Амир Темур ва темурийлар даври маданияти 2 - Культурология - Презентации

Амир Темур ва темурийлар даври маданияти 2

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

2119 KB

АМИР ТЕМУР ВА ТЕМУРИЙЛАР ДАВРИ МАДАНИЯТИ

Соҳибқирон Амир Темур ва унинг фаолияти  Амир Темур - буюк шахс, кураги ерга тегмаган саркарда, йирик давлат арбоби, қ онуншунос, талантли меъмор, нотик, рухшунос, шу билан бирга эл-юртини, хал қ ини севган ва уни маш ҳ ури жахон қ илган инсон. Амир Темурнинг тарихи к ў п жилдлик китоблар қ илишга арзийди .

Амир Темур шахси жаҳон тарихида - буюк сиймолардан бири  Ўзбекистон Президенти И.Каримов маънавиятнинг шахс ва жамият учун аҳамияти ҳақида гапириб, "маънавият инсоннинг, халқнинг, жамиятнинг, давлатнинг куч- қудратидир",-деб таъкидлаган эди. Шу илмий меъзонга асослансак,соҳибқирон Амир Темур бин Муҳаммад Тарағай Баходирхон ўғли улуғлигининг асосида унинг дунёвий ва исломий қадриятлардан йўғрилган маънавий салоҳияти туради. У зоти комилнинг бу сифатлари Ўзбекистон Президенти И.Каримовнинг асарлари, мақола ва нутқларида, давлатимизнинг Амир Темурга бағишланган расмий ҳужжатларида, илмий адабиётларда ҳар томонлама асослаб берилган. У манбаларда биринчи марта " жаҳон тарихидаги буюк сиймолардан бири, Марказий Осиё халқларининг иқтисодий, сиёсий ва маънавий тараққиётига улкан ҳисса қўшган улуғ давлат арбоби ва саркарда, фан ва маданият ҳомийси".Амир Темур шахси ва фаолияти юқори давлат даражаси ҳурматланди.

Амир Темур маънавий етук инсон  Амир Темур маънавий салоҳияти мустақил Туркистонни идора қилиш, унинг ички ва ташқи сиёсатини белгилаш, Мавороуннаҳрнинг қадимий иқтисодий, маданий шуҳратини қайта тиклаш ишларида янада камол топди ва ижтимоий ҳаётда тўлалигича намоён бўлди. Ана шунинг учун ҳам мамлакат ижтимоий ҳаётининг барча томонлари: давлат идора тизими, иқтисодий, молиявий, деҳқончилик, ҳунармандчилик, савдо, маданият, фан, меъморчилик, ҳарбий, халқаро алоқалар, ислом дини, шарият арконлари мақсадга мувофиқ мутаносиб ривожланди.

АМИР ТЕМУР ВА ТЕМУРИЙЛАР ДАВРИ МАДАНИЯТИ  Амир Темур ва унинг авлодлари давлатчилик тарихидагина эмас, бунёдкор ҳамда илм-фан, маданият, адабиётнинг ҳам ҳомийси сифатида ҳалигача бутун дунё халқларини ҳайратга солади. Ҳақиқатан, темурийлар даври Уйғониш даври деб аталишида ҳам жуда катта маъно бор. Мирзо Улуғбек, Алишер Навоий, Бобур, Ҳусайн Бойқаро, Камолиддин Беҳзод, Хондамир, Абдураззоқ, Самарқандий, қозизода Румий, Али қушчи, Атойи, Саккокий, Лутфий, Хўжа Аҳрор Валий каби алломалар темурийлар даври вакилларидир.

Темурийлар даври боғ- саройлари  Темурийлар даври боғ- саройлари шунингдек Бобур ва Бобурийлар даври боғ-саройлари қурилишнинг «Чорбоғ» услубининг кенг қўлланилганини эътироф этилишидир. Уларда «Чорбоғ», «Чорчаман», «Чаман» ва «Хиёбон» шаклларини уйғунлушуви ва муштараклиги алоҳида қайд этилган Самарқанд ва Ҳиротда бу услублар нисбатан текис боғларда ўз аксини толган бўлса (Боғи Дилкушо, Боғи Нав, Боғи Давлатобод, Боғи Жаҳонаро, Боғи Сафед), Шимолий Ҳиндистон ва Покистон шаҳарлари атрофларидаги боғларда поғонасимон мунтазам симметрик боғларда кенг қўлланилган. Бу муаллифлар Темурийлар даври боғ-саройларида нафақат чорбоғ услуби, балки «Чортоқ» ва «Чорчинор» услубларини қўлланилганини, сувнинг турли шакллари фаввора, шалола ва шаршаралардан кенг фойдаланганлиги ҳақида ёзади. Бу асарларда Темурийлар даври боғ-саройларини нафақат сув дунёси, балки ўсимлик ва ҳайвонот дунёси, боғ иморатлари ва иншоотлари ҳақида ҳам кенг маьлумотлар берилган.

«Олтин давр»  Туркистон халқлари тарихида темурийлар сулоласи даврини «Олтин давр» деб аташ мумкин. Бу сулола Осиёда қарийиб беш юз йил ҳукумронлик қилди. Амир Темурдан Ҳиндистонда ҳукмронлик қилган энг сўнгги Бобурий шаҳзода Баҳодиршох II гача бунёдкор бўлмаган, шеър битмаган, ижод қилмаган, мусиқа ва санъатни севмаган бирорта шохни учратиш қийин. Уларнинг ҳар бири ушбу «Олтин давр» ғиштларини яратишда ва мустаҳкамлашда ўз шахсий ўрнига эга бўлган.

Темур ва Темурийлар даври буюк тафаккур эгалари  Темур ва Темурийлар даври, умуман Шарк, хусусан Урта Осие илм-фан, маданияти, маънавияти, адабиет-санъат ривожида мухим боскич, янги тарихий давр, туб бурилишлар. Бу даврдаги маънавий-маърифий хаетдаги кутарилиш ва юксалишнинг манбаи, бошланиши I Х-Х X асрларга бориб такалади. Х1V асрнинг иккинчи ярми ва ХV асрдаги Урта Осиенинг маданий, маърифий, маънавий камолоти, I Х-Х X асрнинг маданияти, маърифати, маънавиятининг давомидир.  Урта Осие халклари орасидан етишиб чиккан буюк тафаккур эгаларининг бугунги бир авлоди худди шу даврда шаклланди ва ижод этди. Бутун дунега номлари машхур тарихчилар Шарофиддин Али Яздий, Мирхонд, Хондамир, Давлатшох Самаркандий, олимлар - Улугбек, Али Кушчи, Козизода Румий, файласуф шоирлар – Абдурахмон Жомий, Алишер Навоий, Лутфий, Саккокий, Атоий, мусаввирлар Камолиддин Бехзод, Косим Али, Мирак Наккош, хаттотлар Султон Али МАшхадий, Султон Мухаммад Хандон ва бошкалар шулар жумласидандир.

Амир Темур ва Темурийлар даври ва мустақил Ўзбекистон  Темурийлар даври маънавияти ва маърифати ривожи ў зларининг онгли ҳ а ё ти ва фаолиятини инсонни бахти-саодати, хал қ ларосойишталиги, ободонлик ишлари, илму-фан, адаби ё т ва санъат ривожига ба ғ ишланган икки буюк мутафаккир - Абдурахмон Жомий ва Мир Алишер Навоийларнинг номи билан чамбарчас бо ғ ли қ дир.  Бугун биз яша ё тган муста қ ил Ў збекистон давлатидаги тарихий ша ҳ арлар, г ў зал маконларнинг к ў пчилиги Амир Темур ва Темурийлар даврида вужудга келди.

Буюк Амир Темур ва Темурийлар тарихи ўрганиш  Ҳақиқатдан ҳам Буюк Амир Темур ва Темурийларсиз тарихимиз - ўтмишимиз- қоронғу, осмонимиз тунд бўлиши шубҳасиз. Хуллас, улуғ аждодларимиз даври маданиятини, меъморчилик санъатини янги замон тарихшунослигида ўрганилишини давом эттириш келгусида долзарб мавзу бўлиб қолаверади.

Похожие

Кийиниш маданияти ёшлар нигохида

Қадимги Миср цивилизацияси маданияти

Бошкарув этикаси

Ёш хотин-қизларнинг кийиниш маданияти, ахлоқи, оила эстетикаси ва миллий қадриятлар

Korea madaniyati 2