Shaxs ma`niviyatini shakllantirishda mahalla ta`lim tizimi jamoa tashkilotlarining o`rni - Основы культурологии - Презентации

Shaxs ma`niviyatini shakllantirishda mahalla ta`lim tizimi jamoa tashkilotlarining o`rni

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1279.2529296875 KB

Shaxs ma`niviyatini shakllantirishda mahalla ta`lim tizimi jamoa tashkilotlarining o`rni

REJA  1. Oila, mahalla, ta’lim – tarbiya tizimi yosh avlod ma’naviyatini shakllantiruvchi va yuksaltiruvchi asosiy maskanlar sifatida  2. Mustaqil O’zbekistonda ma’naviy va axloqiy tarbiyaning dolzarb masalalari  3. Milliy tarbiya yo’nalishlari va milliy tarbiya usullari  4. Ma’naviy tarbiya asoslari  5. Ziyoli mas’uliyati

 O’zbekiston Prezidenti I.A.Karimov ushbu nutqida va keyingi ma’ruzalarida yosh avlod tarbiyasining puxta o’ylangan va mukammal tizimini muhokamaga qo’ydi. Ushbu rejaning amalga joriy qilinishi, ayniqsa, 11 yillik umumiy majburiy ta’lim o’rniga 9 yillik umumiy o’rta ta’lim va 3 yillik kollej-litsey ta’limining yo’lga qo’yilishi balog’at yoshiga yetib endi mustaqil hayotga kirib kelayotgan yigit-qizlarni bugungi kunimiz uchun zarur bo’lgan muayyan kasb-hunarni egallab, kelajakka qarab dadil qadam tashlashlari uchun real imkoniyat yaratib berdi.

 SHunday qilib, yosh avlod ma’naviyatini shakllantiradigan asosiy mezonlar, yoki ma’naviy hayot mezonlari deganda nimani tushunish kerakligi haqida Prezidentimizning yangi kitobida aniq ko’rsatmalar berilgan. “Mezon” tarozu degani, ya’ni aniq o’lchov, meyor, Yevropa terminologiyasida “kriteriy”. Demak, biz yoshlarning ma’naviy tarbiyasida nimalarga tayanishimiz kerak, yoshlarga kimlarni ibrat qilib ko’rsatishimiz durust bo’ladi, qaysi o’lchov, qanday meyorlarni asos qilib olishimiz lozim – bular hammasi kitobda aniq ko’rsatib, nomma-nom sanab berilgan. Bular – ulug’ ajdodlarimiz yaratgan ulkan va qutlug’ ma’naviy (ilmiy, badiiy, falsafiy) meros, ularning ibratli hayotlari, muqaddas dinimiz, qadriyatlarimizda ifodalangan buyuk va boqiy haqiqatlar, yuksak tuyg’ular .

SHAXS TUSHUNCHASI  Shaxs tushunchasi insonga taalluqli bo’lib, psixologik jihatdan taraqqiy etgan, shaxsiy xususiyatlari va xatti-harakatlari bilan boshqalardan ajralib turuvchi, muayyan xulq- atvor va dunyoqarashga ega bo’lgan jamiyatning a’zosini ifodalashga xizmat qiladi.

Mustaqil O’zbekistonda ma’naviy va axloqiy tarbiyaning dolzarb masalalari  Insonga faqat atrof-voqelik haqida, odobu axloq qoidalari haqida bilim berishning o’zi uning ma’naviy-axloqiy tarbiyasi uchun yetarli bo’lmaydi. Unda iroda qudrati, mas’uliyat tuyg’usini shakllantirish, ko’nglida atrof-tabiatga, mehnatga, kasbga, ilmga, o’zga insonlarga mehr uyg’otish, dilida ulug’ maqsadlar tug’ilishiga erishish lozim. Masalan, tan olib aytish kerakki, Vatan yoki Adolat tuyg’usi haqida kitoblarda yozilganlarni o’qib chiqqan odam darhol Vatanning qadriga yetadigan, yoki Adolatga xiyonat qilmaydigan bo’lib qoladi, deb tasavvur qilish o’ta soddalik bo’lur edi

SHAXS VA JAMIYAT  Odam shaxs bo’lishi uchun psixik jihatdan rivojlanishi, o’zini yaxlit inson sifatida his etishi, o’z xususiyatlari va sifatlari bilan boshqalardan farq qilmog`i kerak. Kadrlar tayyorlash milliy modelida shaxs kadrlar tayyorlash tizimining bosh sub’ekti va ob’ekti, ta’lim sohasidagi xizmatlarining iste’molchisi va ularni amalga oshiruvchi sifatida ta’riflanadi.

INSONNING SHAXS SIFATIDA RIVOJLANISHI  Insonning shaxs sifatida rivojlanishi uning qiziqishi, xarakteri, qobiliyati, aqliy rivojlanganligi, ehtiyojlari, mehnat faoliyatiga munosabati bilan belgilanadi. Ana shu xususiyatlar rivojlanib, insonning ijtimoiy voqelik, mehnat, kishilar va jamiyatga bo’lgan munosabati ma’lum bosqichga etgandagina u barkamol shaxs darajasiga ko’tariladi.

FUQAROLIK JAMIYATI SHAROITIDA BARKAMOL SHAXSNI SHAKLLANTIRISH  Fuqarolik jamiyati sharoitida barkamol shaxsni shakllantirish davlat siyosati darajasiga ko’tarildi. Bunday shaxs o’zida aqliy etuklik, axloqiy poklik, jismoniy barkamollik va estetik mukammallikni mujassamlashtirishi, ma’naviy olamini milliy va umuminsoniy qadriyatlar negizida qaror toptirishi, ma’naviy fazilatlarini har tomonlama rivojlantirib borishi lozim.

SHAXS KAMOLOTIDA TARBIYANING ROLI  Shaxsning rivojlanishi va shakllanishiga ta’sir nuqtai nazaridan tarbiya doimo maqsadga yo‘ naltirilgan bo‘ lib, birinchi navbatda, aniq maqsadga qaratilgan jamiyatning faoliyatidir. Bunda jamiyat o‘ zida mavjud bo‘ lgan barcha imkoniyat hamda vositalardan foydalanadi. Tarbiya insonni muayyan ijtimoiy zaruriy bilimlar majmui, ko‘ nikma va malakalar bilan qurollantirish, uni hayotga va mehnatga, xulq-atvor me’yorlari va qadriyatlariga rioya qilishga, kishilar bilan muomala qilishga, ijtimoiy munosabatlarga tayyorlashni nazarda tutadi.

SHAXSNING IJTIMOYILASHUVI .  Shaxs ijtimoiy munosabatlar jarayonida shakllanadi . Chunki ta’lim jarayonida bolalarga jamiyatda birga yashash bilan bog‘liq bo‘lgan holat va hodisalar o‘rgatiladi. Bu jarayonda o‘quvchi jamiyatga «kirishadi» va u bilan o‘zaro munosabatda bo‘ladi. Ular ma’lum ijtimoiy tajriba (bilim, qadriyat, axloqiy qoida, ko‘rsatma) orttiradilar, ya’ni, ijtimoiylashadilar.

• Oila bolaning yuragiga yaqin tarbiyachidir. Bola ota-onasiga ishonadi. Shuning uchun ham ma`lum davr mobaynida ota-ona bola uchun turmush haqida fikr yurituvchi kishilarga axloqiy baho beruvchi yo`lboshchi bo`lib hizmat qiladi. • Konstitutsiyaning XIV bobida ham “oila” bobi alohida ajratib yozilgan. Oila inson uchun muqaddas va ulug` dargohdir. Inson ana shu dargohda o`sadi, unadi va voyaga yetadi. Oilani mamlakatning kichik bir tarmog`i deb qarash kerak

• Inson bolaligidan voyaga yetganga qadar ota-ona yoki uning o’rnini bosuvchi shaxs tarbiyasida bo’ladi.Bola voyaga yetgach o’zi mustaqil oila quradi. • Odam qaysi oilada bo’lishidan qat`iy nazar unga sadoqatli bo’lib qolishi zarur. Ayniqsa oila a’zolarini o’z xonadoniga sodiqligi bilan bir qatorda shu oilani or nomusi uchun kurashmog’i zarur.

• Inson o’z hayotida hamma vaqt oilaga, vataniga do’st, birodariga sadoqatli bo’lishi lozim.Inson shu xonadondan qarindosh urug’lardan uzoqlashadi.Bunday odam vataniga ham, do’stlariga ham sadoqatsiz darbadar bo’lib yetishadi. • Do’stiga sodiq bo’lmagan insonni beqadr bevafo deb ataydi xalqimiz.Bunday odam hech qachon bahtli bo’la olmaydi.

• Oila boshlig’ini hurmati joyida bo’lib,o’z oila a’zolariga munosib rahbarlik qila olsagina oilda tartib intizom mehnat va o’zaro hurmat va odob axloq joyida bo’ladi. • Maxalla-kuy ham bu oilani hurmat bilan tilga oladi.Bunday xonadonda o’g’il qizlar odobli elga manzur kishilar bo’lib yetishadi. Oila mustaxkam va o’bro’si o’z o’rnida bo’lib oilaning iqtisodiy ahvolini yaxshilamog’i, uning daromadini to’g’ri taqsimlamog’i lozim.

• Biz yuqorida oilani mitti mamlakatga o’xshatdik.Har qanday mamlakatni boshlig’I bo’lganidek oilani o’z boshlig’I bo’ladi.Odatda oila boshlig’i otadir.Ota bo’lmagan oilada esa ona,ota va ona bo’lmagan oilada esa katta akka opa yoki boshqa oila a`zolari boshliq sanaladi.Oila boshlig’i kim bo’lishidan qat`iy nazar,uning so’zlari oila azolari uchun qonundir.

Похожие

Shaxs ma`naviyatini shakllantirishda ota-ona va oila mas’uliyati

Shaxs ma`naviy kamolotida axloqiy qadriyatlar uyg`unligi

Ma`naviyat iqtisodiyotning o`zaro aloqadorligi

Ma`naviy - ma`rifiy ishlar va uning o\\'ziga xos xususiyatlari

Din haqida tushuncha