logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Экономика
  4. Marketing kommunikatsiyasi

Marketing kommunikatsiyasi

Загружено в:

31.03.2024

Скачано:

0

Размер:

512.6435546875 KB
Скачать
Marketing kommunikatsiyasi  Ommaviy kommunikatsiya tushunchasi va tarixi  Ommaviy kommunikatsiyaning ahamiyati  Ommaviy kommunikatsiyalarning ijobiy va salbiy taraflari  Ommaviy kommunikatsiya turlari  NazariyalarOmmaviy komunikatiya shakllari va turlari . Ommaviy kommunikatsiya  deganda ommaviy axborot vositalari orqali keng miqyosdagi xabarlar yoki maʼlumotlarni yuborish, qabul qilish, almashish jarayoni tushunilishi mumkin. Xabarlarni bir vaqtning oʻzida bir nechta odamga yetkazish ommaviy kommunikatsiya deb ataladi. U  jurnalistika  va  reklama ni oʻz ichiga olgan  media-texnologiyalarning  turli shakllaridan foydalanadi. Yuqorida taʼkidlaganimizdek, bir vaqtning oʻzida koʻplab qabul qiluvchilarga xabarlarni uzatish ommaviy kommunikatsiya hisoblanadi, ammo toʻliq maʼnoda ommaviy kommunikatsiyani mintaqalar va butun dunyo boʻylab axborotning keng aylanish jarayoni sifatida tushunish mumkin. Yuqorida taʼkidlaganimizdek, bir vaqtning oʻzida koʻplab qabul qiluvchilarga xabarlarni uzatish ommaviy kommunikatsiya hisoblanadi, ammo toʻliq maʼnoda ommaviy kommunikatsiyani mintaqalar va butun dunyo boʻylab axborotning keng aylanish jarayoni sifatida tushunish mumkin. Ommaviy kommunikatsiya orqali maʼlumot odatda axborot manbalaridan uzoqda boʻlgan koʻplab odamlarga tezda uzatilishi mumkin. Ommaviy kommunikatsiya  radio ,  televideniya ,  ijtimoiy tarmoqlar ,  bilbordlar ,  gazetalar ,  jurnallar ,  kitoblar ,  filmlar  va  Internet  kabi koʻplab vositalar yordamida amalga oshiriladi. Hozirda ommaviy kommunikatsiyalar shiddatli tezlikda dolzarb mavzular haqida maʼlumot tarqatish uchun foydalanilmoqda. Ommaviy kommunikatsiya orqali tarqatilgan axborot va media natijasida insoniyatning qutblanishga asoslangan madaniyati shakllanmoqda . Ommaviy kommunikatsiyadagi texnik vositalar quyidagilardan iborat : ommaviy axborot vositalari (OAV):   televideniya ,  matbuot ,  Internet ,  radio , ommaviy taʼsir vositalari:   kino ,  sirk ,  adabiyot ,  teatr ,  tomoshalar , texnik vositalar: ( pochta ,  telefaks ,  telefon ). Ijtimoiy sohada ommaviy kommunikatsiya Kommunikatsiya fanining kichik sohasi sifatida koʻriladi. Ommaviy kommunikatsiya — bu „shaxs, odamlar guruhi yoki tashkilot tomonidan axborot yaratiladigan va uni qandaydir vosita orqali katta, anonim, bir xil boʻlmagan auditoriyaga yetkazish jarayonidir.“ [3]  Bu shuni anglatadiki, ommaviy kommunikatsiya auditoriyasi asosan turli madaniyatlar, xatti-harakatlar va eʼtiqod tizimlariga mansub boʻladi. Tarixdagi birinchi ommaviy axborot vositasi davriy matbuot edi. Uning vazifalari yillar davomida oʻzgarib borgan. Masalan, XVI-XVII asrlarda matbuotning avtoritar nazariyasi mavjud boʻlgan boʻlsa, XVII asrda —  erkin matbuot nazariyasi , shuningdek, XIX asrda proletar matbuoti nazariyasi shakillandi. 20-asr oʻrtalarida esa  ijtimoiy mas’uliyat nazariyasi  paydo boʻldi. Axborotni idrok etish nuqtai nazaridan  davriy bosma  televideniya, radio va kompyuter tarmoqlariga nisbatan ancha murakkab shakl hisoblanadi. Bundan tashqari, materialni taqdim etish nuqtai nazaridan gazetalar boshqa ommaviy axborot vositalariga qaraganda kamroq samaralidir. Bunga qaramasdan, ommaviy axborotni yetkazib berishda davriy bosma vositalarining inkor etilmaydigan afzalliklari ham bor: * siz bir xil gazeta materialiga qayta-qayta qaytishingiz mumkin; * gazetani deyarli hamma joyda oʻqish mumkin; * gazetani bir-biringiz bilan almashishingiz mumkin; gazeta materiali anʼanaviy ravishda qonuniylikning barcha belgilariga ega boʻladi va hokazo. Soʻrovnomalar natijasiga koʻra, oddiy odam ertalab radioni ommaviy axborot vositasi sifatida afzal koʻradi, chunki u hamma ishga yoki oʻqishga shoshilayotgan paytda koʻzga tashlanmaydigan axborot fonini yaratadi, axborot beradi va chalgʻitmaydi. Kechqurun esa televizor afzal koʻriladi, chunki u axborotni idrok etish nuqtai nazaridan eng osondir. Kommunikatsiya tarixi  sanʼat va yozuvning tarixiy shakillaridan tortib Internet kabi zamonaviy kommunikatsiya metodlarigacha choʻzilgan. Ommaviy kommunikatsiya odamlar xabarlarni bir manbadan bir nechta qabul qiluvchilarga uzatishi mumkin boʻlgan paytda boshlangan. Ommaviy kommunikatsiya vositalari maxsus kanallar va uzatuvchilar boʻlib, ular yordamida axborot xabarlari katta maydonlarda tarqaladi. Ommaviy kommunikatsiyadagi texnik vositalar quyidagilardan iborat: ommaviy axborot vositalari (OAV):  televideniya ,  matbuot ,  Internet ,  radio , ommaviy taʼsir vositalari:  kino ,  sirk ,  adabiyot ,  teatr ,  tomoshalar , texnik vositalar ( pochta ,  telefaks ,  telefon ). Ommaviy kommunikatsiya axborot aylanish kanali va ommaviy tuygʻularning integratori, ijtimoiy psixikaning dinamik jarayonlarini tartibga soluvchi rolini oʻynaydi. Aynan shuning uchun ham ommaviy kommunikatsiya organlari shaxs va ijtimoiy guruhga kuchli taʼsir ko‘rsatish vositasi hisoblanadi. M.A.Vasilik  fikriga koʻra ommaviy kommunikatsiya vositalaridagi aloqa jarayonining o‘ziga xosligi uning quyidagi xossalari bilan bog‘liq (bo‘yicha): diatopiklik — axborot xabarlarini makonni yengish imkonini beruvchi kommunikativ xususiyat; diaxroniklik — buning natijasida xabar oʻz vaqtida saqlanib qoladi; replikatsiya — ommaviy kommunikatsiyaning tartibga soluvchi taʼsirini amalga oshiradigan xususiyat; bir vaqtdalik — deyarli bir vaqtning oʻzida koʻplab odamlarga adekvat xabarlarni taqdim etish imkonini beradigan aloqa jarayonining xususiyati; koʻpaytirish — buning natijasida axborot nisbatan oʻzgarmagan tarkib bilan takrorlanishga duchor boʻladi. XX asrda ommaviy kommunikatsiya vositalarining rivojlanishi dunyoqarashning oʻzgarishiga, muloqotning virtual olami shakllanishiga olib keldi. Ommaviy kommunikatsiya odamlarning bir-biri bilan aloqada boʻlishiga yordam beradi. Misol uchun, agar kimdir boshqa davlatda, mamlakatda ishi boʻlsa yoki hatto sayohat qilsa, ommaviy kommunikatsiya ularga aloqa qilishda yordam beradi. Tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, odamlarning taxminan 95 % kommunikatsiya uchun mobil telefon, noutbuk, kompyuter kabi elektron qurilmalardan foydalanadi. Tezlik va doimiylik Axborot oqimi uzluksiz va maqsadli auditoriyaga tez yetib boradi. Xalqaro savdo Ommaviy kommunikatsiya mahsulotlarni almashtirish, sotish yoki sotib olish uchun tashqi bozorlarni yaratadi. Misol: kriptovalyuta, elektron tijorat kabi savdo turlarini ommaviy kommunikatsiyalarsiz tasavvur qilib boʻlmaydi. Mahsulotlar va xizmatlarni tavsiya qilish: Ommaviy kommunikatsiya reklamada katta rol oʻynaydi. U yordamida mahsulotlarga xaridorlarni koʻpaytirish va xaridorlarga sifatli mahsulotlarni tavsiya qilish mumkin boʻladi. Xabar berish Dunyo boʻylab sodir boʻlayotgan voqealardan odamlar xabardor qilinadi; Bu odamlarning geografik hududi, tili, jinsi, tabaqasi va eʼtiqodidan qatʼi nazar, barchani oʻzaro bogʻlanishiga yordam beradi. Ommaviy kommunikatsiya soʻzsizlarga ovoz berdi va pasayishlarni koʻtardi. Koʻngilochar dasturlar Ommaviy kommunikatsiyaning eng mashhur usullaridan biri bu oʻyin-kulgidir. Buning yoʻqligi hayotimizda boʻshliqni paydo qiladi. Minglab telekoʻrsatuvlar, kanallar, filmlar, yangiliklar, sport, musiqa, multfilmlar va radio butun dunyodan va barcha yoshdagi tomoshabinlarni oʻziga jalb qildi. Salbiy taraflari Ommaviy kommunikatsiya individualizmga olib keladi, unda odamlar koʻp vaqtlarini televizor koʻrishga sarflashadi, bu esa ijtimoiy munosabatlarga taʼsir qiladi. Ommaviy kommunikatsiyaning boshqa kamchiliklari quyidagilardan iborat. Jamiyat bilan aloqani uzilishi Ajablanarlisi shundaki, ommaviy kommunikatsiya odamlarni bir-biriga bogʻlash, maʼlumot almashish uchun ixtiro qilingan, ammo endilikda bu tushuncha individualizm bilan bogʻliq. Buning sababi shundaki, koʻpchilik vaqtlarining koʻp qismini elektron qurilmalar va internetda oʻtkazadilar. Ular oilaviy vaqtdan koʻra telekoʻrsatuvlarni tomosha qilishni, internetda kezishni yoki ijtimoiy tarmoqlarda harakat qilishni afzal koʻrishadi. Bolalar uchun zararli Ommaviy kommunikatsiyaning asosiy jihatlaridan yana biri shundaki, uning kontentining aksariyat qismi bolalar uchun mos emas. Shu sababli, bunday axborot vositalaridan bolani vaqtini asrash juda qiyin boʻladi, ayniqsa ota-onalar farzandlarini nazorat qilish uchun kecha-yu kunduz yonida boʻla olmasa. Sogʻlikka taʼsir qiladi Radio, televizor, mobil telefonlarning chastotalari va radiatsiyalari nafaqat insoniyat, balki hayvonlar va qushlar salomatligiga uzoq muddatli taʼsir koʻrsatadi. Bundan tashqari, bir necha soat ekranda ishlash koʻrish bilan bogʻliq muammolarga olib keladi. Hamma uchun ochiq emas Ommaviy kommunikatsiyaning yana bir kamchiligi shundaki, undan hamma ham foydalana olmaydi. Garchi u dunyoning deyarli barcha qismlarini qamrab olgan boʻlsa-da, u hali ham geografik jihatdan tanlangan hududlardagina mavjud boʻla oladi Ommaviy kommunikatsiya bilan bogʻliq boʻlgan reklama — bu mahsulot yoki xizmatni tinglovchilarni mahsulotni sotib olishga yoki xizmatdan foydalanishga undaydigan ishonchli tarzda sotish strategiyasidir. Reklama, odatda, qandaydir ommaviy axborot vositalari, masalan, televideniya orqali amalga oshirilganligi sababli, reklamaning taʼsiri va usullarini oʻrganish ommaviy kommunikatsiyani oʻrganish uchun dolzarbdir. Reklama — bu homiydan olingan ishonchli maʼlumotning pullik, bir tomonlama marketingi sanaladi. Ommaviy kommunikatsiya kanallari orqali homiy mahsulot yoki gʻoyalarni qabul qilishga yordam beradi. Reklamachilar oʻz auditoriyasiga yuborilayotgan xabarni toʻliq nazorat qiladi. Jurnalistika — bu ommaviy axborot vositalari orqali taqdim etish uchun voqealar haqida xabarlar tayyorlash va tarqatish faoliyatidir. Jurnalistikani oʻrganish gazetalar, axborot kanallari, radiostansiyalar, televideniya stansiyalari va yaqinda e-readerlar va smartfonlar kabi ommaviy axborot vositalari orqali jamoatchilikka maʼlumot tarqatilishini tahlil qilishni oʻz ichiga oladi. Muqobil jurnalistika mazmuni, ishlab chiqarilishi yoki tarqatilishi nuqtai nazaridan oʻrnatilgan yoki hukmron boʻlgan ommaviy axborot vositalari turlaridan chetga chiqadi. Muqobil jurnalistika asosiy jurnalistika bilan bir xil ommaviy axborot vositalaridan foydalanadi, asosiy oqimdan chetlatilganlarning manfaatlarini himoya qiladi. PR(piar) ingilizcha  Public Relations  yaʼni Jamoatchilik bilan aloqala maʼnosini anglatadi. Jamoatchilik bilan aloqalar (PR) — bu shaxs yoki tashkilotning (masalan, biznes, davlat organi yoki notijorat tashkiloti) jamoatchilik fikriga taʼsir qilish uchun axborotni boshqarish va tarqatish amaliyotidir. Jamoatchilik bilan aloqalar tashkilot yoki shaxsning jamoatchilikni qiziqtirgan mavzulardan foydalangan holda oʻz auditoriyasiga taʼsir qilishini oʻz ichiga olishi mumkin. PR asosan ommaviy axborot vositalariga asoslangan boʻladi va bu uni marketing kommunikatsiyalari shakli sifatidagi reklamadan ajratib turadi. Biroq 21-asrga kelib reklama ham kengroq PR faoliyatining bir qismiga aylandi. PRning maqsadi jamoatchilikni, boʻlajak mijozlarni, investorlarni, hamkorlarni, xodimlarni va boshqa manfaatdor tomonlarni xabardor qilish va oxir-oqibat ularni tashkilot, uning rahbariyati, mahsulotlari yoki siyosiy qarorlari haqida ijobiy nuqtai nazarni saqlashga ishontirishdir . Ijtimoiy media tushunchasi mobil qurilmalarda ham, uy kompyuterlarida ham foydalanuvchilarga so‘zlar, tasvirlar, tovushlar va videolardan foydalanish orqali o‘zaro muloqot qilish imkonini beruvchi platformalarni anglatadi. Ijtimoiy media Facebook va Instagram kabi mashhur saytlarni, shuningdek LinkedIn kabi biznes tarmoqlarini rivojlantirishga yordam beradigan saytlarni oʻz ichiga oladi. Kommunikatsiya va jamoatchilik bilan aloqalarda ijtimoiy media(tarmoqlar)dan foydalanish yillar davomida keskin oʻsdi va hozirda tomoshabinlarga taqdim etiladigan reklamalarning asosiy qismiga aylandi. Yoshlar uchun moʻljallangan koʻplab yangi kompaniyalar va bizneslar uchun ijtimoiy tarmoqlar reklama maqsadlari va brendni rivojlantirish uchun vositadir. Ijtimoiy media maqsadli auditoriyaga ulanish va ularga erishishning qoʻshimcha usullarini taqdim etadi. Shaxsiy ijtimoiy hayotni tasavvur qilish va baham koʻrish qobiliyatiga ega boʻlgan bir nechta ijtimoiy tarmoq saytlari mavjud. Birinchi ijtimoiy tarmoq saytlari bir necha yil oldin yaratilgan boʻlsa ham, Myspace va Facebookning yuksalishi avvalgi ijtimoiy media saytlarini ortda qoldirdi. Bugungi kunga kelib, Facebook bir nechta aloqa turlari uchun eng mashhur ijtimoiy media veb-saytlaridan biriga aylandi. Umuman olganda, Facebook yaqinlar va doʻstlar bilan, shuningdek, qiziqishlari oʻxshash boʻlgan odamlar bilan muloqot qilish uchun ishlatiladi. Ovoz yozish texnologiyalari 1870-yillarda ishlab chiqilgan ovoz yozish qurilmalar ommaviy kommunikatsiyaning birinchi bosma boʻlmagan shakli edi. XIX asr oxirida Tomas Edison tomonidan fonografning ixtirosi, Aleksandr Grem Bell va Charlz Taynterlar tomonidan grafofon va The Victor Talking Machine kompaniyasining gramofonni taqdim qilishi musiqani ommaga etkazgan birinchi raqobatdosh ommaviy axborot vositalari shakillantirdi. Ovoz yozish texnologiyalari 1950-yillarda LP vinil plastinasi, 1965 yilda sakkizta trek lentasi, undan keyin vinil va kassetalar ixtiro qilinishi bilan yana oʻzgardi. Undan keyin kompakt disklar (CD)paydo boʻldi va u Edison davridan beri ovoz yozish sanʼatidagi eng katta ixtiro sifatida koʻrildi. Fotografiya texnologiya va ommaviy kommunikatsiya sohasida faktlarni namoyish qilish yoki gʻoyalarni mustahkamlash orqali muhim rol oʻynaydi. Kino sanoati  Tomas Edison  tomonidan kinetoskop ixtiro qilinishi bilan boshlangan. Uning patentga ega bo‘lmagani ikki aka-uka Lui va Ogyust Lyumyerning kino va tasvirlarni qayta ishlashga qodir portativ kamera yaratishiga olib keldi. Ixtiro aka-uka Lyumyerlar parijlik tomoshabinlar oldida ochiq havoda namoyish etilgan 60 soniyalik bir qator kliplarni debyut qilganlaridan soʻng tez fursatda shuhrat qozondi. Harakatlanuvchi tasvirlarning tobora ommalashib borayotganiga qaramay, aka-uka Lumiere film uslubida inqilob qilishga intilmadi, balki Fransiyadagi kundalik hayotni hujjatlashtirishga qatʼiy rioya qildi. Bu boʻlajak kino inqilobchilari, jumladan, maxsus effektlardan foydalanish orqali oʻz filmlarida voqealar ketma-ketligini yaratishga intilgan Jorj Melis uchun zamin yaratdi. Ommaviy axborot vositalarida namoyish etilayotgan filmlar tomoshabinlar qalbida muayyan fikrlarni shakllantirishi mumkin. Shu sababli, kino ayniqsa ommaviy kommunikatsiya uchun oʻrganilishi kerak boʻlgan potentsial ob’ektga aylanadi. Ommaviy axborot vositalaridan foydalangan holda, film katta auditoriyani qamrab olishi mumkin va bu uning eng katta afzalliklaridan biridir, Film nafaqat koʻngilochar dastur, balki biror vaziyatni yoritish va taʼlim berish uchun ham ishlatiladigan kuchli ommaviy kommunikatsiya vositasidir. Televideniya Televizor uzoq nuqtalar oʻrtasida statsionar yoki harakatlanuvchi ob’ektlarning tasvirlarini uzatuvchi muhim ommaviy axborot vositalarining aloqa kanalini tashkil qiladi. Televizor minglab kilometr uzoqlikda sodir boʻlayotgan voqealarga guvoh boʻlish imkonini beradi. Ayniqsa, aholisining katta qismi savodsiz boʻlgan mamlakatlardada televideniyaning bu xususiyati uni ijtimoiy xabarlarni uzatish uchun ideal vositaga aylantiradi. Elektron kitoblar odamlarning oʻqish uslubini oʻzgartirdi. Odamlar kitoblarni oʻz qurilmalariga yuklab olishlari mumkin. Bu isteʼmolchilarga oʻqiganlarini kuzatish, izoh qoldirish va internetda oʻzlariga notanish boʻlgan soʻzlarning taʼriflarini qidirish imkonini beradi. Taʼlimda elektron kitoblar mavjudligi sababli, talabalar uchun kurs materiallari va elektron kitoblardan mobil foydalanishga boʻlgan talabning ortishi smartfonlar sonining koʻpayishiga olib keldi. Amazon Kindle kabi e-readerlar yillar davomida rivojlangan. 2007 yilda ishga tushirilgandan beri Kindle oʻz xotirasini 4 GB dan 8 GB gacha kengaytirdi. Bundan tashqari, Kindle oʻyinlar, filmlar va musiqalarni oʻz ichiga olgan aksessuarlarni qoʻshdi. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 1. https://uz.wikipedia.org/wiki/Ommaviy_kommunikatsiya 2. SH.Dj. ERGASHXODJAEVA, A.N. SAMADOV, N.E. ALIMXODJAYEVA, I.B. SHARIPOV MARKETING KOMMUNIKATSIYASI kitobi 3. Namangan davlat pedagogika instituti https://e-library.namdu.uz › 21_Market_Kaf

Похожие

Marketing rejasi
Marketing tadqiqotlari
Xalqaro marketing
Marketing rivojlanishi
Marketing tuchunchasi, tamoyillari va marketing konsepsiyalari