Kislorod va uning birikmalari - Химия - Презентации

Kislorod va uning birikmalari

Загружено в:

26.02.2024

Скачано:

0

Размер:

56.0595703125 KB

Kislorod va uning birikmalari Reja: 1) Kislorodning tabiatda tarqalishi 2) Kislorodning olinish usullari 3) Kislorodning fizikaviy xossalari 4) Kislorodning kimyoviy xossalari 5) Ozon 6) Vodorod peroksid

Kislorodning tabiatda tarqalishi • Kislorod tabiatda erkin va birikma xolida uchraydi • Xavoda xajm jixatidan 20,9% og'irlik jixatidan 23,2% kislorod bor • Yer qobig’ida kislorodning umumiy miqdori (dengiz suvida va xavodagisi bilan) qariyb 50% ga yetadi • Kislorod Yer qobig’ida eng ko’p tarqalgan element xisoblanadi • U uch stabil izotopdan tashqil topgan: 8 16 O(99,769%); 8 17 O(0,037%) va 8 18 O(0,204%). • Uning juda qisqa vaqt yashaydigan izotoplari 8 14 O, 8 15 O sun'iy ravishda xosil qilingan

Kislorodning olinish usullari • Kislorod sanoatda xavodan yoki suvni elektroliz qilib olinadi: 2H 2 + O 2 = 2H 2 O • Laboratoriyada kislorod bertole tuzi yoki KMnO 4 ni qizdirish yo’li bilan olinadi: 2KClO 3 = 2KCl + 3O 2 2KMnO 4 = K 2 MnO 4 + MnO 2 + O 2

Kislorodning fizik xossalari • Kislorod po’lat ballonlarda 150 atm bosim ostida saqlanadi • U rangsiz, xidsiz, mazasiz gazdir, suvda kam eriydi: 100 xajm suv 3,1 xajm O 2 erita oladi (1atm 20°Sda) • Kislorod qattiq xolatda (va suyuq xolatda) magnitga tortiladi, demak, u paramagnit moddadir • Kislorod - 183°S da qaynaydi, -218,9°C da muzlaydi, suvda oz eriydi

Kislorodning kimyoviy xossalari • Kislorod odatdagi xaroratda passiv modda, lekin kislorod qizdirilganda va katalizator ishtirokida deyarli xamma elementlar bilan birika oladi. Oltingugurt, fosfor, natriy va xatto temir sim xam kislorodda xavodagiga qaraganda ancha ravshan yonadi: • 2Cu + O 2 = 2CuO • Ca + O 2 = 2CaO • S + O 2 = SO 2 • 2SO 2 + O 2 = 2SO 3 • C + O 2 = CO 2 • 3Fe + 2O 2 = Fe 3 O 4 • CH 4 + 2O 2 = CO 2 + 2H 2 O • N 2 + O 2 = 2NO • 4NH 3 + 3O 2 = 2N 2 + 6H 2 O • 4P + 5O 2 = 2P 2 O 5

Ozon. O 3 • Kislorodning allotropik shakl o’zgarishi ozondir • Ozon grekcha "xidli" so’zidan olingan • Ozon tabiatda momaqaldiroq paytlarida, chaqmoq chaqqanida, 10-30 km balandliklarda ultrabinafsha nur ta'sir etganida kisloroddan xosil bo'ladi: 3O 2 = 2O 3

• Atmosferada ozon xosil bo'lishida quyoshdan kelayotgan xayot uchun zararli ultragunafsha nurlar ushlanib qoladi, xosil bo'lgan ozon infraqizil nurlarni yutib, yer qobig’ini sovib ketishidan saqlaydi. Binobarin, atmosferada ozon qavatining bo'lishi yerdagi xayot uchun katta foyda keltiradi.

• Laboratoriyada va texnikada ozon olish uchun ozonatorlardan foydalaniladi. • Laboratoriyada ishlatilayotgan ozonator orqali o’tgan kislorodning 12-15%i ozonga aylanadi. • Ozon va kislorod aralashmasi suyuq xavo bilan sovitilayotgan idish orqali o’tkazilganda ozon kondensatlanib, kisloroddan ajraladi, ozonni suyuq xavo solingan idish bilan sovutilib turadigan priyomnikka yuborib, uni batamom toza xolda olish mumkin.

• Ozon odatdagi xaroratda xavorang tusli gaz; uning muzlash va qaynash xaroratlari kislorodnikidan yuqori; ozon -112° da qaynaydi va -192,5° da muzlaydi. • Ozon suvda yaxshi eriydi (100l suvda 0°Cda 45l ga yaqin ozon eriydi).

• Ozon molekulasi O 3 beqaror; shuning uchun ozon molekulyar kislorodga qaraganda ancha kuchli oksidlovchidir. • Ozon shillik pardalarga ta'sir etadi; u qo’lansa xidli modda. • Ozon ta'sirida (Au va Pt dan tashqari) barcha metallar oksidlanadi; ammiak nitrat va nitrit kislotalar aralashmasiga aylanadi, spirt yonib ketadi, rezina yemiriladi; ozonni kumushga va kaliy yodid eritmasiga ta'sirini quyidagi tenglamalar bilan ko’rsatish mumkin: 2Ag + O 3 = Ag 2 O + O 2 2KJ + O 3 + H 2 O = KOH + J 2 +O 2

Vodorod peroksid • Tarkibida (-O-O-) - peroksid guruxi bo’lgan moddalar peroksidlar deyiladi • Ularda kislorod atomlari ikki valentli bo’lsalarda -1 oksidlanish darajasiga ega • Shu sababli bu birikmalar o’ziga xos tuzilishli va xossali moddalardir • Eng keng tarqalgan peroksid - vodorod peroksiddir

Fizikaviy xossasi • Rangsiz, mazasiz, suvga nisbatan quyuqroq suyuqlik • -0,43 0 C da muzlaydi, 150,2 0 C da qaynaydi • Suvda yaxshi eriydi • 30% li eritmasi pergidrol deyiladi

Olinishi • Xozirgi vaqtda sanoatda asosan persulfat kislota yoki uning tuzlariga suv ta’sir ettirib olinadi: H 2 S 2 O 8 + 2H 2 O = 2H 2 SO 4 + H 2 O 2 Na 2 S 2 O 8 + 2H 2 O = Na 2 SO 4 + H 2 SO 4 + H 2 O 2

Xossalari • Vodorod peroksidning tuzilishi formulasi H - O - O - H dir • Kislorod atomlari -O - O – ko’prik orqali birikadi • Kislorod ko’prigining uzilishi natijasida, sharoitga qarab, vodorod peroksid oksidlovchilik yoki qaytaruvchilik xossalarini namoyon qiladi: 2KI + H 2 O 2 + H 2 SO 4 = I 2 + K 2 SO 4 + 2H 2 O • Bu reaktsiyada H 2 O 2 oksidlovchi sifatida ishtirok etadi: Ag 2 O + H 2 O 2 = 2Ag + H 2 O + O 2

• Vodorod peroksid beqaror modda bo’lib, yorug’likda o’zidan kislorod chiqarib, oddiy suvga aylanadi: 2H 2 O 2 = 2H 2 O + O 2 • Vodord peroksid molekulasidagi vodorodni metallar yoki metallamaslar bilan almashtirib, peroksi birikmalar xosil qilinadi • Bariy peroksid BaO 2 , xromperoksid CrO 5 , peroksonitrat kislotasi NHO 4 , peroksosulfat kislota H 2 SO 5 • Peroksobirikmalar kuchli oksidlovchilar sifatida ishlatiladi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT1112 1B

Похожие

Temir va uning birikmalari

Oltingugurt va uning birikmalari

Azot va uning birikmalari

Kremniy va uning birikmalari

Kumushning xossalari va uning birikmalari