Ижтимоий тараққиёт назариялари - Этика - Основы культурологии - Презентации

Ижтимоий тараққиёт назариялари - Этика

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

55.5322265625 KB

Ижтимоий тараққиёт назариялари

МАХАТМА ГАНДИ ЭТИКАСИ  Қаршилик кўрсатмаслик, жазоланишга ихтиёрий кўниш; (ёмонлик кучлари билан ҳамкорлик қилмаслик учун)  Аскетизм;  Ишонч;  Қатъият;  Аниқ максадлар асосида иш тутиш;  Ғояга садоқат;  ўзгаларни ўзидан устун деб билиш.

МОИСЕЙ ЭТИКАСИ  Давлат тартиботларини шакллантириш учун қаттиққўллик;  “ Айб-жазо” формуласини қўллаш;  Ишонишга тазйиқий даъват;  Қатъият;  Ғоявий ва диний эътиқод бирлиги;  Ўзгаларни ўзи билан тенг кўриш;

КОНФУЦИЙ ЭТИКАСИ  Яхшига яхшилик қиламан, Ёмонга яхшилик тилайман;  Маданиятлилик ва жамиятда ўзликни тўғри тутиш;  Инсонийлик (камтаринлик, адолат, одамларга муҳаббат)  Садоқатлилик, ишончли инсон бўлиш  Ота-она, ака-ука, эр-хотин, катта-кичик, бошлиқ- ходимнинг адолатли тенгсизлиги;  “ Ли” яъни шахс ахлоқи қоидалар, урф-одатлар, анъаналарга уйғунлашиб яшашдан иборатлиги. Инсонни ташқи хатти-ҳаракатига кўра баҳолаш (бихевиоризм);  Табиатни жонли хаётнинг барча шакллари билан тенг кўриш;

АЛИШЕР НАВОИЙ ЭТИКАСИ Ҳар ишда ақлга таяниш; Ҳар ишда маслаҳат, устозлар кўрсатмаларига таяниш; Ўзидан мавқеи ва мансаб жиҳатдан юқори бўлганларга эътирозсиз итоат; Аскетизм; Мақсадли, аниқ ҳисоб-китобли саховат; Садоқат; Ишонч, имон; Компромисс ҳолатида узоқ бўлмаслик, мавжуд ижтимоий муҳитга мослашишни истамайдиганларни эътибордан чиқариш; Компромиссдан консенсусга ўтишга даъват; Аниқ позицияга эгалик; Бошқалар манфаатини ўзидан устун қўйиш.

ЖАН ЖАК РУССО Этикси  Ҳиссиёт, туйғулар-шахс моҳиятини ташкил этади  Шахсни тушуниш учун уни рационал тартиботлар муҳитида эмас эмоционал муҳитда ўрганиш лозим  Ҳиссий, яъни, меҳр, симпатия асосидаги бирлашув жамиятнинг ҳақиқий жипслиги таъминайди  Жамиятни эстетик англаш зарур  Ижобий фазилатлар бу – мавжуд тартиботларни яхши кўриш, салбий хислатлар – бу иллатларни яхши кўришдир.  Муносабатлардаги зиддиятлар шахснинг ички яхлитлига рахна солади.  “ Мен баъзи фактларни ҳотирадан чиқариб қўйишим, одамларнинг исмларини алмаштирб айтишим, амалдаги тартибларга риоя қилмаслигим, саналарда чалғишим мумкин, аммо, худди шу асноларда нимани ҳис этганим, нима ёққану, нима ёқмагани ҳеч қачон хотирамдан ўчмайди”. Демак, ҳамма гап инсоннинг ички ҳиссиётидадир.  Шахс ахлоқи субординация асосида эмас, фақат ташки ва ички шарт- шароитлар, манфаатлар гармонияси юзага келган ҳолдагина ижобийлашади.  Ишонч.  Ҳаракат.

ТОМАС ГОББС Сентементализмни рад этиш рационализмни устувор билиш. Ахлоқий қадриятлар: эгоизм, утилитаризм (фойда, манфаат), хиссиз рационализм ҳар бир инсонга хосдир. Хокимият ва фойда шахс интилишининг асосидир «Инсон инсонга бўри». Ишончсизлик. Аниқлик Одамлараро муносабатлар муайян вақт доирасидаги шартномадир.

М. Вебер этикаси Эътиқод мустаҳкамлиги; Инсон хатти ҳаракатлари турмуш тарзи ва мотивацияга бевосита боғлиқдир; Идеал типга эргашиш; Иқтисодий асосга таяниб иш тутиш-инсонга хос; Ҳаёт оқилона бошқарилувчи (рационал бюрократия) тартиботлар тизимига асосланиши лозим Вебер рационал бюрократияси элементлари:  Тор ихтисосликларга бўлиниб ишлаш;  Раҳбарларнинг мутахассислардан иборат бўлишлари ва улар ўз функционал мажмуриятларини қатъий бажаришлари;  Хокимиятнинг қатъий иерархияси;  Расмий қоидалар тизимига риоя;  Ўзаро муносабатларда ҳиссий нейтралик ва шахс кучини рўкач қилиб иш тутмаслик; Тараққиёт суръати эмоционал ёндошувга тескари пропорционал, рационал ёндошувга тўғри пропорционалдир.

Огюст Конт этикаси Инсон интеллектуал ривожининг уч стадиясини асослаган: 1 – стадия (теологик) дунё тўла равишда диний талқин этилишдан иборат; 2 – стадия (метафизик) дунёнинг кўпгина жиҳатларини диний эмас дунёвий изоҳласа бўлади, деган концепциядан иборат ; 3 – стадия эса (позитив) дунё воқеалари ва ўзгаришларини илмий асослаш концепциясидан иборат. Конт социологияни Социал статика ва социал динамикақисмларига ажратади. Социал статика ижтимоий тузумнинг барқарор амал қилиши қонуниятларини ўрганади Социал динамика эса инсоният тарихий тараққиётининг ривожланиш жароёнларини ўрганади. Конт жамият тартиботларининг мустаҳкамлиги ҳамда тараққиёт суръати ўртасида органик уйғунлик мавжудлигини исботлаган.

Ницше этикаси У муайян фалсафий тизим асосида дунёни тушунишни рад этади; Дунё доимий шаклланувчи, такрорлашувчи, муайян мақсадларсиз ҳаракатланувчи хилқат; Дунёнинг асосини ирода ташкил этади. Ирода хукмронлик қилишга, ўз “Мен”и доирасини кенгайтиришга бошқаларнинг манфаатларини чеклашга имкон беради. Аҳлоқ шахс иродасини сўндиришвазифасини ўтайди. Итоат, тинглаш, сабр ва виждон шахс иродасини сусайтиради. Инсон ҳатти-ҳаракатлари “Ҳукмронлик қилиш” истагини бекитишга қаратилган. Заиф шахсларда “Ҳукмронлик қилиш” истаги эркинлик, озодликка интилиш тарзида ифода бўлади. Кучли шахсларда “Ҳукмронлик қилиш” кўпроқ хокимиятни эгаллашни, агар хокимиятга эга бўлиш имконияти чекланган бўлса “адолат” учун кураш тарзида намоён бўлади. Ўта кучли шахсларда эса бу хусусият инсониятга муҳаббат шаклида намоён бўлиб, бошқаларнинг худди шундай иродасини буғиш тарзида ниқобланади.

Интуиция таяниш; Бугунги кундан қониқиш; Қаноат, сабр; Ҳаракатчанлик Омадли эканлигизга ишонч; Эртанги кун завқи билан яшаш; Алданиб қолишдан чучимаслик; Р. Вейсман этикаси

Похожие

Диний экстремизм ва ақидапарастлик - тараққиёт ва комилликка хавф солувчи омил

Дин ижтимоий маданият ҳодиса сифатидаги ахамият

“Etika” fanining predmeti, mohiyati, uning asosiy belgilari va tuzilmasi. Zamonaviy axloqiy tarbiyaning yutuqlari va kamchiliklari

Жамият маънавий юксалишида ислом

Этиканинг асосий категориялари