Boshlang’ich ta’lim pedagogikasining metodologiyasi - Дошкольное и начальное образование - Презентации

Boshlang’ich ta’lim pedagogikasining metodologiyasi

Загружено в:

20.08.2024

Скачано:

0

Размер:

13393.833984375 KB

Boshlang’ich ta’lim pedagogikasining metodologiyasi O'zbekistonda barpo etilayotgan Uchinchi Renessans davrida boshlang’ichta’limning asosiy vazifalari sifatida quyidagilar belgilangan: - boshlang’ich sinf o’quvchilarining tahliliy va kreativ fikrlash qobiliyatini rivojlantirish; - boshlang’ich ta’limni ilg’or xorijiy tajribalar asosida takomillashtirish; - boshlang’ich ta’lim samaradorligiga erishish.

1-modul: boshlang’ich ta’lim pedagogikasining nazariy masalalari; 2-modul: boshlang’ich ta’lim didaktikasi; 3-modul: boshlang’ich ta’limda tarbiya nazariyasi; 4-modul: boshlang’ich ta’limda innovatsiya; 5-modul: boshlang’ich ta’limda integratsiya

; O’zbekistonda boshlang’ich ta’lim nazariyasi va amaliyoti quyidagilarga asoslanadi: a) boshlang’ich ta’limda bilim berish, tarbiyalash va o’qitish asoslari; b) boshlang’ich ta’lim bo’yicha milliy tajriba; v) boshlang’ich ta’lim bo’yicha ilg’or mamlakatlarning an’analari; g) boshlang’ich ta’lim metodlari, vositalari va texnologiyalari. Bo’lajak o’qituvchilar boshlang’ich ta’limning mazkur nazariyasi va amaliyoti asoslarini o’zlashtirishlari taqozo etiladi.

Oʻsish va rivojlanishning umumiy qonuniyatlari, organizm va muhit Bolalarni to’g’ri tarbiyalash uchun ular organizmining o’sishi va rivojlanishi kabi asosiy xususiyatlarini bilish zarur. O’sish va rivojlanish barcha tirik organizmlar kabi odam organizmiga xos xususiyatdir.

Akseleratsiya. Akseleratsiya yosh avlodning ruhan va jismonan tezlashuvidir. Hozirgi davrda keyingi 100-150 yil ichida bolalar va o’smirlar akseliratsiya jarayonlari kuzatilmoqda. Bunday akseleratsiya O’zbekistonda ham ko’zga tashlanmoqda. Yangi tug’ilgan chaqaloqlarning bo’yi 5-6 smga, kichik va o’rta maktab yoshidagi bolalarning bo’yi 10-15 smga, 8- 10 kg ga ortdi. Akseleratsiya ruhiy va jismoniy rivojlanishda kuzatilmqda.

С В ЮЗKichik maktab yoshi davri. Bu davr 7 yoshdan to 12 yoshgacha davom etadi. Ushbu davrda o’sish va skelet suyaklarini qotishi davom etadi, oyoqlarning o’sishi hisobiga tana proporsiyalari o’zgaradi, mushaklar jadal rivojlanadi, katta yarim sharlar po’stlog’ining integratsiyalovchi roli ortadi, tormozlanish jarayonlari kuchayadi.

Ta'limni tashkil etish shakllari Ta'lim tizimida eng ko`p qo`llaniladigan dars turlari quyidagilardir: 1. Yangi bilimlarni bayon qilish darsi. 2. O`tilgan matеriallarni mustahkamlash darsi. 3. O`quvchilarning bilim, malaka va ko`nikmalarini tеkshirish va baholash darsi. 4. Takroriy-umumlashtiruvchi va kirish darslari. 5. Aralash dars (yuqoridagi dars turlarining bir nеchtasini birga qo`llanish).

Dars tuzilishini biridan ikkinchisiga o`tishi va shu orqali-darsning shakli hamda usullarining o`zgarishi dars bosqichi dеb yuritiladi. Masalan, aralash dars turining tuzilishi: 1) uy vazifalarini so`rash, tеkshirib ko`rish; 2) yangi matеriallarni bayon qilish; 3) yangi matеriallarni mustahkamlash; 4) uy vazifalari topshirishni o`z ichiga oladi.

Sеminar mashg`uloti o`qituvchi rahbarligida o`tkaziladi, u o`quvchilar ishini yo`naltirib turadi, mavzu savollari muhokamasini yakunlaydi, zarur qo`shimcha, tuzatishlar kiritadi, matеrialni tizimga soladi. Ma'ruza qilgan, muhokamada qatnashgan o`quvchilarga baho qo`yiladi. Ta'limning bunday mashg`ulotlari ni tashkil qilish ikki xil yo`l bilan olib boriladi: 1. Amaliy tajriba mashg`ulotlari. 2. Ekskursiyalar.

Boshlang’ich sinf o’quvchilariga tabiatshunoslik o’quv predmetidan tabiatga va uning jism va moddalar haqida o’zlashtirilgan bilimlarni o’z vaqtida aniqlash va ularni baholab borish alohida ahamiyat kasb etadi. O’quvchilar bilimini tekshirish va baholash o’quv sohasining majburiy unsuri bo’lib, u o’quvchilarni faol bilim olishlari, unga kuchli etibor berishni talab qiladi. Bolalar masalani ongli ravishda anglaydilar O’quvchilarning bilim, o’quv va ko’nikmalarini tekshirish va baholash

Takrorlash jarayonida bilimlar og’zaki tarzda hisobga olinadi. Bu butun sinf bo’yicha frontal, yakka tartibda individual holda amalga oshiriladi. Frontal surashning qimmati sho’qi, unda juda ko’p o’quvchi birdaniga javob beradi va barcha o’quvchilar diqqati berilgan savolga qaratiladi. O’tilgan o’quv materialini takrorlash yangi mavzuni o’rganish, uni o’rganishdan keyin har bir chorak va o’quv yili yakunida o’tkaziladi. Takrorlash diafilm, kinofilm, suratlar, kartalar bo’yicha suhbat paytida, tajribalar o’tkazilayotganda, masala va mashqlar yechilayotganda, savollarga javob berilayotgan ko’rinishlarda amalga oshiriladi.

O’quvchilarda turg’un diqqatni qaror toptirish uchun ko’zatishlar kundaligini yurgizish g’oyat o’rinli. Ularni muntazam tekshirib, baholab borish kerak, faol bolalar rag’batlantiradi. Ko’zatishlar unga aniq maqsad qo’yish, planini belgilash, ish ahamiyatini o’quvchi ongiga yetkazish kerak. S

Sharq mutafakkirlarinin g ta'lim va tarbiya haqidagi pedagogik qarashlariAntik pеdagogikada tabiatga, atrof-muhitga o’zaro ongli munosabatlarda, axloqiy munosabatlar majmuasi bo’lgan donishmandlik pеdagogikasi shakllangan. Bu vaqtlarda tarbiyaning bosh maqsadi ham yoshlarda donishmandlik sifatlarini shakllantirish bo’lgan.

Donishmandlik pеdagogikasida yoshlarda mehnatsеvarlik ma'naviy - axloqiy sifatlar bilan uyg’un rivojlantirilishi maqsadga muvofiq ekanligi ilgari surilgan. Bu pеdagogik qarashlar mashhur «Avеsto» (er.av. VII asr) asarida va qadimgi Xitoyning Daos maktabi (er.av. III asr) tajribalarida aks etgan edi. Eramizdan avvalgi II asrlarga kеlib O’rta Osiyo, qadimgi Hindiston pеdagogikasida saxiylik, sofdillik, inson qalbi tushunchalari ilgari surilgan.

Sharq Uyg`onish davrida ilm-fan va madaniyat Xalifa Xorun ar-Rashid davrida (786-833 y.y.) va uning o`g`li al-Ma`mun davrida Bag`dodda Bayt ul-hikma  (Donishmandlik uyi  ) (hozir Akademiya ma`nosida) tashkil etiladi. Mazkur Akademiya barcha ilm sohiblarining ilmiy markaziga aylanadi. Uning qoshida jahon kutubxonasi tashkil etilgan. Akademiya 813-833 yillarda yanada rivojlangan. Akademiya qoshida rasadxona ham bo`lgan, keyinchalik yangi kutubxona qurilgan. Bog`doddagi mazkur ilm markazi, o`z navbatida Sharq va g`arbda ilm-fanning taraqqiy etishiga, ma`naviy hayotning rivojlanishiga ta`sir etgan.

Zero, xalifa al-Ma`mun ilm fanni juda qadrlagan. U IX asr boshlaridan xalifalikning Xurosondagi noibi bo`lib turganda ham Movarounnahr va Xurosondagi olimlarni to`plab, ularning ilmiy ijodiga sharoit yaratib bergan. Bular orasida al- Xorazmiy, al-Xuttaliy, al- Javhariy, al-Farg`oniy, al- Marazviy kabi vatandosh olimlarimiz ham bo`lgan.

Agar arablar Markaziy Osiyoni bosib olib, bu yerda ilgari mavjud bo`lgan fan va madaniyat o`choqlarini yo`qotgan bo`lsalar, ko`p o`tmay qadimiy ilmiy an`ana asta-sekin tiklanib, natijada ilm-fanning yetuk siymolari yetishib chiqa boshlaydi. Bularning barchasining bir-biriga qo`shiluvi natijasida Sharqda bir butun madaniyat tarkib topadi va rivojlana boshlaydi. X asrdan boshlab Movarounnahr va Xurosonda mustaqil feodal davlatlarTohiriylar, Somoniylar, Qoraxoniylar, G`aznaviylar, Saljuqiylar, Xorazmshohlar davlatlarining paydo bo`lishida xalifalikning yemirilishi ham madaniy hayotning yanada ravnaq topishiga olib keldi.

O quv jarayonini tashkil etishning turlari va shakllari Ta'limni boshqarishning asosiy tashkiliy shakli quyidagi ma'lum belgilarga ega bo  lgan mashg  ulotlarni guruhiy yo  sinda o  tkaziladi: - mashg  ulotlarning har yili va har bir o  qish kuni bir paytda boshlanishi; -mashg  ulotlar va ular orasidagi tanafuslarning ma'lum vaqt davom etishi; -guruhlardagi bolalarning yoshi va soni jihatdan baravarligi; -material o  rganish sur'atining bir xilligi; -o  quv mashg  ulotlarining ma'lum tashkiliy shaklda o  tkazilishi.

Hozirgi paytda o quv ishlarini tashkil etishning quyidagi shakllari qo  llanadi: dars, ekskursiya, o  quv ustaxonalaridagi mashg  ulotlar, mehnat va ishlab chiqarish ta'limi shakllari, uy ishlari, sinfdan tashqari o  quv ishlarining shakllari (predmet to  garaklari, studiyalar, olimpiadalar, tanlovlar).

Darsning guruhiy shaklining asosiy belgilari: -mazkur darsda muayyan o quv vazifalarini hal qilish uchun sinf bir necha guruhlarga bo  linadi; -har bir guruh ma'lum topshiriq oladi va uni birgalashib o  z boshlig  i yoki o  qituvchining bevosita rahbarligida bajaradi; - topshiriq guruhning har bir a'zosi qo  shgan hissani hisobga olish va baholash imkonini beradigan yo  sinda bajariladi;

Похожие

Maktabgacha ta’lim tashkilotida ta’lim – tarbiya ishlari

Aqliy tarbiya va ta’lim

Aqliy tarbiya va ta’lim

Maktabgacha ta’lim tashkilotida sahnalashtirish faoliyati

Maktabgacha ta’lim tashkilotlarini paydo bo’lish tarixi