Xo'jalik yurituvchi subyektlarning moliyaviy resurslari va kapitali - Экономика - Презентации

Xo'jalik yurituvchi subyektlarning moliyaviy resurslari va kapitali

Загружено в:

20.04.2024

Скачано:

0

Размер:

45.62890625 KB

XO'JALIK YURITUVCHI SUBYEKTLARNING MOLIYAVIY RESURSLARI VA KAPITALI

XYuSlarning moliyaviy resurslari ulardagi resurslarining bir qismi bo‘lib, bu resurslar pul shaklida amal qiladi. Resurslaming pul shaklida amal qilishi moliyaviy resurslar mohiyatan tavsifining ajralmas qismi hisoblanib, bu narsa ularni XYuSning boshqa resurslari ko'rinishlaridan, xususan, ishlab chiqarish vositalari (dastgohlar, mashinalar, xom- ashyo va materiallar, ishlab chiqarishga mo’ljallangan binolar va shunga o‘xshashlar)dan farq qiladi. Buni inobatga olgan holda XYuS vositalarining “pul shakli” va “pul qiymati” tushunchalarini farqlamoq lozim. “XYuS vositalarining pul qiymati” tushunchasi, odatda, pul mablag’larining o‘zini emas, balki turli maqsadlar uchun mo’ljallanilgan vositalar va fondlar (masalan, asosiyfondlar)ning qiymat jihatidan baholanishini anglatadi.

Ishlab chiqarish jarayonini yangidan boshlash va rivojlanti-rishga mo’ljallangan XYuS ning moliyaviy resurslari bu – uning pul shaklidagi kapitalidir. Mehnat vositalari, predmetlari va natijalariga aylangan moddiy-buyumlashgan kapital, ishlab chiqa-rish jarayoni ishtirokchilarining jismoniy va intellektual qobiliyatlaridan iborat bo’lgan inson kapitali kapital mavjudligi va harakatining boshqa pulsiz shakllari hisoblanadi. Printsip jiha- tidan, takror ishlab chiqarish jarayonining doiraviy aylanishiga kiritilgan va uning egasiga daromad keltiruvchi har qanday mulkiy va intellektual boylik kapital bo’lishi mumkin.

Birlamchi kapitalning ishlab chiqarishga investitsiya qilini-shi tovar-pul doiraviy aylanishi jarayonining kengayishini boshlab beradi. Uning pul shaklidagi natijasi sifatida XYuS ning tushumi maydonga chiqadi. O’z navbatida, tushum xarajatlari-ni moliyalashtirish va kengaytirilgan takror ishlab chiqarish jarayonini davom etttirishni ta’minlovchi bir necha pul mablag’la-ri fondlariga bo’linadi. Formula orqali buni umumiy tarzda, quyidagicha ifodalash mumkin: T = F аа + F мхм + F их + F ф Bu yerda: T – tushum; F аа – asosiy ishlab chiqarish fondlarining jismoniy eskirishini tiklashga mo’ljal- langan amortizatsiya ajratmalari fondi; F мхм – moddiy xarajatlarni (xom ashyo, materiallar, yoqilg’i, elektr energiyasi va boshqalarni sotib olish) moliyalashtirish fondi; F их – ish haqi fondi; F ф – tovarlarni realizatsiya qilishdan olingan foyda (soliqlar to’languncha va foydadan boshqa to’lanmalar amalga oshirilguncha).

Joriy tijoriy XYuS larning moliyaviy resurslarini shakl-lanish manbalariga ko’ra quyidagilarga ajratish mumkin: - mahsulot realizatsiyasining tushumi hisobidan shakllana-digan moliyaviy resurslar (foyda, amortizatsiya ajratmalari fondi, ish haqi fondi, moddiy xarajatlarni tiklash fondi); - boshqa realizatsiya (mol-mulk, asosiy faoliyatga daxldor bo’lmagan xizmatlar va boshqalar) hisobidan olinadigan moliyaviy resurslar; - moliyaviy bozorda shakllanadigan moliyaviy resurslar (kreditlar va zayomlar, o’z aktsiyalari va qimmatli qog’ozlarning boshqa ko’rinishlarini sotish, boshqa emitentlarning qimmatli qog’ozlari bo’yicha dividendlar va foizlar, sug’urta qoplamalari va boshqalar); - kreditorlik qarzlari hisobidan tashkil topadigan moliya-viy resurslar (mol etkazib beruvchi va pudratchilarga; mehnat haqi bo’yicha; ijtimoiy sug’urtaga doir; byudjet oldidagi va boshqalar); - badallar va maqsadli xarakterdagi tushumlar hisobidan shakllantiriladigan moliyaviy resurslar (boshqa tashkilotlar va jismoniy shaxslardan tushumlar, byudjet subsidiyalari va h.k.).

E’tiboringiz uchun rahmat!

Похожие

Xo’jalik yurituvchi subyekt moliyaviy resurslaridan foydalanish samaradorligi

Xo'jalik shartnomalari (Biznes huquqi)

Moliya va moliyaviy risk

Davlat va maxalliy moliya

Moliya tizimi va moliyaviy siyosat