logo

И.А.Каримовнинг Ўзбекистон мустакилликка эришиш остонасида китоби ва мустақиллик йилларида ижтимоий-иқтисодий ислоҳотларнинг мохияти

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

4405 KB
1Президент И.А.Каримовнинг Президент И.А.Каримовнинг “Ўзбекистон мустакилликка эришиш “Ўзбекистон мустакилликка эришиш остонасида” китоби ва мустақиллик остонасида” китоби ва мустақиллик йилларида ижтимоий-иқтисодий йилларида ижтимоий-иқтисодий ислоҳотларнинг мохиятиислоҳотларнинг мохияти ЎзР ЎзР ФА ФА академиги С.С.Гулямовакадемиги С.С.Гулямов www.arxiv.uz 2 www.arxiv.uz 3Ислом Каримов республикамиз раҳбари сифатида иш бошдаган пайтда (1989 йил 23 июнь) ўлкамизда узоқ йиллар давомида ҳукм сурган коммунистик мафкура ва фақат хом ашё етказиб беришга асосланган бир ёқлама иқтисодий сиёсат ҳар бир соҳада ўзининг ҳалокатли салбий таъсирини кенг миқёсда кўрсата бошлаган эди. Бу даврнинг оғир ва аянчли ижтимоий-сиёсий манзарасига Ислом Каримов шундай баҳо беради: «Республика барча асосий иқтисодий ва ижтимоий кўрсаткичлар бўйича Иттифоқдаги ўртача даражадан ҳам анча орқада бўлиб, мамлакатда охирги ўринлардан бирида турибди. Биз бу рақамларни илгари ҳам неча марталаб айттанмиз, аммо бугун уларни яна бир бор идрок этмоқ керак. Ўзбекистон ҳар киши бошига ялпи ижтимоий маҳсулот ишлаб чиқариш бўйича мамлакатда 12- ўринда турибди, аҳоли жон бошига миллий даромад ишлаб чиқариш бўйича кўрсаткич эса Иттифоқдаги ўртача даражадан икки ҳисса паст. Саноатдаги меҳнат унумдорлиги жиҳатидан республика мамлакатдан 40 фоиз, қишлоқ хўжалигидаги меҳнат унумдорлиги жиҳатидан эса икки баробар орқада қолмоқда. Республикада аҳоли жон бошига халқ истеъмоли моллари ишлаб чиқариш ўртача Иттифоқ даражасининг атиги 40 фоизини ташкил этади. Биз даромад даражаси, асосий турдаги маҳсулотларни истеъмол қилиш жиҳатидан иттифоқдош республикалар орасида энг охирги ўринлардан бирида турибмиз. www.arxiv.uz 4Ўзбекистон аҳолиси ўрта ҳисобда гўшт маҳсулотларини, сут ва сут маҳсулотларини, тухумни, умуман мамлакат аҳолисига нисбатан икки баробар кам истеъмол қилмоқда. Ойига ўрта ҳисобда 75 сўмдан камроқ ялпи даромад оладиган аҳолининг улуши мамлакатда 12 фоиздан сал кўпроқ бўлса, бизнинг республикамизда 45 фоизга боради. Бир миллионга яқин киши ижтимоий ишлаб чиқаришда ўзининг қўлидан келадиган ишни топа олмаяпти. Бундай аҳвол вужудга келганининг боиси нимада? Шу қадар катта бойликларга, ишлаб чиқариш ва фан-техника имкониятларига, қулай, табиий - иқлим шароитларига эга бўлган республикамиз асосий иқтисодий ва ижтимоий кўрсаткичлар бўйича мамлакатда охирги ўринлардан бирига - ҳақли равишда инқироз ҳолати, деб аталган аҳволга тушиб қолганининг сабаби нимада? www.arxiv.uz 5Назаримда, бунинг жавоби шундай бўлмоғи керак: 30-йилларнинг бошларида иқтисодиётга раҳбарлик қилишнинг маъмуриятчилик, буйруқ- бозлик усуллари ғалаба қозониб, Ўзбекистонни, унинг ишлаб чиқарувчи кучларини ривожлантиришга яроқсиз ёндашувлар тобора қарор топиб борди. Хўш, бу иллатлар нималарда намоён бўлди? Аввало шундаки, бизнинг республикамиз асосан хом ашё базаси, саноат министрликлари ва идораларининг мўмай хом ашё манбаи деб ҳисобланар эди. Ўлканинг маҳаллий, ижтимоий-иқтисодий хусусиятларига баъзан етарлича, баъзан мутлақо баҳо берилмади, баъзан эса бу хусусиятлар писанд ҳам қилинмади. Иқтисодий ва ижтимоий соҳани комплекс, жадал ривожлантиришнинг, умумиттифоқ меҳнат тақсимотида Ўзбекистон ССРнинг мавқеи ва ўрнини ўзгартиришнинг муқобил йўллари эътиборга олинмади» (Ўзбекистон Компартиясининг 1990 йил 4 июнда бўлиб ўтган XXII сьездида сўзланган нуткдан). Албатта, неча йиллар давомида ҳал этилмаган, ҳалқнинг сабр косасини тўлдирган бундай муаммолар охир-оқибатда ижтимоий ларзага олиб келиши муқаррар эди. www.arxiv.uz 61. БИЗ БУНДАН БУЕН ЭСКИЧА ЯШОЛМАЙМИЗ ВА БУНДАЙ ЯШАШГА ЗАМОННИНГ ЎЗИ ЙЎЛ ҚЎЙМАЙДИ Ўзбекистон ССР Министрлар Советининг Фарғона водийси областларини ижтимоий-иқтисодий ривожлантиршшш жадаллаштириш масалаларига бағишланган Кенгашиди сўзланган нутқдан. 1989 йил 24 июнь 2. ЖАМИЯТНИ ЯНГИЛАШ УЧУН КУРАШАЁТГАН БАРЧА СОҒЛОМ КУЧЛАРНИ БИРЛАШТИРИШ ЗАРУР. Ўзбекистон Компартияси Марказий Комитетанинг XVI пленумида сўзланган нуткдан. 1989 йил 19 ангуст 3. ТИЛ ЭЛНИ БИРЛАШТИРИШИ ЛОЗИМ . Ўзбекистон ССР Олий Советининг ўн биринчи сессиясидан сўзланган нуткдан. 1989 йил 25 октябрь 4. ИЛМ-ФАН ИМКОНИЯТЛАРИДАН ТЎЛАРОҚ ФОЙДАЛАНАЙЛИК . Ўзбекистон ССР Фанлар академиясида бўлиб ўтган учрашувда сўзланган нуткдан. 1989 йил 28 ноябрь 5. ТОШКЕНТНИ ЮКСАК ТАРАҚҚИЁТ ВА МАДАНИЯТ ШАҲРИГА АЙЛАНТИРИШИМИЗ КЕРАК. Тошкент шаҳар фаоллари йиғилишида сўзланган нуткдан. 1990 йил 20 январь 6. ОДАМЛАР БИЗДАН АМАЛИЙ ИШЛАР, АНИҚ НАТИЖАЛАРНИ КУТМОКДА. Тошкентда СССР, Ўзбекистон ССР, маҳаллий советларнинг халқ депутатлари ва жамоатчилик вакиллари иштирокида бўлиб ўтган кенгашда сўзланган маърузадан. 1990 йил 24 февраль 7. ЎЗБЕКИСТОНДА ПРЕЗИДЕНТ ИНСТИТУТИНИНГ ЖОРИЙ ЭТИЛИШИ ТЎҒРИСИДА. КПСС Марказий Комитетининг 1990 йил февраль ва март пленумларининг якунлари ҳамда КПСС XXVIII съездига ва Ўзбекистон Компартияси XXII съездига тайёргарлик кўриш юзасидан республика партия ташкилотларининг вазифалари тўғрисидаги маърузадан. 1990 йил 24 март www.arxiv.uz 78. ХАЛҚ ИРОДАСИ БИЛАН ТАНЛАНГАН ЙЎЛ. Ўн иккинчи чақириқ Ўзбекистон ССР Олий Советининг биринчи сессиясида сўзланган нутқдан. 1990 йил 24 март 9. ЎТМИШДАН САБОҚ ЧИҚАРИБ, КЕЛАЖАККА ИШОНЧ БИЛАН. Ўзбекистон Компартиясининг XXII съездида сўзланган маърузадан. 1990 йил 5 июнь 10. МУСТАҚИАЛИК ДЕКЛАРАЦИЯСИ Ўзбекистон ССР Олий Советининг иккинчи сессиясида қабул қилинган. 1990 йил 20 июнь 11. ЎЗБЕКИСТОННИНГ ИҚТИСОДИЙ МУСТАҚИЛЛИГИ ХУСУСИДА. 1990 йил 21 июнь 12. АБУ ИСО МУХАММАД ИБН ИСО АТ-ТЕРМИЗИЙ ТАВАЛЛУДИНИНГ 1200 ЙИЛЛИГИГА БАҒИШЛАНГАН ХАЛҚАРО ИЛМИЙ АНЖУМАН ИШТИРОКЧИЛАРИГА. 1990 йил 14 сентябрь 13. «БОБУРНОМА»НИНГ 460 ЙИЛЛИГИ БАЙРАМИГА ТАШРИФ БУЮРГАН МЕҲМОНЛАР ҚАБУЛ ҚИЛИНГАНИ ТЎҒРИСИДА АХБОРОТ. 1990 йил 26 октябрь 14. ХАММАСИГА ЎЗИМИЗ ЭРИШМОҒИМИЗ ЗАРУР. «Известия» газетаси мухбирининг саволларига жавоблар. 1990 йил 29 январь 15. ИҚТИСОДИЙ ОМИЛЛАР АМАЛ ҚИЛСА, «ТЕМИР ҚЎЛГА» ҲОЖАТ ҚОЛМАЙДИ . «Правительственный вестник» ҳафтаномаси мухбири саволларига жавоблар. 1991 йил 2 февраль 16. ЎЗБЕКИСТОН СОВЕТ СОЦИАЛИСТИК РЕСПУБЛИКАСИ ПРЕЗИДЕНТИНИНГ ФАРМОНИ. Республикада Наврўз умумхалқ байрамига тайёргарлик кўриш ва ўтказиш ҳақида. 1991 йил 12 февраль www.arxiv.uz 817. МУРАККАБ ВАЗИЯТДА ОҚИЛОНА СИЁСАТ ЮРИТАЙЛИК. Ўзбекистон ССР Олий Кенгашининг навбатдан ташқари тўртинчи сессиясида сўзланган нутқ. 1991 йил 15 февраль 18. БИЗНИ КАПИТАЛИ3МДАН САКРАБ ЎТИШГА ЎРГАТИШГАН. «Комсомольская правда» газетаси мухбири саволларига жавоблар. 1991 йил 7 март 19. ЎЗБЕКИСТОН ФАҚАТ ИҚТИСОДИЁТДА ЭМАС, БОШҚА СОХАЛАРДА ХАМ ДАДИЛ ҚАДАМЛАР ҚЎЙМОКДА «Ди Цайт» немис ҳафтаномаси саволларига жавоблар. 1991 йил 12 март 20. МУСТАҚИЛЛИК - ЭНГ АВВАЛО ХАЛҚ БИРЛИГИ ВА ҲАМЖИҲАТЛИГИДИР . Республика қишлоқ хўжалиги ходимлари қурултойида сўзланган нутқ. 1991 йил 21 март 21. ЎЗБЕКИСТОН БИРЛАШГАН МИЛЛАТЛАР ТАШКИЛОТИГА АЪЗО БЎЛИШИГА АМИНМАН. Ўзбекистон ССР Олий Кенгашининг бешинчи сессиясида сўзланган нутқ. 1991 йил 12 июнь 22. ДЕМОКРАТИЯ - ҚОНУНГА ВА ШАХСГА ҲУРМАТ ДЕМАКДИР . «Рабочая трибуна» газетаси мухбири саволларига жавоблар. 1991 йил 4 июль 23. ҲИНДИСТОНГА МЕҲР БИЛАН. «Тайме оф Индиа» газетаси мухбири саволларига жавоблар. 1991 йил 16 август 24. ЎЗБЕКИСТОН СОВЕТ СОЦИАЛИСТИК РЕСПУБЛИКАСИНИНГ ПРЕЗИДЕНТИ ИСЛОМ КАРИМОВНИНГ РЕСПУБЛИКА АҲОЛИСИГА МУРОЖААТИ. 1991 йил 20 август 25. ЎЗБЕКИСТОН СОВЕТ СОЦИАЛИСТИК РЕСПУБЛИКАСИ ПРЕЗИДЕНТИНИНГ ФАРМОНИ. 1991 йил 25 август 26. ХАЛҚИМИЗНИНГ ФИКРИ - БИЗ УЧУН ОЛИЙ МЕЗОН. Ўзбекистон Компартияси Марказий Комитета билан Марказий назорат комиссиясининг қўшма пленумидаги маъруза. 1991 йил 28 август www.arxiv.uz 926. ЎЗБЕКИСТОН СОВЕТ СОЦИАЛИСТИК РЕСПУБЛИКАСИ ПРЕЗИДЕНТИНИНГ ФАРМОНИ. КПССнинг Ўзбекистон ССР ҳудудидаги мулки тўғрисида. 1991 йил 29 август 27. МУСТАҚИЛ ЎЗБЕКИСТОННИНГ ДАВЛАТ СИЁСАТИ ИНСОНИЙЛИККА ЭЗГУЛИК ҚОНУНЛАРИГА АСОСЛАНАДИ. Ўн иккинчи чақирик, Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг навбатдан ташқари олтинчи сессиясида сўзланган нутқ. 1991 йил 31 август 28. Ўзбекистон Республикасининг Қонуни. ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ ДАВЛАТ МУСТАҚИЛЛИГИ АСОСЛАРИ ТЎҒРИСИДА. 1991 йил 31 август 29. Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Вазирлар Маҳкамасининг қарори. ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ФАНЛАР АКАДЕМИЯСИНИНГ АДАБИЁТ ИЛМГОҲИГА АЛИШЕР НАВОИЙ НОМИНИ БЕРИШ ТЎҒРИСИДА. 1991 йил 19 сентябрь 30. НАВОИЙ РУҲИ МАДАДКОР БЎЛҒАЙ! Ўзбекистан Миллий боғида буюк шоир ва мутафаккир Алишер Навоий таваллудининг 550 йиллиги муносабати билан барпо этилган ҳайкалнинг тантанали очилиш маросимида сўзланган нутқ. 1991 йил 1 октябрь 31. ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ПРЕЗИДЕНТЛИГИГА НОМЗОД ИСЛОМ КАРИМОВНИНГ ЎЗБЕКИСТОН ФУҚАРОЛАРИГА МУРОЖААТИ. 1991 йил 3 декабрь 32. ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ КЕНГАШИНИНГ НАВБАТДАН ТАШҚАРИ IX СЕССИЯСИ ХАҚИДА АХБОРОТ. 1992 йил 5 январь 33. МУСТАҚИЛ ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ БИРИНЧИ ПРЕЗИДЕНТИ ИСЛОМ АБДУҒАНИЕВИЧ КАРИМОВ ҚАСАМЁДИ 34. ЎЗБЕКИСТОН ДУНЁ ХАРИТАСИДА ЎЗИГА МУНОСИБ ЖОЙ ОЛДИ. Ўзбекистан Республикаси Олий Кенгашининг навбатдан ташқари IX сессиясидаги маъруза. 1992 йил 4 январь www.arxiv.uz 10 Айни пайтда биз ўз вақтида танлаб олган иқтисодий тараққиёт моделининг нақадар тўғри эканини ва амалда ўзини тўла оқлаганини ҳаётнинг ўзи яна ва яна тасдиқлаб бермоқда. Ушбу моделнинг тамойиллари асосида мамлакатимизни ислоҳ этиш ва модернизация қилиш бўйича ҳар томонлама ва чуқур ўйланган тадрижий тараққиёт дастурини изчил амалга оширганимиз инқирознинг, жаҳон бозоридаги кескин ўзгариш ва беқарорликнинг иқтисодиётимизга, молия ва банк тизимига салбий таъсирини сезиларли даражада камайтириш имконини берди. Президент И.А. Каримовнинг 2010 йилда мамлакатимизни ижтимоий- иқтисодий ривожлантириш якунлари ва 2011 йилга мўлжалланган энг муҳим устувор йўналишларга бағишланган Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги маърузаси. www.arxiv.uz Инқироз оқибатларни олувчи ва Инқироз оқибатларни олувчи ва юмшатувчи омилларюмшатувчи омиллар  Ўзбекистоннинг иқтисодиётни ислоҳ этиш ва модернизация қилишнинг ўз модели, узоқ истиқболда миллий манфаатларга эришишни ўз олдига мақсад қилиб қўйган ҳолда, у дастлабки йилларданоқ “ шок терапияси ” усуллари ва бозор иқтисодиётининг ўзини ўзи тартибга солиши тўҳрисидаги постулотдан бош тортган;  Маъмурий-буйруқбозлик тизимидан бошқарувнинг бозор тизимига ўтиш жараёнига тадрижий ёндашув, аста-секин ва босқичма-босқич исбоҳотлар йўли;  Ўтиш даврида давлат бош ислоҳотчи масъулиятини ўз зиммасига олиши лозим;  Ўзбекистонда молиявий-иқтисодий, бюджет, банк-кредит тизимлари , шунингдек, реал иқтисодиёт тармоқлари ва корхоналарининг барқарор ва узлуксиз фаолиятини таъминлаш учун зарур ва мустаҳкам ресурс базасининг етарли заҳираси яратилган. 11 www.arxiv.uz Инқирозга қарши дастурнинг Инқирозга қарши дастурнинг Ўзбекистонни ижтимоий-иқтисодий Ўзбекистонни ижтимоий-иқтисодий тараққий эттиришдаги асосий тараққий эттиришдаги асосий устувор йўналишлариустувор йўналишлари Экспортчи корхоналарнинг барқарор фаолиятни таъминлаш ва қўллаб-қувватлаш;  Маҳаллий ишлаб чиқарувчилар товарларига ички талабни рағбатлантириш;  Иқтисодиётни реал секторида инвестиция фаолияти ресурс базасинининг ўсишини ва кенгайишини таъминлаш;  Электр энергетикаси тармоғини модернизация қилиш, энергия талабини қисқартириш ва энергия тежовчи тизимларни жорий этиш;  Кичик бизнесни ривожлантириш, янги иш жойларни яратиш ва аҳоли бандлигини ошириш ишларини қўллаб-қувватлашни кучайтириш. 12 www.arxiv.uz 132020 1010 йилда йилда оламшимул, Ўзбекистонни Дунёдаги оламшимул, Ўзбекистонни Дунёдаги ўрнини юксалтирадиган воқўрнини юксалтирадиган воқ ии ялар бўлдиялар бўлди :: I. 2010 й. Апрел ойида Дунё эксперт ва молия бозорлари мутахасислари талаблари билан “Жаҳон молиявий- иқтисодий инқирози ва уни Ўзбекистонда бартараф этиш йўллари ва чоралари” номли китобларига ба ғишланган халқаро кон ф еренция бўлди. II. 2010 й. 1-3 май. Осиё Тараққиёт Банки 43 Бошқарув кенгашини йиғилишини Тошкент д а ўтказди. Ва Республикамизга 2 млрд. АҚШ доллари миқдорида инвеститция ажратишди. III. 2010 й. 11 июнда ШҲТ Давлат раҳбарлари кенгашининг 10-мажлиси Тошкент д а бўлди. Президент И.А.Каримов ушбу кенгашга 1 йил раислик қилди. ХХР рахбари Ху Зен Тау расмий ташриф билан мамлакатимизда бўлди. www.arxiv.uz 14IV. 2010 й. 20 сентябрда Нью-Йоркда БМТни 1000 йилликда ривожланишнинг мақсадлари саммитида биринчилар қаторида И.А.Каримовга сўз берилди. “Дунёда давлатлар, Халқлар, миллатлар, динлар ўртасида низолар – ривожланишга зарар етказаяпти : очарчилик, қашшоқлик, касалликлар ва болалар, оналар ўлими купаймоқда. Экология, Орол муоммолари. Тожикистон ва Қирғизистон эскича гидростанциялари (8 йилда сув тўлади) 9 балл зилзилада бузилади!!!! V. 2010 й. 12 ноябрь. Олий Мажлиснинг Қонунчилик палатаси ва Сенатининг қўшма мажлисида Юртбошимиз И.А.Каримов “Мамлакатимизда демократик ислохонларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамиятини ривожлантириш концепцияси” номли маъруза қилдилар. www.arxiv.uz 15VI. 2011 йил 24 январ куни Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов Европа Иттифоқи Комиссияси Президенти Жозе Мануел Баррозонинг таклифига биноан Брюсселда бўлди. Президенти Ислом Каримов Европа Иттифоқи Комиссияси Президенти Жозе Мануел Баррозо, ЕИнинг энергетика бўйича комиссари Гюнтер Эттингер, НАТО Бош котиби Андерс Фог Расмуссен билан учрашди. VII. 2011 йил 8-10 феврал кунлари Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов Япония Бош вазири Наото Каннинг таклифига биноан расмий ташриф билан ушбу мамлакатда бўлди. Давлатимиз раҳбари Ислом Каримов ташриф давомида Токиода Япония Императори Акихито, Япония Бош вазири Наото Кан билан учрашди. www.arxiv.uz Тез суратларда ўсаётган Ер аҳолисини қандай Тез суратларда ўсаётган Ер аҳолисини қандай боқиш мумкин?боқиш мумкин? 16Қишлоқ хўжалиги маҳсулоти Муҳитнинг биологик муҳити Аҳоли сони www.arxiv.uz 17Далилларга кўра, Х VII асрдан ХХ асргача Ер сайёраси аҳолисининг умумий сони 1 млрд.дан 2 млрд.гача кўпайган. 1920 дан 2020 гача Ер шари аҳолисининг сони 8 млрд.гача ошиши кутилмоқда . www.arxiv.uz 18 www.arxiv.uz 19Фан ва таълимнинг барқарор ривожланишдаги ўрниФан ва таълимнинг барқарор ривожланишдаги ўрни Барқарор ривожланиш Иқтисодий фаровонлик, Ижтимоий адолат, Экологик хавфсизлик Илмий асосланган бошқарув қарорларини қабул қилиш Ю қори малакали кадрлар тайёрлаш ФАН ва ТАЪЛИМ ЮКСАК МАЪНАВИЯТЛИ ВА ЮҚОРИ ЮКСАК МАЪНАВИЯТЛИ ВА ЮҚОРИ МАЛАКАЛИ ОТА-ОНАЛАР, ОЛИМЛАР, МАЛАКАЛИ ОТА-ОНАЛАР, ОЛИМЛАР, ЎҚИТУВЧИ ВА УСТОЗЛАРЎҚИТУВЧИ ВА УСТОЗЛАР www.arxiv.uz 500D500D 460C460C 1414 20Қарийб 20 йиллик мустақил тараққиётимиз Қарийб 20 йиллик мустақил тараққиётимиз мобайнидамобайнида ::  Ялпи ички маҳсулот – 3,5 баробар3,5 баробар ;  Аҳоли жон бошига ЯИМ – 2,5 баробар2,5 баробар ;  Аҳоли реал даромадлари – 3,8 баробар 3,8 баробар ўсди. ХусусанХусусан , ижтимоий ҳимояга йўналтирилган давлат харажатлари 5 баробар кўпайди.  Оналар ўлими – 2 баробардан 2 баробардан кўпроққа, болалар ўлими – 3 баробарга 3 баробарга камайди.  Ўртача умр – 67 ёшдан 73 ёшга67 ёшдан 73 ёшга , жумладан аёллар ўртача умри – 75 ёшга 75 ёшга ўсди. www.arxiv.uz Ўзбекистонда ғалла етиштириш ҳажмининг ўсиб Ўзбекистонда ғалла етиштириш ҳажмининг ўсиб бориши(минг тонна)бориши(минг тонна) 21 www.arxiv.uz Ўзбекистонда нефть ва газ ишлаб чиқаришЎзбекистонда нефть ва газ ишлаб чиқариш ҳажмининг ўсиб бориши(минг тонна)ҳажмининг ўсиб бориши(минг тонна) 22 www.arxiv.uz Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш суръатлари (ўтган йилга нисбатан, фоизда) 23 www.arxiv.uz ТТ ўлиқ макроиқтисодий барқарорлик ва миллий ўлиқ макроиқтисодий барқарорлик ва миллий иқтисодиётимизни юқори ўсиш суръатлари таъминландииқтисодиётимизни юқори ўсиш суръатлари таъминланди ::  инфляция инфляция даражаси йилига даражаси йилига 7-8%7-8% дан ошмаган ҳолда сақланиб дан ошмаган ҳолда сақланиб келинмоқдакелинмоқда ;;  миллий валютамиз барқарорлиги тобора ўсиб бораётган олтин-миллий валютамиз барқарорлиги тобора ўсиб бораётган олтин- валюта захираси билан мустаҳкамланиб келмоқда;валюта захираси билан мустаҳкамланиб келмоқда;  Ўзбекистон Республикасининг жами давлат ташқи қарзи бугунги Ўзбекистон Республикасининг жами давлат ташқи қарзи бугунги кунда ЯИМнинг 10 фоизданкунда ЯИМнинг 10 фоиздан ошмайди ошмайди . Бундай жами ташқи қарз . Бундай жами ташқи қарз кўрсаткичи Жаҳон банкининг барча асосий мезонлари бўйича “жуда кўрсаткичи Жаҳон банкининг барча асосий мезонлари бўйича “жуда ўртамиёна” деб таснифланади.ўртамиёна” деб таснифланади.  2002 йилдан бери бюджет камомади ЯИМнинг 1%дан ошмаган 2002 йилдан бери бюджет камомади ЯИМнинг 1%дан ошмаган бўлса, 2005 йилдан бери профицит билан ижро этилмоқда; бўлса, 2005 йилдан бери профицит билан ижро этилмоқда;  реал ЯИМнинг ўсиш даражаси охирги беш йил мобайнида 7%дан реал ЯИМнинг ўсиш даражаси охирги беш йил мобайнида 7%дан юқори бўлиб келмоқдаюқори бўлиб келмоқда , жумладан 2005 йилда - 7%ни, 2006 йилда - , жумладан 2005 йилда - 7%ни, 2006 йилда - 7,3%ни, 2007 йилда - 9,5%7,3%ни, 2007 йилда - 9,5% , , 2008 йилда 2008 йилда -- 9% 9% , 2009 йилда 8,1, 2009 йилда 8,1 % % ва ва 2010 йилда эса 8,5%2010 йилда эса 8,5% ни ташкил этдини ташкил этди .. 24ЮЮ қорида таъкидлаб ўтилган чора-тадбирлар доирасида амалга қорида таъкидлаб ўтилган чора-тадбирлар доирасида амалга оширилаётган иқтисодий ислоҳотлар ва модернизация сиёсати оширилаётган иқтисодий ислоҳотлар ва модернизация сиёсати қуйидаги ижобий натижаларга олиб келди:қуйидаги ижобий натижаларга олиб келди: www.arxiv.uz 24 25Айрим ривожланган мамлакатлар ва Ўзбекистон Республикасида Айрим ривожланган мамлакатлар ва Ўзбекистон Республикасида 2007-2007- 2010 2010 йилларда ЯИМнингйилларда ЯИМнинг ўсиш суръатлари ўсиш суръатлари (( олдинги йилга олдинги йилга нисбатан нисбатан фоизфоиз да)да) www.arxiv.uz 26 26Бюджет сиёсати натижалариБюджет сиёсати натижалари ЯИМга нисбатан фоизда МамлакатларМамлакатлар Бюджет Бюджет тақчиллигитақчиллиги Ташқи қарзТашқи қарз Италия - 5,3   фоиз 115,8 фоиз Франция - 7,5   фоиз 78,0 фоиз Португалия - 9,3   фоиз 76,0 фоиз Испания - 11,1   фоиз 91,0 фоиз Буюк Британия - 11,4   фоиз 68,0 фоиз Греция - 15,4   фоиз 115,1 фоиз Ирландия - 32 ,0   фоиз 116,0 фоиз Ўзбекистон + 0, 3 фоиз профицит 10,0 фоиз камроқ www.arxiv.uz 274,6 5,8 10 10,6 3,8 4,1 5,4 6,2 5,3 5,5 7,6 9,3 8,3 7,4 8,0 10,6 5,0 4,9 5,0 5,4 0 2 4 6 8 10 12 АҚШ Япония Буюк Британия Германия Ўзбекистон 2007 2008 2009 2010Ривожланган мамлакатлар ва Ўзбекистон Ривожланган мамлакатлар ва Ўзбекистон Республикасида 2007-2010 йилларда ишсизлик даражасиРеспубликасида 2007-2010 йилларда ишсизлик даражаси www.arxiv.uz 28Реал ЯИМ ўсиш суръати Саноат тармоғи Давлат бюджети дефицити/ профицити ЯИМга нисбатан %да Инфляция Ўзбекистон 8,1 9,0 0,2 7,4 Россия -7 , 9 -10 , 8 - 5 , 9 11, 7 Украина -15 , 0 -21 , 9 - 9 ,0 1 5 , 9 Қозоғистон 1 , 2 1 , 7 - 3,5 7, 9 Қирғизистон 2,9 -11 ,5 -3,8 9,12009 йилнинг якунлари бўйича айрим МДҲ 2009 йилнинг якунлари бўйича айрим МДҲ давлатларининг асосий макроиқтисодий кўрсаткичларидавлатларининг асосий макроиқтисодий кўрсаткичлари (( олдинги йилнинг шу муддатига олдинги йилнинг шу муддатига нисбатан нисбатан фоизфоиз да)да) www.arxiv.uz 292011 йилда мамлакатни ижтимоий-иқтисодий 2011 йилда мамлакатни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш дастурининг энг муҳим устувор ривожлантириш дастурининг энг муҳим устувор вазифалари:вазифалари: I. Ўзбекистонинг жаҳон бозорларида рақобатбардошлилигини ошириш ва ўрнини мустаҳкамлашга йўналтирилган таркибий ўзгартиришлар ҳамда юқори технологияли замонавий тармоқлар ва ишлаб чиқаришларни жадал ривожлантириш сиёсатини давом эттириш; II. Ишлаб чиқаришни модернизация қилиш, техник ва технологик жиҳатдан қайта жиҳозлаш, иқтисодиётнинг етакчи тармоқларини жадал янгилаш, бунда қишлоқ хўжалигини модернизация қилиш, техник ва технологик жиҳатдан янгилашга алоҳида эътибор қаратиш; III. Хорижий инвестицияларни кенг жалб этиш, хорижий инвесторлар учун янада қулай шарт-шароитлар яратиш; www.arxiv.uz 30IV. Инфратузилмани, транспорт ва коммуникация қурилишини комплекс ва жадал ривожлантириш; V. Ижтимоий ривожланиш масалаларини янада устувор ҳал этиш, биринчи навбатда таълим ва соғликни сақлаш соҳасининг моддий-техника базасини ва жиҳозланишини мустаҳкамлаш; VI. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни жадал ривожлантириш, максимал даражада қулай ишбилармонлик муҳити яратиш; VII. Бандликни таъминлаш ва янги иш ўринлари ташкил қилиш муаммосини изчил ҳал этиш. www.arxiv.uz 3120082008 20092009 20102010 2011*2011* ЯИМЯИМ ўсиш суръатлариўсиш суръатлари 99 ,0,0 88 ,, 11 88 ,5,5 88 ,, 33 Бюджет даромадлариБюджет даромадлари , , ЯИМга нисбатанЯИМга нисбатан 23,823,8 22,522,5 22 11 ,, 33 2020 ,, 99 Дефицит/профицит, Дефицит/профицит, ЯИМга нисбатанЯИМга нисбатан 1,51,5 0,20,2 00 ,, 33 -1,0-1,0 ИнфляцияИнфляция 7,87,8 7,47,4 7,37,3 7-97-9 Тармоқлар бўйича ўсиш суръатиТармоқлар бўйича ўсиш суръати СаноатСаноат 12,712,7 9,19,1 8,38,3 99 ,, 33 ҚҚ ишлоишло қ хўжалигиқ хўжалиги 4,54,5 5,75,7 66 ,, 88 55 ,, 88 Асосий капиталга Асосий капиталга сармояларсармоялар 28,328,3 24,824,8 9,29,2 1212 ,, 4 4 * истиқбол* истиқбол Ўзбекистон Республикаси макроиқтисодий кўрсаткичлар Ўзбекистон Республикаси макроиқтисодий кўрсаткичлар (олдинги йилга нисбатан фоизда)(олдинги йилга нисбатан фоизда) www.arxiv.uz 32Нима учун кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликка Нима учун кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликка устувор йўналиш сифатида қаралмоқдаустувор йўналиш сифатида қаралмоқда ??  Ривожланган мамлакатлар ва ўзимизнинг қисқа даврдаги тажрибамиз кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик барқарор иқтисодий ўсиш омили эканлигини исботлади;  Ҳалқимизнинг тадбиркорликка мойиллиги ва меҳнат кўникмаларининг юқорилиги;  Бозор конъюнктурасига тез мослаша олади ва шу боис вақти вақти билан бўлиб турадиган иқтисодий инқирозларга “иммунитети” юқори бўлади;  Йирик корхоналарга нисбатан кам капитал маблағ талаб қилиши;  Соҳани ривожлантириш учун юртимизда бой табиий ва иқтисодий салоҳият мавжудлиги;  Биздаги демографик вазият ушбу соҳани ривожлантиришни тақозо этади. www.arxiv.uz 33““ Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик йили” бўйича Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик йили” бўйича қабул қилинадиган давлат дастурида қуйидаги устувор қабул қилинадиган давлат дастурида қуйидаги устувор йўналишларга алоҳида эътибор қаратиш зарур.йўналишларга алоҳида эътибор қаратиш зарур. 1. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш. Мавжуд норматив – ҳуқуқий базани танқидий нуқтаи назардан қайта кўриб чиқиш. 2. Кичик бизнес ва тадбиркорлик фаолияти учун янада қулай муҳит яратиш. Кичик бизнес субъектларининг энергия, газ, сув ва канализация, иссиқлик таъминоти ва шу каби мухандистлик – коммуникация тармоқларига уланиши ёки уларни қуришда иштирок этиш учун рухсат олиш тартиб қоидаларини соддалаштириш бўйича аниқ чора тадбирлар белгилаш. 3. Солиқ ва бошқа тўловлар борасида қулайлик ва енгилликлар яратиш. Хўжалик субъектлари учун ягона солиқ тўлови ставкасини 2011 йилдан бошлаб 7 фоиздан 6 фоизга тушириш. www.arxiv.uz 344. Кичик бизнес субъектларига ишлаб чиқаришни модернизация қилиш ва технологик янгилаш учун ўрта ва узоқ муддатга мўлжалланган кредитлар бериш тизимини янада такомиллаштириш бўйича амалий чора тадбирлар кўриш. 5. Ташқи иқтисодий фаолият соҳасида иштирок этиш, минтақа ва жаҳон бозорларига чиқишини кенгайтириш муаммосини ҳал этишга жиддий аҳамият қаратиш. 6. Саноат соҳасида, юқори технологияларни талаб этадиган замонавий ишлаб чиқариш тармоқларини ташкил этишда, илғор илм-фан ютуқларига асосланган кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантиришга кенг йўл очиб бериш. www.arxiv.uz 35ЎЎ збекистон Республикасида кичик тадбиркорликзбекистон Республикасида кичик тадбиркорлик ривожланишинингривожланишининг 2000-2010 йиллардаги асосий 2000-2010 йиллардаги асосий кк ўў рсаткичларирсаткичлари КК ўў рсаткичларрсаткичлар ЎЎ лчов лчов бирлигибирлиги 2000й. 2000й. 2005й.2005й. 2006й.2006й. 200200 77 й.й. 2008й.2008й. 2009й.2009й. 20102010 й.й. Кичик тадбиркорликнинг ЯИМ даги улуши % 31,0 38,2 42,1 45,7 48,2 50,1 52,5 Кичик тадбиркорликда банд б ў лганлар сони Минг киши 4316,5 6602,5 7258,6 7762,8 8024,1 8402,3 8633,6 Иқ тисодиётда банд б ў лганлар нинг умумий сонидаги улуши % 49,7 6 4 , 8 69, 1 72,1 73,1 73,9 74,3 Янги ташкил этилган иш ў ринлар и сони Минг ў рин 296,9 434,2 425 ,5 …… 313,5 391,8 480,0 Ҳ ар 1000 а ҳ олига т ўғ ри келадиган фаолият юритаётган субъектлар сони дона 6,0 10,3 13,2 14,7 14,7 15,0 15,1 www.arxiv.uz 36 Аҳоли бандлигини таъминлаш ва янги иш ўринларини Аҳоли бандлигини таъминлаш ва янги иш ўринларини ташкил қилиш муаммосини ҳал ташкил қилиш муаммосини ҳал ээ тиш 2011 йил ва яқин тиш 2011 йил ва яқин истиқболда мамлакатимизни муваффақиятли ва истиқболда мамлакатимизни муваффақиятли ва барқарор ривожлантиришнинг алоҳида устувор барқарор ривожлантиришнинг алоҳида устувор йўналиши ва ҳеч муболағасиз энг муҳим шартидирйўналиши ва ҳеч муболағасиз энг муҳим шартидир !! 2011 йилга мўлжаллаб қабул қилинган Республика дастурида 950 мингдан ортиқ янги иш ўрнини асосан қишлоқ жойларда яратиш кўзда тутилган. Бу иш жойларининг 600 мингдан зиёдини кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик соҳасида очиш мўлжалланмоқда. 73 мингдан ортиқ иш ўрни транспорт ва муҳандислик-коммуникация инфратузилмасини жадал ривожлантириш лойиҳаларини амалга ошириш натижасида ташкил э тилади. Касаначиликни, аввало, меҳнат шартномалари бўйича корхоналар билан кооперация асосидаги касаначиликни, шунингдек, оилавий тадбиркорликни ривожлантириш бандликни таъминлашнинг муҳим йўналиши бўлиб қолади ва бу қарийб 220 минг кишини иш билан таъминлаш имконини беради. www.arxiv.uz 37Ўзбекистонда ва хорижий давлатларда кичик бизнеснинг Ўзбекистонда ва хорижий давлатларда кичик бизнеснинг ЯИМ даги улуши, 2010 й. (кутил.)ЯИМ даги улуши, 2010 й. (кутил.) www.arxiv.uz 38Тадбиркорликни қўллаб-қувватлашнинг Тадбиркорликни қўллаб-қувватлашнинг муҳим асосий йўналишларимуҳим асосий йўналишлари  Солиқ юкини енгиллаштириш;  Рухсат бериш тартибини қисқартириш ва соддалаштириш;  Тадбиркорларнинг молиявий юкини пасайтириш;  Иш фаолиятига ноқонуний аралашишни олдини олиш ;  Табиий монополия соҳаларига кичик бизнес вакилларини кириши учун шарт-шароитлар яратиш;  Юқори ликвидли ва монопол маҳсулотлар сотиб олиш учун шароит яратиш;  Бўш турган бино ва иншоотлардан фойдаланиш учун кенг имкониятларни яратиш;  Кичик бизнес ва тадбиркорлик субъектларига молиявий кўмак бериш;  Кичик бизнес ва тадбиркорлик субъектлари учун зарур инфратузилмаларни яратиш;  М онопол маҳсулот ва хизматлар харажатларини камайтири ш. www.arxiv.uz 39Солиқ сиёсатининг енгиллаштирилишиСолиқ сиёсатининг енгиллаштирилиши Ягона солиқ тўловининг Ягона солиқ тўловининг миқдори пасайиш миқдори пасайиш динамикаси 38%дан – динамикаси 38%дан – 6 6 %га.%га. Фойда солиғи 10% - 9%гача Фойда солиғи 10% - 9%гача камайтирилди.камайтирилди. www.arxiv.uz 40Хозирги кескин рақобат шароитида инновацион технологиялар ва илм–фанни янада ривожлантириш, иқтидорли ёшларни илмий фаолиятга кенг жалб этиш, ўз ижодий ва интеллектуал салохиятини рўёбга чиқаришлари учун уларга зарур шарт-шароитлар яратиш муҳим аҳамиятга эга. Бу масалага устувор аҳамият бермасдан туриб, тараққиёт ҳақида сўз юритиб бўлмаслигини барчамиз яхши тушунамиз, албатта. Бугун замоннинг ўзи ушбу масалани сиёсатимизнинг энг муҳим йўналишларидан бири сифатида белгилашни тақозо этмоқда. ……… илғор илм-фан ютуқларига асосланган кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантиришга кенг йўл очиб бериш керак . Ўзбекистон Республикаси Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовнинг ЎзР Президенти И.А.Каримовнинг ЎзР Конституцияси қабул қилинганининг Конституцияси қабул қилинганининг 18 йиллигига бағишланган тантанали 18 йиллигига бағишланган тантанали маъросимдаги маърузасиданмаъросимдаги маърузасидан www.arxiv.uz 41Иқтисодий ривожланишнинг инновацион йўлига ўтишда кичик ва хусусий тадбиркорликнинг ролини ошириш:  Ишлаб чиқаришда инновация ва нанотехнологияларни қўллаш;  муқобил энергия турларидан фойдаланиш, айниқса қуёш энергиясидан;  фармакология ва фармацевтика;  ишлаб чиқаришда биотехнологияларни қўллаш ;  Кам сув талаб қиладиган технологияларни ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий қилиш ;  Қишлоқ хўжалиги экинлари янги серҳосил навларини, маҳсулдор чорва моллари турларини яратиш ;  Саноат ва маиший чиқиндиларни қайта ишлаш. www.arxiv.uz 42 www.arxiv.uz 43Қишлоқда барпо этиладиган уй-жойлар лойиҳаларидан намуналар: а) уйнинг ҳовли томони б) уйнинг олд томони www.arxiv.uz 44а) қишлоқ чойхонаси б) маиший хизмат уйи www.arxiv.uz 452011 йилга мўлжалланган дастурий вазифаларни амалга ошириш, биринчи навбатда, ҳар биримиз ўз ишимизни қандай ташкил этишимиз, олдимизга қўйган улкан мақсадларга эришиш учун куч ва имконият- ларимизни, билим ва тажриба- мизни қанчалик самарали сафарбар эта олишимизга боғлиқ экани ҳақида бугун ортиқча гапиришнинг ҳожати йўқ, деб ўйлайман. Ўзбекистон Республикаси Ўзбекистон Республикаси президенти И.А.Каримовпрезиденти И.А.Каримов www.arxiv.uz 46ЭЪТИБОРИНГИЗЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ ! УЧУН РАҲМАТ ! www.arxiv.uz