«АҚЛИЙ ҲУЖУМ» методи - Педагогиka - Презентации

«АҚЛИЙ ҲУЖУМ» методи

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

2827.435546875 KB

«АҚЛИЙ ҲУЖУМ» методи

• Ақлий хужум интерфаол методни яратилиши • Ижодий муаммоларни ечишга каратилган метод. • Методнинг автори – 1953 йилда Алекс Осборн ҳисобланади.(лекин бундай методлардан бизнинг боболаримиз ҳам қўлланган) • Тўғридан -тўғри ақлий хужум – brain-storming.

• Кириш • Ўзбекистон республикаси ривожланишининг муҳим шарти замонавий иқтисодиёт, фан, маданият, техника, технология ривожи асосида кадрлар тайёрлашнинг такомиллашган тизимининг амал қилишига эришишдир. • Даставвал “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури” да “Таълим беришнинг илғор педагогик технологияларини, замонавий ўқув-услубий мажмуаларини яратиш ва ўқув –тажриба жараёнини дидактик жиҳатдан таъминлаш” олий таълимнинг асосий вазифаларидан бири сифатида белгиланган эди. • Мамлакатимиз Президенти И.Каримов “Асосий вазифамиз – Ватанимиз тараққиёти ва халқимиз форовонлигини юксалтиришдир” мавзусидаги Вазирлар маҳкамасининг мажлисидаги нутқида: “Биз фарзандларимизнинг нафақат жисмоний ва маънавий соғлом ўсиши, балки уларнинг энг замонавий интеллектуал билимларга эга бўлган, уйғун ривожланган инсонлар бўлиб, XXI аср талабларига тўлиқ жавоб берадиган баркамол авлод бўлиб вояга етиши учун зарур барча имконият ва шароитларни яратишни ўз олдимизга мақсад қилиб қўйганмиз”,- деган эди. • Ушбу масала юзасидан Президентимиз томонидан келажак авлод тарбиясига берилаётган бундай катта эътибор таълим тизимини ва педагоглар зиммасига улкан вазифаларни юклайди. Бу вазифаларни амалга ошириш чуқур билим ва катта маҳоратни талаб этади. • Энг асосий дастурларимиздан бириси бу “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури”ни амалга ошириш узлуксиз таълим тизимининг тузилмаси ва мазмунини замонавий фан ютуқлари ва ижтимоий тажрибага таянган ҳолда туб ислоҳотларни кўзда тутади. Бунинг учун, аввало, таълим тизимининг барча шаклдаги муассасаларида таълим жараёнини илғор, илмий-услубий жиҳатдан асосланган янги ва замонавий услубият билан амалда таъминлаш лозим. Ёш авлодга таълим-тарбия беришнинг мақсади, вазифалари, мазмуни, услубий талабларига кўра фан, техника ва илғор технология ютуқларидан унумли фойдаланиш бугунги таълим тизими олдида турган долзарб муаммолардан бири ҳисобланади. • Таълимнинг самарадорлигини ошириш, шахснинг таълим марказида бўлишини ва ёшларнинг мустақил билим олишларини таъминлаш учун таълим муассасаларига яхши тайёргарлик кўрган ва ўз соҳасидаги билимларни мустаҳкам эгаллашдан ташқари замонавий педагогик технологияларни ва интерфаол усулларни биладиган, улардан ўқув ва тарбиявий машғулотларни ташкил этишда фойдаланиш қоидаларини биладиган ўқитувчилар керак. Бунинг учун барча фан ўқитувчиларини янги педагогик технологиялар ва интерфаол усуллар билан қуроллантириш ва эгаллаган билимларини ўқув–тарбиявий машғулотларда қўллаш малакаларини узлуксиз ошириб боришлари лозим. •

Ақлий ҳужум - ғояларни генерация (ишлаб чиқиш) қилиш методидир . «Ақлий ҳужум» методи бирор муаммони ечишда ўқувчилар томонидан билдирилган эркин фикр ва мулоҳазаларни тўплаб, улар орқали маълум бир ечимга келинадиган энг самарали методдир. Ақлий ҳужум методининг ёзма ва оғзаки шакллари мавжуд. Оғзаки шаклида ўқитувчи томонидан берилган саволга ўқувчиларнинг ҳар бири ўз фикрини оғзаки билдиради. Ўқувчилар ўз жавобларини аниқ ва қисқа тарзда баён этадилар. Ёзма шаклида эса берилган саволга ўқувчилар ўз жавобларини қоғоз карточкаларга қисқа ва барчага ўринарли тарзда ёзадилар. Жавоблар доскага (магнитлар ёрдамида) ёки «пинборд» доскасига (игналар ёрдамида) маҳкамланади. «Ақлий ҳужум» методининг ёзма шаклида жавобларни маълум белгилар бўйича гуруҳлаб чиқиш имконияти мавжуддир . Ушбу метод тўғри ва ижобий қўлланилганда шахсни эркин, ижодий ва ностандарт фикрлашга ўргатади .« АҲЛИЙ ҲУЖУМ» методи хакида тушинча

Ақлий ҳужум методидан фойдаланилганда ўқувчиларнинг барчасини жалб этиш имконияти бўлади, шу жумладан ўқувчиларда мулоқот қилиш ва мунозара олиб бориш маданияти шаклланади. Ўқувчилар ўз фикрини фақат оғзаки эмас, балки ёзма равишда баён этиш маҳорати, мантиқий ва тизимли фикр юритиш кўникмаси ривожланади. Билдирилган фикрлар баҳоланмаслиги ўқувчиларда турли ғоялар шаклланишига олиб келади. Бу метод ўқувчиларда ижодий тафаккурни ривожлантириш учун хизмат қилади

Мумкин қадар талабаларни ижодий ишлашга ва фикрлашга ўргатиш ҳамда ғоялар банкини яратиш асосида муаммолар ечимини топишдан иборатдир Ақлий ҳужум» методининг мақсади

1 . Янги ғоя ва фикрларни вариантларини мумкин қадар генерация қилиш ва уларни аниқ ифода қилиш жараёни 2. Таклиф қилинган ғояларни анализ ва уларни баҳолашдан иборат 3.Аниқ муаммони ёки вазиятни ечишга қаратилган ғоялар . 4/“АҚЛИЙ ХУЖУМ” ҚИЙИН ВАЗИЯТЛАРДАН ҚУТУЛИШ ЧОРАЛАРИНИ ТОПИШГА, МУАММОНИ КЎРИШ ЧЕГАРАСИНИ КЕНГАЙТИРИШГА, ФИКРЛАРНИ БИР ХИЛЛИГИНИ ЙЎҚОТИШГА ВА КЕНГ ДОИРАДА ТАФАККУРЛАШГА ИМКОН БЕРАДИ. ЭНГ АСОСИЙСИ, МУАММОНИ ЕЧИШ ЖАРАЁНИДА КУРАШИШ МУХИТИДАН (ИЖОБИЙ МАЪНОДА) ИЖОДИЙ ҲАМКОРЛИККА ЎТИЛАДИ ВА ЎҚУВЧИЛАР ЯНАДА ЖИПСЛАШАДИЛАР. Юқоридаги мақсаддан келиб чиққан ҳолда қуйдагича вазифаларни ҳал қилиш зарур

АҚЛИЙ ХУЖУМНИНГ ОБЪЕКТИ Қўлланиш мақсадига кўра бу метод универсал ҳисобланиб тадқиқотчиликка (янги муаммони ечишга қаратилади), ўқитиш жараёнида (ўқув материалларини тезкор ўзлаштиришга қаратилади),ривожлантиришда асқотади .

1. Ўқувчиларнинг бошланғич билимларини аниқлаш мақсад қилиб қўйилганда, бу метод дарснинг мавзуга кириш қисмида амалга оширилади. 2. Мавзуни такрорлаш ёки бир мавзуни кейинги мавзу билан боғлаш мақсад қилиб қўйилганда –янги мавзуга ўтиш қисмида амалга оширилади. 3. Ўтилган мавзуни мустаҳкамлаш мақсад қилиб қўйилганда-мавзудан сўнг, дарснинг мустаҳкамлаш қисмида амалга оширилади « Ақлий ҳужум» методи Ўқитувчи томонидан қўйилган мақсадга қараб қуйдагича амалга оширилади

- « Ақлий ҳужум» методининг босқичлари: - «Ақлий ҳужум» методини қўллашдаги асосий қоидалар: - «Ақлий ҳужум» методининг афзаллик томонлари: -«Ақлий ҳужум» методининг камчилик томонлари --«Ақлий ҳужум» методининг схемаси «Ақлий ҳужум» методининг таркибий тузилмаси

1.Ўқувчиларга савол ташланади ва уларга шу савол бўйича ўз жавобларини (фикр, мулоҳаза) билдиришларини сўралади; 2.Ўқувчилар савол бўйича ўз фикр-мулоҳазаларини билдиришади; 3.Ўқувчиларнинг фикр-ғоялари (магнитафонга, видеотасмага, рангли қоғозларга ёки доскага) тўпланади; 4.Фикр-ғоялар маълум белгилар бўйича гуруҳланади; 5.Юқорида қўйилган саволга аниқ ва тўғри жавоб танлаб олинади ва эълон қилинади. «АҚЛИЙ ҲУЖУМ» МЕТОДИНИНГ БОСҚИЧЛАРИ

-Бошқалар тамонидан билдирилаётган фикрларни ёдда сақлаш уларга таянган ҳолда янги фикрларни билдириш. - Ўқувчилар ўзларини эркин ҳис этишларига шароит яратиб бериш : -Ғояларни ёзиб бориш учун ёзув тахтаси ёки варақларни тайёрлаб қўйиш . - Муаммони аниқлаш. -Машғулот жараёнида амал қилиниши лозим бўлган шартларни белгилаш .«АҚЛИЙ ҲУЖУМ» МЕТОДИНИ ҚЎЛЛАШДАГИ АСОСИЙ ҚОИДАЛАР :

- Билдирилаётган ғояларнинг уларнинг муаллифлари томонидан асосланишга эришиш ва уларни ёзиб олиш. -Қоғоз варақлари ғоя(фикр)лар билан тўлгандан сўнг уларни ёзув тахтасига осиб қўйиш. - Билдирилаётган ғояларни янги ғоялар билан бойитиш асосида уларни қувватлаш. - Ўқувчилар тамонидан билдирилаётган ҳар қандай ғоя баҳоланмайди . -Ўқувчилар мустақил фикр юритишлари, шахсий фикрларини илгари суришлари учун қулай шароит яратилади. -Ғояларнинг қанчалик ҳар- хил ва кўп миқдорда бўлишига аҳамият қаратилади . .

- Бошқалар тамонидан билдирилаётган фикрларни ёдда сақлаш уларга таянган ҳолда янги фикрларни билдириш, - Билдирилган фикрлар асосида муайан хулосаларга келиш каби харакатларнинг ўқувчилар томонидан содир этилишига эришилади бошқалар тамонидан билдирилаётган фикр(гоя)лар устидан кулиш, кинояли шархларнинг билдирилишига йўл қўйилмайди. - Янги ғояларни билдириш давом этаётган экан, муаммонинг ягона тўғри ечимини эълон қилишига шошилмаслик .

- Ақлий хужум методининг моҳияти жамоа ҳамкорлиги асосида муаммони ечиш жараёнларини вақт бўйича бир қанча босқичларга ( ғояларни генерациялаш, уларни танқидий ва конструктив ҳолатда ишлаб чиқиш) ажратишдан иборат . -Билдирилган ҳар қандай фикр-ғоялар, улар ҳатто тўғри бўлмаса ҳам инобатга олинади ва қўллаб – қувватланади. -Ақлий хужумни ўтказиш вақти аниқланади ва унга риоя қилиниши шарт.

« АҚЛИЙ ҲУЖУМ» МЕТОДИНИНГ АФЗАЛЛИК ТОМОНЛАРИ : 1. Натижалар баҳоланмаслиги ўқувчиларни турли фикр-ғояларнинг шаклланишига олиб келади; 2.Ўқувчиларнинг барчаси иштирок этади; 3.Фикр-ғоялар визуаллаштирилиб борилади; 4.Ўқувчиларнинг бошланғич билимларини текшириб кўриш имконияти мавжуд; 5.Ўқувчиларда мавзуга қизиқиш уйғотиш мумкин. 6.Фантазия қилиш қобиляти ошади

«Ақлий ҳужум» методининг камчилик томонлари: 1.Ўқитувчи томонидан саволни тўғри қўя олмаслик; 2.Ўқитувчидан юқори даражада эшитиш қобилиятининг талаб этилиши

Ақлий хужумнинг схемаси Ёзма метод Жамоа методи ғояларни баҳолаш методиТескари метод Иккиламчи метод Тўғри метод Ғоялар конференц иясиИндивуал метод

Ўқитувчи тамонидан Муаммони қўйилиши 5 минут Гурух тамонидан ғояларни берилиши 30 минут Муаммони мохияти Ишнинг мақсади Муаммони ечиш учун нима қилинди Индивидуал босқич Гурухли босқич Ғоялар генерацияси Ақлий хужум

Ғоялар раҳбар тамонидан Сайланади 20 мин Биргаликда ғоялар қайта ишланади 15 мин Ўқитувчи ғояларни ўрганиб чиқади Гояларни қайта ишлаш учун ажратиб олади Ажратиб олинган ғоялар “қандай” шаклида қайта ишлайди Ғоялар банки яратилади баҳоланади

МАВЗУ: Бош миянинг тузулиши ва аҳамияти Биринчи гурухга савол. Миянинг тузилиши ҳақида нима биласиз Иккинчи гурухга савол. Миянинг ишлаш принципидан нима учун уни компютерга ўхшатилади.

Фойдаланилган адабиётлар 1.Игнатьева А.В., Максимцов М.М. Исследование систем управления: Учеб. пособие для вузов. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2000 2.Коротков Э.М . Исследование систем управления. — М.: ДеКА, 2000 3.Малин А.С.,Мухин В.И. Исследование систем управления: Учебник для ВУЗов. - М.: Гардарики, 2002 4.Панфилова А. П. Мозговые штурмы в коллективном принятии решений, -Спб.: Питер, 2005 5.Фатхутдинов Р.А. Разработка управленческого решения . Москва:«Интел-синтез»,1997

Хулоса Ушбу метод асосида талабаларни тезкорлик асосида вазиятни тўғри аниқлаш ва баҳолашга ёрдам бериб қолмасдан балки муаммони ечимига қаратилган аниқ фикр ва ғоялар мажмуасини ташкил қилишдан иборатдир. Бунда талабалар ижодий потенциалларини ошириб қолмасдан эмоцианал компитентлиги эшитиш ва нутқ фонтазияси ва кўникмаларини оширади .

6. Альтшуллеp Г.С . Найти идею. – Hовосибиpск: Hаука, 1-е изд., 1986; 2-е изд., 1991. 7. Альтов Г.И Тут появился изобретатель. – М.: Детская литеpатуpа, 1-е изд., 1984; 2-е изд., 1987; 3-е изд.,перераб. и доп., 1989. 8. Альтшуллеp Г.С. , Злотин Б.Л., Зусман А.В. Поиск новых идей: от озарения к технологии (Теоpия и пpактика pешения изобpетательских задач). – Кишинев: Каpтя Молдавеняскэ, 1989. 9. Бухвалов В.А. , Мурашковский Ю.С. Изобретаем черепаху: как применять ТРИЗ в школьном курсе биологии. Книга для учителей и учащихся. – Рига: Эксперимент, 1993.

Похожие

Баҳс – мунозара методи

Зиг-заг методи

Ручка стол ўртасида методи

Мутахассислик фанларини ўқитишда педагогик маҳорат таълимнинг интерактив методлари

Интерфаол таълим методлари. Ривожлантирувчи таълим технологиялари