Miliy Aleksandrovich Balakirevning simfonik ijodidan namunalar tinglash va tahlil qilish - Музыка - Презентации

Miliy Aleksandrovich Balakirevning simfonik ijodidan namunalar tinglash va tahlil qilish

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

373.5 KB

Miliy AleksandrovichMiliy Aleksandrovich Balakirevning simfonik ijodidanBalakirevning simfonik ijodidan namunalar tinglash va tahlil qilish namunalar tinglash va tahlil qilish Miliy AleksandrovichMiliy Aleksandrovich Balakirevning simfonik ijodidanBalakirevning simfonik ijodidan namunalar tinglash va tahlil qilish namunalar tinglash va tahlil qilish

REJA:REJA:  Ijodkorning hayot yo’li. Ijodkorning hayot yo’li.  Simfonik ijodi. Simfonik ijodi.  Fortepiano ijodi. Fortepiano ijodi.  Romanslar. Romanslar.  Xulosa. Xulosa.

Ijodkorning hayot yo’li.Ijodkorning hayot yo’li.  Miliy Aleksandrovich Balakirev 2 yanvar Miliy Aleksandrovich Balakirev 2 yanvar 1837 yil Nijniy Novgorod shahrida tug'ildi. 1837 yil Nijniy Novgorod shahrida tug'ildi. Uning musiqiy qiziqishi va layoqati juda Uning musiqiy qiziqishi va layoqati juda erta namoyon bo'ldi. Onasi Miliydagi erta namoyon bo'ldi. Onasi Miliydagi musiqiy iqtidorni, sezib uni Moskvaga olib musiqiy iqtidorni, sezib uni Moskvaga olib bordi va taniqli pianinochi Dyubok qo'liga bordi va taniqli pianinochi Dyubok qo'liga topshirdi. Lekin iqtisodiy muammolar tufayli topshirdi. Lekin iqtisodiy muammolar tufayli u tezda uyga qaytib keldi va Nijniy u tezda uyga qaytib keldi va Nijniy Novgoroddagi mahalliy teatr orkestrining Novgoroddagi mahalliy teatr orkestrining dirijyori Karl Eyzrixdan darslar ola boshladi. dirijyori Karl Eyzrixdan darslar ola boshladi.

 Xalq musiqasi namunalari bilan tanishuv Xalq musiqasi namunalari bilan tanishuv bo'lajak kompozitorning badiiy bo'lajak kompozitorning badiiy shakllanishiga katta ta'sir ko'rsatdi. shakllanishiga katta ta'sir ko'rsatdi. A.D.Ullbishev bilan tanishuv uning uyida A.D.Ullbishev bilan tanishuv uning uyida orkestrlar, rassomlar, yozuvchilar uchrashib orkestrlar, rassomlar, yozuvchilar uchrashib turar edilar. Bunday muhitga kirish va turar edilar. Bunday muhitga kirish va Serov, artist Sherkin, Martinovlar bilan Serov, artist Sherkin, Martinovlar bilan uchrashuv uning ijodkor sifatida shakllanishi uchrashuv uning ijodkor sifatida shakllanishi uchun ijobiy ta'sir ko'rsatdi. Shunday uchun ijobiy ta'sir ko'rsatdi. Shunday bo'lsada, u o'zining musiqiy ijod yo'lini bo'lsada, u o'zining musiqiy ijod yo'lini avvaliga tora olmadi. 1853 yilda u Qozon avvaliga tora olmadi. 1853 yilda u Qozon Universitetining matematika fakultetiga Universitetining matematika fakultetiga erkin tinglovchi bo'lib kirdi. Qozonda 2 erkin tinglovchi bo'lib kirdi. Qozonda 2 bo'lak non topish uchun royalda chalib bo'lak non topish uchun royalda chalib yurdi. Uy sharoitidagi konsertlarda yurdi. Uy sharoitidagi konsertlarda pianinochi va kompozitor sifatida tanila pianinochi va kompozitor sifatida tanila boshladi va nihoyat faqatgina musiqa boshladi va nihoyat faqatgina musiqa yo'lida xizmat qilish uchun 1855 yilda yo'lida xizmat qilish uchun 1855 yilda Peterburgga ko'chib keldi. Peterburgga ko'chib keldi.

Balakirev - "Qudratli to'da" raxbari Balakirev - "Qudratli to'da" raxbari va Bepul musiqa maktabi va Bepul musiqa maktabi asoschisidir.asoschisidir.  Shu o’rinda eslatib o’tish lozimki, “Qudratli Shu o’rinda eslatib o’tish lozimki, “Qudratli to’da” – Balakirev raxbarligida, 1860-1870 to’da” – Balakirev raxbarligida, 1860-1870 yillarda faoliyat ko’rsatgan K.Korsakov, Kyui, yillarda faoliyat ko’rsatgan K.Korsakov, Kyui, Borodin, Musorgskiylardan iborat a’zolari Borodin, Musorgskiylardan iborat a’zolari bo’lgan to’garak, ikkinchi nomi “Yangi rus bo’lgan to’garak, ikkinchi nomi “Yangi rus maktabi”.maktabi”. Eng kuchli pianinochi va dirijor bo'lishiga Eng kuchli pianinochi va dirijor bo'lishiga qaramasdan, u o'z ijrochilik faoliyatini musiqa qaramasdan, u o'z ijrochilik faoliyatini musiqa san'ati targ'ibotiga bag'ishladi. Oddiy va kamtar yigit san'ati targ'ibotiga bag'ishladi. Oddiy va kamtar yigit sifatida Peterburgga kelgan Balakirev qisqa vaqt sifatida Peterburgga kelgan Balakirev qisqa vaqt ichiga poytaxtning yetakchi musiqa arboblaridan ichiga poytaxtning yetakchi musiqa arboblaridan biriga aylandi. Bunday yuksalish nuqtalariga u rus biriga aylandi. Bunday yuksalish nuqtalariga u rus jamiyatidagi qulay ijtimoiy - madaniy vaziyat jamiyatidagi qulay ijtimoiy - madaniy vaziyat natijasida erishdi. natijasida erishdi.

 Balakirev rus jamiyatidagi milliy, Balakirev rus jamiyatidagi milliy, chuqur xalqona ruhga bo'lgan chuqur xalqona ruhga bo'lgan musiqiy ehtiyojni ziyraklik bilan musiqiy ehtiyojni ziyraklik bilan anglab yetdi. O'z ijodida Glinka va anglab yetdi. O'z ijodida Glinka va Dargomijskiy kabi daholar, Gertsen, Dargomijskiy kabi daholar, Gertsen, Belinskiy, Chernishevskiyning Belinskiy, Chernishevskiyning san'atiga bo'lgan qarashlari va do'sti san'atiga bo'lgan qarashlari va do'sti Stasovning g'oyaviy, ma'naviy qo'llab Stasovning g'oyaviy, ma'naviy qo'llab - quvvatlashlariga tayandi. - quvvatlashlariga tayandi.  U "Qudratli to'da" azolarining U "Qudratli to'da" azolarining tarbiyachisi va ustoziga aylandi. tarbiyachisi va ustoziga aylandi. Keyinchalik, Musorgskiy, Borodin va Keyinchalik, Musorgskiy, Borodin va R. Korsakovlar o'zlarining ijod yo'llari R. Korsakovlar o'zlarining ijod yo'llari va uslublarini tanib, hatto "ustoz" va uslublarini tanib, hatto "ustoz" laridan o'zib ketdilar. laridan o'zib ketdilar.

 Balakirev rus musiqachilari orasida birinchilardan Balakirev rus musiqachilari orasida birinchilardan bo'lib Volga bo'yi bo'ylab xalq qo'shiqlarini yozib bo'lib Volga bo'yi bo'ylab xalq qo'shiqlarini yozib olish uchun maxsus safarga chiqqanlardandir. uning olish uchun maxsus safarga chiqqanlardandir. uning yozib kelgan ko'pgina qo'shiqlari bu paytda shahar yozib kelgan ko'pgina qo'shiqlari bu paytda shahar aholisi uchun hali ma'lm emas edi. Balakirevning aholisi uchun hali ma'lm emas edi. Balakirevning folklorga qiziqishi faqat rus qo'shiqlari bilan folklorga qiziqishi faqat rus qo'shiqlari bilan cheklanib qolmadi. boshqa xalqlarning maishiy cheklanib qolmadi. boshqa xalqlarning maishiy turmushi va xarakter xususiyatlariga qiziqish bilan turmushi va xarakter xususiyatlariga qiziqish bilan qaradi, ularning musiqa ijodiyotiga o'ziga xoslikdan qaradi, ularning musiqa ijodiyotiga o'ziga xoslikdan hayratlandi. "Qudratli to'da" chilarning o'z ijod uslubi hayratlandi. "Qudratli to'da" chilarning o'z ijod uslubi shakllanishida Balakirevning kavkazda borib gruzin, shakllanishida Balakirevning kavkazda borib gruzin, chechen, kabardin, arman va boshqa xalqlar chechen, kabardin, arman va boshqa xalqlar qo'shiq va kuylaridan yozib keltirish muhum rol qo'shiq va kuylaridan yozib keltirish muhum rol o'ynaydi. Kompozitor ijodiy merosining ko'pgina o'ynaydi. Kompozitor ijodiy merosining ko'pgina qismini qismini simfonik asarlarsimfonik asarlar , , romanslarromanslar , , fortepiano fortepiano asarlari tashkil etadi. Uning ijtimoiy - musiqiy hamda asarlari tashkil etadi. Uning ijtimoiy - musiqiy hamda ijrochilik faoliyati ham muhim ahamiyatga ega edi. ijrochilik faoliyati ham muhim ahamiyatga ega edi. Uning tomonidan tashkil etilgan Bepul musiqa Uning tomonidan tashkil etilgan Bepul musiqa maktabi ko'pgina iqtidorli musiqachilarni yetishtirib maktabi ko'pgina iqtidorli musiqachilarni yetishtirib berdi. berdi.

 Balakirev bir necha yil musiqadan Balakirev bir necha yil musiqadan uzoqlashdi, faqatgina 70-yillarning oxirida u uzoqlashdi, faqatgina 70-yillarning oxirida u yana musiqaga qiziqa boshladi va yana musiqaga qiziqa boshladi va tugallanmay qolgan "Tamara" nomli tugallanmay qolgan "Tamara" nomli simfonik poyamasini yozishga kirishdi. simfonik poyamasini yozishga kirishdi. Shuningdek, Glinkaning partituralarini tahrir Shuningdek, Glinkaning partituralarini tahrir qilish va nashrga tayyorlashda ham R. qilish va nashrga tayyorlashda ham R. Korsakov va Lyadovlar bilan birgalikda Korsakov va Lyadovlar bilan birgalikda ishladi. Lekin unda oldingi ijodiy g'ayrat ishladi. Lekin unda oldingi ijodiy g'ayrat yo'q edi. 1881 yili Balakirev yana Bepul yo'q edi. 1881 yili Balakirev yana Bepul musiqa maktabining direktori va dirijyori musiqa maktabining direktori va dirijyori bo'ldi. 1894 yili iste'foga chiqib ijodga bo'ldi. 1894 yili iste'foga chiqib ijodga berildi. 80-90 yillardagi ko'pgina asarlar 60-berildi. 80-90 yillardagi ko'pgina asarlar 60- yillarda boshlab qo'yilgan edi.yillarda boshlab qo'yilgan edi. 

 Jumladan, yuqorida aytib o'tilgan "Tamara" simfonik Jumladan, yuqorida aytib o'tilgan "Tamara" simfonik poemasi rus sinfonik musiqasining sharq bilan bog’liq poemasi rus sinfonik musiqasining sharq bilan bog’liq namunasi. Bu Balakirevning eng jozibador va eng namunasi. Bu Balakirevning eng jozibador va eng romantik ijod namunasi. 60 yillarda Guriziya va romantik ijod namunasi. 60 yillarda Guriziya va Checheniyaning raqs bob mavzularini qamrab olgan Checheniyaning raqs bob mavzularini qamrab olgan degan shubha bor. Kompozitor bu asarni “Lezginka” deb degan shubha bor. Kompozitor bu asarni “Lezginka” deb atamoqchi bo’lgan, bu asar xalq simfoniyasining Glinka atamoqchi bo’lgan, bu asar xalq simfoniyasining Glinka davomchilari tomonidan yozilgan namunasi bo’lishi kerak davomchilari tomonidan yozilgan namunasi bo’lishi kerak edi. Keyinchalik Balakirevda “Lezginka” boshqa bir asar edi. Keyinchalik Balakirevda “Lezginka” boshqa bir asar ya’ni o’zining sevimli yozuvchisi Lermontovning “Tamara” ya’ni o’zining sevimli yozuvchisi Lermontovning “Tamara” asariga aylantirish ishtiyoqi tug’ildi. Lezginka uchun asariga aylantirish ishtiyoqi tug’ildi. Lezginka uchun yozilgan 1-qism sanataning allegro qismi sifatida saqlanib yozilgan 1-qism sanataning allegro qismi sifatida saqlanib qoldi, biroq u yangi folkyor bo’lmagan ma’lumotlar qoldi, biroq u yangi folkyor bo’lmagan ma’lumotlar qo’shilishi natijasida kengaydi. Shu bilan birga yorqin qo’shilishi natijasida kengaydi. Shu bilan birga yorqin namoyishlar va yakun ham qo’shildi. Si minorning namoyishlar va yakun ham qo’shildi. Si minorning boshlanishi litavrning zo’rg’a eshitiladigan ovozi bilan boshlanishi litavrning zo’rg’a eshitiladigan ovozi bilan boshlanadi. Kontrabas va velanchekka keyinchalik alt boshlanadi. Kontrabas va velanchekka keyinchalik alt qo’shilishi bilan boshlanadi. Tamoshabinlar ko’z oldiga sirli qo’shilishi bilan boshlanadi. Tamoshabinlar ko’z oldiga sirli manzara paydo bo’ladi. Tog’li hududlarda irmoqlardan suv manzara paydo bo’ladi. Tog’li hududlarda irmoqlardan suv oqishi kabi shovqin eshitiladi. Asosiy yovoyilik hissini oqishi kabi shovqin eshitiladi. Asosiy yovoyilik hissini velanchek va kontrabasning ketma-ket Do va Do diezni velanchek va kontrabasning ketma-ket Do va Do diezni o’ynashi beradi. Boshida inglizcha rojka keyin gaboy va o’ynashi beradi. Boshida inglizcha rojka keyin gaboy va nihoyat sikripka o’zining tugallanmagan qisqa ohanglari nihoyat sikripka o’zining tugallanmagan qisqa ohanglari bilan namoyon bo’ladi. bilan namoyon bo’ladi.

Bu musiqiy ibora asarning osishi Bu musiqiy ibora asarning osishi uchun urug’ vazifasini bajaradi. uchun urug’ vazifasini bajaradi. Butun birinchi qism qaytariladi. Butun birinchi qism qaytariladi.  Va Tamaraning ovozi eshitildi:Va Tamaraning ovozi eshitildi:  Unda hohish va istak bor edi,Unda hohish va istak bor edi,  Unda kuchli sehr bor edi,Unda kuchli sehr bor edi,  Tushunarsiz hukmronlik Tushunarsiz hukmronlik  surar edi uning so’zlarida.surar edi uning so’zlarida.

 1894 yili Balakirev pianinochi sifatida 1894 yili Balakirev pianinochi sifatida oxirgi marta sahnaga chiqdi. Bu oxirgi marta sahnaga chiqdi. Bu Shopenning vatani Jelyazova Shopenning vatani Jelyazova Volyada-polyak kompozitoriga haykal Volyada-polyak kompozitoriga haykal o'rnatilishi tantanalaridagi chiqish o'rnatilishi tantanalaridagi chiqish bo'ldi. 1906 yili Peterburgda bo'ldi. 1906 yili Peterburgda Glinkaga haykal ochilishi marosimida Glinkaga haykal ochilishi marosimida uning tantanali kantatasi ijro etildi. uning tantanali kantatasi ijro etildi.  Balakirev 1910 yili 16 mayda Balakirev 1910 yili 16 mayda vafot etdi. Vasiyatiga binoan, uning vafot etdi. Vasiyatiga binoan, uning tugallanmay qolgan asarlarini tugallanmay qolgan asarlarini Lyarunov yozib tugalladi. Lyarunov yozib tugalladi.

 Simfonik ijodi.Simfonik ijodi.  Uchta rus xalq qo'shig'i mavzusiga uvertyura - uchta mavzuga asoslangan Uchta rus xalq qo'shig'i mavzusiga uvertyura - uchta mavzuga asoslangan bo'lib muqaddima va xotima mavzulari - og'ir, vazmin ohanglar "Kak ne bo'lib muqaddima va xotima mavzulari - og'ir, vazmin ohanglar "Kak ne belaya bereza v pole prilechla" bilan boshlanadi. Kompozitor unga poetik, belaya bereza v pole prilechla" bilan boshlanadi. Kompozitor unga poetik, lirik xarakter bag'ishlagan. Ushbu qism fleyta va klarnetda si majorda lirik xarakter bag'ishlagan. Ushbu qism fleyta va klarnetda si majorda yangraydi. Bosh partiya allegro (si minor) "Vo role berezonka stoyala" yangraydi. Bosh partiya allegro (si minor) "Vo role berezonka stoyala" mavzusiga yozilgan va klarnetda ijro etiladi. yordamchi partiya asosida (re mavzusiga yozilgan va klarnetda ijro etiladi. yordamchi partiya asosida (re major) "Ya vechor mlada va riru bula" qo'shig'ining mavzusi turadi. Ushbu major) "Ya vechor mlada va riru bula" qo'shig'ining mavzusi turadi. Ushbu mavzuni torli cholg'ular fonida gaboy ijro etadi. "Kak ne belaya bereza" mavzuni torli cholg'ular fonida gaboy ijro etadi. "Kak ne belaya bereza" mavzusining dastlabki tonallikka qaytishi sokin kayfiyatni uyg'otadi va asar mavzusining dastlabki tonallikka qaytishi sokin kayfiyatni uyg'otadi va asar tugallanganligini ifodalaydi. tugallanganligini ifodalaydi.

 Fortepiano ijodi.Fortepiano ijodi.  Balakirev nafaqat o'ziga xos kompozitor - simfonist sifatida balki Balakirev nafaqat o'ziga xos kompozitor - simfonist sifatida balki fortepiano musiqasi sohasida ham o'zini namoyon eta oldi. Yetuk fortepiano musiqasi sohasida ham o'zini namoyon eta oldi. Yetuk ijrochi, rus pianino ijrojiligi maktabining asoschilaridan biri va ijrochi, rus pianino ijrojiligi maktabining asoschilaridan biri va kompozitor sifatida o'zining original fortepiano uslubini ishlab kompozitor sifatida o'zining original fortepiano uslubini ishlab chiqdi. Sharq mavzulari asosida yozilgan "Islamey" fantaziyasi chiqdi. Sharq mavzulari asosida yozilgan "Islamey" fantaziyasi Balakirevning eng mukammal fortepiano asarlaridan biridir. Balakirevning eng mukammal fortepiano asarlaridan biridir. Ushbu asar 1869 yili yozilgan bo’lib, mutaxassislar va Ushbu asar 1869 yili yozilgan bo’lib, mutaxassislar va tinglovchilarrning e’tirofiga sazovor bo’ldi. tinglovchilarrning e’tirofiga sazovor bo’ldi.

 Romanslar.Romanslar.  Kamer vokal asarlar Balakirev ijodida salmoqli o’rin egallagan. Kamer vokal asarlar Balakirev ijodida salmoqli o’rin egallagan. Kompozitor 40 dan ortiq romonslar yaratdi. Dastlabki uchta Kompozitor 40 dan ortiq romonslar yaratdi. Dastlabki uchta romansi 1855 yilda, ikkita oxirgilari esa 1909 – 1910 yillarda romansi 1855 yilda, ikkita oxirgilari esa 1909 – 1910 yillarda yozilgan. Balakirev ko’pgina shoirlarning she’rlariga romanslar yozilgan. Balakirev ko’pgina shoirlarning she’rlariga romanslar yozdi, lekin Koltsov va Lermontov uning uchun yanada qadrli edi. yozdi, lekin Koltsov va Lermontov uning uchun yanada qadrli edi. Jumladan, Lermontov so’zlari bilan “Pesnya razboynika”, Jumladan, Lermontov so’zlari bilan “Pesnya razboynika”, “Oboymi, potseluy”, Yakovich so’zlari bilan “Vzoshyol na nebo “Oboymi, potseluy”, Yakovich so’zlari bilan “Vzoshyol na nebo mesyats yasnuy”, Koltsov so’zlari bilan “Pridi ko mne” romanslari mesyats yasnuy”, Koltsov so’zlari bilan “Pridi ko mne” romanslari ilk ijod davrlari mahsulidir. Ayniqsa, “Pridi ko mne” romansida ilk ijod davrlari mahsulidir. Ayniqsa, “Pridi ko mne” romansida fortepiano partiyasiga keng urg’u berilgan va bu holat mazmunini fortepiano partiyasiga keng urg’u berilgan va bu holat mazmunini ochib berishda muhim ahamiyat kasb etgan. ochib berishda muhim ahamiyat kasb etgan.

 XulosaXulosa qilib shuni aytish mumkin, Balakirev tomonidan qilib shuni aytish mumkin, Balakirev tomonidan yaratilgan yangi simfonik, fortepiano va fakal janrlari, yaratilgan yangi simfonik, fortepiano va fakal janrlari, shuningdek garmoniya, orkestrovka, musiqa shakli shuningdek garmoniya, orkestrovka, musiqa shakli yo’nalishiga kiritilgan yangiliklar, ayniqsa, folklore yo’nalishiga kiritilgan yangiliklar, ayniqsa, folklore materiallaridan ijodiy, samarali foydalanish – rus milliy materiallaridan ijodiy, samarali foydalanish – rus milliy musiqiy uslublarining shakllanishida hal qiluvchi musiqiy uslublarining shakllanishida hal qiluvchi ahamiyatga ega bo’ldi. ahamiyatga ega bo’ldi.  Balakirevning ijodiy, musiqiy – tashkilotchilik, Balakirevning ijodiy, musiqiy – tashkilotchilik, targ’ibotchilik, ijrochilik va pedagogik faoliyati rus musiqa targ’ibotchilik, ijrochilik va pedagogik faoliyati rus musiqa madaniyati tarixining eng yorqin sahifalariga mansubdir. madaniyati tarixining eng yorqin sahifalariga mansubdir.

Похожие

Yevropa klassik kompozitorlarining asarlari orqali o`quvchilarning musiqiy idrokini shakllantirish

Shashmaqom-mumtoz musiqamiz asosi

O`zbek xalq cholg`ulari orkestrining zarbli cholg`ular guruhi.”aziz ustozlar qo`shig`ini o`rganish

Sobir Boboyev hayoti va ijodi

“Balet san’ati” mavzusida o’tkazgan media dars ishlanmasi