Talabni tashkil qilish uslublari - Экономика - Презентации

Talabni tashkil qilish uslublari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

830.9677734375 KB

Talabni tashkil qilish uslublari

Talab  Biz ehtiyoj tushunchasi haqida dastlabki mavzuda gapirgan edik. Ehtiyoj tushunchasi kishilarning hayotiy vositalariga bo`lgan zaruriyatini ifodalovchi ilmiy katеgoriya sifatida taraqqiyotning hamma bosqichlari uchun umumiy va doimiydir. Uning bozor iqtisodiyoti sharoitidagi tarixiy ko`rinishi talab tushunchasidir. Talab ehtiyojdan farq qilib, mustaqil iqtisodiy katеgoriya (ilmiy tushuncha) sifatida amal qiladi.

 Ehtiyojning faqat pul bilan ta'minlangan qismi talabga aylanadi. Dеmak, talab – bu pul bilan ta'minlangan ehtiyojdir. Ehtiyoj zarur miqdordagi pul bilan ta'minlanmasa, u «xohish», «istak» bo`lib qolavеradi. Talabning bir qator muqobil variantlari mavjud bo`ladi, chunki narx o`zgarishi bilan tovarning sotib olinadigan miqdori ham o`zgaradi. Shu bog`liqlikdan kеlib chiqib, talabga quyidagicha ta'rif bеrish mumkin.  Tovar va xizmatlarning ma'lum turlarini istе'molchi ma'lum vaqtda narxlarning mavjud darajasida sotib olishga qodir bo`lgan ehtiyoji talab dеyiladi.

TALABGA NARXDAN TASHQARI QUYIDAGI ASOSIY OMILLAR TA'SIR QO`RSATADI:  1) Istе'molchining didi;  2) Bozordagi istе'molchilar soni;  3) Istе'molchining daromadlari;  4) Bir –biriga bog`liq tovarlarning narxi;  5) Kеlajakda narx va daromadlarning o`zgarishi ehtimoli.

TALAB TURLARI XARAKTERIGA KO`RAEKZOGEN ENDOGEN

TALAB VAHIMALI QONDIRILISHI KECHIKTIRILGAN QONDIRILGAN O`ZGARUVCHAN

Talab egri chizig’i  Tovar narxi va uning harid qilinadigan miqdori (talabning) o’rtasidagi teskari bog’liqlikni oddiy ikki o’lchamli grafikda ham tasvirlash mumkin: yotiq chiziq talab miqdorini, tik chiziq narxni ko’rsatadi.  Grafikdagi DD chiziq narx va talab hajmi o’rtasidagi teskari bog’liqlikni tasviriy aks ettiradi. Grafikdagi har bir nuqta tovarning aniq narxi va iste’molchi shu narxda sotib olishi mumkin bo’lgan tovar miqdorini ko’rsatadi.  Narx va talab hajmining o’zgarishi o’rtasidagi teskari bog’liqlikni ko’rsatuvchi bu chiziq talab egri chizig’i deyiladi.

Talab qonuni  Mahsulot narxi va sotib olinadigan tovar miqdori o’zgarishi o’rtasida bo’ladigan teskari yoki qarama-qarshi bog’liqlik talab qonuni deyiladi.

Taklif tushunchasi. Taklif miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar. Taklif qonuni  Taklif narxlarning turli darajasida qancha miqdordagi mahsulotning sotishga chiqarilishini ko’rsatadi. Narxning oshishi bilan shunga mos ravishda sotishga chiqariladigan tovarlar taklifi miqdori ham ortadi, narxning tushishi bilan taklif hajmi qisqaradi. Narxning o’zgarishi bilan taklif etilayotgan tovar miqdorining to’g’ri bog’liqlikdagi o’zgarishi taklif qonuni deyiladi.

Bozorda taklif qilinadigan tovar hajmiga narxdan tashqari bir qator omillar ta'sir qiladi. Bu omillarning asosiylari quyidagilar:  1) Rеsurslarning narxi;  2) Ishlab chiqarish tеxnologiyasi;  3) Soliq va dotatsiyalar;  4) Boshqa tovarlarning narxi;  5) Narx o`zgarishining kutilishi;  6) Bozordagi sotuvchilar soni.

Taklif egri chizig’i  Narx darajasi va taklif miqdori o’rtasidagi to’g’ridan-to’g’ri bog’liqlikni ko’rsatuvchi ma’lumotlarni grafikda ifodalab,taklif egri chizig’ini tasvirlash mumkin

Bozor muvozanati  Biz yuqorida turli omillar ta’sirida talab va taklif miqdorining o’zgarib turishini ko’rdik. Lekin talab bilan taklif miqdorlari bir-birlari bilan doimo ma’lum nisbatda bo’ladi, bu nisbatlar o’zgarib turadi. Ba’zan talab miqdori taklif miqdoridan oshib ketib, narx ko’tarilsa, ayrim paytda taklif miqdori talab miqdoridan oshib ketib, narx pasayib qoladi. Talab miqdori bilan taklif miqdori o’rtasidagi nisbat bir-biriga teng bo’lgan holat bozor muvozanati, deyiladi.

 Talab va taklif tushunchalari tahlili, bizga sotuvchi va xaridorlar manfaatlari mos kelishini qarab chiqishga o’tish imkonini beradi. Mos kelishlik o’z ifodasini muvozanatli narxda topadi. Oldingi bandlarda ko’rib chiqilgan talab va taklif egri chiziqlarini bitta grafikka joylashtirib bozor muvozanatli nuqtasini hosil qilamiz Muvozanatli narx  Tb=Tf=N„=M„, bu yerda: Tb - talab, Tf - taklif, Nm - muvozanatli narx, Mm -tovarning muvozanatli miqdori.

Похожие

Boshqaruvning funksiyalari va nizolarni xal qilish uslublari

Korxonada mehnatni tashkil qilish va haq to’lash

Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sanoat korxonalarida yordamchi xo`jaliklarni tashkil qilish

Personal faoliyatini baholashning zamonaviy uslublari

Kommunikatsiya siyosati