashga oʻrgatishgan Xurofotlardan xoli yangi tartibli davlat barpo etishda yoshlar asosiy kuch ekanligini anglab yetishgan Qolaversa, yoshlar uchun boshlangʻich taʼlim kitoblarni yaratishib, taʼlim olish qamrovini kengaytirishga harakat qilishganTaʼlim va tarbiya

Taʼlim va tarbiya Turkistonda birinchilardan bo‘lib maktabga geografiya, kimyo, xandasa, fizika fanlari kiritilishiga ta’sir ko‘rsatdi va ushbu fanlarga oid bir qator darslik va kitoblar yozib, maktablarga tatbiq qiladi. Abdulla Avloniy Mahmudxo'ja Behbudiy Usuli Jadid maktabining zarurligi, uning qonun- qoidalari , muallimning vazifalari, ularning ta'minot masalalari va boshqa ko'p jihatlarini G'aspiralidan oʻrganadi va joriy qiladi.Mahmudxoʻja Behbudiy 1901-yilda usuli jadid maktabini ochgan, darsliklar yozgan va dars bergan. Tovush usulida yozgan „Adibi avval“ („Birinchi adib“, 1907) alifbe kitobi, „Adibi soniy“ („Ikkinchi adib“, 1907) asarlari shular jumlasidandir.M. Abdurashidxonov

Jadid maktablari Yoshlarni vatanparvar qilib tarbiyalash va yurt mustaqilligiga erishishda xalqning maʼnaviy kamolotini yuksaltirish maqsadida jadidlar jadid maktablariga eʼtibor qaratishdi. Bu maktablarni tamomlagan oʻquvchilar keng dunyoqarashga ega boʻlib, arabcha, forscha, turkiy tilda bemalol so'zlashib, ruschada erkin gaplasha olar edilar. Dastlab Gaspirali Buxoroga kelgach, amir Abdulahadni jadid maktabi ochishga ko'ndiradi. Bu maktabga «Muzaffariya» nomi beriladi. Shundan keyin 1899 yilda Andijonda SHamsuddin domla, 1901 yilda Qo'qonda Saloxiddin domla, Toshkentda Munavvarqori Abdurashidxonov va Samarqandda Abduqodir SHakuriylar birinchi bo'lib jadid maktablarini ochadilar

Yoshlari taʼlimi Jadidlarning yoshlarni chet elda oʻqishga sharoit yaratishga harakati Jadidlar Orenburg, Qozon, Ufa, Istanbul kabi shaharlarga yoshlarni oʻqishga yuborib, yosh kadrlar tayyorlashga alohida e'tibor beradilar. S. Ayniyning yozishicha: «Jamiyatning birinchi maqsadi Istanbulga o'quvchilar yubormoq chorasiga kirishmoq ediʼʼ. 1909 yili 18 lyunda Buxoro yoshlari ʼʼTarbiyai atfolʼʼ nomli xayriya jamiyati tuzadilar va oʻquvchilarni chet elga joʻnatishni yoʻlga qoʻyadi. Tahsil olish uchun Usmonxo'ja Po'latxo'ja o'g'li uning birodari Atom Xo'ja, Mahzum Burxon Mahzum o'g'li, A. Fitrat, Istanbulga safar qildilar.

Yoshlari taʼlimi 1908-yilda Qoʻqonda Shamsinur jamiyati tuziladi. Bu jamiyat yoshlarni bilimli va maʼrifatli qilish hamda ularga madrasalarda aniq va tabiiy fanlar oʻqitilishini ilgari suradi. Aynan ushbu jamiyat faollaridan biri Hamza Hakimzoda Niyoziy edi. Niyoziy dastlab Qashqardarvoza mahallasida, keyin 1911-yil Qoʻqon shahrining Hojibek guzarida va 1914-yil Margʻilonda maktab ochadi. Bolalar uchun „Yengil adabiyot“, „Oʻqish kitobi“, „Qiroat kitobi“ kabi kitoblar yozgan.

Yoshlari taʼlimi Jadidlar yoshlarni oʻqitishdaa diniy talimga ham alohida eʼtibor qaratishgan. Jumladan, Abdurauf Fitrat ʼʼ Qurʼon ʼʼ sarlavhali maqolasida ommani diniy xurofotlardan saqlashgan intilgan. U: ,, Har qanday millatni saodatli va kuchli qilishga qodir kuch bu - Qurʼonʼʼ deb taʼkidlab oʻtadi. Bundan tashqari u musulmonlarning hayotini islomgacha boʻlgan ʼʼ johiliyat davriʼʼga qiyoslaydi.

Umuman olganda, Turkiston oʻlkasida qisqa davr boʻlsa ham jadidchilik namoyondalari xalqni maʼrifatli qilib yurtni mustaqil qilishga harakat qilishdi. Bunda ular yoshlar taʼlimi va tarbiyasiga, dunyoqarashi va fikrlash qobiliyatiga katta eʼtibor berishdi.

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati 1. ʼʼ Jadidlar ʼʼ toʻplami 2. ʼʼ Muhtaram yoshlarga murojaat ʼʼ . Mahmudxoʻja Behbudiy. ʼʼ Oyina jurnali. 3. https://atelim.com 4. https://abiturtest.uz 5. https://cyberleninka.ru

Похожие

O’qituvchi – yoshlarga ta’lim-tarbiya beruvchi kishi sifatida

Jahon pedagogika fanining rivojlanish tarixi

Sharq uyg’onish davri va ta’lim tarbiya masalalari. Jadidchilik harakatida ta’lim va tarbiya

Jadidlar harakati

A. Shakuriyning ta'lim tarbiyani rivojlantirishda tutgan o‘rni