Термокимёвий жараёнлар - Химия - Презентации

Термокимёвий жараёнлар

Загружено в:

12.06.2023

Скачано:

0

Размер:

1446.5 KB

Термокимёвий жараёнларТермокимёвий жараёнлар

Режа :  Термокимё жараёнлар.  Термокимёвий жараёнларнинг содир бўлишига таъсир этувчи омиллар.  Термокимёвий қонунлар

Kimyoviy reaksiyalarda ajralib chiqadigan yoki yutiladi gan issiqlik miqdori reaksiyaning issiqlik effekti deyiladi. Issiqlik ajralib chiqishi bilan boradigan reaksiyalar ekzotermik reaksiyalar, issiqlik yutilishi bilan boradi gan reaksiyalar endotermik reaksiyalar deyiladi. Kimyoviy tizimini tavsiflash uchun bosim (P) , hajm (V) , va haroratdan tashqari yana ichki energiyasini (U) , entalpiya (H) , entropiya (S) va Gibss energiyasi (G) kabi holat funksiyalari ham ishlatiladi.

Ekzotermik jarayonlarda tizimning ichki energiyasi hamda entalpiyasi kamayadi, ya’ni U 1 <U 2 va H 2 < va H 1 bo‘lganligi uchun Δ U = U 2 ─ U 1 hamda Δ H =H 2 — H 1 ifodalar manfiy qiymatga ega bo‘ladi. Aksincha, endotermik jarayonlarda tizimning ichki energiyasi va entalpiyasi ortganligi sababli ΔU va ΔH larning qiymati musbat bo‘ladi. Ekzotermik jarayon H 2 (g) + ½ O 2 (g) = H 2 O(s) +284,2 kj yoki H 2 (g) + ½ O 2 (g) = H 2 O(s); ΔH= -284,2 kj Endotermik jarayon ½ N 2 (g) + ½ O 2 (g) = NO(g) - 180,75 kj yoki ½ N 2 (g) + ½ O 2 (g) = NO(g); ΔH= + 180,75 kj

Кимёвий реакция тенгламаси тузилиши термокимёвий реакция тенгламаси тузилишидан фарқ қилади. а) Кимёвий жараёнда қатнашаётган барча моддаларнинг агрегат ҳолати индекс қилиб кўрсатилади. “ қ” – қаттиқ моддаларга “ с” – суюқ моддаларга “ г” – газ моддаларга “ э” - эритмаларга б) Реакция тенгламасининг ўнг томонига жараённинг иссиқлик эффекти кўрсатилади. Масалан: 2 Na ( қ ) + H 2 O (с) = 2NaOH (э) + H 2 (г) + 368 кЖ

Стандарт ҳосил бўлиш иссиқлиги (энтальпия) – стандарт шароитда 1 моль модданинг оддий моддалардан ҳосил бўлишида система ички энергиясининг ўзгариши. Оддий моддаларнинг энтальпияси “ноль”га тенг деб қабул қилинган. Δ f H 0 298, f – инглиз тилидан олинган “ formation ” “ ҳосил бўлиш ” 0 – стандарт шароит белгиси 298 К – абсольют ҳарорат () – қаттиқ моддалар [ ] – суюқ моддалар

Стандарт ёниш иссиқлиги (энтальпияси) – стандарт шароитда 1 моль модда кислородда ёнганда система ички энергиясининг ўзгариши. Энг юқори оксидланиш даражасидаги моддалар стандарт ёниш энтальпияси “ноль”га тенг деб қабул қилинган. Стандарт кимёвий боғ иссиқлиги (энтальпияси) – стандарт шароитда 1 та кимёвий боғ ҳосил бўлганда ажралган иссиқлик ёки шу боғ узилганда сарфланадиган иссиқлик. Кимёвий боғлар боғ энтальпиясига қараб: >> 500 кЖ/моль – кучли боғ 500 кЖ/моль – кучли боғ >> 100 кЖ/моль – кучсиз боғ 100 кЖ/моль – кучсиз боғ >> 15 кЖ/моль – водород боғ 15 кЖ/моль – водород боғ >> 5 кЖ/моль – ван-дер-ваальс кучлари 5 кЖ/моль – ван-дер-ваальс кучлари

Стандарт сублиматланиш (буғланиш) иссиқлиги (энтальпияси) – стандарт шароитда модданинг қаттиқ ёки суюқ ҳолатдан газ ҳолатга ўтиши учун сарфланган иссиқлик. Металлар учун атомланиш энтальпияси ҳам дейилади. Δ s H 0 – сублиматланиш энтальпияси, s – “sublimation” сублимация (ҳайдалиш) Δ v H 0 – буғланиш энтальпияси, v – “vaporization” буғланиш Стандарт суюқланиш иссиқлиги (энтальпияси) – стандарт шароитда 1 моль модданинг қаттиқ ҳолатдан суюқ ҳолатга ўтиши учун сарфланган иссиқлик. Δ m H 0 – суюқланиш энтальпияси, m – “melting” суюқланиш

Тermokimyoning asosiy qonuni Gess qonunida mujassam bo‘lgan: reaksiyaning issiqlik effekti boshlang‘ich moddalarning va reaksiya mahsulotlarning tabiatiga va holatigagina bog‘liq bo‘lib, jarayonning yo‘liga, ya’ni oraliq bosqichlariga bog‘liq emas. Gess qonunidan ikkita muhim xulosa kelib chiqadi: 1. Kimyoviy reaksiyaning issiqlik effekti reaksiya mahsulotlari — hosil bo‘lish issiqliklari yig‘indisidan boshlang‘ich moddalar hosil bo‘lish issiqliklari yig‘indi sining ayirmasiga teng: Δ H g 0 = ─ 2. Reaksiyalarning issiqlik effekti boshlang‘ich moddalar yonish issiqliklari yig‘indisidan reaksiya mahsulotlari yonish issiqliklari yig‘indisining ayirma siga teng: Δ H r 0 = ─

с Реакциядан фойдаланиб глюкозанинг ҳосил бўлиш энтальпиясини ҳисоблаб топамиз Қонун бўйича:Қонун бўйича: Бундан:

Reaksiyaning issiqlik effekti bosim va haroratga bog‘liq holda o‘zgarishi mumkin. Shuning uchun issiqlik effektlarini 1 mol modda uchun standart sharoitda, ya’ni 101,325 kPa bosim va 25°C (298 K) haroratda hisoblash qabul qilingan. Standart yonish issiqligi deb, bir mol moddani kislo rod atmosferasida 101,325 kPa bosimda oddiy oksidlargacha yonishida chiqadigan issiqlik effektiga aytiladi. Bunda reaksiyaning barcha ishtirokchilari barqaror agregat holatlarda bo‘lishi kerak. Odatda, yonish mahsulotlari CO 2 (g) ,H 2 O(s), SO 2 (g) , N 2 (g) va boshqalar bo‘ladi. Eng oddiy oksidlarning yonish issiqliklari nol deb qabul qilingan. Yonish issiqligi Δ — qilib belgilanadi (C — ingliz tilidagi combustion—yonish so‘zidan olingan) .

Moddalar qattiq holatdan suyuqlikka, suyuqlikdan gaz holatiga o‘tganda ular molekulalarining betartibligi, ya’ni entropiyasi oshadi. Molekulalarning soni oshishi bilan boradigan reaksiyalarda ham tizimning entropiyasi ortadi. Kimyoviy reaksiyaning yo‘nalishi ikki omilning o‘zaro ta’siri yordamida aniqlanadi. Zero, kimyoviy tizim o‘zining energiya sini (entalpiyasini) kamaytirishga va betartibligini (entropiyasini) oshirishga intiladi. Bir vaqtning o‘zida har ikkala omilning ta’sirini ifodalovchi holat funksiya si Gibbs energiyasi deb ataladi. G = Δ H —T·ΔS. Doimiy harorat va bosimda kimyoviy reak siyalar Gibbs energiya sining kamayishi tarafiga o‘z-o‘zidan boradi.

Яна бир мисол: қонун асосида этиленнинг ҳосил бўлиш қонун асосида этиленнинг ҳосил бўлиш энтальпиясини топамиз.энтальпиясини топамиз. Берилган:Берилган: Этиленни гидрирлаш реакцияси – (- 136,8 кЖ/моль) Этаннинг ёниш реакцяси – (- 1559,8 кЖ/моль) Берилганлардан фойдаланиб, термокимёвий цикл ёзамизки натижасида 1 моль этилен ҳосил бўлсин.

Борн-Габер цикли: Кристалл панжара энергиясини аниқлаш Масалан:

Бундан:Бундан:

Похожие

Гидротермал жараёнлар геокимёси

Органик синтезда катализ ва каталитик жараёнлар

Металларни коррозиядан химоя килишнинг электрокимёвий усулларини урганиш

Коррозия жараёнининг умумий асослари

Хроматографик жараён, хроматографик зона. Яқин харакатланаётган зоналарни бир-биридан ажратиш