Бухгалтерия ҳисобининг концептуал асослари

Бухгалтерия ҳисобининг концептуал асослари

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

115.56640625 KB

Бухгалтерия ҳисобининг концептуал асослари 1

2Бухгалтерия ҳисоби соҳасидаги ислоҳотлар: натижалар ва ривожлантириш истиқболлари

3Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботни ислоҳ қилишнинг мақсади Республика иқтисодиётини самарали тартибга солиш учун шароитларни яратиш Жаҳон ҳамжамиятида фаолиятларнинг турли жабҳаларида бухгалтерия ҳисобини ислоҳ қилишнинг роли ва аҳамиятини объектив таҳлил қилиш Ахборотларни йиғиш, қайта ишлаш ва жўнатиш тизими, бозор иқтисодиётининг мос тизими асосида ретроспектив тенденцияларини ўз вақтида аниқлаш, уларнинг ривожланиш истиқболларини белгилаш ва бошқарув қарорлари натижаларини баҳолаш

4Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботни ислоҳ қилишнинг асосий чоралари Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботнинг умумуслубий асосларини қайта кўриб чиқиш ва уни жаҳон тажрибасида умумқабул қилинган асосларига мувофиқ келтириш; Фойдаланувчиларни молиявий хусусдаги фойдали маълумот билан таъминловчи БҲМС ва молиявий ҳисоботлар тизимини шакллантириш; Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботни ислоҳ қилишда уларни халқаро стандартлар билан уйғунлаштириш ва ўзаро боғлиқлигини таъминлаш; Хўжалик юритувчи субъектларга замонавийлаштирилган ва МҲХСларига яқинлаштирилган бухгалтерия ҳисобининг ва молиявий ҳисоботларни тузишнинг миллий тизими моделини тушунишда ва жорий қилишда услубий ёрдам кўрсатиш; МҲХСлари талабларини ҳисобга олган ҳолда ишлаб чиқилган ўқув дастурлари асосида бухгалтерия ҳисоби соҳасида кадрларни сифатли тайёрлаш ва қайта тайёрлаш.

5Ўзбекистонда бухгалтерия ҳисобини ислоҳ қилишнинг босқичлари I - босқич (1994-1997 йй.) II - босқич (1998-2001 йй.) III -босқич (2002 йилдан- ҳозирги вақтгача)

6I - босқич (1994-1997 йй.) • Ўзбекисон Республикасининг халқаро амалиётида қабул қилинган ҳисоб ва статистика тизимига ўтиш Давлат дастури (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1994 йил 24 августдаги 433- сонли Қарори билан тасдиқланган); • Ўзбекистон Республикасида бухгалтерия ҳисоби ва ҳисоботи тўғрисидаги Низом (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1994 йил 26 мартдаги 164-сонли Қарори билан тасдиқланган); • Маҳсулотлар (ишлар, хизматлар) таннархига қўшиладиган, маҳсулотлар (ишлар, хизматлар) ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари таркиби ва молиявий натижаларни шакллантириш тартиби тўғрисида Низом (Молия вазирлиги, Прогнозлаш ва статистика Давлат қўмитаси ва Давлат солиқ қўмитасининг 1995 йил январдаги Қарори билан тасдиқланган); • Ўзбекистон Респбликаси Олий Мажлиси томонидан 1996 йил 30 августда қабул қилинган “Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни; • Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 1997 йил 15 январдаги 5-сонли бўйруғи “Корхонанинг (ташкилотнинг) йиллик ва чораклик молиявий ҳисоботининг шакли ва ҳажмини тасдиқлаш тўғрисида” (рўйхат рақами 338, 1997 йил 6 май).

7II - босқич (1998-2001 йй.) • Молиявий ҳисоботни тайёрлаш ва тақдим этишнинг концептуал асослари (Адлия вазирлигида 1998 йил 14 августда 475-сон билан рўйхатга олинган, Молия вазирлиги томонидан 1998 йил 26 июлда 17-07/86-сон билан тасдиқланган); • 1-20-сонли Ўзбекистон Республикаси Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартлари (БҲМС) қабул қилинди (14-15-сонли БҲМСлардан ташқари); • Маҳсулотлар (ишлар, хизматлар) ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари таркиби ва молиявий натижаларни шакллантириш тартиби тўғрисидаги Низом (1999 йил 5 февралда ЎзР Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланган).

8III - босқич (2002 йилдан-ҳозирги пайтгача) • “ Статистика ва молиявий ҳисоботини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ЎзР Вазирлар Маҳкамасининг 2002 йил 25 июндаги 227-сонли Қарори; • ЎзР Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартлари (14-, 15-, 21-, 22-, 23- ва 24-сонли БҲМСлар); • Янги таҳрирлаги Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартлари (4-, 5-, 6- ва 7-сонли БҲМСлар); • Молиявий ҳисобот шакллари ва уларни тўлдириш бўйича қоидалар (Молия вазирлигининг 2002 йил 27 декабрдаги 140-сонли бўйруғи билан тасдиқланган, Адлия вазирлигида 2003 йил 24 январда 1209-сон билан рўйхатга олинган); • Бухгалтерия ҳисобининг алоҳида объектларининг бухгалтерия ҳисоби бўйича Низомлар: асосий фондларни қайта баҳолаш, ишончномалар бериш, ҳужжатлар ва ҳужжатлаштириш, мол-мулкнинг камомади ва ортиқчаларини акс эттириш, лизинг операциялари, чет эл валютасидаги операциялар, хусусийлаштириш ва инвестицион фондларда бухгалтерия ҳисоби, қайта ишлашга берилган хом-ашёлар ҳисоби, электр энергиясини сотиш ҳисоби ва бошқа масалаларга бағишланган низомлар.

9Ўзбекистонда бухгалтерия ҳисобини ислоҳ қилиш Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларини (МҲХС) тўғридан-тўғри қабул қилиш ва нусха кўчиришга эмас, балки МҲХСларининг талабларига мослаштирилган ва миллий иқтисодиётнинг хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартларини қўллашга қаратилган.

10Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботни ўрта муддатда ривожлантиришнинг мақсади Молиявий ҳисоботнинг икки поғонали тизимини жорий этиш: листинг компаниялари учун – МҲХСларни қўллаш, бошқа хўжалик юритувчи субъектлар учун БҲМСни қўллаш Миллий қонунчилик ҳужжатларининг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда МҲХСларига максимал даражада яқинлаштириш орқали БҲМСни келгусида такомиллаштириш

11Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботни келгусида ислоҳ қилишнинг асосий йўналишлари Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисобот соҳасида меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларни такомиллаштириш Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботни тартибга солиш тизимини такомиллаштириш Бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш ва юритиш ҳамда молиявий ҳисоботни тузиш билан шуғулланувчи кадрларни тайёрлаш ва малакасини ошириш

12Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисобот соҳасида меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларни такомиллаштириш • Амалдаги БҲМСларнинг янги таҳририни ишлаб чиқиш: – 1-сонли БҲМС «Ҳисоб сиёсати ва молиявий ҳисобот»ни 1- сонли МҲХС (IAS) «Молиявий ҳисоботни тақдим этиш»га мувофиқ; – 10-сонли БҲМС «Давлат субсиядияларини ҳисобга олиш ва давлат ёрдамини очиб бериш»ни 20-сонли МҲХС (IAS) «Давлат субсиядияларини ҳисобга олиш ва давлат ёрдами тўғрисида маълумотни очиб бериш»га мувофиқ; – 8-сонли БҲМС «Консолидациялашган молиявий ҳиосботлар ва шўъба хўжалик жамиятларига инвестициялар ҳисоби»ни 27- сонли МҲХС (IAS) «Консолидациялашган ва алоҳида молиявий ҳисобот» ва 3-сонли МҲХС (IFRS) «Корхонани бирлаштириш»га мувофиқ; – 11-сонли БҲМС «Илмий-тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишланмаларига харажатлар»; – 12-сонли БҲМС «Молиявий инвестициялар ҳисоби».

13Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисобот соҳасида меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларни такомиллаштириш • Янги БҲМСларни ишлаб чиқиш: – БҲМС «Тобе хўжалик юритувчи субъектларга инвестициялар ҳисоби»ни 28-сонли МҲХС (IAS) «Ассоциалашган ташкилотларга инвестициялар ҳисоби»га мувофиқ; – БҲМС «Биргаликдаги фаолият ҳисоби»ни 31-сонли МҲХС (IAS) «Биргаликдаги фаолиятда иштирок этиш»га мувофиқ; – БҲМС «Бир акцияга фойда»ни 33-сонли МҲХС (IAS) «Бир акцияга фойда»га мувофиқ; – БҲМС «Активларнинг қадрсизланиши ҳисоби»ни 36-сонли МҲХС (IAS) «Активларнинг қадрсизланиши»га мувофиқ; – БҲМС «Инвестицион кўчмас мулк ҳисоби»ни 40-сонли МҲХС (IAS) «Инвестицион кўчмас мулк»га мувофиқ; – БҲМС «Сотиш учун мўлжалланган узоқ муддатли активлар ва тугатилаётган фаолият ҳисоби»ни 5-сонли МҲХС (IFRS) «Сотиш учун мўлжалланган узоқ муддатли активлар ва тугатилаётган фаолият»га мувофиқ.

14Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисобот соҳасида меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларни такомиллаштириш • Бухгалтерия ҳисоби бўйича янги Низомларни ишлаб чиқиш: – Мақсадли молиялаштириш маблағларининг бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги Низом; – Инвентар ва хўжалик жиҳозларининг бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги Низом; – Идиш (тара)ларнинг бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги Низом; – Ўстиришдаги ва боқувдаги ҳайвонларнинг бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги Низом ва бошқалар.

15Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботни тартибга солиш тизимини такомиллаштириш • Давлат органлари ва профессионал жамоат бирлашмаларининг бухгалтерия ҳисобини тартибга солишдаги фаолиятини ўзаро мувофиқлаштириш; • Бухгалтерия ҳисоби бўйича меъёрий ҳужжатларни ишлаб чиқиш ва қабул қилиш жараёнига профессионал жамоатни жалб этиш; • Профессионал бухгалтерларни сертификатлашнинг миллий тизимини шакллантириш ва уни халқаро даражада тан олинишига эришиш; • Халқаро профессионал ташкилотлар билан ўзаро ҳамкорлик қилиш (IFAC, IASC, ЕССБА ва бошқалар).

16Бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш ва юритишда ҳамда молиявий ҳисоботни тузишда банд бўлган кадрларни тайёрлаш ва малакасини ошириш • Олий таълим муассасаларининг ўқув дастурларини ва профессионал бухгалтерлар ва аудиторларни тайёрлаш дастурларини БҲМС ва МҲХСларини чуқур ўрганишга йўналтириш; • Олий таълим муассасаларининг ҳамда профессионал бухгалтерлар ва аудиторларни тайёрлаш ўқув дастурларининг сифатини мониторинглаш; • Ўқув муассасаларининг профессор-ўқитувчилари таркибини МҲХСлари ва бухгалтерия ҳисобининг халқаро амалиёти бўйича қайта тайёрлаш; • Хўжалик юритувчи субъектларнинг раҳбарларига ва бошқарувнинг бошқа ходимларига бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботнинг иқтисодий таҳлили асосларини ўқитиш дастурларини ишлаб чиқиш; • Профессионал бухгалтерлар ва аудиторларни тайёрлаш бўйича ўқув дастурларини тегишли халқаро дастурларга мувофиқлигини таъминлаш; • Халқаро бухгалтерлар федерациясининг стандартлари асосида профессионал бухгалтерларни ўқитиш ва аттестациядан ўтказишнинг миллий стандартларини ишлаб чиқиш; • Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботни ўрганаётганларнинг барча тоифаларини ўқитиш жараёни учун янги ўқув-методик таъминотни янгилаш ва ишлаб чиқиш.

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ !!!

Похожие

Давлат бюджетининг ғазначилик ижросига ўтишнинг асосий мақсад ва вазифалари

Банкларда бухгалтерия ҳисоби

Бухгалтерия (молиявий ) хисоботлар тавсифи

Бухгалтерия ҳисоби ва ахборот технологиялари кафедраси

«УзАСБО» Бюджет ташкилотларида автоматлаштирилган бухгалтерия ҳисоби дастурий мажмуаси