Қазилма ва тўкма иншоотлар қурилиши технологияси - Мелиорация - Презентации

Қазилма ва тўкма иншоотлар қурилиши технологияси

Загружено в:

06.06.2023

Скачано:

0

Размер:

1193.96875 KB

ҚАЗИЛМА ВА ТЎКМА ИНШООТЛАР ҚУРИЛИШИ ТЕХНОЛОГИЯСИ

Тўкма тупроқ тўғонлар ва дамбалар қуриш ишларининг мажмуи қуйидаги қурилиш жараёнларидан ташкил топади: тўкма ўрнини белгилаш, заминни тайёрлаш ва дренаж қазиш; карьерда ишларни амалга ошириш ва грунтни тўкмага етказишни ташкил этиш; тўкма танасига грунтни ётқизиш; тўкилган тупроқ қияликларини режалаш ва мустахкамлаш; карьерларни рекультивация қилиш. Тўғонлар ва дамбаларни режалаш жойда тўкма чўққисининг ўрнини, тўкма танаси заминининг контурини хамда унинг бошқаэлементларини аниқлашдан иборат.

Тўкма ўқининг иккала учи ва улардан 20...30 м масофадаги нуқталар створда бетон ёки темир тўсинлар билан махкамланади. Створда кесим қолдирилиши лозим. Рельефнинг ўзига хос жойларида, бироқ камида хар 10...20 м оралиқда тўкманинг иш белгилари қўйилади. Тўғон ўқидаги шу нуқталардан тўкма заминининг контуригача бўлган перпендикулярлар узунлиги қуйидаги формула бўйича аниқланади: d  ( b  2)  hm , бу ерда m - қияликларнинг ётиши; b – тўғон чўққисининг кенглиги, м; h – створнинг кўриб чиқилаётган нуқтасида тўғон баландлиги, м. Тўкма контурининг топилган нуқталари қозиқлар билан мустахкамланади ва уларда қиялик белгилари ўрнатилади. Тўғон чўққиси баландлик ва қиялик белгилари билан белгиланади. Ёғоч қолипларни тўкма танасида қолдириш мумкин эмас; улар чирийди ва уларнинг ўрнида фильтрация учун хавфли бўшлиқлар (ариқчалар) қолади.

Тўғонни режалаш: а – бўйлама кесим; б – режа; в – тўғонни режалаш пайтида шайтон, рейка ва шоқулдан фойдаланиш; 1 - қозиқлар; 2 – устун; 3 – шайтон; 4 – шоқул; 5 – рейка.

Тўкма заминини тайёрлаш тўкма заминидаги ўсимлик грунт, балчиқ ва торф қатламини транспорт машиналари, бульдозерлар ёки скреперлар ёрдамида олиб, қуйи бьефга ташлашдан бошланади. Сўнгра заминнинг устки қатлами юмшатгичлар билан ёки 0,3 м гача чуқурликда шудгорлаб юмшатилади ва тўкма танаси лойихада белгиланган зичликка етгунга қадар ғалтаклар билан шиббаланади. Шу тАриқа тўкманинг сунъий танасидан табиий замингача бўлган ўтиш зонаси яратиладики, бу тўкма остида фильтрациянинг камайишига кўмаклашади.

Тўғон заминидан яроқсиз грунтларни олиб ташлаш 1 – заминнинг узоқ участкаларидан скрепер ёрдамида; 2 – заминнинг ўзан қисмидан бир чўмичли экскаватор билан; 3 – заминнинг яқин участкаларидан бульдозер билан; 4 – грунт уюмлари; 5 – тўғон замини контури.

Заминни тайёрлаш билан бир вақтда унда (зарур холда) фильтрацияга қарши қурилмалар: тиш, қулф, диафрагма, инъекцион қоплама ўрнатилади. Агар тўкма тўғон ёки дамба замин сирти очилганидан анча кейин ва қишгача қурилаётган бўлса, заминда грунтнинг 20...30 см қалинликдаги химоя қатлами қолдирилади. Иншоотни қуриш бахорга қолдирилган бўлса, лойли грунтларда заминда 1...1,5 м гача қалинликдаги химоя қатлами қолдирилади. Тўғон заминидаги барча шурфлар ва қудуқлар тампонланади, калитлар эса каптирланади ва қуйи бьефга чиқарилади. Дренажлар қазиш қуйидагича амалга оширилади. Хар бир дренаж икки асосий қисмдан: тескари фильтр кўринишида қурилган сув қабулқилувчи хамда шағал, тош тўкма ёки дренаж қувурларидан кузатув қудуқлари ва сув чиқаргич кўринишида қурилган сув четлатувчи қисмлардан ташкил топади.

Ташқи дренажга фильтрлар яхшилаб текисланган юза бўйлаб лойихада белгиланган қияликда ётқизилади. Фильтрнинг хар бир қатлами муайян фракциядаги шағалдан ташкил топади. Шағалтоза, аралашмалардан холи бўлиши лозим. Ички дренажни қазишда аввал тупроқ тўғоннинг дренаж ўрин олиши лозим бўлган қисми қурилади. Сўнгра дренаж ўлчами бўйича тўғон танасида хандак қазилади ва ундан дренаж ўтказилади. Тўғон танаси ва дренаж ўртасидаги барча бўшлиқлар тўғондаги грунтнинг лойихада белгиланган зичлиги даражасида шиббаланган грунт билан тўлдирилиши лозим. Тўкма тўғон ёки дамбага грунтни етказиш қуйидагича ташкил этилади. Карьердан тўкмагача тупроқ ташиладиган йўл қурилади Йўл трассаси қисқа, йўл қўйилган нишабликлар хамда бурилишлар радиусларига эга бўлиши лозим. Йўлни қуриш ва уни ишга яроқли холатда сақлаш уни грейдерлар билан профиллаш ва ғалтаклар билан зичлашдан иборат. қатнов қисмининг кенглиги бир томонлама харакатда камида 3,5 м ва икки томонлама харакатда 7 м, қопламали йўлларда йўл четининг кенглиги камида 1 м, йўлнинг бўйлама қиялиги – 8% гача, йўл четидаги Ариқларники – 0,2%, бурилишлар радиуслари – камида 20 м бўлиши керак. Машиналар харакатининг қизғинлик даражасига қараб йўллар: грунт ётқизилиб профилланган, қўшилмалар билан яхшиланган ва боғловчи материаллар билан мустахкамланган; боғловчи материаллар билан ишланган грунт-шағал ётқизилган; шағал, шлак ётқизилган; қора шағалётқизилган; йиғмабетон ва монолит (қатнов жуда қизғин бўлса) бўлади. Йўлларни соз холатда сақлаш ЕНиР бўйича меъёрланади.

Тўкма тупроқ тўғон қуришнинг технологик схемаси: а, б – тегишли равишда тўғоннинг бўйлама ва кўндаланг кесими; в – тўғоннинг шартли белгиси 10 м бўлган қаватдаги режаси; I, II, III, IV - қаватда грунт ётқизиш хариталари; А, Б, С, П, К – тегишли равишда ағдарма машиналар (1), бульдозерлар (2), скреперлар (3), сув қуйиш машиналари (4), ғалтаклар (5)нинг бир харитадан бошқахаритага ўтиши; 6 – тўғричўмичли экскаватор карьерда; 7 – тўғоннинг баландлик бўйича режаланган =аватлари; 8 – машиналарнинг =атнов йўллари.

Похожие

Қазилма ва кўтарма (тўкма) иншоотлар қурилиши технологияси

Ер ишларини бажариш буйича асосий коидалар

Гидромеханизация ёрдамида ер ишларини механизациялаш. Портлатиш ишлари

Узбекистонда ирригация ва мелиорация қурилиши соҳасининг келажакдаги истиқболлари

Машинали сув кўтариш гидротехник тармоғи ва ундаги гидротехник иншоотлар таркиби