Ғоя ва мафкура тушунчаларининг моҳияти, мазмуни, намоён бўлиши шакллари ва ривожланиш хусусиятлари - Идея национальной независимости - Презентации

Ғоя ва мафкура тушунчаларининг моҳияти, мазмуни, намоён бўлиши шакллари ва ривожланиш хусусиятлари

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

781.5 KB

МУСТАКИЛ ИШИМУСТАКИЛ ИШИ МАВЗУ: Ғоя ва мафкура тушунчаларининг моҳияти, мазмуни, намоён бўлиши шакллари ва ривожланиш хусусиятлари www.arxiv.uz

1. Ғоя ва мафкура тушунчаларини гносеологик аҳамияти 2. Ғоя ва мафкураларнинг тамойиллари ва йўналишлари 3. Миллий ва умуминсоний ғояларни вужудга келиши ва ривожланиши www.arxiv.uz

МИЛЛИЙ ИСТИҚЛОЛ МАФКУРАСИНИНГ АСОСИЙ ҒОЯЛАРИ — халқимизнинг мустақил тараққиёт йўлидаги бош ғоясидан келиб чиқадиган ва ўзининг маъно-моҳияти, фалсафаси, жозибаси билан уни тўлдириб, фуқароларимизнинг қалби ва онгига янада чуқурроқ сингдиришга хизмат қиладиган бунёдкор ғоялардир. Ушбу и шларнинг мазмун-моҳияти ва асосий хусусиятлари Пре зи дент Ислом Каримов асарларида ўз ифодасини топган. Булар қуйидагилардир: • Ватан равнақи; • Юрт тичлиги; • Халқ фаровонлиги; • Комил инсон; • Ижтимоий ҳамкорлик; • Миллатлараро ҳамжиҳатлик; • Диний бағрикенглик • Миллий истиклол мафкурасининг асосий ғоялари маърифатли дунёда эътироф этилган умумий қонун-қоидалар ва халқаро андозалар, умуминсоний тамойиллар ва қадриятларнинг устуворлиги, инсон ҳуқуқлари ва эркинликларига оғишмай амал қилиш, демократия ва гуманизм каби тамойилларнинг талабларига тўла-тўкис мос келади. www.arxiv.uz

МИЛЛИЙ ИСТИҚЛОЛ МАФКУРАСИИИНГ БОШ ҒОЯСИ - Ўзбекистон Президенти Ислом Каримовнинг асарларида асослаб берилган бўлиб, мамлакатимиз тараққиётининг асосий мақсад-муддаоларини ифодалайди. Улар «Миллий истиқлол ғояси: асосий тушунча ва тамойиллар» рисоласида қуйидагича таърифланган: «Ўзбекистон халқининг миллий тараққиёт йўлидаги бош юяси — озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт барпо қилишдир. Бу ғоя халқимизнинг азалий эзгу интилишлари, бунёдкорлик фаолиятининг маъно-мазмунини белгилайди. Ҳар бир инсон учун муқаддас бўлган Мустақиллик, Озодлик, Ватан ободлиги, шахснинг эркинлиги ва фаровон ҳаёт тушунчалари, юксак қадриятларини ўзида мужассам этади. Миллий истиклол мафкурасининг бош ғоясида озодлик сўзининг устувор ва етакчи ўринда туриши мустақиллик барча орзу- интилишларимиз, амалий фаолиятимиз ва ёруғ келажагимизнинг асоси эканидан далолат беради. Истиклол мафкурасининг бош ғояси узвий равишда унинг маъно моҳиятини тўлдирадиган, халқимиз, жамиятимиз ҳаётида ҳақиқий байроқ бўлишига хизмат қиладиган, жамиятимизнинг бугунги тақдири ва келажагига боғлиқ бўлган туб манфаатларимизни акс эттирадиган бир қанча ғояларни тақозо қилади». www.arxiv.uz

МИЛЛИЙ ИСТИҚЛОЛ МАФКУРАСИНИНГ МАҚСАД ВА ВАЗИФАЛАРИ — ҳар қандай мафкура муайян мақсадларга хизмат қилади, бу йўлда хилма-хил вазифаларни бажаради. Маълумки, мафкуранинг асосий мақсад ва вазифалари қуйидагиларда намоён бўлади: • одамларни муайян ғояга ишонтириш; • шу ғоя атрофида уюштириш; • ғоя н и амалга ошириш учун сафарбар этиш; • кишиларни маънавий-руҳий жиҳатдан рағбатлантириш; • ғоявий тарбиялаш; • ғоявий иммунитетни шакллантириш; • ҳаракат дастури бўлиш. www.arxiv.uz

Ана шу умумий жиҳатлардан ташқари, миллий истиқлол мафкурасининг мазмун-моҳиятидан келиб чиқадиган ўзига хос мақсад ва вазифалари ҳам бор. Президентимиз Ислом Каримов алоҳида таъкидлагани каби: «Халқни буюк истак ва улуғвор мақсадлар сари бирлаштириш, мамлакатимизда яшаётган, миллати, тили ва динидан қатьий назар, ҳар бир фуқаронинг ягона Ватан бахт-саодати учун доимо масъулият сезиб яшашга чорлаш, аждодларимизнинг бебаҳо мероси, миллий қадрият ва анъаналаримизга муносиб бўлишга эришиш, юксак фазилатли ва комил инсонларни тарбиялаш, уларни яратувчилик ишларига даъват қилиш, шу муқаддас замин учун фидоийликни ҳаёт мсзонига айлантириш — миллий истиқлол мафкурасининг асосий мақсадидир». www.arxiv.uz

Ушбу мақсад бир-бири билан ўзаро боғликдикда намоён бўладиган бир қатор вазифаларни амалга оширишни тақозо қилади. Бу вазифаларнинг энг асосийларидан бири мустақил ва эркин тафаккурни шакллантиришдир. Президентимиз таъкидлаганларидек: «Эндиги асосий вазифа ки-шиларимизнинг мустақил фикрлашга ўрганиши, ўзига ишончи ортиб боришидир. Чунки, тафаккур озод бўлмаса, онг ва шуур тазйиқлардан, қулликдан қутулмаса, инсон тўла озод бўлмайди». Миллий истиқлол мафкурасининг яна бир вазифаси жамиятда соғлом маънавий муҳит яратишдан иборат. Бу эса, ўз навбатида, ҳурфикрлик, мутелик ва журъатсизликдан холи инсонни тарбиялаш вазифаси билан боғлиқ. Фақат ҳурфикрлик, ўз билими ва кучига ишониб яшайдиган инсонгина мутелик ва журъатсизликдан холи бўлади. Ана шундай инсонгина озод ва обод Ватанни барпо этади, эркин ва фаровон ҳаётни ярата олади. www.arxiv.uz

МИЛЛИЙ МАНФААТ — миллат, халқ ҳаётини белгилайдиган, унинг фаолиятини маълум мақсадларга йўналтирадиган ижтимоий муносабатлар, миллий эҳтиёжлар, тафаккур даражаси, маънавий салоҳият, руҳият, анъана ва қадриятлар тизимидир. Миллий манфаатлар эҳтиёжларни қондирувчи шароит ва қадриятлар билан бирга, уларни яратиш, таъминлашни белгиловчи ижтимоий тизимга, муносабатлар ва тамойилларга асосланган бўлади. Улар муайян миллат ва халққа мансуб алоқида кишилар ёки бирор-бир давлат фуқароси бўлган одамларнинг шахсий манфаатлари билан узвий боғлиқ бўлиб, бу манфаатларнинг уйғунлашувини ифодалайди. Шу маънода у умумий манфаатлар мажмуидир. Манфаатлар халқлар орасидаги ҳар қандай фаолиятдаги кураш, рақобат ёки ҳамкорлик асосида ётади. Унинг таъсирчанлик қудрати ҳам шунда. Миллат ёки мамлакат аҳолисининг ижтимоий аҳволини инъикос этар экан, у миллий тараққиёт кучларини ҳаракатга ундовчи муҳим омил вазифасини бажаради. Миллий манфаатнинг намоён бўлишида унинг умуминсоний манфаатлар билан уйғунлигига эришишга ёрдам берувчи ижтимоий механизмда умумбашарий қадриятлар муҳим ўринни эгаллайди. Умиллий эҳтиёжларни қондиришдан манфаатдорлик билан бутун дунёдаги инсон тараққиёт йўлидаги мақсадлар орасидаги бевосита алоқани мустаҳкамлашга ёрдам беради. www.arxiv.uz

МИЛЛИЙ МАФКУРА — миллатнинг этноижтимоий бирлик сифатида мавжуд бўлиши ва ривожланишини, эркин ва озод тараққиётини ғоявий асослаш, таъминлашга қаратилган қарашлар тизими. Шундай бўлсада, «миллий мафкура»ни фақат битта миллат ёки халқнинг мафкураси,деб тушуниш тўғри эмас. У муайян давлат ёки жамиятнинг умумий мафкураси маъносини ҳам англатади. Чунки «миллий» сифати «миллат» сўзидан келиб чиққан бўлиб, нафақат муайян этник бирлик, балки «давлат» маъносини ифодалаш учун ҳам хизмат қилади. Масалан, "миллий даромад", "миллий қуролли кучлар" бирикмаларида у айнан "давлат" сўзининг маъ-нодоши сифатида ишлатилади. Миллий мафкура тушунчаси ҳам Ўзбекистонда яшаб унда фаолият кўрсатаётган барча миллат вакилларига тегишлидир. www.arxiv.uz

Миллат ҳудудий, иқтисодий, сиёсий ва этник алоқалар (маданият, тил, ўз-ўзини англаш) умумийлиги замирида юзага келадиган этно- ижтимоий бирликдир. Шунинг учун ҳам миллий мафкуранинг таърифида ана шу хусусият уз ифодасини топган. Миллий мафкуранинг бундай хусусияти Президентимиз асарларида асослаб берилган. Юртбошимизнинг мавжуд айрим мафкуравий таҳдидлар юзасидан билдирган мулоҳазаларини тахлил қилиш асосида ҳам шундай хулосага келиш мумкин. Тарихимизни сохталаштириш, турли ғайриилмий талқинлар ёрдамида алоҳила ўзбек миллати йўқ, деган қарашни сингдиришга ҳаракат қилаётган мафкуралар айнан бизнинг миллат сифатида мавжуд бўлишимиз, ривожланишимиз, жаҳон халқлари ўртасида ўзимизнйнг муносиб ўрнимизга эга бўлишимизга қарши қаратилгандир. «Лекин, биз ўзимизни ҳамиша мустақил миллат — ўзбек халқи сифатида ҳис этиб келганмиз ва бу билан фахрланамиз. Бунга тарихий, илмий, маданий асосларимиз бор», - деб ёзади И.А. Каримов. www.arxiv.uz

Шундай экан, миллий мафкура ўзлигимизни, бир бутунлигимизни таъминлашга, айни пайтда унга таҳдид солувчи кучлар, қарашларга қарши курашга йўналтирилган, ҳ аё тий заруратни акс эттирадиган ғоявий-назарий қарашлар тизими сифатида намоён бўлиши шубҳасиз. www.arxiv.uz

Хулоса Миллий истиқлол мафкураси дунё хамжамиятидан муносиб ўрин эгаллаб бораётган мамлакатимиз халқининг истиқлол йилларида орттирган тажрибалари, босиб ўтган мураккаб йўли, миллий тафаккури ва маънавиятидаги юксалишларнинг мантиқий натижаси, халқ иродасининг мужассам ифодаси сифатида шаклланади. Бу — узоқ давом этадиган жараён. Миллий истиқлол мафкураси халқнинг, жамиятнинг ўз олдига қўйган эзгу мақсад-муддаолари амалга оша боргани, тараққиёт тажрибалари ортгани сари бойиб, такомиллашаверади. Истиқлол мафкурасининг илғор ғоялари асосида хар бир авлод дунёга ўз сўзини айтади, тарихимиз китобида ўзининг шонли сахифасини яратади. Бу мафкура эркин фуқаролик жамияти, фаровон хаёт барпо этишга азму қарор қилган, бу йўлда собитқадамлик билан олға бораётган халқ мафкурасидир. У хаётбахш кучи, жозибаси би лан жамиятнинг барча қатламлари қалби ва онгига таъсир этади. Мафкура — инсон рухияти, тафаккур ва дунёқарашини ўзгартирадиган кучли восита. Унинг ғоялари халқнинг ишонч-эътиқоди, интилиш ва манфаатлари ифодасига айлансагина етарлича самара беради. Шунинг учун хам мафкура сохасидаги тарғибот ва ташвиқот ишларини, фуқароларнинг тушунчаси, ақл-идроки ва тафаккур даражасини инобатга олган холда, сабр- тоқат билан, маърифий йўл ва усуллар орқали амалга ошириш тақозо этилади. www.arxiv.uz

Похожие

Миллий истиқлол ғояси асосий тушунча ва тамойиллар

Миллий ғоянинг умумбашарий тамойиллари

И. Каримовнинг ишлаб чиққан Ўзбекистоннинг “Эволюцион тадрижийлик” асосида демократик жамиятга ўтишнинг моҳияти ва мазмуни

Диний мутаассиблик ва экстремизм моҳияти ва ғоявий илдизлари

“ЮКСАК МАЪНАВИЯТ – ЕНГИЛМАС КУЧ” урганиш буйича кургазма