Juft kuch va uning momenti. Juft kuch momentining vektorligi. Juft kuchlarni qo’shish - Мелиорация - Презентации

Juft kuch va uning momenti. Juft kuch momentining vektorligi. Juft kuchlarni qo’shish

Загружено в:

05.06.2023

Скачано:

0

Размер:

1156.5 KB

Mavzu: Juft kuch va uning momenti. Juft kuch momentining vektorligi. Juft kuchlarni qo’shish. Juft kuchlari muvozanat shаrtlarigа оid mаsаlаlаr Mashg’ulotning maqsadi: Jismlarga ta’sir etuvchi juft kuchlar, juft kuch momenti hamda juft kuchlarni qo’shish, shuningdek juft kuchlarning muvozanat shartlarini o’rganish. Mavzuga oid masalalar ishlash orqali nazariy bilimlarni mustahkamlash.

Bir – biriga teskari yo’nalgan, miqdor jihatdan teng ikkita parallel kuchlar sistemasi juft kuch deyiladi.Juft kuchni tashkil etuvchi kuchlarning ta’sir chiziqlari orasidagi eng qisqa m asofa juft kuch elkasi deyiladi Juft kuch yotgan tekislik juft kuch tekisligi deyiladi. Juft kuch teng ta’sir etuvchiga ega bo’lm aydi. J u f t k u c h

juftjuft – modul jihatidan teng , yo'nalishlari qarama - qarshi bo'lgan ikki parallel kuchlar sistemasi juftjuft jismni fazoning boshqa joyiga ko'chira olmaydi . u faqat o'zining aylantirish effekti yo'nalishida jismni aylantiradi . rr 1 = - rr 2rr 1 = - rr 2 PP 1 PP 2 juftjuft aylantirish effektining qiymati kuchlarning qiymatiga va ularning ta ' sir chiziqlari orasidagi masofaga to‘g’ri proportsional .d juftjuft aylantirishaylantirish effektieffekti ning miqdoriy o'lchovi juftning momenti bilan xarakterlanadi . juft kuchlar ta ' sir chiziqlari yotgan tekislik juftningjuftning tata '' sirsir tekisligitekisligi deb ataladi . juft tashkil etuvchi kuchlarning ta ' sir chiziqlari orasidagi masofa juftningjuftning elkasielkasi deyiladi . juft kuchning qattiq jismga ta ' siri jismni aylantirishaylantirish effektieffekti bilan aniqlanadi va bu effekt quyidagilarga bog’liq : 1. juft kuch moduli va uning elkasi uzunligiga ; 2. juft ta ' sir tekisligi vaziyatiga ; 3. shu tekislikning aylanish yo'nalishiga . bu effekt xususiyatlarini ifodalash uchun juftning momenti tushunchasi kiritiladi . JuftJuft kuchkuch . . JuftningJuftning momentimomenti

P 1 P 2 r 1 = - r 2r 1 = - r 2 djuft momenti = m 1,2 = + - P * d d - juft elkasi bu yerda: r kuch r 1 yoki r 2 ga teng . chizmada juft kuch aylanish yo'nalishini anglatadigan strelkali yarim aylana tarzida tasvirlanadi . m 1,2 muhimmuhim izohizoh :: tekislikdagi kuchlarga oid masalalarni echishda juft momenti va kuch momentini algebraik ( skalyar ) tushuncha sifatida qabul qilish yetarli . fazoviy kuchlarga o'tilganda bu tushunchalar vektor sifatida qabul qilinadi . juftjuft kuchkuch . . juftningjuftning momentimomenti juftjuft aylantirishaylantirish effektieffekti ning miqdoriy o'lchovi juftning momenti bilan xarakterlanadi .

JuftJuft kuchkuch . . JuftningJuftning momentimomenti juftningjuftning momentimomenti deb , juft kuch tashkil etuvchi kuchlarning bittasini juftning elkasiga ko'paytmasining mos ishora bilan olingan kattalik ka aytiladi . juft momentini mm yoki MM bilan belgilanadi . Fd m   )()( FF AB mmm  FF FF ’’ A B d O a b agar juft jismni soat mili aylanishiga teskari yo'nalishda aylantirishga intilsa , juft momentini ( kuch momenti singari ) musbat , va aksincha , soat mili yo'nalishida aylantirishga intilsa – manfiy deb hisoblanadi . juft kuchlar momentlari haqidagi teoremateorema :: juft kuchlarning juft ta ' sir tekisligidagi ixtiyoriy markazga nisbatan momentlarining algebraik yig’indisi juft momentiga teng bo'lib , markazning tanlab olinishiga bog’liq emas . m m m O O    ) ( ) ( F F

6ATeoremaTeorema :: absolyut qattiq jismga ta ' sir etuvchi juftning ta ' sirini o'zgartirmay , momenti shu juft momentiga teng bo'lgan va shu juft tekisligida joylashgan boshqa istalgan juftga almashtirish mumkin . d 2d 1 B D EPP PP QQ QQ ’’ FF FF ’’ PP ’’PP ’’) ( ) ( ) ( Q P F B B B m m m   bir tekislikda yotuvchi va bir xil momentlarga ega bo'lgan juftlar o'zaro ekvivalent bo'ladi JuftlarJuftlar ekvivalentligiekvivalentligi

7IkkinchiIkkinchi teoremateorema :: agar juft kuchni berilgan tekislikdan unga parallel bo'lgan ixtiyoriy boshqa tekislikka o'tkazilsa , juft kuchning qattiq jismga ta ' siri o'zgarmaydi . I II FF ’’ FF FF 1 FF 2 RR FF ’’2 RR ’’ FF ’’2 A B C D E Parallel tekisliklarda joylashgan va bir xil momentlarga teng bo'lgan juftlar ekvivalent bo'ladi Erkin qattiq jismga ta ' sir etuvchi ixtiyoriy juft kuch jismni og’irlik markazi atrofida aylanma harakatga keltiradi . Agar jism biror qo‘zg’almas o'qqa ega bo'lsa , u holda shu o'qqa perpendikulyar bo'lgan ixtiyoriy tekislikda joylashgan ixtiyoriy juft kuch jismni shu qo'zg’almas o'q atrofida bir xil aylantirish kuchi ( momenti ) bilan aylanma harakatga keltiradi . JuftlarJuftlar ekvivalentligiekvivalentligi

juftning xossalarijuftning xossalari juft kuchlar ajoyib va amaliyot uchun foydali xususiyatlarga ega . juftning jismga ta ' sirini o'zgartirmagan holda quyidagilarni amalga oshirish mumkin : juft momentining qiymatini saqlagan holda kuch va yelkaning qiymatlarini o'zgartirish mumkin . juft kuchlarni ixtiyoriy tomonga va ixtiyoriy burchakka burish mumkin . juftlarni ixtiyoriy boshqa joyga ko'chirish mumkin . agar barcha juftlarning momentlari teng bo'lsa , u holda bu juftlar bir - biriga ekvivalent .agar barcha juftlarning momentlari teng bo'lsa , u holda bu juftlar bir - biriga ekvivalent . JuftlarJuftlar ekvivalentligiekvivalentligi

juft xossalariga ko'ra , kuch chizmalarida yoki hisob sxemalarida juftlarni jismning istalgan joyida uning momentini ifodalovchi strelkali yarim aylana ( yoysimon strelka ) ko'rinishida ifodalash imkoni paydo bo'ladi . m m m m m JuftlarJuftlar ekvivalentligiekvivalentligi juft kuchlar ajoyib va amaliyot uchun foydali xususiyatlarga ega . agar barcha juftlarning momentlari teng bo'lsa , u holda bu juftlar bir - biriga ekvivalent .agar barcha juftlarning momentlari teng bo'lsa , u holda bu juftlar bir - biriga ekvivalent .juftning xossalarijuftning xossalari

JuftlarJuftlar ekvivalentligiekvivalentligi qattiq jismga ta ' sir etuvchi kuch – uning moduli , ta ' sir chizig’i va ta ' sir chizig’i bo'ylab yo'nalgan yo'nalishi bilan aniqlanadi ; kuchning qo'yilish nuqtasini kuch ta ' sir chizig’i bo'ylab istalgan joyga ko'chirish mumkin . qattiq jismga ta ' sir etuvchi juft – uning momentining moduli , ta ' sir tekisligi va aylantirish yo'nalishi bilan aniqlanadi ; juftni ta ' sir tekisligining istalgan joyiga ko'chirish mumkin . o'o' xx ss hh aa ss hh ll ii kk juft kuchni bitta kuch bilan almashtirib yoki muvozanatlab bo'lmaydi . shuning uchun , juftning xususiyatini , jismlarga ta ' sirining o'ziga xos o'lchovi sifatida , alohida tekshiriladi .

11 TekislikdagiTekislikdagi juftlarnijuftlarni qo'shishqo'shish . . juftlarningjuftlarning muvozanatmuvozanat shartlarishartlari TeoremaTeorema :: Bir tekislikda joylashgan juftlar sistemasi momenti shu juftlar momentlarining algebraik yig’indisiga teng va ushbu tekislikda joylashgan bitta juftga ekvivalent bo'ladi . m 1 m 2 m 3 RR RR ’’ PP 1 PP ’’1 PP 2 PP ’’2 PP 3 PP ’’3   k m M Teoremadan chiqadigan xulosa : tekislikdagi juftlar sistemasi muvozanatda bo'lishi uchun bu juft momentlarining algebraik yig’indisi nolga teng bo'lishi zarur va yetarli , ya ' ni 0   k m

Mavzuga oid masalalar yechish 1-mаsаlа . ABCD erkin qаttiq sistеmаgа to'rttа juft ta'sir qilаdi. Kuchlаr vа yelkalаrning qiymаtlаri quyidаgichа:h F F 2 1 1    h F F 4 2 2    h F F    3 3 sm d 10 1  sm d 6 2  sm d 8 3  sm d 4 4  4 F  4 F   Qаrаlаyotgаn sistеmа muvоzаnаtdа bo'lishi uchun va kuchlаrning kаttаliklаri vа yo'nаlishlаri аniqlаnsin. Yechish . Ma'lum fоrmulаgа аsоsаn 0 4321     M M M M yoki 0 4 4 3 3 2 2 1 1      d F d F d F d F 0 4 8 1 6 4 10 2 4         F Bu tеnglаmаdаn ekаnligini аniqlаymiz. Dеmаk, ( , ) juft kuch sistеmаni sоаt millаri qarama-qarshi аylаntirishgа hаrаkаt qilаdi. N F 1 4  4 F  4 F  

2-mаsаlа. Uzunligi 10 mеtr bo'lgаn AB bаlkа shakldа ko'rsаtilgаnidеk, tаyanchlаrgа mаhkаmlаngаn. AB bаlkаgа bittа tеkislikdа yotuvchi uchtа juft kuch qo'yilgаn bo'lib, ulаrning mоmеntlаrining аbsаlyut qiymаtlаri quyidаgichа: m kN М   8 1 m kN М   10 2 m kN М   7 3 Yechish. AB bаlkаgа ta'sir etuvchi kuchlаr muvоzаnаtini tоpаmiz. Bu kuchlаr: qiya tеkislikkа pеrpеndikulyar yo'nаlgаn qo'zg'аluvchаn sharnirli tаyanchning reaksiya kuchi; A R AB bаlkаgа qo'yilgаn juft kuchlаrning mоmеntlаri M 1 , M 2 , M 3 ; В R  kuchgа pаrаllеl vа qаrаmа-qаrshi tоmоngа yo'nаlgаn - qo'zg'аlmаs sharnirli tаyanchning reaksiya kuchi

AB bаlkа muvоzаnаtdа bo'lishi uchun bo'lishi kеrаk, chunki bаlkаgа fаqаtginа juft kuchlаr qo'yilgаn, ya'ni bu kuchlаr hаm ( , ) juftni tаshkil etishi kеrаk. Bаrchа juftlаr bittа tеkislikdа yotgаni uchun B A R R  А R  В R     4 1 0 k kM 1 М  2 М  0 3     h R М B b undа bo'lib, ( , ) juftning yelkasini bildirаdi. Bu tеnglаmаdаn kN ekаnligini аniqlаymiz. ning ishоrаsi shuni bildirаdiki yuqorida ko'rsаtilgаn va kuchlаrning yo'nаlishlаri to'g'ri tаnlаb оlingаn.    30 cos AB h А R  В R  58, 0  B R В R  А R  В R  Dеmаk, R A = R B = 0,58 kN

Nazorat savollari:Nazorat savollari: • Juft kuch ta’rifi ? • Juft kuch yelkasi? • Juft kuch tekisligi ? • Ekvivalent juft kuchlar deb nimaga aytiladi ? • Juft kuch momentini o’zgartirmay,uning tashkil etuvchilari va yelkasi o’zgartirilsa, juft kuchning jismga ta’siri ? • Juft kuch momentini o’zgartirmay, juft kuchni o’z ta’sir tekisligida ixtiyoriy holatga keltirish mumkin ? • Kuchning o’qdagi proesiyasi haqida ma’lumot bering ? • Juft kuch momenti teoremasi ? •

ADABIY O TLAR RO’YXATI 1. M.M. Mirsaidov. “Nazariy mexanika” O’quv qo’llanma-2006 2. Nazariy mexanika fanidan qisqa masalalar to’plami (O.Kepe.t.o) 3. X. To’rayev. “Nazariy mexanika” Statika va Kinematika «Noshir» Toshkent-2012 4. B. Ahmadxo’jayev. “Nazariy mexanika” Toshkent-2006

Похожие

Kesishuvchi kuchlar sistemasini muvozanatiga oid mаsаlаlаr yеchish

Namdan himoyalashning yopishtiriladigan texnologiyasi kamchiliklari 2

Statika aksiomalariga oid masalalar echish. Kuchlar uchburchagiga oid masalalar yechish

Gruntlarda tabiiy bosim va uning taqsimlanishi

Nasoslar haqida umumiy ma’lumotlar