O`zbekiston Respuliksining tashqi savdosi va uni boshqaruv mexanizmi - Экономика - Презентации

O`zbekiston Respuliksining tashqi savdosi va uni boshqaruv mexanizmi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

446.763671875 KB

O`zbekiston respuliksining tashqi savdosi va uni boshqaruv mexanizmi

Tashqi iqtisodiy aloqalar xalqaro hamkorlikning eng muhim sohalaridan biridir. Turli mamlakatlar bilan iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy va madaniy aloqalarini tobora takomillashib borishi, ayrim tarmoqlarni zamonaviy texnika va texnologiya bilan qurollanishga, yer-suv, qazilma boyliklar va mehnat resurslaridan samarali foydalanish imkonini yaratadi. Hozirgi davrda xalqaro mehnat taqsimotida, tashqi iqtisodiy aloqalarni samarali yo`lga qo`yish va kengaytirishda faol ishtirok etish uchun respublikada katta imkoniyatlar mavjud. O`zbekiston juda qadim zamonlardan buyon ko`hna karvon yili-Buyuk ipak yo`lida joylashib, tashqi dunyo (G`arb bilan Sharq) bilan faol iqtisodiy aloqalar olib borgan. Mustaqillik sharofati bilan esa mamlakatimiz iqtisodiyotida yangi yo`nalish - tashqi dunyo bilan turli sohalarda hamkorlikka keng yo`l ochildi. Endilikda O`zbekiston tovarlar, kapital, ishchi kuchini mamlakatlararo tranzit etishga, jahon iqtisodini integratsiyalash, yirik transmilliy va xalqaro loyihalarni amalga oshirishga qodir.

 Mamlakatda 3000 ta foydali qazilma koni aniqlangan bo’lib, ularning 1100 tasi qazib olishga tayyor, hususan, 50 tasi asl, 41 tasi rangli, nodir, raddioaktiv va qora metallar, 187 tasi yoqilg‘i energetika, 19 tasi kon-kimyo kabi foydali qazilma konlaridan iborat.  O’zbekiston hududida sanoat ahamiyatiga ega bo’lgan 86 ta neft koni ochilgan. Aniqlangan oltin zahiralari bo’yicha Respublika jahonda 4-chi, qazib olish darajasi bo’yicha 9-chi o’rinda, uran zahirasi bo’yicha O’zbekiston jahonda 7- 8 o’rinlarni egallaydi.  O’zbekiston oltin, uran, mis, tabiiy gaz, volfram, kaliy tuzi, fosforitlar, kaolin kabi foydali qazilmalar zahirasi bo’yicha nafaqat MDH davlatlari o’rtasida, balki butun dunyoda etakchi o’rin egallashi tasdiqlangan. Jumladan, oltin zahirasi bo’yicha dunyoda to’rtinchi, uni qazib olish bo’iycha ettinchi, mis zahirasi bo’iycha o’ninchi – o’n birinchi o’rinlarni, uran zahirasi bo’iycha ettinchi- sakkizinchi, qazib olishda o’n birinchi – o’n ikkinchi o’rinlarni egallashi qayd etilgan.

Mamlakatda tashqi iqtisodiy aloqalarni rivojlantirish va tartibga solish maqsadida Tashqi iqtisodiy aloqalar agentligi, Tashqi iqtisodiy aloqalar milliy banki, bojxona qo`mitasi tuzildi. Tashqi iqtisodiy aloqalar sohasida yangi strategiya ishlab chiqilib, unda eksportning xom ashyoviy yo`nalishini bartaraf etish hamda xorijiy investitsiyalar oqimi kengayishiga ko`maklashish kabi yo`nalishlar belgilab olindi. Mamlakatda tashqi iqtisodiy aloqalar tizimi, ularni yo`lga qo`yishdagi asosiy tamoyillar ishlab chiqildi. Xorijiy davlatlar firma, bank tizimlari bilan aloqalarni barpo etish yo`lida siyosiy, huquqiy va tashkiliy omillar yaratildi.

 Respublika iqtisodiyoti va aholisining elektr- enegriyasiga bo’lgan ehtiyojlarini to’la ta'minlaydi va boshqa davlatlarga eksport qiladi. O’zbekiston energetika tizimining umumiy o’rnatilgan quvvati 12,3 mln. kVt.dan ortiq bo’lgan 38 ta issiqlik va gidravlik elektrostantsiyalarida yiliga 60 mlrd. kVt.dan soatdan ortiq elektr energiyasi ishlab chiqarish imkoniyatiga ega.  Neft va gaz sanoatlari eqilg‘i energetikasi majmuasining eng rivojlangan tarmog‘idir. Mamlakatda kimyo sanoati, qishloq ho’jaligi mashinasozligi, avtomobilsozlik, pahta tozalash sanoati, radioelektronika, elektrotehnika sanoati, qurilish va yo’l mashinasozligi, kimyo va neft mashinasozligi, qurilish materiallari sanoati, engil sanoat, ya'ni pahta tozalash sanoati hamda pillachilik, tikuvchilik, to’qimachilik, tirkotaj sanoati, mebel, oziq-ovqat kabi sanoatlar rivojlangan. O’zbekiston energetika tizimi

 "Tashqi iqtisodiy faoliyat to`g`risida", "Chet el investitsiyalari va xorijiy sarmoyadorlar faoliyatining kafolatlari to`g`risida"gi va boshqa bir qator qonun va me`yoriy hujjatlar qabul qilindi. Ular tashqi iqtisodiy aloqalarni amalga oshirish, tashqi iqtisodiy faoliyat sohasida xalqaro shartnomalar tuzish va ularni bajarish uchun sharoit yaratdi. O`zbekiston jahon hamjamiyatiga dadil kirib borib, ko`pchilik davlatlar bilan iqtisodiy, texnikaviy, savdo-sotiq va madaniy aloqalarni amalga oshirmoqda. Tashqi aloqalar ham ko`p tomonlama, ham ikki tomonlama rivojlanmoqda. Vatanimizda iqtisodiy faoliyatni keng ko`lamda rivojlantirish, yuksak taraqqiy etgan davlatlardagi ishlab chiqarishning texnologiya va iqtisodiy jarayonlari bilan tanishish, xorijiy sarmoyadorlar bilan hamkorlikda qo`shma korxonalar, supermarketlar, savdo filiallari tashkil qilish imkoniyati yaratilmoqda.

Qimmatli qog‘ozlar bozoridagi bank opеratsiyalari bo‘yicha asosiy moliya vositalari quyidagilardan iborat:  • davlat qimmatli qog‘ozlari va O‘zbеkiston Rеspublikasi Markaziy bankining obligatsiyalari; • dеpozit sеrtifikatlari va dеpozit (jamg‘arma) sеrtifikatlari; • korporativ obligatsiyalar; • aksiyalar.

 O`zbekiston Respublikasining tashqi savdo aylanmasi.  O`zbekistonning tashqi iqtisodiy faoliyati keng qamrovli bo`lib bormoqda. Mamlakatimizda chet el firmalari mablag`i ishtirokida tuzilgan qo`shma korxonalar soni 6 mingdan oshib ketdi. Ular orasida dunyoga tanilgan "Samsung", "DEU", "Nyumont-Mayning", "Filips" va boshqalar samarali faoliyat ko`rsatmoqda. Hozirgi vaqtda O`zbekistonni dunyoning 170 ga yaqin mamlakati tan olgan, shundan 140 dan ortig`i bilan diplomatik munosabatlar o`rnatilgan. Poytaxt - Toshkentda 50 ga yaqin mamlakatning elchixonalari faoliyat ko`rsatmoqda. O`zbekistonning chet mamlakatlarda elchixonalari, konsulliklari va 30 dan ortiq vakolatxonalari ishlab turibdi.

 Tashqi iqtisodiy aloqalar har tomonlama taraqqiy ettirishning muhim va samarali yo`llaridan biri xorijiy mamlakatlar bilan qator sohalarda qo`shma korxonalar qurishdir. Tashqi iqtisodiy munosabatlarning bu yo`nalishi jahonning ko`p mamlakatlarida keng tarqalgan. Qo`shma korxonalar tashkil etish va ularni samarali taraqqiyot yo`liga solish ishchi kuchlari ko`p bo`lgan davlatlar qatoriga kiruvchi mamlakatimiz uchun alohida ahamiyat kasb etadi. Shunga ko`ra O`zbekistonda ham bu borada katta ishlar amalga oshirilmoqda.

 Tashqi iqtsodiy aloqalar O’zbekiston Respublikasining tashqi iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo sohasidagi yangi strategiyasi quyidagi yo’nalishlarni o’z ichiga oladi:  - tashqi iqtisodiy faoliyat, eksportni ragbatlantirish;  - horijiy investitsiyalar jalb etish;  - tashqi savdoni erkinlashtirish;  - tashqi savdo aloqalarini kengaytirish va boshqalardir.

 Hozir O’zbekiston 140 dan ortiq davlatlar bilan savdo-iqtisodiy aloqalarni o’rnatgan. Shulardan 42 tasi bilan o’zaro savdoda qulailik berish rejimi tadbiq etilgan, 47 ta davlat bilan esa investitsiyalarni o’zaro himoya qilish bo’yicha bitimlar imzolangan.  Tashqi iqtisodiy aloqalarni rivojlantirishda «O’zbekiston havo yo’llari» milliy aviakompaniyasi alohida o’rin tutadi. Kompaniya Osiyo va MDH hududidagi eng iyrik aviakompaniyalardan biridir. 2009 iyli milliy aviakompaniya respublika va dunyoning o’nlab mamlakatlaridan 2 millionga yaqin yo’lovchi tashidi.  O’zbekiston Respublikasi Jahon banki, Evropa tiklanish va taraqqiet Banki, Halqaro valyuta Fondi, Islom taraqqiet banki kabi qator halqaro moliya tashkilotlarining a'zosidir.  Respublika bir necha halqaro va mintaqaviy iqtisodiy tashkilotlar bilan ham yaqindan hamkorlik qilmoqda.

Похожие

O`zbekiston Respublikasida umumdavlat soliqlarning amal qilish mexanizmi

Davlatning antimonopol siyosati uni amalga oshirish mexanizmi

O`zbekiston soliq siyosati

O`zbekiston Respublikasi soliq tarixi

O`zbekistonda tashqi iqtisodiy aloqalar