Тижорат банклари томонидан нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш - Экономика - Презентации

Тижорат банклари томонидан нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

576.5 KB

Тижорат банклари томонидан нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш, хужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакллантириш тартиби www.arxiv.uz

Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) Куйидаги пул ҳисоб-китоб ҳужжатларидан фойдаланилади : 1)тўлов топшириқномаси; 2)тўлов талабномаси; 3)мемориал ордер; 4)инкассо топшириқномаси; 5)аккредитивга ариза; 6)ҳисоб-китоб чеки. Нақд пулсиз ҳисоб-китоблар пластик карточкадан фойдаланилган ҳолда амалга оширилиши мумкин. www.arxiv.uz

ТЎЛОВ ТОПШИРИҚНОМАСИ Мижознинг ҳисобварағида пул маблағининг мавжудлигидан қатъий назар банк солиқ ва бошқа мажбурий тўлов бўйича мижоз тақдим этган тўлов топшириқномсини қабул қилади. Тўлов топшириқномаси "Муддатида тўланмаган ҳисоб-китоб ҳужжатлари" (2- сонли картотека) ҳисобварақларига жойлаштирилади ва маблағлар келиб тушишига қараб қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда тўлаб борилади. Солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича тўлов топшириқномалари фақатгина тегишли давлат солиқ хизмати органининг ёзма рухсатномаси билан қайтарилиши мумкин. Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

ТЎЛОВ ТАЛАБНОМАЛАРИ Тўлов талабномаси маблағларни олувчи томонидан икки нусхада тузилган Реестр билан бирга унга хизмат кўрсатувчи банкка тақдим қилинади. Реестрнинг биринчи нусхаси ташкилот раҳбари ва бош бухгалтери томонидан имзоланган ҳамда ташкилот муҳри билан тасдиқланган бўлиши керак, Реестрнинг биринчи нусхаси қабул қилиш санаси кўрсатилиб, бухгалтернинг имзоси ва банк томонидан бухгалтерга бириктириб қўйилган муҳр билан тасдиқланган ҳолда маблағларни олувчига хизмат кўрсатувчи банкда қолади. Реестрнинг иккинчи нусхаси қабул қилиш санаси кўрсатилиб, бухгалтернинг имзоси ва банк томонидан бухгалтерга бириктириб қўйилган муҳр билан тасдиқланган ҳолда маблағларни олувчига қайтарилади. Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465- сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

Куйидаги холларда тўлов талабномалари акцептсиз тўланади: - тўлов талабномасига маблағларни тўловчининг суммани тан олганлиги тўғрисидаги ёзма хати асл нусхада илова қилинганда. Бунда дебиторлик- кредиторлик қарзларини солиштириш далолатномаси, товарлар (ишлар, хизматлар) тўғрисидаги далолатноманинг тўлов талабномасига илова қилиниши акцептсиз ҳисобдан чиқариш учун асос бўлмайди; Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

- банклар томонидан - маблағларни тўловчининг асосий ҳисобварағига хизмат кўрсатувчи банкка- маблағларни тўловчининг кредитлар бўйича қарзлари ўз вақтида сўндирилмаганда; - қонун ҳужжатларида назарда тутилган бошқа ҳолларда Бундай ҳолларда, тўлов талабномасининг юқори ўнг бурчагига "Акцептсиз" деган ёзув киритилади Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошири ш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

Акцепт билан тўланадиган талабномалар : Акцептли тўлов талабномасининг нусхаси банкка келиб тушгандан кейинги кундан кечиктирмай, маблағларни тўловчи ёки унинг вакилига "Тўлов муддатини кутаётган ҳисоб-китоб ҳужжатлари" журналида имзо қўйдирган ҳолда топширилади ҳамда "Тўлов муддатини кутаётган ҳисоб-китоб ҳужжатлари" (1- картотека) 90962 баланс ҳисобварағига жойлаштирилади. Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

Акцептли тўлов талабномасининг нусхасини маблағларни тўловчи ёки унинг вакилига имзо қўйдирган ҳолда топшириш имкони бўлмаган тақдирда, тўлов талабномаси у келиб тушгандан сўнг, ўн кун ўтгач маблағларни олувчига хизмат кўрсатувчи банкка тўлов талабномасининг юқори чап бурчагига "Мижознинг келмаганлиги сабабли ижро этилмади" деб ёзилган ҳолда ижро этилмасдан қайтариб юборилади. Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

Агар ўн кун ичида маблағларни тўловчининг топшириғига кўра унинг ҳисобварағидан маблағларни ҳисобдан чиқариш операциялари (жумладан, нақд пул бериш) амалга оширилган бўлса, маблағларни олувчи маблағларни тўловчига хизмат кўрсатувчи банкдан АВда 2001 йил 30 июнда 1044-сон билан руйхатга олинган Низомга мувофик жарима ундиришга ҳақли. Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

МЕМОРИАЛ ОРДЕРЛАР БИЛАН ҲИСОБ-КИТОБЛАР Банк тўловчи бўлиб чиққан ва мемориал ордерлар ишлатилган ҳолатларда улар банк раҳбари ва бош бухгалтерининг имзолари билан тасдиқланади, бошқа ҳолатларда мемориал ордерлар ушбу банк ҳисобварағини олиб борувчи бош бухгалтер ва бухгалтернинг имзоси билан тасдиқланади. Мемориал ордерлар билан содир этилаётган операцияларнинг тўғрилиги бўйича жавобгарлик банкнинг раҳбарига ва бош бухгалтери зиммасига юклатилади. Банклар мемориал ордерлардан фуқароларнинг, олиб бораётган тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ бўлмаган ҳолда, ёзма топшириқномалари бўйича нақд пулсиз пул маблағларини ўтказишни амалга оширишда фойдаланишлари мумкин. Бунда, топшириқнома бўйича тўлаш амалга оширилгандан сўнг мемориал ордер билан бирга банкнинг кунлик ҳужжатларига тикиб қўйилади. Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

ИНКАССО ТОПШИРИҚНОМАЛАРИ Маблағларни ижро ҳужжатлари асосида ундириш бўйича инкассо топшириқномалари ижро ҳужжатининг асл нусхаси тақдим қилинган тақдирда, банк томонидан қабул қилинади. Ижро ҳужжатининг асл нусхаси йўқолган тақдирда, унинг дубликати ундирув учун асос бўлади. Маблағларни ижро ҳужжатларининг нусхалари асосида ҳисобдан чиқариш тақиқланади. Суд ижрочилари томонидан қўйиладиган инкассо топшириқномалари суд ижрочисининг қарорига илова қилинган ҳолда тақдим қилинади. Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

Маблағларни ижро ҳужжатлари асосида ундириш бўйича инкассо топшириқномалари "Тўлов мақсади" графасида ижро ҳужжатининг тартиб рақами ва санаси, шунингдек давлат божи харажатлари ва қарз суммалари алоҳида ажратиб кўрсатилиши керак. Инкассо топшириқномалари бўйича маблағларни ундириб олишни тўхтатиб қўйиш ёки чақириб олиш инкассо топшириқномасини тақдим этган орган томонидан ёки суд қарорига мувофиқ амалга оширилади. Инкассо топшириқномаси суд қарорига асосан бекор қилиниши мумкин . Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

АККРЕДИТИВЛАР БИЛАН ҲИСОБ-КИТОБЛАР Ҳисоб-китобларнинг аккредитив шаклида, мижоз (тўловчи)нинг топшириғига ва унинг кўрсатмасига мувофиқ аккредитив очган банк (эмитент-банк), ўз зиммасига унинг контрагенти маблағ олувчи фойдасига тўловни амалга ошириш мажбуриятини ёки маблағ олувчи томонидан аккредитивда кўзда тутилган ҳужжатларни ва бошқа шартларни бажариш шарти билан ушбу тўловларни амалга ошириш бўйича ваколатларни бошқа банкка тақдим этишни ўз зиммасига олади. Аккредитивлар қопланган (депонентланган) ёки қопланмаган шаклларда очилиши мумкин. Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

Қопланган (депонентланган) аккредитивларни очишда банк- эмитент уни очишда мижознинг шахсий маблағларини ёки унга берилган кредитни банк-эмитентнинг мажбуриятлари амалда бўлган барча муддатга ижрочи банк ихтиёрига ўтказишга мажбурдир. Қопланмаган аккредитивни очишда банк-эмитент ижрочи банкка эмитент-банкнинг ижрочи банкда юритилаётган ҳисобварағидан барча аккредитив суммасини ҳисобдан чиқариш хуқуқини беради. Қопланган ва қопланмаган аккредитивлар чақириб олинадиган ва чақириб олинмайдиган бўлиши мумкин. Унинг матнида ушбу белги бўлмаган ҳолатда аккредитив чақириб олинувчи хисобланади. Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

Маблағ олувчининг розилигисиз, унинг фойдасига очилган чақириб олинмайдиган аккредитив ўзгартирилиши ёки бекор қилиниши мумкин эмас. Ижрочи банк эмитент-банк билан тузилган шартнома асосида чақириб олинмайдиган аккредитивни тасдиқлаши мумкин. Бундай ҳолатларда чақириб олинмайдиган аккредитив тасдиқланган аккредитив деб ҳисобланади. Тасдиқланган аккредитивларда ижрочи банк ўзига эмитент- банкнинг аккредитивнинг шартларига мувофиқ тўловни амалга ошириш бўйича мажбуриятларига қўшимча мажбуриятларни қабул қилади. Тасдиқланган аккредитив ижрочи банкнинг розилигисиз ўзгартирилиши ёки бекор қилиниши мумкин эмас. Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

Чеклар бўйича тўлов тўлаш тартиби: а) товарлар, ишлар ва хизматлар учун хақ тўлашга чек тақдим қилинганда, ушбу чекларни қабул қилиш вазифаси юклатилган чек ушловчи корхона ходими чекни белгиланган намунадаги бланкада тўлдирилганлигини, ўчириб-тузатишларни йўқлигини, назорат рақамлар чекда ёзилганлиги ва бошкаларни текшириб кўради. б) агар сотилаётган товарни ёки кўрсатилган хизматни қиймати чекнинг суммасидан паст бўлса, у ҳолда чек ушловчи ташкилот ушбу чек суммасининг 25 фоизидан ошмаган миқдордаги қийматини нақд пулда беради; в) товарлар ва хизматлар тўлови учун қабул қилинган чеклар чек ушловчи ташкилот томонидан унга хизмат кўрсатувчи банк бўлимларига пул тушуми билан бирга инкассатор орқали белгиланган тартибда топширилади; Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

г) банк томонидан қабул қилинган чеклар бўйича тўловлар қуйидаги тартибда амалга оширилади: 1)агар чек берувчи ва чек ушловчига битта банкда хизмат кўрсатилса, чеклар чек ушловчи ташкилот ҳисобварағининг кредити ва "Инкассо қилинган пул тушумлари ва чеклар" ҳисоб рақами орқали чек берувчи рақамининг дебети бўйича ўтказилади. Чекнинг асл нусхаси банкнинг кунлик хужжатлар йиғмасига тикилади; Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

2)агар чек берувчи ва чек ушловчига бошқа-бошқа банкларда хизмат кўрсатилса: -чек ушловчининг банкида олинган чекка асосан чек ушловчининг ҳисоб рақамига маблағлар ўтказилади. Тижорат банкининг электрон ҳисоб-китоб чеки электрон тўловлар тизими орқали чек берувчининг банкига жўнатилади. Чекнинг асл нусхаси банкнинг кунлик хужжатлар йиғмасига тикилади; -чек берувчининг банкида олинган электрон чекка асосан дастурий тарзда чек ушловчининг иккиламчи ҳисобварағидан маблағларни ҳисобдан чиқариш амалга оширилади. Электрон чек коғозга чиқарилади ва банкнинг кунлик ҳужжатлар йиғмасига тикилади; Нақд пулсиз ҳисоб-китобларни амалга ошириш тартиби (АВда 03.06.2013 йил 2465-сон билан рўйхатга олинган) www.arxiv.uz

Ҳужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакиллантириш тартиби • банк амалиёт куни - банк иш кунининг бир қисми бўлиб, банкка келиб тушган барча пул ҳисоб-китоб ҳужжатларини қабул қилиш, расмийлаштириш ва бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақларида акс эттириш учун ажратилган вақт; • банк иш куни - қонун ҳужжатлари билан белгиланган кун ичида ўрнатилган иш вақти; www.arxiv.uz

Ҳужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакиллантириш тартиби Бухгалтерия ходимларининг иш куни шундай ташкил этилиши керакки, бунда банк томонидан амалиёт куни давомида ижрога қабул қилинган пул ҳисоб-китоб ҳужжатлари дастлабки ва жорий назоратдан ўтказилиб, улар ўз вақтида ижро этилиши, яъни ҳисобварақлар бўйича операциялар бухгалтерия ҳисобида акс эттирилиб, кунлик баланс ҳисоботи тузилиши ҳамда кейинги банк иш кунидан кечиктирмасдан бажарилган барча операциялар якуний назоратдан ўтказилиши шарт. www.arxiv.uz

Ҳужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакиллантириш тартиби Пул ҳисоб-китоб ҳужжатлари банк томонидан ижрога фақат мижознинг банкка тақдим қилган муҳр ва имзо қўйилган варақчада кўрсатилган шахслар ёки мижознинг ишончномаси асосида вакил қилинган шахсдан қабул қилинади. www.arxiv.uz

Ҳужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакиллантириш тартиби Тўлов топшириқномалари ва нақд пулни қўйиш учун фойдаланиладиган эълонларнинг санаси у банкка тақдим этилган сана билан бир хил бўлиши керак, акс ҳолда улар ижро учун қабул қилинмайди (олдинги иш кунида "кечки" муҳри билан қабул қилинган тўлов ҳужжатлари бундан мустасно). Бюджет ва бюджетдан ташқари жамғармаларга тўловлар учун қабул қилинган тўлов топшириқномалари тўловчининг ҳисобварағида маблағлар етарли бўлмаган ҳолларда 2-сонли картотекага қабул қилинади. www.arxiv.uz

Ҳужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакиллантириш тартиби Банк мижознинг топшириғига биноан электрон тўловни тегишли тўлов ҳужжати тушган кунда, агар у банкнинг амалиёт куни мобайнида тушган бўлса, амалга ошириши шарт. Тўлов ҳужжати амалиёт куни тугаганидан кейин тушган тақдирда, банк электрон тўловни кейинги банк иш кунидан кечиктирмай амалга ошириши шарт . Ҳисобварақ эгаси унга кўчирмалар берилганидан кейин икки иш куни мобайнида банкка ҳисобварақ кредити ёки дебетига хато ёзилган суммалар ҳақида ёзма равишда хабар қилиши шарт. Агар шу муддат ичида мижоз ўз эътирозини билдирмаса, бажарилган операциялар ҳамда ҳисобварақдаги маблағ қолдиғи тасдиқланган ҳисобланади. www.arxiv.uz

Ҳужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакиллантириш тартиби Банк филиаллари ўрнатилган тартибда кунлик бухгалтерия ҳужжатларини йиғмажилдга тикишлари ва уларни баланс маълумотлари билан солиштиришлари лозим. Баланснинг тўғрилигига ишонч ҳосил қилгандан сўнг кунлик бухгалтерия ҳисоботи сифатида бир нусха баланс чоп этилади. Балансга филиал бошқарувчиси ва бош бухгалтер томонидан, касса операциялари бўйича ҳисоботларга улардан ташқари касса мудири ёки масъул касса ходими имзо чекади. www.arxiv.uz

Ҳужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакиллантириш тартиби Банклар бухгалтерия ҳужжатларини бут сақланишини таъминлашлари шарт. Бухгалтерия ҳужжатларини сақлаш юзасидан белгиланган тартибга риоя этилиши ҳамда бу ишлар тўғри ташкил қилиниши учун жавобгарлик банклар раҳбарлари ва бош бухгалтерлари зиммасига юклатилади . Раҳбар ва бош бухгалтер банк ходимларига йўл-йўриқлар кўрсатиши, ходимларга ҳужжатларни жавонлар ва бошқа омборларда сақлаш учун муайян жойларни ажратиб бериши ва бириктириб қўйиши, зарур ҳолларда ҳужжатларни бехатар жойларга олиб чиқиш тартиби ва навбатини белгилаши лозим. www.arxiv.uz

Ҳужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакиллантириш тартиби Банк амалиёт кунига тегишли бухгалтерия ҳужжатлари уларнинг сақлаш муддатлари бўйича алоҳида йиғмажилдларга тикилган ҳолда сақланади. Ҳужжатларни тайёрлаш билан йиғмажилдларни расмийлаштириш вазифаси топширилган ходим шуғулланади. Кунлик йиғмажилдга қуйидаги ҳужжатлар тикилади: - банк мижозлари тўлов ҳужжатларининг ҳамда қисман амалга оширилган тўловларда, шунингдек банк мижозлар билан шартномада белгиланган ҳисоб-китоблар бўйича амалга оширилган тўловлар учун қўлланилган мемориал ордерларнинг биринчи нусхаси; - банк ҳисобварақларига масофадан хизмат кўрсатиш тизими бўйича амалга оширилган тўлов ҳужжатларининг рўйхати; www.arxiv.uz

Ҳужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакиллантириш тартиби - банклараро ва филиаллараро тўловлар бўйича банк ҳисобварақларининг кредитланишига асос бўлган электрон тўлов ҳужжатларининг рўйхати; - банкнинг ички ҳисобварақлари бўйича амалга оширилган операциялари учун асос бўлган мемориал ордерлар рўйхати; - кўзда тутилмаган ҳолатлар ҳисобварақлари бўйича амалга оширилган операциялар учун асос бўлган мемориал ордерларнинг масъул ижрочилар бўйича тузилган рўйхати; - кунлик баланс ҳисоботи ва ҳисобварақлар бўйича айланма ва қолдиқ суммалар; - кунлик бухгалтерия журнали. www.arxiv.uz

Ҳужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакиллантириш тартиби Тахланиб тикилган (брошюраланган) ҳужжатлар кунлик бухгалтерия журналидаги рўйхат билан солиштирилиб чиқилади ва уларнинг суммаси айланмаларининг йиғма маълумотларини айланмалар якунлари билан таққосланади. Якунланган кун ҳужжатлари кейинги банк иш кунидан кечиктирилмай, юқорида қайд этилган тартибда расмийлаштирилиши лозим. Узоқ вақт сақланадиган, шунингдек банкнинг ички операцияларга тааллуқли ҳужжатлари алоҳида йиғмажилдларга жойланиши керак. www.arxiv.uz

Ҳужжатлар айланиши ва кунлик ҳужжатлар йиғмажилдларини шакиллантириш тартиби Қоида бўйича бу ҳужжатлар ҳар куни тайёрланади. Муқовада бухгалтерия ҳужжатлари сони ва умумий суммаси бўйича маълумотларни тайёрлаган ходим, бош бухгалтер ёки унинг ўринбосари, якуний назоратчи имзолари билан тасдиқланади. Ҳужжатларни сақлашга масъул ходим ҳужжатларнинг тўла ва бут сақланишини таъминлаши шарт. Улар бош бухгалтер, унинг ўринбосари ёки бўлим бошлиғининг рухсатисиз бошқаларга ҳужжатларини кўриб чиқишларига йўл қўймасликлари лозим. www.arxiv.uz

Эътиборингиз учун рахмат www.arxiv.uz

Похожие

Банкларда бухгалтерия ҳисоби

Тижорат банклари ва уларнинг функциялари

Банкларнинг келиб чиқиши ва банк тизими

Ўзбекистон Республикаси банк тизими ва унинг таркиби

Марказий банк ва унинг функциялари