Зардуштийлик, Буддавийлик, Христианлик - Основы культурологии - Презентации

Зардуштийлик, Буддавийлик, Христианлик

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1100 KB

Зардуштийлик,Зардуштийлик, Буддавийлик,Буддавийлик, ХристианликХристианлик www.arxiv.uz

ЗАРДУШТИЙЛИКЗАРДУШТИЙЛИК Зардуштийлик милоддан аввалги VII-Зардуштийлик милоддан аввалги VII- VI асрларда Ўрта Осиё ва қадимий VI асрларда Ўрта Осиё ва қадимий Эронда юзага келган диндир. Эронда юзага келган диндир. Зардуштийлик дини шу диннинг Зардуштийлик дини шу диннинг эътиқодига кўра пайғамбар деб эътиқодига кўра пайғамбар деб ҳисобланган Зардушт исмли шахс ҳисобланган Зардушт исмли шахс номига нисбат берилиб, шартли равишда номига нисбат берилиб, шартли равишда шундай атаб келинади. Аслида эса, бу шундай атаб келинади. Аслида эса, бу диннинг муқаддас китоби ҳисобланмиш диннинг муқаддас китоби ҳисобланмиш “Авесто”да «Маздаясна» дини деб “Авесто”да «Маздаясна» дини деб аталган. Бу сўзни «Маздага сиғинмоқ» аталган. Бу сўзни «Маздага сиғинмоқ» деб таржима қилиш мумкин. Мазда сўзи деб таржима қилиш мумкин. Мазда сўзи «дониш, донишманд, оқил» каби талқин «дониш, донишманд, оқил» каби талқин этилади.этилади. www.arxiv.uz

Зардуштийлик «беҳдин», яъни Зардуштийлик «беҳдин», яъни «энг яхши дин» деб улуғланган. «энг яхши дин» деб улуғланган. Унга кўра, барча эзгу борлиқ Унга кўра, барча эзгу борлиқ Мазданинг иродаси билан Мазданинг иродаси билан яратилган деб эътиқод қилинган. яратилган деб эътиқод қилинган. Мазда сўзи олдига улуғлаш сўзи Мазда сўзи олдига улуғлаш сўзи Ахура қўшилиб, Ахура қўшилиб, зардуштийликнинг илоҳи – зардуштийликнинг илоҳи – Ахура-Мазда номи пайдо бўлган. Ахура-Мазда номи пайдо бўлган. Бу қўшимча сўз «Жаноб Мазда» Бу қўшимча сўз «Жаноб Мазда» ёки «Худо Мазда» демакдир.ёки «Худо Мазда» демакдир. www.arxiv.uz

Зардушт номи манбаларда Заратуштра, Зардушт номи манбаларда Заратуштра, Зардуст, Зароастр кўринишларида ҳам Зардуст, Зароастр кўринишларида ҳам ишлатилади. Тадқиқотчилар ўртасида ишлатилади. Тадқиқотчилар ўртасида Зардуштнинг тарихда бўлган ёки Зардуштнинг тарихда бўлган ёки бўлмаганлиги борасида турли фикрлар бўлмаганлиги борасида турли фикрлар мавжуд. Баъзилар уни тарихий шахс деб мавжуд. Баъзилар уни тарихий шахс деб билсалар, бошқалар афсонавий шахс деб билсалар, бошқалар афсонавий шахс деб ҳисоблайдилар. Манбаларнинг хабар ҳисоблайдилар. Манбаларнинг хабар беришича, у милоддан аввалги, тахминан беришича, у милоддан аввалги, тахминан 570 йилларда туғилган илоҳиётчи, 570 йилларда туғилган илоҳиётчи, файласуф, шоирдир. Зардушт Ўрта Осиё файласуф, шоирдир. Зардушт Ўрта Осиё ҳудудида мавжуд бўлган кўпхудоликка ҳудудида мавжуд бўлган кўпхудоликка асосланган қадимий диний тасаввур ва асосланган қадимий диний тасаввур ва эътиқодларни ислоҳ қилиб, янги динга эътиқодларни ислоҳ қилиб, янги динга асос солди.асос солди. www.arxiv.uz

 Зардуштнинг туғилган ва илк диний Зардуштнинг туғилган ва илк диний фаолиятини бошлаган жойи тўғрисида фаолиятини бошлаган жойи тўғрисида икки фикр мавжуд.икки фикр мавжуд.  Биринчиси, «Ғарб назарияси» бўлиб, Биринчиси, «Ғарб назарияси» бўлиб, унга кўра Мидия (ҳозирги Эрон ҳудудида) унга кўра Мидия (ҳозирги Эрон ҳудудида) Зардуштнинг ватани ва зардуштийликнинг Зардуштнинг ватани ва зардуштийликнинг илк тарқалган жойи ҳисобланади. Бу фикр илк тарқалган жойи ҳисобланади. Бу фикр тарафдорларининг далили – биринчидан тарафдорларининг далили – биринчидан зардуштийликнинг қадимий Эрон зардуштийликнинг қадимий Эрон ҳудудларида кенг тарқалганлиги бўлса, ҳудудларида кенг тарқалганлиги бўлса, иккинчидан, зардуштийликнинг муқаддас иккинчидан, зардуштийликнинг муқаддас китоби саналмиш Авестога ёзилган китоби саналмиш Авестога ёзилган шарҳларнинг қадимий эрон-паҳлавий шарҳларнинг қадимий эрон-паҳлавий тилида бўлганлигидир.тилида бўлганлигидир. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Иккинчиси, «Шарқ назарияси» бўлиб, Иккинчиси, «Шарқ назарияси» бўлиб, унга кўра Зардушт ватани ва унга кўра Зардушт ватани ва зардуштийликнинг илк тарқалган жойи зардуштийликнинг илк тарқалган жойи Хоразм ҳисобланади. Кўпчилик Хоразм ҳисобланади. Кўпчилик манбашунослар иккинчи назария манбашунослар иккинчи назария тарафдорларидирлар. Хоразм биринчи тарафдорларидирлар. Хоразм биринчи бўлиб зардуштийликнинг муқаддас олови бўлиб зардуштийликнинг муқаддас олови Озархурра ёқилган ва шу динда энг буюк Озархурра ёқилган ва шу динда энг буюк худо ҳисобланган Ахурамазданинг худо ҳисобланган Ахурамазданинг Зардушт билан боғланган жойи Зардушт билан боғланган жойи ҳисобланади. Зардуштийликнинг асосий ҳисобланади. Зардуштийликнинг асосий манбаси Авестода: «Биринчи бор манбаси Авестода: «Биринчи бор муқаддас олов «Озархурра» «Эран-веж» муқаддас олов «Озархурра» «Эран-веж» (баъзи манбаларда «Айриан веджа»)да (баъзи манбаларда «Айриан веджа»)да ёқилди», дейилади.ёқилди», дейилади. www.arxiv.uz

«Эран-веж»нинг географик ва «Эран-веж»нинг географик ва иқлимий тавсифи Хоразмникига иқлимий тавсифи Хоразмникига тўғри келади. “Авесто”да Ахурамазда тўғри келади. “Авесто”да Ахурамазда томонидан яратилган «Баракот ва томонидан яратилган «Баракот ва нажот» соҳиби бўлган бир қатор нажот» соҳиби бўлган бир қатор мамлакатлар зикр этилади ва мамлакатлар зикр этилади ва уларнинг энг биринчиси, «дунёда уларнинг энг биринчиси, «дунёда ҳеч нарса чиройига тенг кела олмас ҳеч нарса чиройига тенг кела олмас Эран-веж», кейин эса «одамлар ва Эран-веж», кейин эса «одамлар ва чорва подаларига мўл» Согд (Суғд), чорва подаларига мўл» Согд (Суғд), «қудратли ва муқаддас» Моуру «қудратли ва муқаддас» Моуру (Марв), «Баланд кўтарилган (Марв), «Баланд кўтарилган байроқлар мамлакати» Бахди байроқлар мамлакати» Бахди (Бақтрия) зикр этилади.(Бақтрия) зикр этилади. www.arxiv.uz

““ Авесто”да, шунингдек, Зардушт Авесто”да, шунингдек, Зардушт туғилган ва ўз фаолиятини бошлаган туғилган ва ўз фаолиятини бошлаган юрт ҳақида ҳам маълумот берилади. юрт ҳақида ҳам маълумот берилади. Айтилишича, «Бу мамлакатнинг кўп Айтилишича, «Бу мамлакатнинг кўп сонли лашкарларини ботир саркардалар сонли лашкарларини ботир саркардалар бошқарадилар, баланд тоғлари бор, бошқарадилар, баланд тоғлари бор, яйлов ва сувлари билан гўзал, яйлов ва сувлари билан гўзал, чорвачилик учун барча нарса муҳайё, чорвачилик учун барча нарса муҳайё, сувга мўл, чуқур кўллари, кенг қирғоқли сувга мўл, чуқур кўллари, кенг қирғоқли ва кема юрар дарёлари ўз тўлқиларини ва кема юрар дарёлари ўз тўлқиларини Иската (Скифия), Паурута, Моуру Иската (Скифия), Паурута, Моуру (Марв), Харайва (Арея), Гава (суғдлар (Марв), Харайва (Арея), Гава (суғдлар яшайдиган юрт), Хваризм (Хоразм) яшайдиган юрт), Хваризм (Хоразм) мамлакатлари томон элтувчи дарёлари мамлакатлари томон элтувчи дарёлари бор».бор». www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Бу қадимий ёзма манба бизгача Бу қадимий ёзма манба бизгача тўлиқ етиб келмаган. “тўлиқ етиб келмаган. “ АвестоАвесто ”” ҳақида ҳақида буюк олим Абу Райҳон Беруний буюк олим Абу Райҳон Беруний шундай ёзади: «Йилнома китобларида шундай ёзади: «Йилнома китобларида бундай дейилган: подшоҳ Доро ибн бундай дейилган: подшоҳ Доро ибн Доро хазинасида (Абистонинг) ўн Доро хазинасида (Абистонинг) ўн икки минг қорамол терисига тилло икки минг қорамол терисига тилло билан битилган бир нусхаси бор эди. билан битилган бир нусхаси бор эди. Искандар оташхонларни вайрон Искандар оташхонларни вайрон қилиб, уларда хизмат этувчиларни қилиб, уларда хизмат этувчиларни ўлдирган вақтда уни куйдириб ўлдирган вақтда уни куйдириб юборди. Шунинг учун ўша вақтда юборди. Шунинг учун ўша вақтда Абистонинг бешдан учи йўқолиб Абистонинг бешдан учи йўқолиб кетди».кетди». www.arxiv.uz

““ АвестоАвесто ”” нинг Александр нинг Александр Македонский томонидан Грецияга Македонский томонидан Грецияга олиб кетилгани, зарур жойларини олиб кетилгани, зарур жойларини таржима эттириб, қолганини таржима эттириб, қолганини куйдиртириб юборгани, ўн икки минг куйдиртириб юборгани, ўн икки минг қорамол терисидаги тилло матн қорамол терисидаги тилло матн ҳақида (Табарийда 12000 пергамент) ҳақида (Табарийда 12000 пергамент) кейинги даврларда яратилган кейинги даврларда яратилган зардуштийлик адабиётида зардуштийлик адабиётида («Бундаҳишн», «Шаҳриҳои Эрон», («Бундаҳишн», «Шаҳриҳои Эрон», «Денкард» (IX а), «Арда Вираф-«Денкард» (IX а), «Арда Вираф- намак» (IXа) «Тансар хатлари» (VI) намак» (IXа) «Тансар хатлари» (VI) «Муруж аз-заҳаб», «Форснома» ва «Муруж аз-заҳаб», «Форснома» ва бошқаларда) маълумотлар бор. бошқаларда) маълумотлар бор. www.arxiv.uz

БУДДАВИЙЛИКБУДДАВИЙЛИК www.arxiv.uz

Буддавийлик – учта дунё динлари Буддавийлик – учта дунё динлари ичида энг қадимийси ҳисобланиб, ичида энг қадимийси ҳисобланиб, милоддан аввалги VI - V асрларда милоддан аввалги VI - V асрларда Ҳиндистонда вужудга келган. Бу динга Ҳиндистонда вужудга келган. Бу динга эътиқод қилувчилар, асосан, Жанубий, эътиқод қилувчилар, асосан, Жанубий, Жануби-Шарқий ва Шарқий Осиё Жануби-Шарқий ва Шарқий Осиё мамлакатларида, Шри Ланка, мамлакатларида, Шри Ланка, Ҳиндистон, Непал, Бутан, Хитой, Ҳиндистон, Непал, Бутан, Хитой, Сингапур, Малайзия, Индонезия, Сингапур, Малайзия, Индонезия, Монголия, Корея, Вьетнам, Япония, Монголия, Корея, Вьетнам, Япония, Комбоджа, Бирма, Таиланд, Лаосда ва Комбоджа, Бирма, Таиланд, Лаосда ва қисман Европа ва Америка қисман Европа ва Америка қитъаларида, Россиянинг шимолий қитъаларида, Россиянинг шимолий минтақалари – Бурятия, Қалмиқистонда минтақалари – Бурятия, Қалмиқистонда истиқомат қиладилар.истиқомат қиладилар. www.arxiv.uz

Ҳозирги кунда дунёда буддавийлар Ҳозирги кунда дунёда буддавийлар сони 750 млн.га яқин бўлиб, улардан 1 сони 750 млн.га яқин бўлиб, улардан 1 млн.га яқини монахлардир.млн.га яқини монахлардир. Буддавийликни дин ёки фалсафа, Буддавийликни дин ёки фалсафа, идеология ёки маданият қонунлари идеология ёки маданият қонунлари тўплами ёки ҳаёт тарзи деб баҳолаш тўплами ёки ҳаёт тарзи деб баҳолаш мумкин.мумкин. Буддавийлик асосчиси ҳақида хабар Буддавийлик асосчиси ҳақида хабар берувчи фольклор ва бадиий адабиётлар берувчи фольклор ва бадиий адабиётлар уни Сиддхартха, Гаутама, Шакямуни, уни Сиддхартха, Гаутама, Шакямуни, Будда, Тадхагата, Джипа, Бхагаван каби Будда, Тадхагата, Джипа, Бхагаван каби исмлар билан зикр этадилар.исмлар билан зикр этадилар. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

ХРИСТИАНЛИКХРИСТИАНЛИК www.arxiv.uz

Христианлик дини буддавийлик ва Христианлик дини буддавийлик ва ислом динлари қаторида жаҳон ислом динлари қаторида жаҳон динларидан бири ҳисобланади. Бу дин динларидан бири ҳисобланади. Бу дин ўзига эътиқод қилувчиларнинг сони ўзига эътиқод қилувчиларнинг сони жиҳатидан жаҳон динлари орасида энг жиҳатидан жаҳон динлари орасида энг йириги ҳисобланади. Унга эътиқод йириги ҳисобланади. Унга эътиқод қилувчиларнинг сони 2 миллиарддан қилувчиларнинг сони 2 миллиарддан ортиқ бўлиб, бу сон дунё аҳолисининг ортиқ бўлиб, бу сон дунё аҳолисининг деярли учдан бирига тўғри келади.деярли учдан бирига тўғри келади. Христианлик, асосан, Европа, Христианлик, асосан, Европа, Шимолий ва Жанубий Америка, Шимолий ва Жанубий Америка, Австралия қитъаларида ҳамда қисман Австралия қитъаларида ҳамда қисман Африка ва Осиё қитъаларида тарқалган.Африка ва Осиё қитъаларида тарқалган. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Христианлик милоднинг бошида Христианлик милоднинг бошида Рим империясининг шарқий қисмида Рим империясининг шарқий қисмида Фаластин ерларида вужудга келди. Фаластин ерларида вужудга келди. Исо Масиҳ (Иисус Христос), Исо Масиҳ (Иисус Христос), Библиянинг хабар беришига кўра, Библиянинг хабар беришига кўра, христианлик таълимотининг христианлик таълимотининг асосчиси бўлиб ҳисобланади. Худди асосчиси бўлиб ҳисобланади. Худди шу даврда яҳудийлар ўртасида шу даврда яҳудийлар ўртасида кутилаётган халоскорнинг келиши кутилаётган халоскорнинг келиши яқинлашиб қолганлиги ҳақида хабар яқинлашиб қолганлиги ҳақида хабар тарқатувчилар пайдо бўлди. Улар тарқатувчилар пайдо бўлди. Улар халқни кутилаётган халоскор халқни кутилаётган халоскор келишига тайёрлаш учун чиққан келишига тайёрлаш учун чиққан эдилар.эдилар. www.arxiv.uz

Исо номига қўшилувчи Масиҳ Исо номига қўшилувчи Масиҳ сўзи қадимий яҳудий тили - сўзи қадимий яҳудий тили - ивритдаги «мошиах» сўзидан ивритдаги «мошиах» сўзидан олинган бўлиб, «силанган» ёки олинган бўлиб, «силанган» ёки «сийланган» маъноларини «сийланган» маъноларини беради. Грекчада бу сўз беради. Грекчада бу сўз «христос» («christos») шаклига «христос» («christos») шаклига эга. Бу диннинг «христианлик» эга. Бу диннинг «христианлик» ёки «масиҳийлик» деб аталиши ёки «масиҳийлик» деб аталиши ҳам шу сўзлар билан боғлиқ. ҳам шу сўзлар билан боғлиқ. www.arxiv.uz

Православ йўналиши.Православ йўналиши. Православ Православ йўналиши христианликнинг уч асосий йўналиши христианликнинг уч асосий йўналишидан бири ўлароқ, тарихан йўналишидан бири ўлароқ, тарихан унинг шарқий шаҳобчаси сифатида унинг шарқий шаҳобчаси сифатида рўёбга чиқди ва шаклланди. Бу оқим, рўёбга чиқди ва шаклланди. Бу оқим, асосан, Шарқий Европа, Яқин Шарқ ва асосан, Шарқий Европа, Яқин Шарқ ва Болқон мамлакатларида тарқалган. Болқон мамлакатларида тарқалган. Православ атамаси юнонча Православ атамаси юнонча ортодоксия сўзидан олинган бўлиб, ортодоксия сўзидан олинган бўлиб, илк давр христиан ёзувчилари илк давр христиан ёзувчилари асарларида учрайди. асарларида учрайди. Православликнинг китобий асослари Православликнинг китобий асослари Византияда шаклланди, чунки бу Византияда шаклланди, чунки бу йўналиш у ердаги ҳукмрон дин эди.йўналиш у ердаги ҳукмрон дин эди. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Католик Католик йўналиши.йўналиши. ХХ ристианликнинг йирик йўналишларидан ристианликнинг йирик йўналишларидан бири католиклардир. У Европа, Осиё, бири католиклардир. У Европа, Осиё, Африка ва Лотин Америкаси Африка ва Лотин Америкаси мамлакатларида тарқалган бўлиб, бу мамлакатларида тарқалган бўлиб, бу йй ўў налишда эътиналишда эъти ққ од од ққ илувчилар тахминан илувчилар тахминан 11 м м илил лл иард иард кишини ташкил этади. кишини ташкил этади. КатолиКатоли кк христианликнинг христианликнинг йўналишларидан бири сифатида унинг йўналишларидан бири сифатида унинг асосий ақида ва қоидаларини тан олади, асосий ақида ва қоидаларини тан олади, бироқ диний таълимот, сиғиниш ва бироқ диний таълимот, сиғиниш ва ташкилий масалаларда бир қатор ташкилий масалаларда бир қатор хусусиятлар билан ажралиб туради.хусусиятлар билан ажралиб туради. www.arxiv.uz

ПротестантликПротестантлик йўналиши. йўналиши. ПП ротестантлик тарихи Мартин ротестантлик тарихи Мартин Лютердан (1483-1546) Лютердан (1483-1546) бошланади. У XVI асрда бошланади. У XVI асрда Европада католикларга қарши Европада католикларга қарши қаратилган Реформация ҳаракати қаратилган Реформация ҳаракати билан бoғлиқ жуда кўп мустақил билан бoғлиқ жуда кўп мустақил черковлар ва секталарни ўз черковлар ва секталарни ўз ичига олади. «Протестантизм» ичига олади. «Протестантизм» атамаси «протест» (норозилик) атамаси «протест» (норозилик) сўзидан келиб чиққан. сўзидан келиб чиққан. www.arxiv.uz

Англикан черковиАнгликан черкови - - Англиянинг давлат черкови 1534 Англиянинг давлат черкови 1534 йилда маҳаллий католик черкови йилда маҳаллий католик черкови Рим қироли Генрих VIIIни черков Рим қироли Генрих VIIIни черков бошлиғи деб эълон қилди, яъни бошлиғи деб эълон қилди, яъни черков қирол ҳокимиятига черков қирол ҳокимиятига бўйсундирилди. XVI аср ўрталарига бўйсундирилди. XVI аср ўрталарига келиб ибодатни инглиз тилида олиб келиб ибодатни инглиз тилида олиб бориш жорий этилди, Англикан бориш жорий этилди, Англикан диний таълимоти «Умумий диний таълимоти «Умумий ибодатлар китоби»да акс ибодатлар китоби»да акс эттирилган. эттирилган. www.arxiv.uz

Баптистлик.Баптистлик. Протестант Протестант таълимотининг энг кўп сонли таълимотининг энг кўп сонли давомчилари баптистлардир. давомчилари баптистлардир. БаптистликБаптистлик (юнонча «сувга (юнонча «сувга чўктириш») XVII аср бошларида чўктириш») XVII аср бошларида вужудга келган бўлиб, ҳозирги вужудга келган бўлиб, ҳозирги кунда дунёнинг 130 мамлакатида ўз кунда дунёнинг 130 мамлакатида ўз тарафдорларига эга. Бу таълимот тарафдорларига эга. Бу таълимот тарафдорлари фақат тарафдорлари фақат ўспиринларнигина чўқинтиришга ўспиринларнигина чўқинтиришга олиб борадилар. олиб борадилар. www.arxiv.uz

Адвентистлар ҳаракатиАдвентистлар ҳаракати (лотинча - (лотинча - келиш) Америкада XIX асрнинг 30-келиш) Америкада XIX асрнинг 30- йиллари оғир иқтисодий буҳрон йиллари оғир иқтисодий буҳрон (кризис), умумий ишсизлик даврида (кризис), умумий ишсизлик даврида вужудга келди. Унинг асосчиси Вильям вужудга келди. Унинг асосчиси Вильям Миллер (1782-1849). Адвентистлар бир Миллер (1782-1849). Адвентистлар бир неча мустақил черковларга бўлинган неча мустақил черковларга бўлинган бўлиб, уларнинг энг каттаси «Еттинчи бўлиб, уларнинг энг каттаси «Еттинчи кун адвентистлари». Уларнинг асосий кун адвентистлари». Уларнинг асосий ғояси Исонинг иккинчи бор ерга тушиши ғояси Исонинг иккинчи бор ерга тушиши ва инсониятни халос этиб, шайтон ва ва инсониятни халос этиб, шайтон ва унинг тарафдорларини билан урушиб, унинг тарафдорларини билан урушиб, уларни мутлақ яксон қилишидир. Улар уларни мутлақ яксон қилишидир. Улар кишиларни Исони кутиб олиш учун яхши кишиларни Исони кутиб олиш учун яхши ахлоқли бўлишга чақиради. ахлоқли бўлишга чақиради. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Библия сўзининг грекчадан Библия сўзининг грекчадан таржимаси biblia - китоб, ўрам таржимаси biblia - китоб, ўрам маъноларини англатади. маъноларини англатади. Яҳудийларнинг яна бир диний Яҳудийларнинг яна бир диний манбаси Талмуднинг хабар манбаси Талмуднинг хабар беришича, Қадимий аҳдда 24 та беришича, Қадимий аҳдда 24 та китоб бўлиши керак. Қадимий яҳудий китоб бўлиши керак. Қадимий яҳудий тарихчиси Иосиф Флавийнинг тарихчиси Иосиф Флавийнинг айтишича, 22 та китоб бўлиши керак. айтишича, 22 та китоб бўлиши керак. Протестантлар ва яҳудийлар, Протестантлар ва яҳудийлар, Тридент Соборидан кейин (1545-Тридент Соборидан кейин (1545- 1563), католиклар ҳам қадимий аҳд 1563), католиклар ҳам қадимий аҳд таркибига 45 та китоб киргизадилар.таркибига 45 та китоб киргизадилар. www.arxiv.uz

ЭЪТИБОРИНГИЗ ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН УЧУН РАҲМАТРАҲМАТ www.arxiv.uz

Похожие

Зардуштийлик дини 2

Буддавийликнинг Тибетда тарқалиши ва ҳолати

Жаҳон динлари тарихи. Ислом динининг Ўзбекистон ҳудудига кириб келиши

Din

Жахон динлари ва маьнавий маданият