Ўқитишнинг интерфаол усуллари - Педагогиka - Презентации

Ўқитишнинг интерфаол усуллари

Загружено в:

04.12.2024

Скачано:

0

Размер:

1892.8447265625 KB

1Ўқитишнинг интерфаол усуллари

Интерфаол методлар ва уларнинг дидактик имкониятлари  Интерфаол методлар – таълим жараёнида ўқувчилар ҳамда ўқитувчи ўртасида ҳамкорликни қарор топтириш, фаолликни ошириш, таълим олувчилар томонидан билимларни самарали ўзлаштириш, уларда шахсий сифатларни ривожлантиришга хизмат қиладиган методлар саналади. 2

“ Интерфаол” тушунчаси инглиз тилида “интераcт”(рус тилида “интерактив”) ифодаланиб, луғавий нуқтаи назардан “интер” – ўзаро, икки тарафлама, “аcт” – ҳаракат қилмоқ, иш кўрмоқ каби маъноларни англатади 3

Интерфаоллик талабаларнинг билим, кўникма, малака ҳамда муайян ахлоқий сифатларни ўзлаштириш йўлида биргаликда, ўзаро ҳамкорликка асосланган ҳаракатни ташкил этиш лаёқатига эгаликлари 4

Интерфаол методларни самарали қўллашнинг асосий омиллари Турсунова Шоира 5

Интерфаол методларни самарали қўллашнинг иккиламчи омиллари 6

7 “ Технология” – юнонча «techne» сўзидан олинган бўлиб, маҳорат, санъат деган маънони, «logos» - сўз, таълимот маъносини англатади.

8ИНТЕРФАОЛ МЕТОДЛАР Интерфаол методлар – таълим олувчиларни фаоллаштирувчи ва мустақил фикрлашга ундовчи, таълим жараёнининг марказида таълим олувчи бўлган методлардир.

9 Ақлий ҳужум  Кластер  Қор уюми  Ўргимчак тўри  Давра суҳбати  Иссиқ картошка  Венн диаграммаси  9 олмос бирлиги  Кичик гуруҳларда ишлаш  Муаммоли вазият  Бумеранг  Чархпалак  Елпиғич  Синквейн  ФСМУ  Б-Б-Б  Домино  Ролли ўйин  Ишбилармонлик ўйини ва бошқалар.

10“ AQLIY HUJUM” metodi - biror muammo yoki savol bo‘yicha o‘quvchilar tomonidan bildirilgan erkin fikr va mulohazalarni to‘plab, ular orqali ma`lum bir yechimga kelinadigan metoddir.

11« AQLIY HUJUM» metodini qo‘llashdagi asosiy qoidalar  Barcha ta’lim oluvchilar qatnashishlari shart.  Bildirilgan har qanday fikr-g‘oyalar, hatto ular noto‘g‘ri bo‘lsa ham inobatga olinadi.  Bildirilgan fikr-g‘oyalar baholanmaydi .!

12«АҚЛИЙ ҲУЖУМ» методининг тузилмаси Гуруҳга янги мавзу бўйича савол берилади Ўқувчилар томонидан фикр ва ғоялар билдирилади Фикр ва ғоялар жамланади ва гуруҳланади Аниқ ва тўғри жавоблар танлаб олинади23 2513 1D0F 27 21 28 08

Интерфаол методларнинг турлари Турсунова Шоира 13

14 “ КИЧИК ГУРУҲЛАРДА ИШЛАШ” методи- таълим олувчиларни фаоллаштириш мақсадида уларни кичик гуруҳларга ажратган ҳолда ўқув материалини ўрганиш ёки топшириқни бажаришга қаратилган дарсдаги ижодий иш.

15«КИЧИК ГУРУҲЛАРДА ИШЛАШ» методининг тузилмаси Кичик гуруҳлар шакллантирилади Мавзу ёритилади 1-гуруҳга топшириқ 2-гуруҳга топшириқ 3- гуруҳга топшириқ 4- гуруҳга топшириқ Кўрсатма бериш ва йўналтириш Муҳокама, таҳлил ва баҳолаш1-гуруҳ тақдимоти 2- гуруҳ тақдимоти 3- гуруҳ тақдимоти 4- гуруҳ тақдимоти

16 “ КЛАСТЕР” методи- таълим олувчиларда берилган мавзу хусусида эркин фикрлаш ва турли жавоблар ўртасида боғлиқлик ўрнатиш ва гуруҳлаш имкониятини яратувчи методдир .

17«КЛАСТЕР» методининг тузилмаси Калит сўз ёзилади Калит сўзга тааллуқли сўзлар ёзилади Сўзлар ўртасида боғланиш ўрнатилади Сўзлар тармоқлаб чиқилади Тармоқлар таҳлил қилинади29 29 2A 120502 2A121E0907 2B

18 “ ЧАРХПАЛАК” методи- ўқувчиларда ўтилган мавзу бўйича билимларини мустаҳкамлаш ва текшириш ҳамда бир-бирини баҳолаш имкониятини берувчи методдир. “ Ўқитувчилар” “ Ўқувчилар”

19«ЧАРХПАЛАК » методининг тузилмаси Гуруҳларга ажратиш Саволларни ишлаб чиқиш “ Ўқувчи”га савол бериш ва жавобини баҳолаш “ Ўқувчи”нинг бошқа “ўқитувчи”га ўтиши Кейинги “ўқитувчи”нинг саволига жавоб бериш Баҳоларни умумлаштириш ва эълон қилиш23 2A 2C 2513 2C 2513 29 2E07

20 “ БУМЕРАНГ” методи- берилган материални ўқувчиларнинг кичик гуруҳларда мустақил ўрганишига ва бошқаларни ўргатишига йўналтирилган методдир.

21«БУМЕРАНГ» методининг тузилмаси Кичик гуруҳларни шакллантириш Ҳар бир гуруҳга алоҳида тарқатма материаллар тарқатиш Материални мустақил ўрганиш Гуруҳ аъзоларини ўргатиш ва ўрганиш БаҳолашЯнги кичик гуруҳларни шакллантириш Аввалги кичик гуруҳга қайтиш290F 30 0B 31 23 2E07 3202 28

22“ БУМЕРАНГ” методини ўтказиш (Рақамли карточкалар орқали кичик гуруҳларни шакллантириш) 1 43 21 1 1 42 22 2 33 331 4 44

23“ БУМЕРАНГ” методини ўтказиш (Рангли карточкалар орқали янги кичик гуруҳларни шакллантириш) 1 43 2

24 “ МУАММОЛИ ВАЗИЯТ” методи – таълим олувчиларда муаммоли вазиятларнинг сабаб ва оқибатларини таҳлил қилиш ҳамда уларнинг ечимини топиш бўйича кўникмаларини шакллантиришга қаратилган методдир.

25«МУАММОЛИ ВАЗИЯТ» методининг тузилмаси Муаммоли вазият тавсифи бериладиМуаммоли вазият тавсифи берилади Гуруҳлар муамммоли вазиятнинг келиб чиқиш сабабларини аниқлайдиларГуруҳлар муамммоли вазиятнинг келиб чиқиш сабабларини аниқлайдилар Гуруҳлар муаммоли вазиятнинг оқибатлари тўғрисида фикр юритадиларГуруҳлар муаммоли вазиятнинг оқибатлари тўғрисида фикр юритадилар Гуруҳлар муаммоли вазиятни ечиш йўлларини ишлаб чиқадиларГуруҳлар муаммоли вазиятни ечиш йўлларини ишлаб чиқадилар Тўғри ечимлар танлаб олинадиТўғри ечимлар танлаб олинади

26 “ РОЛЛИ ЎЙИН” методи- ўқувчилар томонидан мавзу юзасидан учрайдиган ҳаётий вазиятларнинг ҳар хил шарт- шароитларини саҳналаштириш орқали кўрсатиб берувчи методдир.

27«РОЛЛИ ЎЙИН» методининг тузилмаси Сценарий ишлаб чиқилади Ўйиннинг мақсади ва вазифалари тушунтирилади Роллар тақсимланади Роллар ижро этилади Таҳлил қилиш ва хулоса ясаш2A38 25 03 39 39 2B

28 “ ИШБИЛАРМОНЛИК ЎЙИНИ” методи- берилган топшириқга кўра ёки ўйин иштирокчилари томонидан тайёрланган ҳар хил вазиятдаги бошқарувчилик қарорларини қабул қилишни имитация қилиш (тақлид, акс эттириш) методи ҳисобланади.

29«ИШБИЛАРМОНЛИК ЎЙИНИ» методининг тузилмаси Ўйин шартлари ва баҳолаш мезонлари билан ўқувчилар таништирилади Вазифалар тақсимланади Ўйин амалга оширилади Муҳокама, таҳлил қилиш ва баҳолашВазифалар бўйича иштирокчилар қарор қабул қиладилар2520 1213 3A07 2520 31 3A07 13

30“ ВЕНН ДИАГРАММАСИ” методи - ўқувчиларда мавзуга нисбатан таҳлилий ёндашув, ўрганилаётган объектларнинг ўзига хос ва ўхшаш хусусиятларини таҳлил қилиш кўникмаларини такомиллаштиришга йўналтирилган.

31“ ВЕНН ДИАГРАММАСИ” методи 1) “А” объектнинг ўзига хос жиҳатлари; 2) “ B” объектнинг ўзига хос жиҳатлари; 3) “ C” объектнинг ўзига хос жиҳатлари; 4) “A” ва “B” объектларнинг ўхшаш жиҳатлари; 5) “A” ва “С” объектларнинг ўхшаш жиҳатлари; 6) “B” ва “С” объектларнинг ўхшаш жиҳатлари; 7) “A”, “B” ва “С” объектларнинг ўхшаш жиҳатлари. А В СА В А С В СА В С 4 1 2 5 7 3 6

32“ ФСМУ” методи  Ф - фикр ингизни баён этинг  С - фикрингизнинг баёнига сабаб кўрсатинг.  М - кўрсатилган сабабингизни исботлаб мисол (далил) келтиринг .  У - фикрингизни умумлаштиринг.

33«ФСМУ» методининг тузилмаси Муаммоли савол берилади Ўқувчилар якка тартибда муаммоли саволга 4 босқичли жавоб ёзади Кичик гуруҳлар шакллантирилади Кичик гуруҳлар якка тартибда бажарилган вазифаларини умумлаштириб ёзади Кичик гуруҳлар тақдимот қилади Барча фикрлар умумлаштирилади ва хулоса ясалади31 25131415 10 29 29 14 29 2E

34 “ БАҲС - МУНОЗАРА ” методи - бирор мавзу бўйича таълим олувчилар билан ўзаро баҳс-мунозара ва фикр алмашув тарзида ўтказиладиган методдир .

35«БАҲС-МУНОЗАРА» методининг тузилмаси Муаммоли савол берилади Турли фикрлар билдирилади Фикр-мулоҳазалар тингланади Фикр-мулоҳазалар таҳлил қилинади Аниқ ва мақбул ечим танлаб олинади31 2B 27 27 28

363636Insert jadvali Grafik tashkil etuvchining turi, ahamiyati va xususiyatlari O‘quv faoliyatini tashkillashtirishning jarayonli tuzilmasi “ INSERT” jadvali Mustaqil o‘qish vaqtida olgan ma’lumotlarni, eshitgan ma’ruzalarni tizimlashtirishni ta’minlaydi; olingan ma’lumotni tasdiqlash, aniqlash, chetga chiqish, kuzatish. Avval o‘zlashtirgan ma’lumotlarni bog‘lash qobiliyatini shakllantirishga yordam beradi. Insert jadvalini to‘ldirish qoidasi bilan tanishadilar. Alohida o‘zlari to‘ldiradilar. O‘qish jarayonida olingan ma’lumotlarni alohida o‘zlari tizimlashtiradilar - jadval ustunlariga “kiritadilar” matnda belgilangan quyidagi belgilarga muvofiq: “ V”- men bilgan ma’lumotlarga mos; “ -“ - men bilgan ma’lumotlarga zid; “ +” - men uchun yangi ma’lumot; “ ?” - men uchun tushunarsiz yoki ma’lumotni aniqlash, to‘ldirish talab etiladi.

373737Insert jadvali V + – ?

383838B/BX/B JADVALI B/BX/B JADVALI- Bilaman/ Bilishni hohlayman/ Bilib oldim. Mavzu, matn, bo‘lim bo‘yicha izlanuvchilikni olib borish imkonini beradi. Tizimli fikrlash, tuzilmaga keltirish, tahlil qilish ko‘nikmalarini rivojlantiradi. Jadvalni tuzish qoidasi bilan tanishadilar. Alohida /kichik guruhlarda jadvalni rasmiylashtiradilar. “ Mavzu bo‘yicha nimalarni bilasiz” va “Nimani bilishni xohlaysiz” degan savollarga javob beradilar (oldindagi ish uchun yo‘naltiruvchi asos yaratiladi). Jadvalning 1 va 2 bo‘limlarini to‘ldiradilar. Ma’ruzani tinglaydilar, mustaqil o‘qiydilar. Mustaqil/kichik guruhlarda jadvalning 3 bo‘limni to‘ldiradilar

393939B/BX/B JADVALI Bilaman Bilishni xohlayman Bilib oldim

404040“ Baliq skeleti” chizmasi Chizmani tuzish qoidasi bilan tanishadilar. Alohida/kichik guruhlarda yuqori “suyagida” kichik muammoni ifodalaydi, pastda esa, ushbu kichik muammolar mavjudligini tasdiqlovchi dalillar yoziladi. Kichik guruhlarga birlashadilar, taqqoslaydilar, o‘zlarining chizmlarini to‘ldiradilar. Umumiy chizmaga keltiradilar. Ish natijalarining taqdimoti“ Baliq skeleti” chizmasi Bir qator muammolarni tasvirlash va uni yechish imkonini beradi. Tizimli fikrlash, tuzilmaga keltirish, tahlil qilish ko‘nikmalarini rivojlantiradi

4141«Baliq skeleti» sxemasi - Ularni tasdiqlovchi muammochalarni aniqlash va tasdiqlash (lavha) Tovarning ishlab chiqarilishi pasaydi …Ishlab chiqarishni pasayishi Raqobatbor- doshlikning past darajasi Tovarning boshqa huddi o‘ziga o‘xshashiga nisbatan pastroq sifatida yuqori tannarhi, tovarga kafolat yo‘q X otira ruvchi holati»

42“ NILUFAR GULI” chizmasi - muammoni yechish vositasi. O‘zida nilufar guli ko‘rinishini namoyon qiladi. Uning asosini to‘qqizta katta to‘rt burchaklar tashkil etadi. Tizimli fikrlash, tahlil qilish ko‘nikmalarini rivojlantiradi va faollashtiradi Chizmani tuzish qoidasi bilan tanishadilar. Alohida/kichik guruhlarda chizma tuzadilar: to‘rt burchak markazida avval asosiy muammoni (g‘oya, vazifa) yozadilar. Uning yechish g‘oyalarini esa markaziy to‘rt burchakning atrofida joylashgan sakkizta to‘rt burchaklarga yozadilar. Markaziy to‘rt burchakning atrofida joylashgan sakkizta to‘rt burchaklarga yozilgan g‘oyalarni, atrofda joylashgan sakkizta to‘rt burchaklarning markaziga yozadilar, ya’ni gulning barglariga olib chiqadilar. Shunday qilib, uning xar biri o‘z navbatida yana bir muammodek ko‘riladi Chizmani tuzish qoidasi bilan tanishadilar. Alohida/kichik guruhlarda chizma tuzadilar: avval asosiy muammoni (g‘oya, vazifa) yozadilar, so‘ngra kichik muammolarni, ularning har biridan esa, kichik muammoni batafsil ko‘rib chiqish uchun “kichik shoxchalarni” chiqaradilar. Shunga asosan har bir g‘oyalar rivojlanishini batafsil kuzatish mumkin. Ish natijalarining taqdimoti

434343«Nilufar guli» chizmasiB Z C D B Z C D A F G H Y F G H Y

444444 «Nilufar guli» chizmasini tuzish qoidalari • Amaliy nuqtai nazardan barcha g‘oyalarni ixcham deb tasavvur qiling (bitta-ikkitasi bilan chegaralaning), bu ham aql uchun foydali mashq hisoblanadi. • Sizga katta qog‘oz varag‘i zarur bo‘ladi. Doimo o‘zingiz mushohadalaringiz natijasini bir varaq qog‘ozda ko‘rish foydali hisoblanadi. Qarama- qarshi holda esa sizga bir varaqdan boshqasiga sakrab yurishingizga va bunda zaruriy biror muhim narsani unutishingizga olib keladi.

Похожие

Интерфаол методлар

Таълимнинг интерфаол стратегиялари

Интерфаол тестни тайёрлаш

Ўқитишнинг интерактив методлари

Муаммоли ўқитишнинг концепцияси