Neft mahsulotlari sifat ko’rsatkichlarini aniqlash - Химия - Презентации

Neft mahsulotlari sifat ko’rsatkichlarini aniqlash

Загружено в:

27.06.2024

Скачано:

0

Размер:

122.6015625 KB

NEFT MAHSULOTLARI SIFAT KO’RSATKICHLARINI ANIQLASH Ishning maqsadi: Neft mahsulotlari sifat kо‘rsatkichlarini aniqlash-ning oddiy usullari bilan tanishtirish. Ish joyini jihozlash: Neft maxsulotlaridan namunalar, namuna olish uchun ruletkali lot, tindirgich, turli qatlamlardan namuna olgichlar, adabiyotlar va о‘quv qо‘llanmalar.

Umumiy ma’lumotlar  Barcha neft mahsulotlarining fizik-kimyoviy va ekspluatatsion xossalari standart yoki texnik shartlar talablariga javob bergandagina ulardan foydalanish mumkin. Shuning uchun neft sotuvchi tashkilotining neft omboridan olinadigan har bir neft mahsuloti uchun uning sifat pasportini talab qilish zarur. Neft omborining mudiri bu sifat pasporti asosida hisob-itob jurnalini tо‘ldirib boradi. Jurnalga yonilg‘i olingan kun, partiya nomeri, yonilg‘i yoki moy markasi, asosiy fizik- kimyoviy kо‘rsatkichlari, hamda ularning standart talablariga mos kelish-kelmasligi qayd qilinadi.

 Olingan mahsulotlar faqat sortlari bо‘yicha emas, balki markalari bо‘yicha ham alohida-alohida saqlanishi zarur.  Neft mahsulotlari yaxshi saqlanishining asosiy muxim shartlaridan biri omborxona jixozlarining filtrlash qurilmalari va mexanizatsiyalashtirilgan zapravka qilish vositalarining benuqson bо‘lishidir. Neft xо‘jaligi mudirining vazifasiga ularning benuqsonligini va zapravka qilish, hamda haydash vositalariga о‘rnatiladigan mayin tozalash filtrlarini ishlatish qoidalariga rioya qilinishini muntazam tekshirib turish kiradi.

Neft mahsulotlari sifatini aniqlashning oddiy usullari  «О‘zneftta’minot» va «О‘zagromashservis» assotsiatsiyasiga qarashli kо‘pgina hududiy mashinalarni sinash stansiyalarida neft mahsulotlarini tekshirish uchun yaxshi jihozlangan amaliylar mavjud. Bu amaliylar yangi yonilg‘i va moylash materiallarini ekspluatatsion sinovdan о‘tkazish, shuningdek yaqin atrofdagi xо‘jaliklar mashinalarida ishlatiladigan neft mahsulotlari sifatini tekshirish uchun mо‘ljallangan.

 1- rasm. Namuna olish uchun ruletkali lot.  1-chizg‘ich; 2-rezba; 3-shtuser; 4-ruletka; 5-rezina naycha; 6-qopqoq; 7-stakan  Amaliy komplektiga rezervuar, sisterna va boshqa katta idishlardan namuna olish uchun ishlatiladigan ruletkali lot (1- rasm) kiradi

Suv va mexanik aralashmalar borligini aniqlash.  Idishlar tubida suv borligi Amaliydagi kaliy permaganat yordamida aniqlanadi. U neft maxsulotlarida erimaydi, lekin suvda osongina eriydi. Bu moddaning bir nechta kristali oq lattaga о‘ralib, idish tubiga tushiriladi va 3-4 min tutib turiladi. Pushtirang yoki tо‘q qizil rangning paydo bо‘lishi idishda suv borligini bildiradi. Bu xolda suv qatlamining qalinligini suvga sezgir qog‘oz yoki pasta yordamida aniqlash lozim.

Mexanik aralashmalar va suv borligini aniqlash.  Mexanik aralashmalar va suv yonilg‘ida erimaydi, shuning uchun yonilg‘ida ularning borligini rangsiz shishadan yasalgan idishdagi yonilg‘ini kо‘zdan kechirib aniqlash mumkin. Toza neft maxsulotlari bir jinsli bо‘ladi, agar ularda ozginagina suv bо‘lsa ham idishdagi hamma yonilg‘i xiralashadi, bunday yonilg‘ini dvigatellarda ishlatish mumkin emas. Suvli moy tomchisi oynaga surtilganda yorug‘likda u xira kо‘rinadi.

Moylarda abraziv mexanik aralashmalar borligi.  Ishqalash usuli bilan ham aniqlash mumkin. Buning uchun ikkita toza, quruq yassi oyna olinadi. Ulardan biriga sinaladigan moydan olingan о‘rtacha namunadan 1-2 tomchi tomiziladi. Keyin bu oynaga ikkinchi oyna ishqalanadi. Agar moyda abraziv bо‘lsa, shishalar о‘ziga xos keskin g‘ijirlaydi. Xar safar yangi namuna olgan xolda tajribani uch-tо‘rt marta takrorlash zarur. Moyda abraziv aralashmalar bо‘lsa, uni dvigatellarda ishlatish mumkin emas.

Oltingugurtli aktiv birikmalar borligini tekshirish  Tekshirish yonilg‘ini mis plastinkada sinash yо‘li bilan о‘tkaziladi. Buning uchun sof elektrolitik misdan tayyorlangan, jilolangan plastinka sinalayotgan yonilg‘iga tushiriladi va 50 o S haroratgacha isitib, shu haroratda uch soat tutib turiladi. Agar isitishning imkoni bо‘lmasa, xona haroratida bir sutka tutib turish mumkin. Sinov oxirida plastinka qora dog‘lar bilan qoplansa yoki tо‘qkulrangga kirsa, yonilg‘ida oltingugurtli birikmalar bor bо‘ladi. Bunday yonilg‘i ishlatishga yaramaydi.

Suvda eriydigan (mineral) kislota va ishqorlar.  Bunday kislota va ishqorlar metallarni kuchli korroziyalaydi, shuning uchun ularning xar qanday yonilg‘ida bо‘lishiga ruxsat etilmaydi. Kislota va ishqorlar borligini aniqlash uchun bо‘lish voronkasiga (voronka silindrik idish bо‘lib, yuqori qismi probka bilan zich berkitilgan, pastki qismi esa tо‘kish jо‘mragi bо‘lgan truba bilan tugallanadi) teng miqdorda sinalayotgan yonilg‘i va issiq suv quyiladi. Vaqt-vaqtida probkani ochib, voronka ichidagi yonilg‘i va suv 3-4 min yaxshilab aralashtiriladi va tindiriladi. Issiq suv neft maxsulotlariga ta’sir qilmaydi, lekin mineral kislota va ishqorlarni tez eritadi.

Smolalar miqdorini aniqlash.  Smolalarni aniqlash uchun о‘lchash yoki kо‘z tomizgichi yordamida 1 ml benzin sferik shishaga quyiladi va kuydiriladi. Dizel yoqilg‘isini tekshirishda bu miqdorga yana taxminan shuncha miqdorda smolasiz, rangsiz benzin qо‘shiladi. Ular yongandan sо‘ng sariq yoki jigarrang xalqalar qoladi. Yonilg‘ida smolalar qancha kо‘p bо‘lsa, qoldiq shuncha tо‘q rangli va dog‘ diametri shuncha katta bо‘ladi. Dog‘ kattaligiga qarab smolali birikmalarning taxminiy miqdorini aniqlash mumkin:

Neft mahsulotlarining sifatini tiklash  Neft bazalari, shuningdek shirkat xо‘jaliklarining neft omborlari sharoitida neft maxsulotlarining sifati kо‘pincha ularda suv hamda mexanik aralashmalar tо‘planishi natijasida yomonlashadi. Bu aralashmalarni xо‘jalikning uzida uncha murakkab bо‘lmagan usullar bilan chiqarib yuborib maxsulotni yana ishlatishga yaraydigan qilish mumkin. Odatda, bu maqsadda tindirish va filtrlashdan foydalaniladi. Yonilg‘i tindirilganda suv va mexanik aralashmalar rezervuar tubiga chо‘kadi. О‘lchami 50 mkm dan katta bо‘lgan yirik abraziv aralashmalar tezroq chо‘kadi, maydalari esa yonilg‘i qatlamida uzoqroq qoladi.

 Motor moyi va transmission moyning qovushoqligi yuqori bо‘lganidan amalda ularni filtrlab bо‘lmaydi, shuning uchun ularning ifloslanishiga yо‘l qо‘ymaslik kerak. Mayda kо‘zli tо‘rdan suzib olibgina ularni tasodifdan tushgan iflosliklardan tozalash mumkin.  Xо‘jalik sharotida moylarni abraziv aralashmalardan tozalash uchun ular 70-80 o S gacha isitib (bundan yuqori haroratda suv bug‘lana boshlaydi, moy xiralashadi va aralashmalar yaxshi chо‘kmaydi) tindiriladi. Tozalash sifati kо‘pgina sabablarga, chunonchi tozalanadigan moyning qovushoqligiga, ifloslanish darajasiga, zarralarning о‘lchamlariga bog‘liq. Tindirish vaqti 2 dan 4-5 sutkagacha bо‘lishi mumkin.

Nazorat savollari:  1. Neft xо‘jaligining asosiy vazifalari nimalardan iborat.  2. Markazlashtirilgan usulda yetkazib berishning qanday afzalliklari bor?  3. Avtotsisterna va rezervuarlar qanday uskunalar bilan jixozlangan?  4. Neft maxsulotlari sarfi qanday xisoblab boriladi?

E’tiboringiz uchun raxmat.

Похожие

Neft mahsulotlari zichligini aniqlash

Neft mahsulotlarining kinematik qovushoqligini aniqlash

Neft turlari

Sifat analizi analitik kimyo

Sifat analizi va uning vazifalari