logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Экономика
  4. Statistika

Statistika

Загружено в:

17.12.2024

Скачано:

0

Размер:

2761.9755859375 KB
Скачать
Statistika 2Reja:  Statistika to’g’risida umumiy tushuncha.  Statitsika fani predmeti va uning o’ziga xos xususiyatlari.  Bozor iqtisodiyoti sharoitida statistika roli va ahamiyati. 3 1. Statistika to’g’risida umumiy tushuncha. Statistika  ( lot.   status  — "vaziyat")  maʼlumot  yigʻish, tartiblash, tahlillash, sharhlash va koʻrsatishga bagʻishlangan  matematika sohasidir. Bunga  statistik tadqiqot  va  tajriba rejalashtirish ham kiradi. Ilk bor statistikaning vujudga kelishi amaliy ehtiyojlar bilan uzviy bog’liq bo’lgan. Qadim zamonlardayoq qurolli kuchlarga layoqatli kishilar sonini bilish, soliqqa tortish ob’ektlarini belgilash zarurati tug’ilgan, natijada aholi soni, uning yoshi va jinsi jihatdan tuzilishi haqidagi ma’lumotlarga ehtiyojlar paydo bo’ldi. Bu esa davlatni aholi soni va tarkibida bo’layotgan o’zgarishlar ustidan kuzatishlar olib borishga undagan. 4Etimologiya, ya’ni so’zlarni kelib chiqishi jihatidan bu atama bevosita qandaydir bitta klassik - grekcha yoki lotincha ildizga ega emas. U lotincha “status”, ya’ni ahvol, holat degan so’zning italyancha “state” - davlat degan so’z qiyofasini olishidan kelib chiqadi. Statistika so’zi kundalik hayotga va ilm-fanga XVIII asrda kirib keldi. Dastlab, savdo va moliya kapitali hamda pul munosobatlari taraqqiyoti natijasida vujudga kelgan ehtiyojni qondirish maqsadida to’plangan mamlakat aholisi, iqtisodiy va siyosiy ahvoli haqidagi ma’lumotlar statistik axborotlar deb yuritiladi. 52. Statitsika fani predmeti va uning o’ziga xos xususiyatlari. Statistika predmeti deganda statistika o’rganadigan obyekt, ya’ni, ommaviy hodisa va jarayonlarning sifat- miqdor aniqligi, ularning rivojlanish qonuniyatlarini miqdoriy nisbatlarda yuzaga chiqishi, o’rganilayotgan obyekt mazmunini belgilaydigan bilimlar majmuasi nazarda tutiladi. Bu masalaga statistika qo’llanish sohalari ham aloqadordir. Statistika ommaviy hodisa va jarayonlarni o’rganadi. Ular biror narsalar to’plamida va o’zaro bog’langan to’plamlar orasida kechadi. Bu yerda hodisa so’zi jamiyat hayotida, turmushda, tabiatda, bir so’z bilan aytganda, moddiy dunyoda haqiqatda bo’lgan real voqeani bildiradi. Masalan, oilada bola tug’ilishi, paxta hosili, ishchilar soni, yog„ingarchilik (qor yoki yomg’ir yog’ishi), atrof-muhit bulg’anishi va hokazolar. Jarayon so’zi voqealar oqimini, ularning ma’lum makon va zamon sharoitida qanday tezlikda kechishini, yuzaga chiqish yoki chiqmasligini, o’zgarishini, hodisalar rivojlanishini anglatadi. Statistika fanining predmeti Bizdan tashqarida va ongimizga bog’liq bo’lmagan mavjudot, buyum-narsa Fikr yuritish obyekti, muloxaza mazmunini belgilovchi narsa Muayyan o’quv fani bilimlar majmuasi O’rganilayotgan hodisa, voqea, fakt Mavzu. Biror narsani tekshirishga yo’llash sababi. 7Bozor iqtisodiyoti sharoitida statistika roli va ahamiyati. 8Insoniyat turmushi, xatti-harakatlari, ijtimoiy hayot statistika qo’llanishi va rivojlanishi uchun bepoyon makon yaratdi. Uning ilm- fan tarmog’i va amaliy faoliyat sohasi sifatida ilk bor shakllanishida yetakchi rolni aynan turmush voqealari va yashash zaruriyati, ijtimoiy hayot hodisalari o’ynagani bejiz emas. Statistika yagona mustaqil fan sifatida gavdalanishi va turli sohalarda qo’llanishiga sabab uning predmeti bo’lmish ommaviy hodisa va jarayonlar hamma sohalarda ro’yobga chiqishi va umumiy xislatlarga ega bo’lishidir. Shu bilan bir qatorda ayrim sohalarda ular o’ziga xos sharoitlarda yuzaga chiqadi va ularning ta’siri ostida xususiy xususiyatlarga ham ega bo’ladi. Shu tufayli statistik qonuniyatlar namoyon bo’lishi me’yori ham, rivojlanish shakllari ham har bir sohada o’ziga xos yo’l bilan kechadi. Bu esa statistika uslubiyatini muayyan soha sharoitiga muvofiqlashtirishni, unga mos keladigan usullarni qo’llashni, sharoit o’zgarishi bilan ularni shaklan va mazmunan takomillashtirib turishni, yangilarini yaratib, eskilari o’rniga ularni ishlatishni talab etadi va xaqiqatda ham shunday bo’lmoqda. Pirovard natijada har bir soha statistikasi yagona statitisika fani doirasida ma’lum darajada mustaqil fan va shu bilan birga uning muhim tarmog’i, yo’nalishi sifatida shakllanadi. E’tiboringiz uchun rahmat ! Tayyorladi: Anvarxonov Axrorxon.

Похожие

Tasviriy statistika ko’rsatkichlari
Walt Disney kompaniyasi - statistika va faktlar
Statistika amaliyotida iqtisodiy indekslarni qo'llash yo’nalishlari
Davlat statistikasi to’g’risida
Hududlarda ichki turizmni rivojlantirishning o’ziga xos xususiyatlari