Moliya va moliya munosabatlarining mohiyati va vazifalari - Экономика - Презентации

Moliya va moliya munosabatlarining mohiyati va vazifalari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

816.4453125 KB

MOLIYA VA MOLIYA MUNOSABATLARINING MOHIYATI VA VAZIFALARI

• Moliyaviy munosabatlar xo’jalik yurituvchi sub’ektning o’z kapitalini. markazlashtirilgan va markazlashtirilmagan pul fondlarini tashkil qilish va sarflash bilan bir vaqtda sodir bo’ladi.

O’zining iqtisodiy mazmuniga ko’ra jami moliyaviy munosabatlar quyidagi yo’nalishlar bo’yicha guruhlanishi mumkin: • 1) Кorxonani tashkil qilish vaqtida – ustav kapitalini tashkil qilish bilan bog’liq bo’lgan ta’sischilar o’rtasidagi pul munosabatlar. Ustav kapitali ishlab chiqarish fondlarini tashkil qilishning dastlabki manbai bo’lib hisoblanadi; • 2) mahsulot ishlab chiqarish va sotish bilan bog’liq bo’lgan o’zaro korxonalar o’rtasidagi pul munosabatlar. Bu asosan mol etkazib beruvchilar bilan xaridorlar o’rtasidagi munosabatlardir;

• 3) qimmatli qog’ozlarni muomalaga chiqarish va joylashtirish, o’zaro kredit berish va qo’shma korxonalarni tashkil eishda hissa qo’shib qatnashish bilan bog’liq bo’lgan tijorat korxonalar o’rtasidagi pul munosabatlar; • 4) xarajatlarni mablag’ bilan ta’minlash, foyda va aylanma mablag’larni taqsimlash va sarflash bilan bog’liq bo’lgan korxonalar bilan ularning filial, sex, brigada kabi bo’limlari o’rtasidagi pul munosabatlar;

• 5) daromadlarni taqsimlash va sarflash, aksiya va obligasiyalarni chiqarish va joylashtirish, aksiyalar bo’yicha dividendlar va obligasiyalar bo’yicha foiz to’lovlari to’lash bilan bog’liq bo’lgan korxonalar bilan ularning ishlovchilari o’rtasidagi pul munosabatlar; • 6) korxonalar bilan ularning yuqori tashkilotlari o’rtasida, xolding ichida, korxona a’zo bo’lgan uyushma va assosiasiyalar bilan vujudga keladigan pul munosabatlar. Moliyaviy munosabatlar markazlashtirilgan maqsadli pul fondlarini va rezervlarni tashkil qilish, taqsimlash va sarflash, marketing izlanishlarini, ilmiy- tekshirish ishlarini bajarish, ko’rgazmalar tashkil qilish, investisiya loyihalarini amalga oshirish va aylanma mablag’larni to’ldirish uchun qaytarish sharti bilan moliyaviy yordamlar ko’rsatish jarayonida vujudga keladi;

• 7) soliq to’lovlari, byudjetdan tashqari fondlarni tashkil qilish, byudjetdan mablag’ bilan ta’minlash va jarimalar qo’llash bilan bog’liq bo’lgan korxonalar bilan moliya tizimi o’rtasida vujudga keladigan pul munosabatlar; • 8) tijorat banklarida pul mablag’larini saqlash, kredit olish va qaytarish, kredit bo’yicha foiz to’lovlarini to’lash, valyuta sotib olish va sotish jarayonida korxonalar bilan bank tizimi o’rtasida vujudga keladigan pul munosabatlar;

• 9) mulklarni, ishlovchilarning ayrim toifalarini va tadbirkorlik tavakkalchiligini sug’urtalash bo’yicha korxonalar bilan sug’urta kopaniyalari o’rtasida vujudga keladigan pul munosabatlar. • Qishloq xo’jaligida vujudga keladigan moliyaviy munosabatlarni quyidagicha ifodalash mumkin

• Shu pul munosabatlar korxonalar moliyasining mohitini belgilaydi, chunki ularning vositasi bilan davlatning va xo’alik yurituvchi sub’ektlarning ixtiyoridagi turli pul fondlar tashkil qilinadi va sarflanadi. Ma’lumki, moliya fani pulning o’zi emas, balki pul fondlari to’g’risidagi fandir. Pul fondlari ma’lum maqsadlar uchun tashkil qilinadi va belgilangan maqsadlar uchun sarflanishi kerak. Pul fondlari o’z maqsadiga sarflanmagan taqdirda moliya intizomi buzilgan deb hisoblanadi. • Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, tijorat korxonalarining moliyasi o’z kapitalini va pul mablag’larining maqsadli fondlarini tashkil qilish va sarflash bilan bog’liq bo’lgn pul munosabatlarni belgilaydi. • Кorxonalarning moliyasi ham umumdavlat moliyasi bajaradigan taqsimot va nazorat funksiyalarini bajaradi.

• Shu pul munosabatlar korxonalar moliyasining mohitini belgilaydi, chunki ularning vositasi bilan davlatning va xo’alik yurituvchi sub’ektlarning ixtiyoridagi turli pul fondlar tashkil qilinadi va sarflanadi. Ma’lumki, moliya fani pulning o’zi emas, balki pul fondlari to’g’risidagi fandir. Pul fondlari ma’lum maqsadlar uchun tashkil qilinadi va belgilangan maqsadlar uchun sarflanishi kerak. Pul fondlari o’z maqsadiga sarflanmagan taqdirda moliya intizomi buzilgan deb hisoblanadi.

• Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, tijorat korxonalarining moliyasi o’z kapitalini va pul mablag’larining maqsadli fondlarini tashkil qilish va sarflash bilan bog’liq bo’lgn pul munosabatlarni belgilaydi. • Кorxonalarning moliyasi ham umumdavlat moliyasi bajaradigan taqsimot va nazorat funksiyalarini bajaradi.

• Кorxonalaring moliyaviy munosabatlari davlat tomonidan belgilanadigan mayda qonun-qoidalardan holi bo’ladi. Davlat korxonalarning moliya-xo’jalik faoliyatini qiymat vositalari bilan, ya’ni soliq, valyuta, eksport-import va amortizasiya siyosati orqali tartibga soladi. Moliyaviy resurslarning korxonalar o’rtasida qaytadan taqsimlanishiga yo’l qo’yilmaydi. Vakolat doirasidan tashqari davlat va uning organlari korxonalarning faoliyatiga aralashishi mumkin emas. Davlat organlari va mansabdor shaxslarning qonunga xilof ravishda korxonalarning huquqlarini buzishi va shu organlar va mansabdor shaxslarning korxonalarga nisbatan qonunlarda ko’zda tutilgan majburiyatlar etarlicha bajarilmaganligi natijasida korxonalarga etkazilgan zararlar yoki boy berilgan foyda korxonalarga shu organlar tomonidan qoplanishi kerak.

Moliyaviy munosabatlarnin ob’ektlari o’z faoliyatining haqiqiy natijalari uchun, mol etkazib beruvchilar, iste’molchilar, davlat, banklar va boshqalar oldidagi majburiyatlarini o’z vaqtida bajarish uchun javobgardir. • Bozor munosabatlari sharoitida korxonalar o’zlarining majburiyatlaribo’yicha javobgar bo’ladi. majburiyatlarini bajarmaganligi uchun korxonalarga jarima to’latish bilan jazo beriladi. Кorxonalar xo’jalik va moliyaviy jihatdan mustaqil bo’lganligi uchun ularga davlatdan ham, yuqori tashkilotdan ham yordam kutilmaydi, ko’rgan zararlarinio’zi qoplaydi. Innovasiya faoliyatidan ko’rilgan zarar moliyaviy rezervlar va sug’urta tizimi hisobiga, xo’jasizlikdan ko’rilgan zararlar foyda hisobiga qoplanadi. Innovasiya ilmiy- texnika progressining natijasi bo’lgan yangi texnika va texnologiyadir.

Похожие

Kreditning mohiyati va moliya tizimidagi roli

Jahon iqtisodiyoti rivojlanishida xalqaro moliya munosabatlarining roli

Moliya va boshqaruv hisobi

Bank va moliya xizmatlari

Davlat va maxalliy moliya