Davriy sistemasining ikkinchi gruppa elementlari - Химия - Презентации

Davriy sistemasining ikkinchi gruppa elementlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

821.3486328125 KB

OLIY VA O`RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI Tabiiy fanlar fakulteti kimyo yo`nalishi 2.1 kim-14 guruh talabasi JUMAYEV MIRJALOLNING “Noorganik kimyo” fanidan tayyorlagan KURS ISHI. QABUL QILUVCHI.

Davriy sistemasining ikkinchi gruppa elementlari.

1. Gruppaning umumiy ta’snifi 2. Berilliy, Magniy, Kaltsiy,gruppachasi elementlari 3. Stronsiy, Bariy,Radiy elementlarining umumiy ta’snifi Reja:

Davriy sistemaning ikkinchi gruppasi ham ikki gruppachadan iborat. Ikkinchi grupa elementlarining eng yuqori oksidlanish darajasi +2 ga teng.bosh gruppacha elementlariga Be va Mg kiradi.

Bosh gruppacha elementlari atomlarining sirtqi qavatida ikkitadan s-elektron bo’ladi. Ularning qaytaruvchi xossalari ishqoriy metallarnikiga qaraganda kuchsizroq ifodalangan.

Be- guruppacha elementlarining kashf etilish tarixi. • Be- Vokelen 1793-yilda berill mineralida berilliy borligini aniqlagan bo’lsa-da uni 1827-yilga borib Vyoller Berilliy xloridni kaliy bilan qaytarib Be olishga muvaffaq bo’ldi. XX-asrning yigirmanchi yillaridan boshlab ya’ni kashf qilingandan 100 yil keyin berulliy sanoat miqyosida olina boshlandi. • I.V.Avdeyev berilliy oksidni tekshirib uning tarkibida bir atom berilliyga bir atom kislorod to’g’ri kelishini, atom massasi 9.26 ga tengligini aniqlagan.

Tabiatda tarqalishi: Berilliy tabiatda ba’zi nodir silikatlar va alyuminosilikatlar xolida uchtaydi. Berilliy tabiatda berill, zumrad, smagard, aleksandrit kabi birikmalari uchraydi.

OLINISHI.Berilliy ajratib olish uchun berill rudasini ftoridlar bilan suyuqlantirilib, xosil bo’lgan qotishmaga suv qo’shib Na 2 {BeF 4 }eritmasi olinadi. So’ngra sulfat kislota qo’shib, eritmadan BeSO 4 ni kristallantiradi. Uni cho’glantirib berilliy oksidi olinadi. Berilliy oksididan esa berilliy xlorid, berilliy ftorid,va boshqalar olinadi.

KIMYOVIY XOSSALARI. Berilliy o’z xossalari bilan ikkinchi gruppa elementlaridan farq qiladi. Masalan, berilliy xlorid kuchliroq gidrolizlanadi, buning sababi shundaki, berilliyning ion radiusi magniyning ion radiusidan qariyb ikki marta kichik, uning oksidlanish darajasi esa +2 ga teng.

FIZIK XOSSALARI. Kulrang tusli yengil metall. Uning elektr o’tkazuvchanligi misnikiga qaraganda taxminan 12 marta kam.

Bu metallar geksogonal kristal panjara hosil qilib kristallanadi. Sc juda mo’rt, Y va La yaxshi bolg’alanuvchan metallardir. Sc – Y- La- Ac qatorida metallarning qaytaruvchanligi chapdan o’nga o’tgan sari kuchayib boradi

La va Ac odatdagi sharoitda Sc va Y esa qizdirilganda suvni parchalaydi : 2Me+6H 2 O=2Me(OH) 3 +3H 2 Sc+H 2 =ScH 2

Birikmalari: ScH 2 -elektr oqimini juda yaxshi o’tkazadigan qora kukun. LaH 2,5 -lantanning eng barqaror gidridi,uni LaH 2 va LaH 3 ning aralashmasi deb qarash mumkin. LaH 3 havoda qizdirilsa quyidagi reaksiya sodir bo’ladi: 4LaH 3 +6O 2 =2La 2 O 3 +6H 2 O LaCl 3 + H 2 O=LaOCl+2HCl

Sc 2 O 3 asoslik Y 2 O 3 xossasi La 2 O 3 kuchayadi Ac 2 O 3 Bu metallarning gidroksidlari quyidagicha hosil qilinadi: MeCl 3 +3NaOH=Me(OH) 3 +3NaCl E 2 S 3 -sulfidlarining umumiy formulasi EN-nitridlarning umumiy formulasi EC 2 -karbidlarning umumiy formulasi La 2 O 3 +7C=2LaC 2 +3CO 4LAC 2 +12H 2 O=4La(OH) 3 +3C 2 H 2 +C 2 H 6 2ScCl 3 +3Na 2 CO 3 =Sc 2 (CO 3 ) 3 +6NaCl

Lantonoidlar • U,Th,Pr tabiatda uchraydi qolganlari uchramaydi • Lantonoidlarga qaraganda kuchliroq metall • Oksidlanish darajasi +2dan +6ga va +2dan +4ga qadar bo’ladi • Aktinoid kirishim(+3 ionlarining radiusi tartib raqami ortishi bilan kamayadi) Aktinoidlar • Hammasi tabiatda uchraydi • Xossasi jihatdan bir-biriga juda o’xshaydi • Aktinoidlarga qaraganda kuchsiz metall • Lantonoid kirishim yuz beradi

Lantonoidlarning tabiatda tarqalishi • Lantonoidlarning yer qobig’idagi umumiy miqdori 0,1%ni tashkil etadi. • Bastnezit - (Ce,La….)CO 3 F • Loparit(Na,Ca,Ce….) 2 (Ti,Nb,Ta) 2 O 6 • Monasit(Ce,La….)PO 4

Lantonoidlarning xossalari 1. Erkin metal holidagi lantonoidlar-kumushsimon oqish tusga ega 2. Og’ir metall,biroz yoqori temperaturada suyuqlanadi,yaxshi bolg’alanadi, Plastik xossaga ega. 3.Kukun holatda o’z-o’zicha yonish xossasiga ega. 4.Qizdirilganda oksidlovchilar bilan reaksiyaga kirishib, oksidlar, galogenidlar,Sulfidlar hosil qiladi. 5. P,N 2 ,C,H 2 va kislotalar bilan shiddatli reaksiyaga kirishadi.

Uranning eng muhim rudalari • Uranit – UO 2 • Uran chirki – U 3 O 8 • Karnotit – K 2 (UO 2 ) 2 *(VO 4 ) 2 * πH 2 O • Tuyamuyunit – Ca(UO 2 ) 2 *(VO 4 ) 2 *nH 2 O • Torianit - (Th,U)O 2 • Monatsit – (Ca,La,…Th)PO 4

Kimyoviy xossalari 1. U+2H 2 O=UO 2 +2H 2 2. 2U+3H 2 =2UH 3 3. UO 2 (OH) 2 +H 2 SO 4 =UO 2 SO 4 +2H 2 O 4. UO 2 (OH) 2 +2NaOH=Na 2 UO 4 +2H 2 O 5. UF 6 +H 2 O=UO 2 F 2 +HF 6. 2UCl 5 =UCl 6 +UCl 4 7. UO 2 SO 4 +H 2 O 2 +2H 2 O=UO 4 *2H 2 O+H 2 SO 4

Aktinoidlarning ishlatilishi • U,Th,Pu atom reaktorlari uchun yoqilg’i sifatida qo’llaniladi • ThO 2 yuqori temperatuda o’tga chidamli moddalar tayyorlashda ishlatiladi. • Uran tuzlari shisha pishirish ishida (shishaga rang berish uchun)va yuqori temperaturada qo’llaniladigan sirlar tayyorlashda ishlatiladi.

E’tiboringiz uchun rahmat!!!

Похожие

Davriy sistemaning o’n oltinchi guruh elementlari

Davriy sistema va davriy qonun

Nerv sistemasining ahamiyati

Davriy qonun va davriy jadvalni o‘qitish metodikasi

VIII guruxning D-elementlari