Manaviyat predmeti maqsadi va vazifalari - Основы культурологии - Презентации

Manaviyat predmeti maqsadi va vazifalari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

915.6005859375 KB

Manaviyat predmeti maqsadi va vazifalari

Ma’naviyatni anglash Ma’naviyat so’ziga har qaysi ma’rifatli inson o’zining falsafiy yondashuvi, siyosiy qarashlari va e’tiqodi, ongu tafakkuridan kelib kelib chiqqan holda turli- cha ta’rif va tavsiflar beradi “ Ma’naviyat” tushunchasining mazmuni faqat “ma’ni”, “ma’no” degan so’zlar doirasida chegaralanib qolmaydi.

Ma’naviyat-insonni ruhan poklanish, qalban ulg’ayishga chorlaydigan , odamning ichki dunyosi, irodasini baquvvat, iymon e’tiqodini butun qiladigan, vijdonini uyg’otadigan beqiyos kuch. Insonning barcha qarashlarining mezonidir.

“ Ma’naviyat” tushunchasi jamiyat hayotidagi g’oyaviy, mafkuraviy, ma’rifiy, madaniy, diniy va axloqiy qarashlarni o’zida to’la mujassam etadi. Insonning ruhiy poklanishi va qalban ulg’ayishi ma’naviyatning negizi va ma’no-mazmunini belgilaydi. Savol tug’iladi, inson o’z boyligini peshona teri to’kib, Olloh bergan aql-idrok va tafakkurini ishlatib topyaptimi yoki qing’ir- qiyshiq , harom-xarish yo’llar bilan orttiryaptimi? Bu savolga ikki xil hayotiy qarash, javob mavjud.

DUNYOQARASH  O’z nonini halol mehnat qilib topadigan, bugungi hayoti va oxiratini o’ylab yashaydigan, insonlarga xos hayotiy qarashdir.  Hayotning ma’no-mazmuni haqida bosh qotirmasdan, bunday savollar bilan o’zini qiynamasdan, faqat nafs qayg’usi va o’tkinchi hayo yu xavasga, huzr-halovatga berilib, o’zining ota-ona va farzand, el-yurt oldidagi burchiga befarq bo’lib yashaydigan odamlarning fikr qarashlaridir.

Qaerda davlat va jamiyat taraqqiy topsa, xalqning tinch-asoyishta hayot kechirish, o’z ezgu va buyuk maqsadlar qo’yib yashashi uchun etarli shart- sharoitlar yaratilgan bo’lsa, o’sha erda erkin fikrlash muhiti va shu asosda ma’naviy yuksalish uchun yangi imkoniyatlar tug’iladi. Dunyoda har bir insonning o’z ma’naviy olami bor. Ma’naviyatni tushunishi, anglash uchun avvalo insonni tushunishi, anglash kerak. O’zligini , insoniy qadr- qimmatini anglash etgan harqanday odam bu haqda o’ylamasdan yashashini tasavvur qilish qiyin.

Ma’naviyatni shakllantiradigan asosiy mezonlar

Milliy ma’naviyatimizni yuksaltirish asosiy vazifamiz ekan ma’naviyatimizni shakllantiradigan va unga ta’sir etadigan barcha omil va mezonlarni tahlil qilib, ularning ma’naviyatimizni yuksaltirishdagi o’rnini yaxshi anglab olishimiz maqsadga muvofiqdir

Ular quyidagilardan iborat. 1 . Ma’naviy meros, madaniy boyliklar, ko’hna tarixiy yodgorliklar eng muhum omillardan biri bo’lib xizmat qiladi. MADANIYBOY LIKLAR MADANIY BOYLIKLAR QADUMIY TARIXIY YODGORLIK-LARMANAVIY MEROS

“ AVESTO” DAGI AHLOQ-ODOB QOIDALARI  EZGU SO’Z  EZGU AMAL  EZGU FIKR Xalq og’zaki ijodi, jumladan “Alpomish” dostoni milliy davlatchiligimizning badiy ifodasi, azamat o’g’lonlarimizni ma’naviy jihatdan kuchli etib tarbiyalashda muhim ahamiyatga ega. “ Alpomish” eposini kuylab, uni qalbiga, shu urniga joy qilgan millatni esa hech qanday kuch enga olmaydi.

2.Milliy ma’naviyatimizni shakllanishida, bugungi kunda yanada yuksalishida milliy bayramimiz – Navro’z ayyomi muhim omil hisoblanadi. Navro’z falsafa xalqimizga mansub odamiylik, mehr- oqibat, muruvvat va himmat kabi yuksak xususiyatlardan oziqlanadi. Navro’z bayrimi yoshlarimizni ma’naviy kamol topishida muhim omil bo’lib xizmat qilmoqda. 3. Ma’naviyatning yuksalish bilan bog’liq bo’lgan yana bir omil, mezon-muqaddas dinimizdir. 4. Buyuk allomalarimiz, mutafakkir bobolarimizning bemisol ilmiy-ijodiy kashfiyotlari, ilmiy faoliyati bugun ham jahon ahlini hayratga solmoqda, insonlarni ma’naviy yuksaltirmoqda. 5. Har qaysi millatning o’ziga xos madaniyatini shakllantirishi va yuksaltirishda oilaning o’rni va ta’siri beqiyosdir 6. Ma’naviyat hayotimizni yuksaltirish borasida mahallaning roli va ta’siri muhim omildir. 7. Ma’naviyatimizni shakllantirishimizga bevosita ta’sir qiladigan yana bir muhim hayotiy olim-bu ta’lim-tarbiya tizimi bilan chanbarchas bog’liqdir.

Asrlar davomida xalqimizning boshqalarga o’xshamaydigan bir qator o’ziga xos xususiyatlari shakllangan:  Mehr –oqibat;  Mehr –muhabbat  Mehr – shafqat;  Qadr – qimmat;  Do’st – birodar bo’lib yashash.

Биз халқимизнинг дунёда ҳеч кимдан кам бўл- маслиги, фарзандларимизнинг биздан кўра кучли, билимли, доно ва албатта бахтли бўлиб яшаши учун бор куч ва имкониятларимизни сафарбар эта- ётган эканмиз, бу борада маънавий тарбия маса- ласи, ҳеч шубҳасиз, беқиёс аҳамият касб этади. Агар биз бу масалада ҳушёрлик ва сезгирлиги- мизни, қатъият ва масъулиятимизни йўқотсак, бу ўта муҳим ишни ўз ҳолига, ўзибўларчиликка таш- лаб қўядиган бўлсак, муқаддас қадриятларимизга йўғрилган ва улардан озиқланган маънавиятимиз- дан, тарихий хотирамиздан айрилиб, охир-оқибатда ўзимиз интилган умумбашарий тараққиёт йўли-дан четга чиқиб қолишимиз мумкин.

Ўз тарихини бил-майдиган, кечаги кунини унутган миллатнинг ке-лажаги йўқ. Ўтган давр мобайнида эски тузумдан оғир ме- рос бўлиб қолган ана шундай иллатларга, эл-юр- тимизга нисбатан камситиш ва миллий манфаат- ларимизни менсимаслик ҳолатларига барҳам бе- риш, кўҳна қадриятларимиз, дину диёнатимиз- ни тиклаш, ҳаётимизда тарихий адолатни қарор

 Madaniyat shaxs kamolotiga moddiy (texnika, ishlab chiqarish tajribasi, moddiy boyliklar) va ma'naviy (fan, adabiyot, san'at, maorif, din, umuminsoniy va milliy ma'na-viy qadriyatlar) jihatdan ta'sir ko'rsatadi. Moddiy va ma'naviy madaniyatning o'zaro aloqasi hamda ta'siri natijasida aqlan yetuk, axloqan barkamol, jismonan sog'lom, dunyoqarashi keng, yaxlit shakllangan shaxs tarkib topadi. Jamiyatning moddiy madaniyati uning ma'naviy ta'sirisiz, inson ongi va faoliyatidan tashqarida yaratilmaydi. Inson biror moddiy boylik yaratar ekan, avvalo, uning qurilishi, ishlab chiqarish jarayoni va ta'lim- tarbiyaviy natijasini o'z ongida tasavvur etadi, amaliy ahamiyatini oldindan ko'ra biladi. Ayni shu jarayon ma'naviy manbalarni yaratishga ham tegishli.

 Madaniyatning paydo bo'lishi va rivojlanishi kishilik ja-miyati taraqqiyotining eng qadimiy bosqichlariga borib taqa-ladi. Madaniyat insonning kelib chiqishi bilan uzviy bog'-liqdir. Madaniyat tarixi jamiyat tarixining ajralmas qismidir. Shuning uchun ham uning vujudga kelishi va rivojlanishi masalasini jamiyat tarixidan, jamiyat ijtimoiy- iqtisodiy muno-sabatlaridan, boyliklar va ishlab chiqarish usulidan ajratib ko'rish mumkin emas. Madaniy taraqqiyotning umumiy qo-nuniyatlaridan biri uning to'xtovsiz ravishda boyib borishi va rivojlanishi bilan belgilanadi. Madaniyat taraqqiyotida moddiy ishlab chiqarishning rivoji asos bo'ladi. Ijtimoiy-iqtisodiy tuzilmalarning, ishlab chiqarish usullarining al-mashinuviga qarab madaniyat ham sifat jihatdan o'zgarib boradi.

 Shu boisdan ham har bir ijtimoiy tuzum taraqqiyotida madaniyat o'ziga xos belgi va xususiyatlarga ega bo'ladi. Kishilik jamiyatining har bir tarixiy bosqichi o'z madaniy boyliklarini yaratadi va shu tariqa boshqasidan farqlanib tu- radi. Har bir xalq madaniyati o'z mamlakati doirasidagina, tor milliy biqiqlikda emas, balki boshqa xalqlar madaniyati bilan o'zaro aloqada rivojlanadi. Shu jumladan, o'zbek xalqi madaniyati ham faqat milliy asosda emas, balki umuminsoniy madaniyatlar ta'sirida ham rivojlanib boradi. Yangi demo-kratik ta'lim tizimida: o'quvchi shaxsining ma'naviy mada-niyati hozirgi insoniyat erishgan yutuqlarga asoslanib quril-mog'i; ma'naviy madaniyatni shakllantirishda milliylikdan yiroq va unga zid unsurlardan voz kechmoq zarurdir.

 Karimov I.A. O'zbekistonning o'z istiqloli va taraqqiyot yo'li. - O'zbekiston buyuk kelajak sari; T.: «O'zbekiston», 1998.  Karimov I.A. O'zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura, T.:  «O'zbekiston», 1993.  Karimov I.A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. T,: «O'zbekiston», 1994.  Karimov I.A. Amir Temur - fahrimiz, g'ururimiz. T.: «O'zbekiston», 1996.  Karimov I.A. Barkamol avlod - O'zbekiston taraqqiyotining poydevori. T.: «O'zbekiston», 1997.  Karimov I.A. O'zbekiston XXI asr bo'sag'asida: xavfsizlikka taxdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T.: «O'zbekiston», 1997.  Karimov I.A.Tarixiy xotirasiz kelajak yo'q- T.: «O'zbekiston», 1998.  Karimov I.A. Jamiyatimiz mafkurasi xalqni - xalq, millatni- millat qilishga xizmat etsin. T.: «O'zbekiston», 1998.  Karimov I.A. Milliy istiqlol mafkurasi - xalq e'tiqodi va buYuk kelajakka ishonchdir. T.: «O'zbekiston» 2000.

1. MANAVIYAT DEGANDA NIMANI TUSHUNASIZ ? 2. PREZIDENT I.A. KARIMOVNING MA/NAVIYATGA BERGAN TARIRFLARINI AYTING 3. HOZIRGI ZAMON GLABAL MUAMMOLARI HAQIDA TUSHINCHA BERING 4. GLOBALLASHUV DEGANDA NIMANI TUSHINASIZ 5. TASVVUF HAQIDA TUSHINCHA BERING 6. MANAVIYAT TARAQQIYOT OMILI DEGANDA NIMANI TUSHINASIZ 7. MANAVIYAT MARIFAT VA MADANIYATNING INSON KAMOLIYATIDAGI AHAMYATI NIMADAN IBORAT 8. QURONI KARIN NECHA SURA NECHA OYATDAN IBORAT 9. TASAVVUF SO’ZI NIMANI ANGLATADI 10. JADIDCHILIK HARAKATI NAMOYONDALARI KIM SAVOLLAR

2-11 TJAB GURUH TALABASI JO’RAYEV DOSTONBEKNING MANAVIYAT ASOSLARI FANIDAN TUZGAN TAQDIMOTI

Похожие

Din va uning jamiyatdagi vazifalari

“Etika” fanining predmeti, mohiyati, uning asosiy belgilari va tuzilmasi. Zamonaviy axloqiy tarbiyaning yutuqlari va kamchiliklari

Ma`naviyat uning mohiyati va mazmuni

Istiqlol va ma`naviyat

Tarix falsafasi tushunchasi