Qattiq jismlar xossalari va ulardagi nuqsonlar - Химия - Презентации

Qattiq jismlar xossalari va ulardagi nuqsonlar

Загружено в:

29.03.2024

Скачано:

0

Размер:

1053.7978515625 KB

Qattiq jismlar xossalari va ulardagi nuqsonlar

Elektron texnika materiallari fani elektronika va asbobsozlik yo’nalishi talabalari uchun asosiy o’quv fanlari qatoriga kiradi. Bu fan negizida rivojlanayotgan soha hozirgi zamon ishlab chiqarishining asosi bo’lib, yangi materiallarni ishlab chiqish va ularni mamlakatning rivojlanishidagi ilmiy texnik va elektron sanoatining rivojlanganlik darajasini aniqlaydi. Ratsional raqobatbardosh materiallarni loyihalash elektron texnika materiallari va elementlari bo’yicha yetarli darajadagi bilimga ega bo’lishni talab qiladi. Shundan kelib chiqqan holda elektron texnika materiallari va elementlari fani - ko’pchilik maxsus fanlarni o’rganish uchun asos bo’lib hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 30 maydagi PQ-4348-son «Elektrotexnika sanoatini yanada rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish va tarmoqning investitsiyaviy hamda eksport salohiyatini oshirish bo‘yicha qo‘shimcha chora tadbirlar to‘g‘risida»gi, shuningdek 2021 yil 2 martdagi PQ-5011-son «Elektrotexnika sanoatini yanada rivojlantirish va mahalliy mahsulotlarning raqobatbardoshligini oshirishga doir qo‘shimcha chora tadbirlar to‘g‘risida»gi Qarorlari hamda mazkur faoliyatga tegishli meyoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan vazifalarini amalga oshirishda nochiziqli elektr zanjirlar asosida manba kuchlanishi va yuklama qarshiligining keng oraliqda o‘zgarishiga bog‘liq bo‘lmagan ikkilamchi manba bo‘lgan tok stabilizatori sxemasini ishlab chiqish va amalda tadbiq etish dolzarb vazifa hisoblanadi. Mavzuning dolzarbligi 2

Qattiq jismlarning tarkibi va tuzilishiQattiq jismlar va ularning tuzilishi 3 IQattiq jism - moddaning agregat holati. Juda katta bo’lmagan tashqi ta’sirda (deformatsiya, harorat, bosim va h.k.) o’z turg’un shakl va hajmiga ega bo’lgan, hamda uni tashkil etgan atomlarning o’z muvozanat holatlari atrofida issiqlik ta’sirida o’ta sust tebranishlarga ega bo’lgan jismdir. Temir, olmos, oyna, ko’mir, muz va h.k. Qattiq jismlar tuzilishi, tarkibi, ularni tashkil etgan zarralari orasidagi o‘zaro ta’sir kuchlari, mexanik, elektr, magnit, optik va boshqa xossalari jihatidan turli guruhlarga bo‘linadi. Masalan, elektr xossalari bo‘yicha qattiq jismlar yaxshi o‘tkazgichlar (metallar), Yarimo‘tkazgichlar (bu atamani qo‘shib yozsa ham bo‘ladi), dielektriklar guruhlarini tashkil qiladi. Magnit xossalari jihatidan esa diamagnit, paramagnit, ferromagnit, antiferromagnit va ferritlar deb ataladigan qattiq jismlar turlari mavjud.

Elektr xossalari bo‘yicha qattiq jismlar quyidagi turlarga bo‘linadi Elektr xossalari bo‘yicha qattiq jismlar turlari 4

Magnit xossalari bo‘yicha qattiq jismlar quyidagi turlarga bo‘linadi Magnit xossalari bo‘yicha qattiq jismlar turlari 5 feromagnit paramagnit diamagnit

Qattiq jismlardagi nuqsonlar 6

Qattiq jismlardagi nuqsonlar turlari 7

Nuqtaviy nuqsonlar 8 Kristall panjaraning nuqtaviy nuqsoni: 1-tugunlararo kirishma atom; 2-tugundagi kirishma atom Vakansiya va tugundan chiqib qolgan xususiy atom jufti ham nuqtaviy nuqson hisoblanadi va Frenkel jufti nomi bilan yuritiladi Frenkel nuqsoni: vakansiya va tugundan chiqqan xususiy atom jufti

Chiziqli nuqsonlar 9 Chiziqli nuqsonlar kristall strukturasining nomukammalligi deb ataladi, ular ikki o'lchovda atomga yaqin o'lchamlarga ega, uchinchisida ular birlik hujayrasining o'lchamlaridan sezilarli darajada oshadi.

Sirtiy va hajmiy nuqsonlar 10 Sirtiy nuqsonlar ikki tur: tashqi va ichki bo’ladi. Kristall sirtining boshqa muhit bilan chegaradosh bo‗lganligi tashqi nuqsonlarning yuzaga kelishiga asosiy sababchidir. Muhit bilan o’zaro ta’sirlashish natijasida kristall sirtida adsorbsiyalangan begona atomlar qatlami, oksidlangan qatlam va boshqa sirtiy nuqsonlar yuzaga keladi. Ichki nuqsonlar kristall panjara bir xil orientatsiyadan ikkinchi xil orientatsiyaga o’tgan joylarda yuzaga keladi. Bunday nuqsonlarga qo’shmoqlanish tekisliklari, polikristall jismlar donachalarining chegaralari, kichik burchakli dislokatsiya chegaralari kiradi. Hajmiy nuqsonlarga stexiometriyadan chetlanish, vakansiyalar majmuasi yoki boshqa elementar nuqsonlar to’plami va darz ketgan joylar, bo’shliqlar, boshqa fazalarning aralashmasi kabi tartibsizliklar va hokazo nuqsonlar kiradi.

Qattiq jismlardagi nuqsonlar 11 Kristall panjaraning hajmiy nuqsonlari

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT! 1215

Похожие

Real gazlar, suyuqliklar va qattiq jismlar xossalari

Qattiq jismlar va ularning tuzulishi

Qattiq moddalar

Aldegidlar va ularning xossalari

Polisaxaridlarning olinishi va xossalari