Kimyoviy texnologiyada maxsulot sifati va tannarxi, asosiy qonuniyatlari - Химия - Презентации

Kimyoviy texnologiyada maxsulot sifati va tannarxi, asosiy qonuniyatlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1032 KB

Kimyoviy texnologiyada maxsulot sifati va tannarxi, asosiy qonuniyatlari

Ximiko texnologik jarayon bosqichlari  Kimyoviy texnologiyada texnologik jarayon kimyoviy va fizikaviy hodisalarni o`rganadi.  Kimyoviy texnologik jarayon q uyidagi bosqichlardan iborat:  Reaksiya ga kiruvchi moddalarni Reaksiya mu h itiga kiritish.  Kimyoviy Reaksiya ning borishi.  Hosil bo`lgan mahsulotni Reaksiya mu h itidan chiqarish.  Reaksiya ga kiruvchi moddalarni Reaksiya mu h itiga kiritgandan keyin komponentlar diff u ziya yoki konvekciya yo’li bilan aralashadi. Diff u ziya yoki konvekciyani tezlashtirish uchun komponentlarni majburiy aralashtirish mumkin. Aralashtirishni asta- sekin laminar o q imda yoki tez aralashtirish y o` li bilan turbolent o q imda bajarish mumkin. Reaksiya natijasida asosiy mahsulot hosil bo`ladi va undan tash q ari qo` shim mahsulot ham hosil bo`lishi mumkin.

Reaksiya natijasida asosiy va qo`shimcha mahsulotlarning hosil bo`lishi.  Reaksiya ketma-ket va paralel` holatda, ya`ni bir vaqtda asosiy va qo`shimcha moddalar hosil bo`ladi. Kimyoviy Reaksiya ning butkul maqsadi asosiy mahsulot ishlab chiqarishdir. Hosil bo`lgan mahsulotni Reaksiya muhitidan chiqarish esa diffo`ziya yoki konvekciya usuli bilan borib yoki moddani bir fazadan ikkinchi fazaga (gaz, suyuq, qattiq fazaga) o`tishi natijasida ajralib chiqadi.  Kimyoviy Reaksiya larning tezligi asosan moddalarni Reaksiya muhitiga keltirish va hosil bo`lgan mahsulotni Reaksiya muhitidan chiqarishni sozlash (yoki tartibga solish) bilan o`zgartiriladi.

Kimyoviy texnologiyada optimal sharoit  Kimyoviy texnologiya, dastlab, kimyoviy Reaksiya larning ishlab chiqarishda eng yuqori iktisodiy tejamlilik bilan boradigan shart sharoitlarni o`rganadi. Bunday shart sharoit ishlab chiqarishda optimal sharoit deb ataladi. Optimal sharoitlar mehnat unumdorligini oshiradi hamda mahsulotni tannarxini bir oz pasaytiradi.  Kimyoviy texnologiya qonuniyatlari Reaksiya ga kirishayotgan birikmalar koncentraciyasini, haroratini, bosimini, Reaksiya vaqtini va shunga o`xshash optimal sharoitlarni ko`rsatadi.

Kimyoviy Reaksiya larni boshqarish.  Kimyoviy texnologiya kimyo, kimyoviy termodinamika, kinetika qo-nuniyatlaridan hamda ishlab chiqarish tajribalaridan foydalangan holda kimyoviy Reaksiya larni boshqarishni hamda Reaksiya uchun kerakli apparatlarni loyixalashning umumiy qonuniyatlarini ochib beradi.  Umumiy qonuniyatlarning ochilishi kimyoviy texnologiyaning muhim echimi hisoblanadi, chunki ular kimyoviy texnologiya fanining asosini tashkil etadi.

Texnologiya jarayonlarini ularning xarakatlantiruvchi kuchiga kura 5 sinfga bulinadi: Mexanik jarayonlar kattik materiallarni mexanik kuch ta’sirida kayta ishlash bilan boglik. Gidromexanik kuchlarga suyuk va gazsimon sistemalardagi xarakat (aralashtirish, filtrlash, chuktirish) bilan boglik jarayonlar kiradi. Issiklik almashinish jarayoni – xaroratlar farki mavjud bulganda bir (xarorati yukori) jismdan ikkinchi (xarorati past) jismga issiklikning utishidir. Modda almashinish bir yoki birnecha komponentlarning bir fazadan fazalarni ajratuvchi yuza orkali ikkinchi fazaga utishidir. Modda almashinish bir yoki birnecha komponentlarning bir fazadan fazalarni ajratuvchi yuza orkali ikkinchi fazaga utishidir.

Kimyoviy Texnologik jarayon quyidagi oddiy bosqichlardan iboratdir. Reakstiyaga kirishuvchi komponentlarning Reakstiya zonasiga kiritilishi molekulyar diffuziya yoki konvekstiya (Konvekstiya – biror moddaning issiqlik, elektr zaryadi kabilarning muhit oqimi tufayli ko’chishi – tarqalishidir.) orqali amalga oshadi. Kimyoviy Reakstiyalar kimyoviy texnologik jarayonning ikkinchi bosqichidir. Reakstiya zonasidan mahsulotning chiqarib olinishi ham reakstiyaga kirishuvchi komponentlarning zonaga kiritilishi kabi diffuziya, konvekstiya va moddalarning bir fazadan boshqa fazaga (gaz, suyuq va qattiq) o’tishi orqali amalga oshadi.

B archa o’zaro ta’sirlashuvchi moddalar sistemasi va unga mos keluvchi texnologik jarayonlar ushbu belgilariga qarab gomogen yoki bir jinsli va geterogen yoki ko’p jinsliga bo’linadi.  Gomogen deb shunday jarayonlarga aytiladiki, bunda reakstiyaga kirishayotgan barcha modda bir xil: gaz (G), suyuq (S) yoki qattiq (Q) fazada bo’ladilar. Gomogen sistemada o’zaro ta’sirlashayotgan moddalarning reakstiyasi geterogen sistemadagiga nisbatan, odatda, tez ketadi, barcha texnologik jarayonlarning mexanizmi sodda, jarayonni boshqarish oson, shuning uchun ham texnologiyada, amaliyotda ko’pincha gomogen jarayonga intilinadi, ya’ni, qattiq reakstiyaga kirishuvchi moddalarni hech bo’lmaganda ulardan birini eritish yoki suyuqlantirish yo’li bilan suyuq holatga o’tkaziladi. Shu maqsadda gazlar kondensastiyalanadi yoki absorbstiyalanadi.  G – S – Q, G – Q – Q, S – Q – Q, G – S – Q – Q va hokazo. Ishlab chiqarish amaliyotida gomogenga qaraganda geterogen jarayonlar keng tarqalgan. Bunda odatda jarayonning geterogen bosqichi diffuzion xarakter kasb etadi, kimyoviy reakstiya esa gaz yoki suyuq muhitda gomogen jarayonda boradi. Ammo bir qator ishlab chiqarishlarda G – Q, G – S, S – Q chegarasida geterogen reakstiyalari boradi va u odatda, jarayonning umumiy tezligini belgilaydi. Geterogen reakstiyalar jumladan suyuq va qattiq moddalarning yonishida (oksidlanganda), metall va minerallarning kislota va ishqorlarda eriganida sodir bo’ladi.

Texnologik jarayonlarda muvozanat.  Kimyoviy jarayonlar qaytar va qaytmas jarayonlarga bo’linadi. Qaytmas jarayonlar faqat bir tomonga boradi. Ishlab chiqarish sharoitida ko’pgina kimyoviy reakstiyalar amalda qaytmas bo’ladi. Masalan, gazlar aralashmasidan SO2 ni tozalashda, gazlar ohakli suvdan o’tkaziladi (yuviladi) bu reakstiya qaytmas reakstiyadir. SO2 + Sa (ON) 2 → SaSO3 + N2 O + - ∆ N  Yoki kolchedanni kuydirish reakstiyasini ko’rsatish mumkin, bu ham qaytmas reakstiyadir. 4FeS2 + 11O2 → 2Fe2 O3 + 8 SO2 - ∆ N  Qaytar reakstiyalarda esa, hosil bo’lgan mahsulot o’z – o’zidan yana dastlabki mahsulotga aylanadi.

J arayon tezligining asosiy formulasi. Gomogen va geterogen jarayonlar to’qnashuv yuzasining-F kattaligi no’malum bo’lganda, massalar ta’siri qonuniga binoan kattaligi no’malum bo’lganda, massalar ta’siri qonuniga Binoan U=K*V* Δ C Geterogen jarayonlar uchun ( ya’ni F qiymati ma’lum bo’lganda moddalarning fazolar o’tishida) jarayonning tezligi, issiklik o’tishida qullaniladigan Nyuton tenglamasiga o’xshash tenglama bilan ifodalanadi: U=K* F* Δ C

Похожие

Kimyoviy texnologiyada energiya

Kimyoviy texnologiyada suv

Umumiy kimyoning asosiy qonuniyatlari

Kimyoviy reaksiyalar va tenglamalar

Kalsiy hamda uning birikmalarining kimyoviy va fizik- kimyoviy analizi