Fotosintezning yorug'lik bosqichi - Химия - Презентации

Fotosintezning yorug'lik bosqichi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1198.96484375 KB

Kurs Ishi Mavzu: Fotosintezning YORUG’LIK BOSQICHI Bajardi:

REJA:  Kirish  Asosiy qism “ 1” Yorug’likda boradigan reaksiyalar “ 2” Yorug’lik energiyasi “ 3” Fotosintetik fosforirlanish “ 4” ATF sintezi hozirgi zamon nazariyasi  Xulosa  Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish Fotosintezning yorug’lik bosqichi haqida so’zlashdan avval men fotosintez haqida qisqacha ma’lumot berib o’tishni joiz deb bildim. Fotositez- yuksak o’simliklar suv o’tlari va ayrim fotosintezlovchi bakteriyalarda xlorofil va boshqa fotosintetik pigmentlar o’zlashtiradigan yorug’lik energiyasi hisobiga oddiy birikmalardan murakkab moddalar hosil bo’lishi. Fotosintez tabiatda sodir bo’ladigan eng muhim biologik jarayonlardan biri. Fotosintezda quyosh energiyasini organik birikmalardagi kimyoviy energiyaga aylanadi. Fotosintezda barcha tirik organizmlarning nafas olishi uchun zarur bo’lgan kislorod atmosferaga ajralib chiqadi.Fotosintez haqida dastlabki ma’lumotlar ingliz botanigi va kimyogari S.Geyls, rus olimi M.V.Lomonosov ishlarida keltiriladi.Fotosintezning dastlabki jarayonlari xloroplastlar tilakoidlarida ro’y beradi; uglevodlar esa stromada sintezlanadi.

Yorug’likda boradigan reaksiyalar • Ushbu jarayonda barcha pigmentlar qatnashadi va yorug’lik ishtirokida hosil bo’ladi, natijada esa suv yorug’lik energiyasi ta’sirida parchalanib O 2 , NADFH 2 hamda ATF hosil bo’ladi. • Yorug’lidan kvantlar va fotonlar holida yutilgan energiya xlorofil ma’lekulasini qo’zg’algan holatga olib kelishi, uning elektronining asosiy darajasidan singlet holatga o’tishida elektron energiyalarining sarflanishi,

ATF ni sintezlanishi, fotokimyoviy reaksiyalardan suvning fotolizi, natijasida kislorodni ajralishi, NADF qaytarilishining mehanizmlarini tashkil qiladi. Fotosintez asosan ikkita fiziologik va biokimyoviy jarayondan tashkil topgan, ya’ni yorug’likda boradigan va qorong’ulikda boradigan reaksiyalar. Fotosintezning yorug’lik reaksiyalari xloroplastlar xlorofilining quyosh yorug’lik energiyasi kvantlar va fotonlarini yutishdan boshlanadi va buning natijasida qaytaruvchi modda- agent NADF*N*H hamda energiya ATF hosil bo’ladi.

Yorug’lik energiyasi Quyoshning yorug’lik energiyasi kvantlar yoki fotonlar holida tarqaladi va elektromagnit tebranish harakatiga ega. Qisqa to’lqin uzunligida ko’p energiya bo’lsa uzun to’lqin uznlikda aksincha bo’ladi. Fotosintez jarayonida ko’proq to’lqin uzunligi 400-720 nm bo’lgan nurlar ishtirok etadi. Xlorofil malekulasi yorug’lik energiyasini kvantlar yoki fotonlar holida yutadi. Buning natijasida xlorofildagi elektronlar qo’zg’algan holatga o’tadi va pigment ham qo’zg’aladi. Bunda elektron asosiy darajadan (C0) birinchi singlet darajaga (C1) o’tadi va bu juda qisqa vaqt davom etadi.

Shu qisqa vaqt ichida elektron energiyasi sarflanib pigment avvalgi tinch holatga qaytadi va yangidan boshqa kvantni yutishi mumkin. Agar elektron to’lqin uzunligi qisqa ko’k binafsha nurlarda bir kvant yutsa yanada yuqoriroq singlet darajaga o’tadi. Elektronlar qisqa vaqt ichida singlet darajadan birinchi singlet darajaga tushadi. Bu vaqt kvant energiyasining bir qismi, issiqlikga aylanib sarf bo’ladi. Fotokimyoviy jarayonlarda asosan, birinchi singlet holatdagi elektronlar ayrim hollarda esa triplet holardagi elektronlar ishtirok etadi.

Suvning Fotolizi Fotosintez jarayonida fotokimyoviy reaksiyalardan biri, bu suv fotolizidir. Ushbu jarayonni 1937-yil ingliz olimi Xill kashf etgan bo’lib u tomonidan barglardan ajratib olingan xloroplastlar ishtirokida yorug’lik ta’sirida O 2 ajralib chiqishi kuzatilgan.Ushbu jarayonda vodorod akseptori qatnashishi lozim

Fotosintetik fosforirlanish Xloroplastlarda yorug’lk energiyasi hisobiga hamda ADF va anorganik fosfat ishtirokida ATF hosil bo’ladi. Fotosintetik fosforirlanish jarayoni D.Arnon tomonidan 1954-yilda kashf etilgan. Fotosintetik fosforirlanish ikki xil bo’ladi: “ 1” Xalqali(siklik) fotosintetik fosforirlanish. “ 2” Xalqasiz(nosiklik) fotosintetik fosforirlanish.

Xalqali fosforirlanishda yutilgan barcha yorug’lik energiyasi ATF sintezi uchun sarf bo’ladi.Bunda nurni yutgan xlorofil qo’zg’aladi va yuqori energetik potensialga ega bo’lgan elektronni chiqaradi hamda o’zi(+) zaryadlanib qoladi. Xalqasiz fosforirlanishda ATF sintezi bilan birga, suvning fotolizi ham kuzatiladi, ya’ni O 2 ajralib chiqadi va NADF qaytariladi. Bunda ikkita tizim ishtirok etadi. Birinchisi 680-700nm nurlarni yutuvchi xl “a” tizimi ishtirokida bo’lsa, ikkinchi tizmda 650- 570nm nurlarni yutuvchi xl”a” va xl”b” hamda karatinoidlar ishtirok etadi.

ATF SINTEZI HOZIRGI ZAMON NAZARIYASI • ADF moddasining elektronlar tashuvi bilan bog’liq fosforirlanishi mexanizmi bo’yicha bir nechta nazariyalar mavjud. Shulardan biri ingliz bikimyogari P.Mitshelning kimyoosmotik nazariyasidir. Uning nazariyasiga ko’ra asosan elektron tashuvchi plastaxinon P 680 tizimidan ikkita elektronni olganidan so’ng yana ikkita elektroni xloroplast stromalaridan biriktirib oladi, va 4ta elektronni membranalar orqali xloroplastlar tilokoidlari ichiga olib o’tadi.Protonlar esa suvning fotoosidlanishi tufayli tilokoidlarning ichkarisida yig’iladi.

Protonlarning membranalarini turli tomonlardagi miqdor har hil bo’lganligi sababli ularning kimyoviy potensialida farq yuz beradi. Bu esa o’z navbatida vodorod ionlarining elektrokimyoviy membrana ponensialini yuzaga kelishiga olib keladi. Elektrokimyoviy membrana potensiali ikki holtni o’z ichiga oladi. Ulardan birinchisi bu- membranalarning har hil tomonlarda protonlarning turli miqdorlari tufayli vujudga kelga kosentratsion potensial bo’lsa, ikkinchisi memebranalar yuasida qarama qarshi zaryadlarning hosil bo’lishi bilan bo’g’liq elektrik ya’ni membrana potensialidir.

Xulosa Xulosa o’rnida shuni aytishimiz joizki tabiatdagi barcha fotosintez jarayonlari o’simliklar olam uchun juda muhim hisoblanadi. Fotosintez natijasida ro’y beradigan yrug’li va qorong’ulik jarayonlari yorug’lik energiyasi va fotosintetik fosforirlanish jarayonlari natijasida o’simlikda kechadigan fotokimyoviy eaksiyalar amalga oshishiga guvoh bo’lishimiz mumkin ekan.

Foydalanilgan Adabiyotlar

Похожие

Radiokimyo

Hаyotiy va irsiyatning molekulyar asoslari. Hujayraning kimyoviy tarkibi

Radiokimyo

Nitrat kislotaning olinishi, xossalari va eng muhim birikmalari

Fizik kimyoning vujudga kelishi va rivojlanishi rivojlanishi. Bu fanning biotexnologiyasi, chorvachilikdagi ro’li va ahamiyati