Soliqlar, yig’imlar, bojlar va boshqa soliqsiz to’lovlarning o’xshash va farqli jihatlari - Экономика - Презентации

Soliqlar, yig’imlar, bojlar va boshqa soliqsiz to’lovlarning o’xshash va farqli jihatlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1058.7900390625 KB

Soliqlar, yig’imlar, bojlar va boshqa soliqsiz to’lovlarning o’xshash va farqli jihatlari

 Soliq — bu davlatning o`z vazifalarini amalga oshirishi uchun zarur bo`lgan moliyaviy mablag`larni shakllantirish maqsadida jismoniy va huquqiy shaxslardan byudjetga majburiy to`lovlarni undirish shakli. Soliq

 davlat tomonidan amaldagi qonunlar asosida yuridik va jismoniy shaxs (alohida fuqaro va korxona)larning daromadi yoki molmulkidan undiriladigan va byudjetgan o`tkaziladigan majburiy to`lov. S. davlat byudjeti daromadlarining asosiy manbai va davlat iqtisodiy siyosati vositalaridan biri. S.ning kelib chiqishi davlatning paydo bo`lishi bilan chambarchas bog`liq bo`lib, juda qad. tarixga ega. Tarixiy manbalarda bundan 3760 yil muqaddam Bobil davlatida Hammurapi qonunlari bilan S.ning joriy etilgani to`g`risida ma`lumotlar uchraydi. Soliqlar

a) mol-mulk solig’i; b) yer solig’i; v) obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig’i; g) jismoniy shaxslardan transport vositalariga benzin, dizelь yoqilg’isi va gaz ishlatganlik uchun olinadigan soliq; d) ayrim turdagi tovarlar bilan chakana savdo qilish va ayrim turdagi xizmatlarni ko’rsatish huquqi uchun yig’im; e) yagona yer solig’i.Mahalliy soliqlar va yig’imlarga quyidagilar kiradi:

 O’zbekiston Respublikasi hududida soliq solinadigan mol- mulkka ega bo’lgan yuridik shaxslar – O’zbekiston Respublikasining rezidentlari;  agar O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalarida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo’lsa, O’zbekiston Respublikasida faoliyatni doimiy muassasa orqali amalga oshirayotgan va (yoki) O’zbekiston Respublikasi hududida o’z mulkida ko’chmas mulkka ega bo’lgan yuridik shaxslar – O’zbekiston Respublikasining norezidentlaridir. Agar ko’chmas mulk mulkdorining joylashgan yerini aniqlash imkoni bo’lmasa, bu mol-mulk qaysi shaxsning egaligida va (yoki) foydalanishida bo’lsa, shu shaxs soliq to’lovchidir. O’zbekiston Respublikasi norezidentining faoliyati Soliq kodeksining 20-moddasiga muvofiq O’zbekiston Respublikasidagi doimiy muassasa orqali amalga oshiriladigan faoliyat deb e’tirof etiladi. Yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqni to’lovchilar quyidagilardir:

 notijorat tashkilotlar. Notijorat tashkilotlar tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirgan taqdirda, ushbu bo’limda nazarda tutilgan tartibda yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqni to’lovchilardir;  agar Soliq kodeksining XX bo’limida boshqacha qoida nazarda tutilgan bo’lmasa, soliq Kodeksiga muvofiq soliq solishning soddalashtirilgan tartibi nazarda tutilgan yuridik shaxslar. Quyidagilar yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqni to’lovchilar bo’lmaydi:

Soliq yordamida milliy daromadning tegishli qismi taqsimlanadi va qayta taqsimlanadi. Davlat tomonidan olinadigan soliqlar hamda ularning tashkil qilinish shakl va usullari birgalikda soliq tizimini tashkil qiladi. Milliy iqtisodiyotda soliqlar quyidagi uchta muhim vazifani bajaradi:  davlat xarajatlarini moliyalashtirish (fiskal vazifasi);  ijtimoiy tanglikni yumshatish (ijtimoiy vazifasi);  iqtisodiyotni tartibga solish (tartibga solish vazifasi). Soliqlar

Soliqlarning byudjetga tushishiga ko'ra bo'linishi.  Respublikamizda asosan soliqlar byudjet tizimi daromadlarini shakllantiradi. Davlat byudjeti tizimi mamlakatning ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy va ma'naviy hayotini moliyaviy mablag bilan ta'minlaydi va bu O'zbekiston Respublikasining byudjet tizimida umumrespublika byudjeti yetakchi bo'gindir. U umumdavlat resurslarining bir qismi bevosita davlat hokimiyatining ijro etuvchi va farmoyish beruvchi oliy organi - O'zbekiston Respublikasi hukumatida markazlashuvini ta'minlaydi. Markazlashgan resurslar umumdavlat ahamiyatiga moliq bo'lgan, umuman olganda jamiyat manfaatlarini ifodalaydigan tadbirlarni (xalq xo'jaligi ahamiyatidagi qurilishlarni, eng muhim ijtimoiy tadbirlarni, mudofaa, boshqaruv, davlatning tashqi iqtisodiy aloqalari, davlatning moddiy va moliyaviy zaxiralarini) mablag bilan ta'minlashga ishlatiladi.

 Soliqlarning ob'ektiv zarurligini bozor iqtisodiyotiga o'tish sharoitida ikki holat bilan ifodalash mumkin: birinchidan, davlatning qator vazifalarini mablag bilan ta'minlash zarurligi, ikkinchidan, bozor iqtisodiyoti qonun-qoidalari. Davlatning bajaradigan funksiyalari va vazifalari ko'p va bozor iqtisodiyoti rivojlana borishi bilan ba'zi ijtimoiy himoyalangan bozor munosabatlariga mos kelmaydigan vazifalar yo'qola borsa, yangi vazifalar paydo bo'la boshlaydi. Bozor iqtisodiyotiga o'tish davrida davlatning yangi vazifalari paydo bo'ladi. Bularga bizning respublikamizda kam ta'minlanganlarga ijtimoiy yordam ko'rsatish, bozor iqtisodiyoti infratuzilmasini (sanoatda, qishloq xo'jaligida, moliya tizimida) tashkil qilish kiradi. Shu yerda davlat kuchli sotsial siyosat tadbirlarini amalga oshirish uchun pensionerlar, nafaqaxo'rlar, talabalar, ko'p bolali onalar va boshqalarni ko'proq mablag bilan ta'minlash zarurligini anglab cheklangan tovarlar bahosidagi farqni byudjet hisobidan qoplaydi va ularga boshqa xarajatlarni davlat hisobidan amalga oshiradi, mahallalarda kam ta'minlanganlarga moddiy yordamlar tashkil etadi.

 Mahalliy byudjetlar O'zbekiston Respublikasi byudjet tizimining muhim tarkibiy qismini tashkil etadi. Ular davlat hokimiyatining har bir mahalliy organi o'z faoliyatini amalga oshirishi uchun uning ixtiyorida aniq moliyaviy baza yaratadi. Mahalliy byudjetlar tizimi mahalliy talab- ehtiyojlarni to'laroq hisobga olish hamda davlat tomonidan markazlashgan tartibda amalga oshiriladigan tadbirlar bilan to'gri olib borish imkonini beradi, mahalliy hokimiyat organlari mahalliy byudjet daromadlarining ko'payishi va resurslarning tejamkorlik bilan sarflanishi to'grisida tinmay gamxo'rlik qiladi, chunki joylarda iqtisodiyot va madaniyatning yuksalish sur'atlari to'gridan-to'gri mahalliy xo'jalik zahiralarini safarbar qilish, mablaglarni tejab ishlatish borasidagi ishlarni tashkil etish bilan bogliq bo'ladi, bu esa o'z navbatida umuman O'zbekiston Respublikasi davlat byudjetining muvaffaqiyatli bajarilishiga yordam beradi. Mahalliy byudjetlardan uy-joy- kommunal xo'jaligi va obodonlashtirish, maorif va sogliqni saqlash muassasalari (maktablar, kasalxonalar, maktabgacha tarbiya muassasalari va boshqalar), ijtimoiy ta'minot sohasidagi tadbirlar mablag bilan ta'minlanadi.

O`zbekiston Respublikasi davlat byudjetida soliqlarning hissasi (foizda) T/r Ko`rsatkichlar 1. Davlat byudjeti daromadlari-jami 100 100 100 100 100 100 2. Shu jumladan: 3 Soliq tushumlari 91,4 95,3 95,7 96,9 93,3 92,2 4 Ulardan bevosita soliqlar 36,8 37,5 39,7 49,5 46,3 44,8 5 bilvosita soliqlar 54,6 57,8 56,0 46,4 47,0 47,4 6 Boshqa tushumlar 8,6 4,7 4,3 3,1 6,7 7,8

Похожие

Soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarning turlari va elementlari

O’zbekiston Respublikasida amalda bo’lgan soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar

Mahalliy soliqlar va yig'imlar

Egri va to'g'ri soliqlar

Soliqlar va soliqqa tortish fani boshqa iqtisodiy fanlar bilan qanday bog`langan