Бетон қоришмасини тайёрлаш технологияси - Мелиорация - Презентации

Бетон қоришмасини тайёрлаш технологияси

Загружено в:

07.06.2023

Скачано:

0

Размер:

704.2119140625 KB

Бетон қоришмасини тайёрлаш технологияси

Қурилишда қўлланиладиган жуда кўп материаллардан бетон қоришмасининг асосий фарќи шундаки, уни олдиндан заҳира сифатида тайёрлаб қўйиш ва узоқ масофаларга ташиш имкониятлари йўқ. Қоришма тайёрлангандан сўнг, гидротация, яъни қотиш жараёни бошлангунча, у керакли жойга етказилиб, ётқизилиши ва зичланиши талаб қилинади. Шу сабабли кўпчилик ҳолатларда бетон қоришмасини бевосита қурилиш майдонида ёки унга яқин масофада тайёрлаш ташкил қилинади. Бетон ќоришмасини тайёрлаш жараёнлари қуйидагилардан иборат: материалларни омборлардан ташиш; уларни қадоқлаш; бетон-қоргичга юклаш; аралаштириш; тайёр маҳсулотни транспорт воситасига ағдариш. Қўлланиладиган ускуналарга боғлиқ равишда қоришмани тайёрлаш жараёни даврий (даврий ҳаракатланувчи бетонқоргичлардан фойдаланилганда) ёки узлуксиз (узлуксиз ишлайдиган бетонқоргичлар билан) бўлиши мумкин. Ҳар иккала ҳолатда ҳам материаллар бетонқоргичларни оддий айлантириш билан ёки бетонқоргичларда ўрнатиладиган ҳаракатланувчи парраклар билан қўзғатиб аралаштирилиши мумкин. Иккинчи усул асосан қуюқ–қаттиқ бетон қоришмаларини тайёрлашда қўлланилиб, бунда йирик тўлдирувчиларнинг ўлчамлари катъий чегараланган бўлади, яъни шағал ёки чақиқ тошларнинг йириклиги 70 мм дан ошмаслиги шарт.

Халқ хўжалигининг барча соҳаларидаги қурилишларда гравитацион барабанли, даврий ҳаракатланувчи бетонқоргичлар кенг тарқалган бўлиб, улар учун йирик тўлдирувчилар ўлчамлари 70...150 мм гача бўлиши мумкин. Агар жуда қаттиқ бўлган бетон оришмаларини тайёрлашга туғри келса, махсус титратма қоргичлар қўлланилиши тавсия қилинади. Даврий ҳаракатланувчан бетонқоргичларнинг асосий ишчи параметри улар барабанларининг сиғими ҳисобланади. Барабанларнинг қуйидаги сиғимлари белгиланади: геометрик сиғими V г , юкланиш сиғими V юк, бетон қоришмасининг чиқиши V чиқ . Барабаннинг юкланиш сиғими, бир марта тайёрланадиган қоришма учун юкланадиган материаллар ҳажмлари йиғиндиси билан ҳарактерланади ва у, геометрик сиғимининг атиги 25...40% ни ташкил қилади. Барабанга юкланган материалларни аралаштириш жараёнида йирик тўлдирувчилар доналари орасидаги бўшлиқларни майда тўлдирувчилар, цемент заррачалари эгаллаши натижасида зичлашиш юзага келади ва тайёр қоришманинг ҳажми V чиқ юкланиш V юк га нисбатан кичик бўлади. Амалиётда V чиқ нинг V юк га нисбатини бетон қоришмасининг чиқиш коэффициенти К чиқ билан белгиланади.

К чиқ = Бу ерда: Ш, К, Ц -1 м 3 бетон таркибига белгиланган меъёр бўйича қўшиладиган шағал (чақиқ тош), қум ва цемент мидори(массаси), кг ёки т;  ш ,  к ,  ц – шағал, қум ва цементнинг ўртача зичлиги, кг/м 3 ёки т / м 3 . Амалиётда кўпчилик ҳолларда гидротехник оғир бетонлар учун чиқиш коэффициенти К чиқ 0,65...0,75 атрофида бўлиши мумкин. Тайёрланадиган бетон қоришмалари белгиланган  1 см аниқликдаги қовушқоқликка,  3% аниқликдаги зичликка эга бўлиши ва шу билан бирга уни ташкил қилувчилар бир маромда аралашган бўлиши керак. Қуюклик даражаси юқори бўлган бетон қоришмаларини аралаштириш давомийлиги назарий меъёрларга нисбатан амалда камида 30% оширилиши лозим. Шунингдек, ўз навбатида аралаштириш давомийлиги ҳаддан ташқари чўзилиб кетса ҳам, тўлдирувчилар заррачалари, ўзаро ишкаланиши натижасида, силлиқланишлари мумкин ва бетон сифатининг ёмонлашишига олиб келади. Назарий жиҳатдан олганда К чиқ қуйидагича аниқлаши мумкин:ц к ш Ц Ш      1

Бетон ќоришмасини тайёрлашда , материалларни қадоқлаш жараёни оғирлик , ҳажмий ёки комбинациялашган усулларда амалга оширилади. Оғирлик усули нисбатан кўп қўлланилиб, унда аниқлик даражаси  1...2% ташкил қилади. Ҳажмий усул (аниқлиги  3...5%), ишлаб чиқариш қуввати кичик бўлган ва махсус қадоқлаш ускуналарига эга бўлмаган бетонқоргич қурулмаларида қўлланади. Аммо, бундай шароитларда ҳам цемент оғирлиги бўйича қадоқланиши тавсия қилинади. Йирик ва майда тўлдирувчиларни қадоқлаш жараёнида уларнинг намлик даражасига ҳам алоҳида эътибор қаратилиши ва шунга боғлиқ равишда аралашма таркибига қўшиладиган сув миқдорини белгилаш лозим бўлади. Йирик ва майда тўлдирувчилар турли хилдаги қадоқлаш ускуналарида (дозаторларда) қадоқланиши мумкин. Даврий ҳаракатланадиган қадоқлаш ускуналари махсус ҳажм ёки оғирликни ўлчашга мослашган идишларга эга бўлиб, улар юқорида жойлашадиган бункерлардан махсус зулфунлар орқали тўлдирилади. Оғирлик бўйича қадоқлаш ускуналарининг идишларида тарози механизмлари бўлиб, материалнинг масаси керакли микдорга етганда, зулфунлар автоматик равишда ёки механик усулда ёпилади. Узлуксиз ҳаракатланадиган бетонқоргичлар учун бошлангич материалларни узлуксиз равишда етказиб берадиган қадоқлаш ускуналари қўлланади. Автоматлашган бошқарув тизимига эга бўлган бетон тайёрлаш корхоналарида узлуксиз ишлайдиган қадоқлаш ускуналарининг асосий ишчи органлари ленталар, новлар, шнеклар ва бошқалар бўлиши мумкин. Ташилаётган материаллар микдори ўзгариши махсус ўрнатилган датчиклар орқали автоматика блокига берилади. Бу ерда материаллар белгиланган микдорлари учун сигналлар ишлаб чиқилиб, қадоқлаш ускунасининг барча қисмлари белгиланган режимда ишлаши бошқарилади.

Даврий бошқариладиган бетонқоргичларнинг иш унумдорликлари қуйидаги формула ёрдамида аниқланиши мумкин: У = V чиқ n К⋅ ⋅ в /1000 =V юк К ⋅ чиқ n К ⋅ ⋅ в / 1000 ; Бу ерда: • V чиқ - бетон қоришмасининг чиқиш ҳажми , м 3 ; • n =3600/ Т ц – бир соат ичида бетон қоришмасини тайёрлаш цикллари сони; • Т ц = t 1 + t 2 + t 3 –бир циклнинг давомийлиги, сек.; • t 1 – бетон қоргичга материаллар юклаш давомийлиги, сек. • t 2 –бетон қоришмасини аралаштириш давомийлиги, сек. • t 3 –бетон қоргичдан тайёр маҳсулотни транспорт воситасига ағдариш давомийлиги, сек. • К в – иш вақтидан фойдаланиш коэффициенти; • V ю – юкланиш сиғими, м 3 ; • К чиқ – бетон қоришмасининг чиқиш коэффициенти.

Бетон қоришмасини тайёрлаш заводлари ва қурилмалари • Бетон қоришмасини тайёрлаш бўйича амалга ошириладиган жараёнлар мажмуи махсуслаштирилган қурилмаларда ёки бетон заводларида бажарилади. • Бетонқоргич қурилмалари – кўчма агрегат ёки стационар комплекс бўлиб, бетон қоришмасини тайёрлаш бўйича (бунда материалларни тайёрлаш ва қадоқлашдан бошлаб, тайёр маҳсулот олингунча бўлган жараёнлар) барча жараёнларни бажариш учун қурилмалар ва асбоб–ускуналар билан жиҳозланган бўлади. • Бетон қоришмасини тайёрлаш заводлари – узоқ муддатга ишлашга мўлжалланган стационар корхоналар бўлиб, ўз таркибида бетонқоргич қурилмаларидан ташқари механизациялашган омборлар тизимига, материалларни ташийдиган транспорт воситаларига, йўлларга, ёрдамчи қурилма ва объектларга (лаборатория, энергия ва сув таъминоти тизими, компрессорлар ва бошқалар)га эга бўлади. Бошқа турдаги заводлардан фарқлаш мақсадида , кўпчилик ҳолларда бундай корхоналарни цемент–бетон заводлари (ЦБЗ), деб юритилади. • Бетон қоришмасини тайёрлашга мўлжалланган барча корхона ва қурилмалар қуйидагича синфланади: белгиланган мақсади бўйича (товар бетон ишлаб чиқиш– доимий, турли истеъмолчиларга хизмат қилувчи ва вақтинчалик маълум бир объектга хизмат қилувчи); ихчамлиги бўйича (кўчма, стационар, йиғиб – ечилувчи, стационар– доимий); бетон қоришмасини тайёрлаш жараёни ҳарактери бўйича (даврий ва узлуксиз ҳаракатланувчи); технологик жараёнларнинг автоматлашганлик даражаси бўйича (автоматлашмаган, ярим автоматлашган, махсус дастур асосида бошқариладиган автоматлашган).

Қурилиш жараёнидаги бетон ишлари ҳажми, бажариш муддати ва эҳтиёжий жадаллаштиришга боғлиқ ҳолда бетон қоришмаси қуйидаги шароитларда тайёрланади: • алоҳида турувчи кўчма бетонқоргичларда, бетон ишлари ҳажми жуда кичик, жадаллиги 3...6 м 3 /соат гача бўлган ва объект марказий базалар ва йирик қурилиш майдонларидан узоқда жойлашган шароитларда; • кўчма бетонқоргичларда, ишларни бажариш муддати кам, ҳажми катта, объект катта майдонда жойлашган, бетон ишлари жадаллиги 6...12 м 3 /соат ни ташкил қилган шароитларда; • стационар йиқиб-ечиладиган бетонқоргичларда ёки бетон заводларида, бетон ишлари жадаллиги 12 м 3 /соатдан юқори ва давомийлиги 5...6 йилни ташкил қиладиган объектларда; • алоҳида лойиҳалар бўйича қуриладиган бетон заводларида. Улар асосан иш ҳажми ва жадаллиги анча катта бўлган марказий ишлаб чиқариш базалари таркибида (айникса йирик гидроузеллар қурилишида, йиғма темир–бетон конструкцияларини тайёрлашда) узоқ муддат фойдаланишга мўлжалланади.

• Бетонқоргич қурилмалари ўз таркибидаги асбоб–ускуналарнинг конструкциялари ва жойлашишлари бўйича вертикал ёки горизонтал компоновкаланган синф туркумларга ажратилиши мумкин. Қурилма ва асбоб–ускуналар вертикал жойлаштирилиши (компоновкаси) асосан маҳаллий топографик шароитларга ва қурилмалар ўлчамларига боғлиқ бўлади. Ўз навбатида вертикал компоновкали бетон заводлари ёки қурилмаларида асосий технологик жараёнлар бир ёки икки поғонали бўлиши мумкин. Агар, топографик шароит мос келса, барча қурилма ва асбоб– ускуналар вертикал бўйича кетма–кет қияликда махсус деворлар ёрдамида ўрнатилади. Цемент ва тўлдирувчилар қадоқлаш ускуналарига қияликнинг юқори қисмидан етказиб турилади. Бир погонали технологик схемада ишлайдиган бетон заводлари ёки қурилмалари аксарият ҳолларда стационар, узоқ муддат фойдаланишга мўлжалланган, қуввати 15...20 м 3 /соатдан кам бўлмаган корхоналар бўлади. Агар топографик шароит юқорида келтирилган схемага мос келмаса, қуввати катта бўлмаган бир погонали йиғиб–ечиладиган бетон тайёрлаш қурилмалари ҳам ташкил қилиниши мумкин. Кам муддатли бетон ишлари учун кўчма, ихчам ҳисобланадиган икки поғонали бетон заводлари ёки қурилмалари қўлланиши мақсадга мувофикдир. Бунда, биринчи поғонада бункерлар, кадоқлаш ускуналари жойлаштирилади, иккинчи поғонада бетонқоргичлар ва маҳсулотни тарқатувчи бункерлар жойлашади. • Юқорида келтирилган барча технологик схемалар бўйича ишлайдиган ўта замонавий бетонқоргичлар ва қурилмалар Швейцарияда жойлашган «Либхерр» фирмаси томонидан таклиф қилинган бўлиб, улар бугунги кунда дунёнинг юздан ортик мамлакатларида эътибор қозонган. Фирманинг «Mobilmix» номи билан машхур қурилмалари таркибида кўчма ва стационар бетонқоргичлар бўлиб, уларнинг қуввати 30 м 3 /соат дан 180 м 3 /соат гача бўлиши мумкин.

Похожие

Бетон қоришмасини ташиш ишлари

Бетон қоришмасини ташкил этувчилари

Бетон қоришмасини иншоотга узатиш ва жойлаштириш ишлари

Бетон коришмасини ташиш ишларини ташкил қилиш

Гидротехника қурилишида йиғиш ва махсус ишларни бажариш