Darsda og`zaki mashqlarning tutgan o`rni - Педагогиka - Презентации

Darsda og`zaki mashqlarning tutgan o`rni

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

940.5 KB

Darsda og`zaki mashqlarning tutgan o`rni

• Boshlang‘ich sinflarda o‘quvchilar og‘zaki hisoblash bilimini shakllantirish hozirgi zamon o‘qitish metodikasida yangi texnologiyani joriy etishni asosiy masala qilib qo‘ymoqda. Lotin yozuviga asoslangan matematika darsliklarimizda ayniqsa, yuz ichida, ming ichida arifmetik amallar bajarish jarayoni o‘quvchilarni fikrlash qobiliyatlarini o‘stiradigan, ijodiy qobiliyatini aniqlaydigan, yig‘indidan ko‘paytmaga o‘tish qoidasi, ko‘paytma, bo‘linma tushunchalari, ularning komponentlari orasidagi munosabatlarini mukammal o‘zlashtirishni talab etadiki, bu yuqori sinf matematika fanidan oladigan bilimini mustahkamlash asosi bo‘lsin.

• jarayoni o‘quvchilarni fikrlash qobiliyatlarini o‘stiradigan, ijodiy qobiliyatini aniqlaydigan, yig‘indidan ko‘paytmaga o‘tish qoidasi, ko‘paytma, bo‘linma tushunchalari, ularning komponentlari orasidagi munosabatlarini mukammal o‘zlashtirishni talab etadiki, bu yuqori sinf matematika fanidan oladigan bilimini mustahkamlash asosi bo‘lsin.

• Boshlang‘ich sinflarda eng qulay usul bilan hisoblash masalasi arifmetik amallar bajarishning asosiy tayanchi bo‘lib hisoblanadi. O‘qituvchi darslikdagi materiallar bilan cheklanib qolmasdan, balki ijodiy fikrlaydigan materiallar bilan darsni boyitish maqsadga muvofiqdir. Masalan, 10, 100, 1000 ichida ko‘paytirishni turli ko‘rinishlaridan foydalanish o‘quvchilarni qiziqishini oshiradi. • 68x5 = (34x2)x5 =34x (2x5) = 34x10 =340 • 68x50= 34x100=3400 • Qo‘shishning distrebutevlik qonuniga ko‘ra: • 17x50= (16+1) x50= 16x50+1x50=800+50 = 850 • Sonlarni bo‘lish texnikasiga ko‘ra: • 135:5= (135x2) : (5x2) =270:10=27 • 2250:50=4500:100=45

• O‘quvchilar diqqatini shunga jalb etish zarurki, og‘zaki va yozma ko‘paytirish oddiy odat bo‘lib qolishini o‘qituvchi nazorat qilishi kerak. • 24x25 = (6x4) x 25= 6x (4x25) = 6x100=600 • Bunda imkon boricha qisqa holat tanlashga intilish zarur: • 24x25=(24:4) x(25x4) = 6x100=600 • Ko‘paytirishning qavslardan foydalanish holatlari juda ham qiziqarlidir: • 37x25=(36+1) x25=36x25+25=900+25=925 • 35x25=(36-1)x25=36x25-1x25=900-25=875 • 38x25=(36+2) x25=36x25+2x25=900+50=950

• Agar 9,99 va 999 ga ko‘paytirish kerak bo‘lsa, u holda eng qulay usulda hisoblash qoidasiga ko‘ra (10-1), (100-1), (1000-1) ko‘rinishlarda distrebutevlik qonuniga ko‘ra: • 678x9=678x(10–1)=6780-678=6102 • 577x99=577(100–1)=57700-577=57123 • 34x999=34(1000–1)=34000-34=33966 • 2-sinfda (14x15) ko‘paytirish qoidasi • 14x15=14(10+5)=140x14x5=140+70=210 • Buni darhol hisoblashga shoshilmasdan bajarish zarur, chunki 14x15=14x10+14x5=(14+7)x10=21x10=210 • ko‘rinishda hisoblashni bajarishni unutmaslik kerak. • Agar 23x15 bo‘lsa • 23x15=(22+1)x15=22x15+1x15=330+15=345 • Shuningdek, 14 va 16 ga ko‘paytirishni (15+1) va (15-1) ifodaga almashtirish mumkin.

• 66x14=66x(15–1)=66x15 – 66 = 990 – 66 = 924 • 62x16=62(15+1)=62x15+15x1=930+62=992 • 61x69=6(6+1)x100+1x9=4200+9=4209 • 243x247=24x25x100+3x7=60000+21=60021 • Bunday usullardagi hisoblashlarni bajarish o‘quvchilarni arifmetik amallar bajarishda hisoblashlarini mustahkamlaydi. • Hisoblash malaka va ko‘nikmalarni shakllantirish texnologiyasiga asos bo‘ladi.

• Masalan, uch xonali sonlarni qo‘shish va ayirishning yozma usullarini ko‘p xonali sonlarni qo‘shish va ayirishga o‘tkazish analogiya usulini qo‘llashga asoslangan. Shu maqsadda metodik adabiyotlarda ko‘p xonali sonlarni yozma qo‘shish va ayirish bilan tanishtirishda shunday misollarni yechish tavsiya qilinadiki, bunda har bir navbatdagi misol oldingisini o‘z ichiga oladi. Masalan: • 126 4752 54752 837 6837 76837 • +172 + 3246 + 43246 - 425 - 2425 - 52425

• Bunday misollarni yechgandan keyin o‘quvchilarning o‘zlari ko‘p xonali sonlarni yozma qo‘shish va ayirish uch xonali sonlarni yozma qo‘shish va ayirishdek bajariladi, deb xulosa chiqaradilar. • Yuqorida qaralgan metodlardan (induksiya, deduksiya, analogiya) foydalanishzamirida analiz, sintez, taqqoslash, umumlashtirish va abstraksiyalash kabi aqliy operasiyalar yotadi. • Butunni uning tashkil etuvchi qismlariga ajratishga yo‘naltirilgan fikrlash (tafakkur) usuli analiz deb ataladi. • Predmetlar yoki hodisalar orasida bog‘lanishlar o‘rnatishga yo‘naltirilgan tafakkur usuli sintez deb ataladi. • 100 sonida nechta o‘nlik va nechta birlik bor, degan savolga javob berishda o‘quvchilar sonni analiz qilishadi.

• Shu so‘zlarga amal qilishadi (ya’ni noto‘la analiz o‘tkazishadi), bunday qilish esa ko‘pincha xatoga, ya’ni xato sintezga olib keladi. • Т aqqoslash usuli qaralayotgan sonlar, arifmetik misollar, masalalarning o‘xshash va farqli alomatlarini ajratishdan iborat. • Matematika boshlang‘ich kursi taqqoslash usulining qo‘llanilishi uchun katta imkoniyatlar ochib beradi: sonlarni, ifodalar va sonlarni taqqoslash; ikkita ifodani taqqoslash; masalalarni taqqoslash va h.k. • Yangi matematika tushunchalarni, qonunlarni tarkib toptirishda bolalar umumlashtirishga duch keladilar. • Umumlashtirish – bu o‘rganilayotgan ob’ektlardan umumiy muhim tomonlarini ajratish va ularni muhim emaslaridan ajratishdan iborat.

Похожие

Og`zaki hisoblash malakasini shakllantiruvchi didaktik materiallar

O`qituvchining jamiyatda tutgan o`rni va uning psixologik xususiyatlari

O`quvchilarni faoligini oshirishda interfaol metodlarni o`rni

Shaxsni tarbiyalashda estetik tarbiyaning o`rni

Maktab seminarlarini tashkil etish