Umumdavlat soliqlar va yig`imlar - Экономика - Презентации

Umumdavlat soliqlar va yig`imlar

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

599 KB

Umumdavlat soliqlarUmumdavlat soliqlar va yig`imlar va yig`imlar Umumdavlat soliqlarUmumdavlat soliqlar va yig`imlar va yig`imlar

Umumdavlat soliqlari har yili qonuniy tartibda belgilanadigan normativlar bo'yicha tegishli byudjetlar o'rtasida taqsimlanadi. Soliqlar soliqqa tortish ob'ektiga qarab beshta asosiy guruhga bo'linadi: • • Oborotdan olinadigan soliqlar; • • Daromaddan olinadigan soliqlar; • • Mol —mulk qiymatidan olinadigan soliqlar; • • Er maydoniga qarab olinadigan soliqlar; • • Xarajatlarga qarab olinadigan soliqlar.

• Oborotdan olinadigan soliqlarga qo'shilgan qiymat solig'i, aksiz solig'i, bojxona va yer osti boyliklari qiymatidan olinadigan soliqlar kiradi. Lekin oborot (aylanma) tushunchasi bizning qonunchiligimiz bo'yicha ilgaridek mahsulot realizatsiyasi oborotidan • emas, balki mahsulotlarni yuklab yuborgan qiymat bilan o'lchanadi (KKSda). Yalpi tushumdan olinadigan yagona soliq ham oborotdan olinadigan soliqlarga kiradi. • Daromaddan olinadigan soliqlarga yuridik shaxslarning daromadiga (foydasiga), jismoniy shaxslarning daromadiga solinadigan soliq, savdo tashkilotlarining belgilangan daromadidan soliqlari kiradi. Bu guruh soliqlarga infrastrukturani rivojlantirish solig'i ham kiradi. • Mol-mulk qiymatidan olinadigan soliqlarga mol-mulk solig'i, ekologiya va boshqalar kiradi.

• Yer maydonlaridan olinadigan soliqlarga qishloq xo'jalik, • tovar ishlab chiqaruvchilarning yagona yer solig'i va yuridik • (noqishloq xo'jalik) va jismoniy shaxslarning yer soliqlari • kiradi. • Xarajatlardan olinadigan soliqlarga esa ekologiya solig'i • kiradi.

• Har qaysi davlatning soliq bo'yicha qonunchiligiga, boshqa huquqiy-me'yoriy xujjatlariga, qolaversa milliy mentalitetiga ko'ra soliqlar turli guruhlarga va shakllarga ajratiladi. O'zbekiston Respublikasi xududida soliqlar byujdetga to'lanishiga bog'liq holda ikki toifaga bulinadi: • • Umumdavlat soliqlari; • • Mahalliy soliqlar va yig'imlari. • Xarakatdagi soliq qonunchiligi bo'yicha O'zbekiston Respublikasida soliqlarning 13 turi, shu jumladan 7 umumdavlat va 6 mahalliy soliqlar mavjuddir. • Umumdavlat soliqlari bevosita davlat byujdetini daromad qismini asosiy manbasi hisoblanadi. Ushbu soliqlar davlat byudjetiga to'lanadigan soliqlar hisoblanadi. • Mahalliy soliqlar mahalliy, viloyat, shahar va tuman byudjetiga to'lanishi lozim bo'lgan soliq to'lovlari hisoblanadi. • Umumdavlat va mahalliy soliqlari 1-jadvalda keltirilgan.

Umumdavlat soliqlari • Mahalliy soliqlar 1. Yuridik shaxslardan olinadigan daromad (foyda) solig'i Mol mulk solig'i 2. Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig'i Er solig'i 3. Qo'shimcha qiymat solig'i Infratuzilmani rivojlantirish solig'i 4. Aksiz solig'i Obodonchilik uchun yig'im 5. Er osti boyliklaridan foydalanganlik uchun soliq Savdo-sotiq qilish uchun yig'im • 6. Ekologiya solig'i Avtotransport vositalarini olib sotishganligi uchun soliq 7. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq

Soliqlarning umumdavlat (respublika) va mahalliy soliqlarga bulinishi xukumat idoralarining respublika hukumati va mahalliy hukumatlarga bo'linishi asosida kelib chiqadi. Har bir hokimiyat idoralari o'zlarining bajaradigan muhim vazifalaridan kelib chiqib, o'z byudjetiga va uni ta'minlaydigan soliqlarga ega bo'lishi kerak. Respublika masshtabida juda katta vazifalarni mudofaa, xavfsizlikni saqlash, tartib intizom infratuzilmasini yaratish, aholini ijtimoiy himoyasini ta'minlash va boshqa bir qator yirik vazifalarni bajaradi. ++S, aksiz, huquqiy shaxslarning daromadidan, fuqarolar daromadidan olingan soliqlar respublika byudjetiga tushadi. Umumdavlat soliqlarining muhim xususiyati shundaki, respublika byudjetiga tushadigan soliqlardan mahalliy byudjetlarni boshqarib borish uchun ajratma sifatida tushushi mumkin. Agar ajratma yetmasa subvensiya yoki subsidiya beriladi. Agar kelgusi yil mahalliy byudjetlarning o'z manbalari (soliqlari) kupayib qolsa, respublika soliqlardan ajratma berishning xojati qolmaydi. Respublika va mahalliy soliqlar yagona mohiyatiga ega bo'lib, byudjetga to'lanishi lozim bo'lgan to'lovlardir.

• Mahalliy soliqlar xukumatlar bajaradigan vazifalariga qarab belgilanib, ularga doimiy va to'liq biriktirib beriladi. Mahalliy xukumatlar asosan aholiga yaqin bo'lganligidan ularga ijtimoiy masalalarni, maktab, sog'liqni saqlash, madaniyat, maorif, shahar va qishloqlar obodonchiligi kabi vazifalarni bajaradi. Lekin bu soliqlar va yig'imlar ularning byudjet xarajatlarining 30-40 foizini qoplaydi, xolos. Keyingi vaqtlarda mahalliy byudjetlar daromadlari salmog'ini 50-60 foizga yetkazish kabi xukumat qarorlari mavjud. Mahalliy byudjetlar daromadlarini ko'paytirish eng dolzarb masalalardan biridir. Faqat o'z daromad manbaiga to'liq ega bo'lgan mahalliy xukumatlar o'z faoliyatlarini to'liq amalga oshirishlari mumkin. Aks xolda, xar xil moliyaviy kamchiliklar yuzaga kelishi ehtimoli bor. Mahalliy soliqlarning muxim xususiyati shundaki, ular faqat shu xududning byudjetga tushadi. Boshqa byudjetlarga ajratmalar berilmaydi. •

• Iqtisodiy mohiyatiga qarab soliqlar egri va to'g'ri soliqlarga yoki bevosita va bilvosita bo'linadi. To'g'ri soliqlarni to'g'ridan to'g'ri soliq o'lovchilarning o'zi to'laydi, ya'ni soliqni huquqiy to'lovchisi ham, haqiqiy to'lovchisi ham bitta shaxs bo'ladi. To'g'ri soliq yukini boshqalarga ortish holati bu yerda bo'lmaydi. Bu soliqlarga hamma daromaddan to'lanadigan va barcha mulk soliqlari kiradi. • • To'g'ri soliqlardan to'g'ridan-to'g'ri daromaddan soliq to'langanligi uchun soliqlar stavkasining kamaytirilishi korxonalar daromadining ko'p qismini ularga qoldirib, investitsiya faoliyatini kengaytirish imkonini yaratib, bozor iqtisodiyotini rivojlantiradi. Bu soliqlarning stavkalari ko'paytirilsa, biznes imkoniyatlari kamaya borib, iqtisodiy rivojlanishni susaytiradi. Demak bu guruh soliqlarning stavkalari to'g'ridan —to'g'ri bozor iqtisodiyoti bilan chambarchas bog'langandir.

Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati. • 1. S. Rahmonov "Soliq imtiyozi - rivojlanish kafolati" Xalq so'zi 2009 - yil 28 - yanvar • 2. Qudratov Botir "Soliq va axborot texnologiyalari" Xabar 2010 - yil 16 - aprel • 3. A. Boliyev "Soliq sohasidagi dolzarb vazifalar" Xalq so'zi 2010 - yil 17 - fevral • 4. A. Altiyev "Soliq qommchiligi yanada takomillashtirildi" Xalq so'zi 2010 - yil 15 - yanvar • 5. D. Ulug'murodov "Soliq imtiyozi - manfaatdorlik garovi" Hayot maktabi 2009 - yil 5 - mart • 6. I. Karimov Soliq to'lovchining jurnali 2010 -yil iyul 7-son • 7. F. Bozorov "Soliq tizimi orqali tadbirkorlik tuzilmalarining innovatsion - investitsion faolligini rag'batlantirish" B.P.K. jurnali 2010 - yil 9 - son • 8. Sherzod Jalilov "Yoqilg'i - energetika korxonalarini soliqqa tortish mexanizmini rivojlantirish yo'llari" B.P.K. jurnali 2010 - yil 1 1-son • 9. Odiljon Kamolov "Moliyaviy innovatsionlar: soliq tizimidagi interaktiv xizmatlaf ' B.P.K. jurnali 2010 - yil 11- son • 10. E. Gadoyev "Inqirozga qarshi choralar: soliq imtiyozlarining maqsadi" B.P.K. jurnali 2010 - yil 12 - son • 11. A. Shamsiyev "E'tiroz va unga asos" Soliq to'lovchining jurnali 2011 - yil iyul • 12. U. Hotamov "Turar joyni ijaraga berish, daromad va soliq" Hurriyat gazetasi 2012 -yil 28 -fevral • 13 .Ilyos Rahmatov "Yangi amaliyotning afzalliklari" O'zbekiston ovozi gazetasi" 2012 -yil 16-aprel • 14. A. Husainov "Soliq-iqtisodiyotning yuragi" Qonun himoyasida jurnali 2004 - yil 1-son • 15. B. Isroilov "Soliq nazorati va uni tashkil etish" Soliq va bojxona xabarlari 2005 - yil 31-oktabr • 16. A. Amonov "Soliqlar va bozor muvozanati" O'zbekiston ovozi 2005 - yil 25 - oktabr • 17. B. Isroilov "Yagona soliq to'lovchining nozik jihatlari" Soliq va bojxona xabarlari 2005 - yil 25-oktabr

Похожие

Mahalliy soliqlar va yig'imlar

Egri va to'g'ri soliqlar

O`zbekiston Respublikasi soliq tarixi

O’zbekiston Respublikasi soliq tizimi soliqlarning mohiyati va ahamiyati

Soliq tizimida sun’iy intellektni qo’llash texnologiyasi