Didaktik o`yinlar - Педагогиka - Презентации

Didaktik o`yinlar

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

598 KB

Didaktik o`yinlarDidaktik o`yinlar BAJARDI:BAJARDI:

Айни вақтда таълимни ташкил этишда ролли ҳамда Айни вақтда таълимни ташкил этишда ролли ҳамда ишбоп ўйинлардан самарали фойдаланишга ишбоп ўйинлардан самарали фойдаланишга эътибор берилмоқда. Ўйин чоғида маҳсулдор эмас, эътибор берилмоқда. Ўйин чоғида маҳсулдор эмас, балки жараёнли фаолият ташкил этилганлиги боис балки жараёнли фаолият ташкил этилганлиги боис таҳсил олувчилар тасвирий вазиятларни яратиш таҳсил олувчилар тасвирий вазиятларни яратиш асосида ўзларининг атроф муҳитга бўлган асосида ўзларининг атроф муҳитга бўлган муносабатларини табиий намоён эта оладилар. муносабатларини табиий намоён эта оладилар. Ўйинли фаол фаолият эса уларнинг ижодий Ўйинли фаол фаолият эса уларнинг ижодий имкониятларини ошириб, тафаккурини имкониятларини ошириб, тафаккурини ривожлантиришга ёрдам беради. Таҳсил ривожлантиришга ёрдам беради. Таҳсил олувчиларнинг назарий билимларни амалий кўникма олувчиларнинг назарий билимларни амалий кўникма ва малакаларга айлантириш, уларда таълимий ва малакаларга айлантириш, уларда таълимий фаолликни юзага келтириш, уларни ижтимоий фаолликни юзага келтириш, уларни ижтимоий муносабатлар жараёнига кенг жалб этишда ролли муносабатлар жараёнига кенг жалб этишда ролли ҳамда ишбоп ўйинлар ўзига хос ўрин тутади. ҳамда ишбоп ўйинлар ўзига хос ўрин тутади.

«6х6х6» методи«6х6х6» методи Ушбу метод ёрдамида бир вақтнинг ўзида 36 Ушбу метод ёрдамида бир вақтнинг ўзида 36 нафар таҳсил олувчини муайян фаолиятга жалб нафар таҳсил олувчини муайян фаолиятга жалб этиш орқали маълум топшириқ ёки масалани ҳал этиш орқали маълум топшириқ ёки масалани ҳал этиш, шунингдек, гуруҳларнинг ҳар бир аъзоси этиш, шунингдек, гуруҳларнинг ҳар бир аъзоси имкониятларини аниқлаш, уларнинг имкониятларини аниқлаш, уларнинг қарашларини билиб олиш мумкин. «6х6х6» қарашларини билиб олиш мумкин. «6х6х6» методи асосида ташкил этилаётган машғулотда методи асосида ташкил этилаётган машғулотда ҳар бирида 6 нафардан иштирокчи бўлган 6 та ҳар бирида 6 нафардан иштирокчи бўлган 6 та гуруҳ ўқитувчи томонидан ўртага ташланган гуруҳ ўқитувчи томонидан ўртага ташланган муаммо (масала)ни муҳокама қилади. муаммо (масала)ни муҳокама қилади. Белгиланган вақт ниҳоясига етгач ўқитувчи 6 та Белгиланган вақт ниҳоясига етгач ўқитувчи 6 та гуруҳни қайта тузади. Қайтадан шаклланган гуруҳни қайта тузади. Қайтадан шаклланган гуруҳларнинг ҳар бирида аввалги 6 та гуруҳдан гуруҳларнинг ҳар бирида аввалги 6 та гуруҳдан биттадан вакил бўлади. Янги шаклланган гуруҳ биттадан вакил бўлади. Янги шаклланган гуруҳ аъзолари ўз жамоадошларига аввалги гуруҳи аъзолари ўз жамоадошларига аввалги гуруҳи томонидан муаммо (масала) ечими сифатида томонидан муаммо (масала) ечими сифатида тақдим этилган хулосани баён этиб берадилар ва тақдим этилган хулосани баён этиб берадилар ва мазкур ечимларни биргаликда муҳокама мазкур ечимларни биргаликда муҳокама қиладилар.қиладилар.

«Қора қути» методи«Қора қути» методи Таълим жараёнида мазкур методни қўллашдан Таълим жараёнида мазкур методни қўллашдан мақсад – таҳсил олувчилар томонидан мавзуни мақсад – таҳсил олувчилар томонидан мавзуни пухта ўзлаштиришга эришиш билан бирга уларни пухта ўзлаштиришга эришиш билан бирга уларни фаолликка ундаш, уларда ҳамкорликда ишлаш, фаолликка ундаш, уларда ҳамкорликда ишлаш, маълум вазиятларни бошқариш ҳамда мантиқий маълум вазиятларни бошқариш ҳамда мантиқий тафаккур юритиш кўникмаларини тафаккур юритиш кўникмаларини шакллантиришдан иборат. Методдан шакллантиришдан иборат. Методдан фойдаланишда қуйидаги ҳаракатлар ташкил фойдаланишда қуйидаги ҳаракатлар ташкил этилади:этилади: – – таҳсил олувчилар жуфтликка бириктириладилар;таҳсил олувчилар жуфтликка бириктириладилар; – – жуфтликларга мавзу моҳиятини ёритувчи асосий жуфтликларга мавзу моҳиятини ёритувчи асосий тушунчалар (таянч сўзлар, саналар, рақамлар, тушунчалар (таянч сўзлар, саналар, рақамлар, белгилар ва ҳ.к.)ни карточкаларга қайд этиш белгилар ва ҳ.к.)ни карточкаларга қайд этиш вазифаси юкланади;вазифаси юкланади; – – ўқитувчи таҳсил олувчилар билан ҳамкорликда ўқитувчи таҳсил олувчилар билан ҳамкорликда гуруҳлар томонидан топшириқнинг бажарилишини гуруҳлар томонидан топшириқнинг бажарилишини текширадилар;текширадилар;

«Бешинчиси (олтинчиси, еттинчиси, ...) «Бешинчиси (олтинчиси, еттинчиси, ...) ортиқча» методи ортиқча» методи Таҳсил олувчиларнинг мантиқий тафаккур Таҳсил олувчиларнинг мантиқий тафаккур юритиш кўникмаларига эга бўлишларида ушбу юритиш кўникмаларига эга бўлишларида ушбу метод алоҳида аҳамиятга эга. Уни қўллашда метод алоҳида аҳамиятга эга. Уни қўллашда қуйидаги ҳаракатлар амалга оширилади:қуйидаги ҳаракатлар амалга оширилади: – – ўрганилаётган мавзу моҳиятини очиб беришга ўрганилаётган мавзу моҳиятини очиб беришга хизмат қилувчи тушунчалар тизимини хизмат қилувчи тушунчалар тизимини шакллантириш;шакллантириш; – – ҳосил бўлган тизимдан мавзуга тааллуқли ҳосил бўлган тизимдан мавзуга тааллуқли бўлган тўртта (бешта, олтита, ... ) ва тааллуқли бўлган тўртта (бешта, олтита, ... ) ва тааллуқли бўлмаган битта тушунчанинг ўрин олишига бўлмаган битта тушунчанинг ўрин олишига эришиш;эришиш; – – таҳсил олувчиларга мавзуга тааллуқли таҳсил олувчиларга мавзуга тааллуқли бўлмаган тушунчани аниқлаш ва уни тизимдан бўлмаган тушунчани аниқлаш ва уни тизимдан чиқариш вазифасини топшириш;чиқариш вазифасини топшириш; – – таҳсил олувчиларни ўз ҳаракатлари таҳсил олувчиларни ўз ҳаракатлари моҳиятини шарҳлашга ундаш (мавзуни моҳиятини шарҳлашга ундаш (мавзуни мустаҳкамлаш мақсадида таҳсил олувчилардан мустаҳкамлаш мақсадида таҳсил олувчилардан тизимда сақланиб қолган тушунчаларга ҳам тизимда сақланиб қолган тушунчаларга ҳам изоҳ бериб ўтишлари ҳамда улар ўртасидаги изоҳ бериб ўтишлари ҳамда улар ўртасидаги мантиқий боғлиқликни асослашларини талаб мантиқий боғлиқликни асослашларини талаб этиш лозим). этиш лозим).

«3/3» («4/4», «5/5», ...) «3/3» («4/4», «5/5», ...) методиметоди Таҳсил олувчилар ушбу тизимдан мавзу (бўлим, боб)га Таҳсил олувчилар ушбу тизимдан мавзу (бўлим, боб)га тааллуқли бўлмаган тушунчаларни ажратадилар ва тааллуқли бўлмаган тушунчаларни ажратадилар ва ҳаракатларининг моҳиятини изоҳлайдилар. ҳаракатларининг моҳиятини изоҳлайдилар. Методни қўллашда қуйидаги ҳаракатлар ташкил этилади:Методни қўллашда қуйидаги ҳаракатлар ташкил этилади: – – ўқитувчи ўзаро тенг нисбатда мавзу (бўлим, боб)га оид ўқитувчи ўзаро тенг нисбатда мавзу (бўлим, боб)га оид ва оид бўлмаган асосий тушунчалар тизими яратади; ва оид бўлмаган асосий тушунчалар тизими яратади; – – таҳсил олувчилар мавзу (бўлим, боб)га оид ва оид таҳсил олувчилар мавзу (бўлим, боб)га оид ва оид бўлмаган асосий тушунчаларни аниқлайдилар ва дахлдор бўлмаган асосий тушунчаларни аниқлайдилар ва дахлдор бўлмаган асосий тушунчаларни тизимдан чиқарадилар;бўлмаган асосий тушунчаларни тизимдан чиқарадилар; – – таҳсил олувчилар ўз ҳаракатларининг моҳиятини таҳсил олувчилар ўз ҳаракатларининг моҳиятини изоҳлайдилар.изоҳлайдилар. Методдан индивидуал, гуруҳли ва оммавий шаклда Методдан индивидуал, гуруҳли ва оммавий шаклда таҳсил олувчилар томонидан мавзунинг пухта таҳсил олувчилар томонидан мавзунинг пухта ўзлаштирилишини таъминлаш ҳамда уларнинг ўзлаштирилишини таъминлаш ҳамда уларнинг билимларини аниқлаш мақсадида фойдаланиш мумкин. билимларини аниқлаш мақсадида фойдаланиш мумкин.

«Расмларни тўғри жойлаштир» методи«Расмларни тўғри жойлаштир» методи Кичик гуруҳларда ишлашда ушбу Кичик гуруҳларда ишлашда ушбу методдан фойдаланиш ҳам ижобий методдан фойдаланиш ҳам ижобий натижаларни кафолатлайди. Методни натижаларни кафолатлайди. Методни қўллашда қуйидаги ҳаракатлар амалга қўллашда қуйидаги ҳаракатлар амалга оширилади:оширилади: – – ўқитувчи томонидан ўрганилаётган ўқитувчи томонидан ўрганилаётган мавзунинг моҳиятини мантиқий кетма мавзунинг моҳиятини мантиқий кетма кетликда ёритишга кетликда ёритишга – – хизмат қилувчи тушунчаларни ифода этган хизмат қилувчи тушунчаларни ифода этган махсус карточкалар мажмуи тайёрланади махсус карточкалар мажмуи тайёрланади (ҳар бир карточканинг орқа томонига мавзу (ҳар бир карточканинг орқа томонига мавзу моҳиятини ёритувчи «ядро» тушунчанинг моҳиятини ёритувчи «ядро» тушунчанинг биттадан ҳарфи жойлаштирилади ва махсус биттадан ҳарфи жойлаштирилади ва махсус қоплама билан беркитилади);қоплама билан беркитилади); – – ҳар бир гуруҳга махсус карточкаларнинг ҳар бир гуруҳга махсус карточкаларнинг алоҳида мажмуси топширилади ва алоҳида мажмуси топширилади ва карточкаларни улардаги тушунчаларга карточкаларни улардаги тушунчаларга асосан мантиқий кетма кетликда асосан мантиқий кетма кетликда жойлаштириш вазифаси юкланадижойлаштириш вазифаси юкланади

«Қизил ва яшил рангли карточкалар билан«Қизил ва яшил рангли карточкалар билан ишлаш» методиишлаш» методи Таҳсил олувчилар билан оммавий ва гуруҳ шаклида Таҳсил олувчилар билан оммавий ва гуруҳ шаклида ишлашда ушбу методни қўллаш ниҳоятда қулай. Методдан ишлашда ушбу методни қўллаш ниҳоятда қулай. Методдан машғулотлар сўнгида мавзуни мустаҳкамлашга оид тезкор машғулотлар сўнгида мавзуни мустаҳкамлашга оид тезкор савол жавобни ташкил этишда фойдаланиш мумкин. Метод савол жавобни ташкил этишда фойдаланиш мумкин. Метод қуйидаги ҳаракатларни ташкил этиш асосида қўлланилади: қуйидаги ҳаракатларни ташкил этиш асосида қўлланилади: – – ўқитувчи томонидан синф таҳсил олувчиларининг сонига ўқитувчи томонидан синф таҳсил олувчиларининг сонига кўра ҳар бир таҳсил олувчи учун қизил ва яшил рангли кўра ҳар бир таҳсил олувчи учун қизил ва яшил рангли карточкалар ҳамда мавзуга оид саволнома тайёрланади;карточкалар ҳамда мавзуга оид саволнома тайёрланади; – – саволномадан «ҳа» ёки «йўқ» тарзида жавоб бериш мумкин саволномадан «ҳа» ёки «йўқ» тарзида жавоб бериш мумкин бўлган саволларнинг ўрин олишига аҳамият қаратилади; бўлган саволларнинг ўрин олишига аҳамият қаратилади; – – ҳар бир таҳсил олувчига қизил ва яшил карточкалар ҳар бир таҳсил олувчига қизил ва яшил карточкалар тарқатилади;тарқатилади; – – таҳсил олувчиларга қизил рангли карточкаларнинг таҳсил олувчиларга қизил рангли карточкаларнинг «тасдиқ», яшил рангли карточкаларнинг «инкор» маъносини «тасдиқ», яшил рангли карточкаларнинг «инкор» маъносини англатиши уқтириб ўтилади;англатиши уқтириб ўтилади; – – таҳсил олувчилар ўқитувчи томонидан берилган таҳсил олувчилар ўқитувчи томонидан берилган саволларга «тасдиқ» ёки «инкор» маъноларини англатувчи саволларга «тасдиқ» ёки «инкор» маъноларини англатувчи карточкаларни кўрсатиш асосида жавоб қайтарадиларкарточкаларни кўрсатиш асосида жавоб қайтарадилар

Умумий ўрта таълим мактабларининг VIII синфида Умумий ўрта таълим мактабларининг VIII синфида «Иқтисодий билим асослари» фани бўйича ташкил «Иқтисодий билим асослари» фани бўйича ташкил этилган машғулот жараёнида «Қизил ва яшил рангли этилган машғулот жараёнида «Қизил ва яшил рангли карточкалар билан ишлаш» методини қўллашда карточкалар билан ишлаш» методини қўллашда таҳсил олувчиларга қуйидаги саволларни бериш таҳсил олувчиларга қуйидаги саволларни бериш мумкин: мумкин: Инсон эҳтиёжларини қондириш учун унга турли хил Инсон эҳтиёжларини қондириш учун унга турли хил неъматлар (ресурслар) зарур бўладими?неъматлар (ресурслар) зарур бўладими? Ҳаво, сув, қуёш нури ва иссиқлиги, шунингдек, Ҳаво, сув, қуёш нури ва иссиқлиги, шунингдек, фойдали қазилмаларни инсон кучи билан ҳосил қилиш фойдали қазилмаларни инсон кучи билан ҳосил қилиш мумкинми?мумкинми? Инсон меҳнати, у томонидан ташкил этилаётган Инсон меҳнати, у томонидан ташкил этилаётган иқтисодий фаолиятнинг маҳсули маҳсулот деб иқтисодий фаолиятнинг маҳсули маҳсулот деб аталадими?аталадими? Маҳсулотлар фақатгина моддий неъматлардангина Маҳсулотлар фақатгина моддий неъматлардангина иборатми?иборатми? Хизмат кўрсатишнинг муайян кўриниши маҳсулот Хизмат кўрсатишнинг муайян кўриниши маҳсулот бўла оладими?бўла оладими?

«Видеотопишмоқ» методи«Видеотопишмоқ» методи Сўнгги йилларда педагогик фаолиятда турли ахборот Сўнгги йилларда педагогик фаолиятда турли ахборот воситалар (компьютер, телевидение, радио, нусха воситалар (компьютер, телевидение, радио, нусха кўчирувчи қурилма, слайд, видео ва аудио кўчирувчи қурилма, слайд, видео ва аудио магнитофонлар) ёрдамида таълим жараёни ташкил магнитофонлар) ёрдамида таълим жараёни ташкил этилишига алоҳида эътибор қаратилмоқда. Ўқитувчилар этилишига алоҳида эътибор қаратилмоқда. Ўқитувчилар олдида таълим жараёнида турли ахборот воситаларидан олдида таълим жараёнида турли ахборот воситаларидан ўринли ва мақсадга мувофиқ фойдаланиш вазифаси ўринли ва мақсадга мувофиқ фойдаланиш вазифаси турибди. Видеотопишмоқ методидан фойдаланишда турибди. Видеотопишмоқ методидан фойдаланишда қуйидаги ҳаракатлар амалга оширилади: қуйидаги ҳаракатлар амалга оширилади: – – таҳсил олувчилар эътиборига ўрганилаётган мавзу таҳсил олувчилар эътиборига ўрганилаётган мавзу моҳиятини тасвирий ёритишга ёрдам берувчи моҳиятини тасвирий ёритишга ёрдам берувчи изоҳларсиз бир нечта видеолавҳа намойиш этилади;изоҳларсиз бир нечта видеолавҳа намойиш этилади; – – таҳсил олувчилар ҳар бир лавҳада қандай жараён акс таҳсил олувчилар ҳар бир лавҳада қандай жараён акс эттирилганлигини изоҳлайдилар;эттирилганлигини изоҳлайдилар; – – жараёнларнинг моҳиятини дафтарларига қайд жараёнларнинг моҳиятини дафтарларига қайд этадилар;этадилар; – – ўқитувчи томонидан берилган саволларга жавоб ўқитувчи томонидан берилган саволларга жавоб қайтарадилар. қайтарадилар.

«Юмалоқланган қор ўйини» методи«Юмалоқланган қор ўйини» методи Ушбу метод ҳам мавзуни муайян қисмларга бўлган ҳолда Ушбу метод ҳам мавзуни муайян қисмларга бўлган ҳолда ўзлаштириш имконини беради ҳамда таҳсил олувчиларда гуруҳ ва ўзлаштириш имконини беради ҳамда таҳсил олувчиларда гуруҳ ва жуфтликда ишлаш кўникмаларини шакллантиришга хизмат қилади. жуфтликда ишлаш кўникмаларини шакллантиришга хизмат қилади. Методни қўллаш жараёнида қуйидаги ҳаракатлар амалга Методни қўллаш жараёнида қуйидаги ҳаракатлар амалга оширилади:оширилади: – – тасвирли карточкалар тайёрланади: тасвирли карточкалар тайёрланади: – – уларнинг орқа томонига мавзуни ўзлаштиришга оид ўн беш уларнинг орқа томонига мавзуни ўзлаштиришга оид ўн беш вариантдан иборат топшириқлар ёзилади;вариантдан иборат топшириқлар ёзилади; – – синф таҳсил олувчилари икки ёки уч гуруҳга бўлинадилар синф таҳсил олувчилари икки ёки уч гуруҳга бўлинадилар (гуруҳларни ҳосил қилишда тасвирли карточкалардан (гуруҳларни ҳосил қилишда тасвирли карточкалардан фойдаланилади);фойдаланилади); – – ҳар бир гуруҳ аъзолари бир нечта жуфтликларга ҳар бир гуруҳ аъзолари бир нечта жуфтликларга бириктириладилар; бириктириладилар; – – ҳар бир жуфтлик бир вариантдаги топшириқни бажаради; ҳар бир жуфтлик бир вариантдаги топшириқни бажаради; – – жараён якунида умумий хулосалар чиқарилади.жараён якунида умумий хулосалар чиқарилади. «Юмалоқланган қор ўйини» методидан муайян бўлим ёки боблар «Юмалоқланган қор ўйини» методидан муайян бўлим ёки боблар бўйича ўзлаштирилган назарий ва амалий билимларни бўйича ўзлаштирилган назарий ва амалий билимларни мустаҳкамлаш мақсадида фойдаланиш ниҳоятда қулай.мустаҳкамлаш мақсадида фойдаланиш ниҳоятда қулай.

Похожие

Didaktik o`yinli texnologiyalar

Muso al-Xorazmiyning didaktik g’oyalari

Pedagogika fanini o’qitishga qo'yiladigan didaktik talablar

Al-Xorazmiy ilmiy merosi va didaktik qarashlari

Og`zaki hisoblash malakasini shakllantiruvchi didaktik materiallar