Ислом динининг асосий манбалари - Основы культурологии - Презентации

Ислом динининг асосий манбалари

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1308 KB

Мавзу : “ ИСЛОМ ДИНИНИНГ АСОСИЙ МАНБАЛАРИ ” Bajardi :Bajardi : ООТ 12-11 гуруҳ талабаси Казакбаева Н. ООТ 12-11 гуруҳ талабаси Казакбаева Н. Tekshirdi :Tekshirdi : Салохов А.Қ Салохов А.Қ Бухоро - 2012Бухоро - 2012 ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ БУХОРО ЮҚОРИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР МУҲАНДИСЛИК ТЕХНИКА ИНСТИТУТИ “ Тарих ва фалсафа” кафедраси “ Диншунослик” фанидан Мустақил иш

Режа : Режа :  1. 1. Қуръон, унинг тузилиши, жамланиши ва Қуръон, унинг тузилиши, жамланиши ва аҳамиятиаҳамияти ..  2. Ҳадислар Ислом динининг Қуръондан 2. Ҳадислар Ислом динининг Қуръондан кейинги иккинчи манбаидир.кейинги иккинчи манбаидир.  33 . Ислом дини манбаларнинг тарбиявий . Ислом дини манбаларнинг тарбиявий аҳамиятиаҳамияти Ислом динининг асосий манбалари

ИСЛОМ МАНБАЛАРИ Қуръони Карим Ҳадислар

Қуръон, унинг тузилиши, Қуръон, унинг тузилиши, жамланиши ва аҳамиятижамланиши ва аҳамияти  Мустақиллик туфайли ўтмиш тарихга, Мустақиллик туфайли ўтмиш тарихга, хусусан маънавий меросимиз Ислом динига хусусан маънавий меросимиз Ислом динига ва диний китобларга муносабат ўзгариб, ва диний китобларга муносабат ўзгариб, уларга инсониятни юксак маънавийликка уларга инсониятни юксак маънавийликка йўлловчи бебаҳо бойлик сифатида қараш йўлловчи бебаҳо бойлик сифатида қараш қарор топди.қарор топди.  Қуръон Аллоҳ томонидан ваҳий қилинган 4-Қуръон Аллоҳ томонидан ваҳий қилинган 4- илоҳий китобдир. Қуръон сўзининг луғавий илоҳий китобдир. Қуръон сўзининг луғавий маъноси ўқимоқ, қироат қилмоқ демакдир. У маъноси ўқимоқ, қироат қилмоқ демакдир. У мусулмонларнинг асосий муқаддас китоби. мусулмонларнинг асосий муқаддас китоби. Қуръонда ўзидан олдин нозил бўлган Қуръонда ўзидан олдин нозил бўлган саҳифалар, Таврот, Забур, Инжил каби саҳифалар, Таврот, Забур, Инжил каби барча илоҳий китобларнинг маъно, ҳикмат барча илоҳий китобларнинг маъно, ҳикмат ва аҳкомларини ўзида жамланганига ишорат ва аҳкомларини ўзида жамланганига ишорат бор.бор.

Қуръон жумлалалрига бирон-бир ўзгартириш, Қуръон жумлалалрига бирон-бир ўзгартириш, биронта ҳарфини, ҳатто ҳарфлар белгисини – зеб-биронта ҳарфини, ҳатто ҳарфлар белгисини – зеб- забарини ҳам ўзгартириш мумкин эмас, қатъиян забарини ҳам ўзгартириш мумкин эмас, қатъиян тақиқланган.тақиқланган.  . . Қуръон Ислом динининг Қуръон Ислом динининг асосий ҳужжати. Ислом динига асосий ҳужжати. Ислом динига оид барча ҳукмларнинг асосий оид барча ҳукмларнинг асосий ва биринчи манбаидир. У ва биринчи манбаидир. У мусулмонларнинг диний, мусулмонларнинг диний, ижтимоий ва сиёсий ҳаётида ижтимоий ва сиёсий ҳаётида ягона қўлланма, доимий ягона қўлланма, доимий йўлбошчиси бўлиб хизмат йўлбошчиси бўлиб хизмат қилиб келди. Мусулмон қилиб келди. Мусулмон хуқуқшунос (фиқҳшунос)лари хуқуқшунос (фиқҳшунос)лари бирор нарсанинг шариатдаги бирор нарсанинг шариатдаги ҳукмини билмоқчи бўлсалар, ҳукмини билмоқчи бўлсалар, албатта, олдин Қуръонга албатта, олдин Қуръонга мурожаат қиладилар.мурожаат қиладилар.

Қуръон суралари икки қисмга бўлинади: 1. Ҳижратдан аввал тушган суралар – «Мака суралари» дейилади. 2. Ҳижратдан кейин тушган суралар – «Мадина суралари» дейилади.

Қуръони каримнинг асосий мавзуси ва мақсади Қуръони каримнинг асосий мавзуси ва мақсади башарият тафаккурида кўпхудоликка барҳам бериш, башарият тафаккурида кўпхудоликка барҳам бериш, яккахудоликка тарғиб қилиш ва Ислом динини яккахудоликка тарғиб қилиш ва Ислом динини ўрнатишдир.ўрнатишдир.  Қуръоннинг нозил қилиниши муқаддас Қуръоннинг нозил қилиниши муқаддас рамазон ойининг 27-куни кечаси бошланган. рамазон ойининг 27-куни кечаси бошланган. Шу сабабли бу ой муқаддас ҳисобланиб, Шу сабабли бу ой муқаддас ҳисобланиб, рўза тутилган куннинг 27-кечаси «Лайлат ул рўза тутилган куннинг 27-кечаси «Лайлат ул Қадр», яъни қудрат кечаси, илоҳий қудрат Қадр», яъни қудрат кечаси, илоҳий қудрат намоён бўлган табаррук кеча деб намоён бўлган табаррук кеча деб улуғланади.улуғланади.

Ҳадислар Ислом динининг Қуръондан Ҳадислар Ислом динининг Қуръондан кейинги иккинчи манбаидир.кейинги иккинчи манбаидир.  Ҳадис – арабча сўз бўлиб, Ҳадис – арабча сўз бўлиб, маъноси «хабар», «янгилик», маъноси «хабар», «янгилик», «ҳикоя» демакдир. «Ҳадис» «ҳикоя» демакдир. «Ҳадис» ва «суннат» сўзлари ва «суннат» сўзлари мухаддислар ўртасида бир мухаддислар ўртасида бир маънода қўлланилиб, маънода қўлланилиб, пайғамбар Муҳаммад пайғамбар Муҳаммад (сав)нинг айтган сўзлари, (сав)нинг айтган сўзлари, қилган ишлари, қилган ишлари, кўрсатмалари, феъл-кўрсатмалари, феъл- атворлари, ахлоқлари, ҳаёт атворлари, ахлоқлари, ҳаёт йўллари тўғрисидаги йўллари тўғрисидаги ривоятларни англатади.ривоятларни англатади.

Ҳадис Ҳадис икки икки тт ургаурга бўлинади:бўлинади: Ҳадиси Қудисий – яъни Айтилган ҳадисни маъноси Аллоҳники бўлиб, айтилиши Мухаммад (сав) дан бўлган. Ҳадиси Набавий – бу Муҳаммад (сав) нинг Қуръонга таянган ҳолда айтган сўзлари, қилган ишлари, кўрсатмалари тўғрисидаги ривоятлардир . Ҳадис Ислом динида Қуръондан кейинги иккинчи манба Ҳадис Ислом динида Қуръондан кейинги иккинчи манба саналади. Ҳадис илми эса ислом оламида энг улуғ ва саналади. Ҳадис илми эса ислом оламида энг улуғ ва мўътабар саналади. мўътабар саналади.

Ҳадислар Ҳадислар эътиборга эътиборга олиниши олиниши жиҳатидан яна жиҳатидан яна уч қисмга уч қисмга бўлинади:бўлинади: Саҳиҳ – энг тўғри, ишончли хадислар. Ҳасан –«гўзал» ҳадислар, яъни ҳадисни етказган Кишилар ўртасида қандайдир узилиш рўй берган ҳолда етказилган Ҳадислар . Заиф яъни ишончсиз ҳадислар.

ҲҲ ар бир ҳадис икки ар бир ҳадис икки қисмдан иборат. қисмдан иборат. Б иринчи қисмида ушбу ҳадисни етказган Кишиларнинг номлари Б унда ҳикматли сўзлари, кўрсатмалари ва кўрган одамларнинг номигача санаб кўрсатилган. Ҳ адиснинг умумий мазмуни келтирилган .Иккинчи қисмда

Ислом т арихида ҳадислар - нинг тан олинган 6 та т ўплами вужудга келган. «Саҳиҳи Бухорий» «Саҳиҳи Муслим» Имом ибн Можа Имом Абу Довуд Имом ат-Термизий Имом ан-Насоий

. Ислом дини . Ислом дини манбаларнинг тарбиявий манбаларнинг тарбиявий аҳамиятиаҳамияти  Ислом динининг манбалари «Қуръон» ва Ислом динининг манбалари «Қуръон» ва «Ҳадис» ларда «… илоҳиёт, диний «Ҳадис» ларда «… илоҳиёт, диний масалалар билан бирга ўз даврининг масалалар билан бирга ўз даврининг ахлоқий ва сиёсий анъаналари, ахлоқий ва сиёсий анъаналари, инсонпарварлиги, инсонларни инсонпарварлиги, инсонларни қовуштирувчи, улар ўртасида зиддият, қовуштирувчи, улар ўртасида зиддият, низоларнинг олдини олувчи, адолат низоларнинг олдини олувчи, адолат ўрнатишга қаратилган ахлоқий фикрлар ҳам ўрнатишга қаратилган ахлоқий фикрлар ҳам кенг ўрин олган». кенг ўрин олган».

Ислом дини манбаларнинг Ислом дини манбаларнинг тарбиявий аҳамияти тарбиявий аҳамияти  Айтиш жоизки «Қуръон» нинг ҳар бир ояти, Айтиш жоизки «Қуръон» нинг ҳар бир ояти, «Ҳадис»ларнинг ҳар бир нақли мўмин-«Ҳадис»ларнинг ҳар бир нақли мўмин- мусулмонларнинг ахлоқ-одоб сифатларини мусулмонларнинг ахлоқ-одоб сифатларини ёритишга, уларнинг ўзига хос гўзал қирраларини ёритишга, уларнинг ўзига хос гўзал қирраларини очиб беришга ва шу руҳда тарбия топишга очиб беришга ва шу руҳда тарбия топишга йўналтирилган. Уларда ҳар бир инсонни йўналтирилган. Уларда ҳар бир инсонни инсонпарвар, ватанпарвар, адолатли, маърифатли, инсонпарвар, ватанпарвар, адолатли, маърифатли, маънавиятли, юксак ахлоқ-одоб соҳиби, бунёдкор, маънавиятли, юксак ахлоқ-одоб соҳиби, бунёдкор, яқинларга ғамхўр бўлиши такрор ва такрор яқинларга ғамхўр бўлиши такрор ва такрор уқтирилади. уқтирилади.

 Исломда, хусусан Қуръони Исломда, хусусан Қуръони карим ва ҳадисларда ота-карим ва ҳадисларда ота- онага меҳр-муҳаббат, онага меҳр-муҳаббат, ғамхўрлик, фарзанд ғамхўрлик, фарзанд тарбияси ва оилага тарбияси ва оилага садоқат масалаларига садоқат масалаларига алоҳида эътибор берилган. алоҳида эътибор берилган. Кишиларни яхшилик Кишиларни яхшилик қилиш, савоб ишларга қўл қилиш, савоб ишларга қўл уриш, инсофли-диёнатли, уриш, инсофли-диёнатли, виждонли бўлиш, меҳр-виждонли бўлиш, меҳр- шафқатлилик, тўғрилик, шафқатлилик, тўғрилик, ростгўйлик, софдил бўлиш, ростгўйлик, софдил бўлиш, биродарга ёрдам бериш, биродарга ёрдам бериш, камтарликка чақириш камтарликка чақириш ғоялари илгари сурилган.ғоялари илгари сурилган.  «Қуръони карим, ҳадислар «Қуръони карим, ҳадислар ва шариат кўрсатмалари ва шариат кўрсатмалари инсон маънавий-маърифий инсон маънавий-маърифий камолотининг асоси бўлган камолотининг асоси бўлган ахлоқ-одоб тарбиясининг ахлоқ-одоб тарбиясининг барча қирраларини ўз барча қирраларини ўз ичига олган. Сирасини ичига олган. Сирасини айтганда, ҳадислар айтганда, ҳадислар маънавий-ахлоқий маънавий-ахлоқий тарбияга оид бўлган тарбияга оид бўлган фикрларнинг мукаммал фикрларнинг мукаммал тўпламидир. тўпламидир.

Қуръони карим ва хадислар Қуръони карим ва хадислар одамзот ақл-идрокини одамзот ақл-идрокини муҳофаза қилиши билан муҳофаза қилиши билан ҳам катта тарбиявий ҳам катта тарбиявий аҳамият касб этади. аҳамият касб этади. Чунончи одамзот боласига Чунончи одамзот боласига ароқ, наша, опий каби ароқ, наша, опий каби зарарли гиёҳванд зарарли гиёҳванд моддаларни истеъмол моддаларни истеъмол қилмасликка ундаб туради. қилмасликка ундаб туради. Пайғамбаримиз Пайғамбаримиз ҳадисларидан бирида, ҳадисларидан бирида, «Кайф қилдирувчи нарса – «Кайф қилдирувчи нарса – ҳамр. Ҳар қандай ҳамр ҳамр. Ҳар қандай ҳамр ҳаромдир», - деган экан.ҳаромдир», - деган экан.

 Ислом хозирги даврнинг глобал муоммасига айланиб бораётган Ислом хозирги даврнинг глобал муоммасига айланиб бораётган инсонларнинг наслини соғлом сақлашга чорлайди, шаҳвониятга, инсонларнинг наслини соғлом сақлашга чорлайди, шаҳвониятга, зинокорликка ва у орқали спидга мубтало бўлишини қоралайди. зинокорликка ва у орқали спидга мубтало бўлишини қоралайди. Зинокорлик катта гуноҳлардан бири эканлигини қайта-қайта Зинокорлик катта гуноҳлардан бири эканлигини қайта-қайта уқтиради. Чунки бундай кўнгилсиз ҳатти-ҳаракатлар инсон уқтиради. Чунки бундай кўнгилсиз ҳатти-ҳаракатлар инсон фарзандлари ирсиятида жиддий нуқсонлар пайдо бўлиши, ҳатто фарзандлари ирсиятида жиддий нуқсонлар пайдо бўлиши, ҳатто зурриётни баҳтиқаро қилиши мумкин.зурриётни баҳтиқаро қилиши мумкин.  Қуръони карим ва ҳадисларнинг тарбиявий аҳамияти инсонларни Қуръони карим ва ҳадисларнинг тарбиявий аҳамияти инсонларни илм-фанни эгаллаш, маърифатли бўлишга чақиришида ҳам илм-фанни эгаллаш, маърифатли бўлишга чақиришида ҳам намоён бўлади. Бешикдан то қабргача илм излаш лозимлигини намоён бўлади. Бешикдан то қабргача илм излаш лозимлигини қайд этилишининг ўзи катта тарбиявий ахамиятга эга. қайд этилишининг ўзи катта тарбиявий ахамиятга эга. Ҳадислардаги «Садақанинг афзали мўмин киши илм ўрганиб, сўнг Ҳадислардаги «Садақанинг афзали мўмин киши илм ўрганиб, сўнг бошқа мўминларга ҳам ўргатишдир»; «Илм ибодатдан бошқа мўминларга ҳам ўргатишдир»; «Илм ибодатдан афзалдир»; «Илму ҳунарни Хитойдан бўлса ҳам бориб афзалдир»; «Илму ҳунарни Хитойдан бўлса ҳам бориб ўрганинглар» каби ҳар бир кишини маърифатга чордловчи ўрганинглар» каби ҳар бир кишини маърифатга чордловчи сўзларнинг аҳамияти беқиёсдир.сўзларнинг аҳамияти беқиёсдир.

ХУЛОСАХУЛОСА  Мустақиллик туфайли фарзандларимизни Мустақиллик туфайли фарзандларимизни дунёвий билимлар билан бир қаторда Имом дунёвий билимлар билан бир қаторда Имом Бухорий тўплаган ҳадислар, Нақшбандий Бухорий тўплаган ҳадислар, Нақшбандий таълимоти, Термизий ўгитлари, Яссавий таълимоти, Термизий ўгитлари, Яссавий ҳикматлари асосида тарбия қилиш имконига эга ҳикматлари асосида тарбия қилиш имконига эга бўлдик.бўлдик.  Ислом томонидан асрлар давомида ишлаб Ислом томонидан асрлар давомида ишлаб чиқилган ахлоқий-маърифий қадриятлар чиқилган ахлоқий-маърифий қадриятлар янгиланиш жараёнига хизмат қилмоқда. Зеро, бу янгиланиш жараёнига хизмат қилмоқда. Зеро, бу қадриятлар доимий равишда одамларда, қадриятлар доимий равишда одамларда, жумладан ёшларимизда яхши хислатларни жумладан ёшларимизда яхши хислатларни кўпайтириб, ёмонлардан халос бўлишга кўпайтириб, ёмонлардан халос бўлишга чорлайди. Диний ва дунёвий илмларни чуқур ва чорлайди. Диний ва дунёвий илмларни чуқур ва пухта эгаллаш ўз навбатида кишилар, халқлар, пухта эгаллаш ўз навбатида кишилар, халқлар, мамлакатлар ҳаётига катта ҳавф солаётган ислом мамлакатлар ҳаётига катта ҳавф солаётган ислом ниқобидаги турли экстремистик оқимларга ниқобидаги турли экстремистик оқимларга нисбатан мафкуравий-илмий иммунитет хосил нисбатан мафкуравий-илмий иммунитет хосил қилиш, халқаро тероризмга қарши курашишга қилиш, халқаро тероризмга қарши курашишга ёрдам беради.ёрдам беради.  Юртбошимизнинг изчил саъй-ҳаракатлари билан Юртбошимизнинг изчил саъй-ҳаракатлари билан мамлакатимизда бу долзарб масала мамлакатимизда бу долзарб масала мувафаққиятли ҳал этилмоқда.мувафаққиятли ҳал этилмоқда.

ФОЙДАЛАНИЛГАН ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАРАДАБИЁТЛАР  1.1. Ортиқов А., Абдусамедов А.Э. Ортиқов А., Абдусамедов А.Э. Диншунослик асослари. 1-қисм. Мирзо Диншунослик асослари. 1-қисм. Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий Университети., Т., 2000 й.Университети., Т., 2000 й.  2. 2. Имом Исмоил ал-Бухорий. Ҳадис. 1-4 Имом Исмоил ал-Бухорий. Ҳадис. 1-4 жилдлар. Т., 1997 жилдлар. Т., 1997  3.3. Ислом энциклопедия (А-Ҳ). Ўзбек миллий Ислом энциклопедия (А-Ҳ). Ўзбек миллий энциклопедияси давлат нашриёти, Т., 2004й.энциклопедияси давлат нашриёти, Т., 2004й.

Похожие

Ислом манбалари ва маросимлари

Марказий Осиёга ислом динининг кириб келиши

Жаҳон динлари тарихи. Ислом динининг Ўзбекистон ҳудудига кириб келиши

Ислом дини

Жамият маънавий юксалишида ислом