Замонавий жаҳон инфраструктурасида ахборот коммуникация технологиясининг ахамияти. Фаннинг асосий тушунчалари (ахборот, хабар, сигнал). - Информатика и ИТ - Презентации

Замонавий жаҳон инфраструктурасида ахборот коммуникация технологиясининг ахамияти. Фаннинг асосий тушунчалари (ахборот, хабар, сигнал).

Загружено в:

04.12.2024

Скачано:

0

Размер:

5664.2177734375 KB

Замонавий жаҳон инфраструктурасида ахборот коммуникация технологиясининг ахамияти. Фаннинг асосий тушунчалари (ахборот, хабар, сигнал). Маълумотлар узатиш тизимларининг сифат кўрсаткичлари ва уларга қўйиладиган талаблар

Режа: 1. Маълумотларни узатишнинг ривожланиш тарихи 2. Фаннинг асосий тушунчалари (ахборот, хабар, сигнал). 3. Маълумотлар узатиш тизимларининг сифат кўрсаткичлари ва уларга қўйиладиган талаблар

1793—1794 йилларда Шаппа таклифига асосланиб миноралар ёрдамида ахборот узатишга мўлжалланган узунлиги 225 км иборат бўлган Париж ва Лилл ўртасидаги телеграф алоқа линияси Литермонтдаги Шаппа Оптик телеграфи ШАППА ТЕЛЕГРАФИ

Шаппа телеграфининг белгилари

1844 йил Самуэл Морзе томонидан телеграф аппарати ихтиро қилинган. Биринчи телеграф аппарати учун Нью- Йоркда 1867 й патент олинган.

Морзе коди , Самуэл Морзе алифбоси — телеграф алоқада қўлланиладиган шартли белгилар тизими; нуқта (•) ва тире (-) лардан иборат. Ҳарбир ҳарфга муайян нуқта ва тирелар уйғунлашуви (комбинацияси) тўғри келади. Нуқта ва тирелар электр токи импульслари тарзида узатилади. Узатиладиган импульс — код жуда қисқа бўлиб, ҳар қайси белгини белгилашда элементлар сони ҳар хил (ўзгарувчан код) ёки бир хил (ўзгармас код) бўлиши мумкин. Код элементлари сонига қараб, 5 элементли, 6 элементли ва бошқа хилларга бўлинади. Морзе коди Морзе аппарати ёрдамида узатилади. Ўзгарувчан коддан камроқ, ўзгармас коддан кўпроқ фойдаланилади. Бунда нуқта ва тире ўрнида плюс (+) ва минус (—) белгилари ишлатилади. Vibroplex фирмаси томонидан яратилган ярим автоматик механик калит

SOS (фавқулодда сигнал) ҳарфлар орасида паузасиз хизмат қилади: “ • • • - - - • • • “ (уч нуқта, учта тире, учта нуқта), яъни битта узун ҳарф сифатида. SOS кўпинча “Жонимизни асранг” ёки “Кемамизни асранг” сўзларининг қисқартмаси деб ҳисобланса-да, у аслида узатиш ва ёдлаш қулайлиги учун танланган.

1869 й. Лондон ва Нью-Йорк ўртасида телеграф кабел ёткизилди. 1876 йилда. Белл томонидан телефон аппарати ихтиро килинди. Александр Белл томонидан 1876 йил 7-мартда «гапирувчи телеграф» номини олган телефон аппатарига патент олинди. Белл трубкаси навбати билан инсон овозини узатишга ва кабул килишга хизмат килган. 25 июн 1876 йил. Александр Белл узини телефон аппаратини Филадельфияда бўлиб ўтган биринчи бутун жаҳон электротехника ярмаркасида намойиш қилди. Париж музейида сақланаётган Белл телефонининг асл нусхаси

КАДИМИЙ ТЕЛЕФОН АППАРАТЛАР “ Жаноб Уотсон, бу ёққа чиқинг, сизга гапим бор”. 14-феврал – Белл телефон учун патент олган сана

Ахборот тушунчаси . Ахборот кенг қамровли тушунча бўлиб, унга қуйидагича таъриф бериш мумкин:  далил, воқеа, ходиса, предмет, жараён каби объектлар ҳақидаги билим, ҳамда тушунчалар ёки буйруқлар;  маълум хос матнда аниқ маънога эга тушунчаларни ичига олган далил, воқеа, ходиса, предмет, жараён, тақдимот каби объектлар ҳақидаги билимлар мажмуи;  қизиқиш уйғотиш мумкин бўлган, сақланиши ва қайта ишланиши лозим бўлган жами далил ва маълумотлар;  китоб матни, илмий формулалар, банк ҳисоб рақамидан фойдаланиш ва тўловлар, дарс жадвали, ер ва фазо станцияси ўртасидаги масофа тўғрисидаги маълумотлар ва ҳоказолар ахборот бўлиши мумкин. Замонавий инсон бир вақтнинг ўзида кўпроқ маълумот олишга интилади, у тўғридан-тўғри мулоқотда мавжуд бўлган маълумотга имкон қадар яқинроқ маълумот олишга интилади. Шунинг учун маълумот муайян шароитларга қараб турли шаклларни олиши мумкин боʻлган ягона ресурс сифатида қаралади. Ахборотларни узатиш . Ахборотларни узатиш деганда эхтиёждан келиб чиқиб, уни бир кишидан иккинчи кишига ёки бир компьютердан иккинчи компьютерга турли воситалар ёрдамида етказиб бериш тушунилади.  Ахбротларни узатишнинг турли усуллари мавжуд:  компютер дастурлари ёрдамида;  почта орқали;  транспорт воситалари ёрдамида;  алоқа тармоғи орқали. • Алоқа тармоғи орқали ахборотларни қисқа вақт ичида узоқ масофага узатиш мумкин. Бунда маълумотларни узатиш вақти сезиларли даражада қисқаради.

Ахборот турлари

Хабар манбаининг ахборот тавсифлари Хабар - ахборот тақдим қилиш шакли хисобланади. Битта хабар бир қанча шаклда тақдим қилиниши мумкин. Масалан, телефон орқали берилаётган ахборот узлуксиз кўринишда ёки телеграмма кўринишида яъни дискрет кўринишда тақдим қилиниши мумкин. Телеграф орқали маълумот узатилганда, ахборот харфлар йиғиндиси яъни сўз кўринишида ва сонларда тақдим қилинади. Хабар таркибидаги ахборот қабул қилувчига дискрет хабар узатиш (ДХУ) канали орқали узатилади. ХМ - хабар манбаи; ДХУ - дискрет хабар узатиш; ХҚҚ - хабар қабул қилгич.

Хабар манбаининг ахборот тавсифлари Хабарнинг асосий ахборот тавсифларига алоҳида хабар таркибидаги ахборот миқдори, энтропия ҳамда хабар манбаси унумдорлиги киради. Энтропия - бу дискрет хабарлар манбаининг холатини ноаниқлик ўлчовидир. Хабар таркибидаги ахборот миқдори ўлчаш бирлиги – бит да аниқланади. У ёки бу хабар пайдо бўлиш эхтимоллиги қанчалик кам бўлса, унинг қабулидаги олинадиган ахборот шунчалик кўп бўлади. Дискрет хабар таркибидаги ахборот ҳажмини ўлчаш бирлиги бит ҳисобланади. У ёки бу хабар пайдо бўлиш эҳтимоллиги қанчалик кам бўлса, унинг қабулидаги олинадиган ахборот шунчалик кўп бўлади

Хабар манбаининг ахборот тавсифлари Манба томондан келиб тушувчи хабар электралоқа тизимида ташувчи бўлган сигналга ўзгартирилади. Электралоқа тизими сигнални белгиланган сифат кўрсатгичда мухитнинг бир нуқтасидан бошқасига етказишни таъминлайди. Таркибида хабар-сигнал-хабар ўзгартиргичи бўлган хабар узатиш схемаси расмда кўрсатилган Хабарни узатиш принципи. • ХМ-хабар манбаи; • ХҚҚ-хабар қабул қилгич; • ДХУ-дискрет хабарни узатиш.

Сигнал деганда - бир ёки бир нечта параметрларнинг ўзгариши ва унинг ўзгаришини акс эттирувчи физик катталиклар ёрдамида хабарни тақдим этиш шакли тушунилади. Турли хил сигналлар шаклида узатиладиган хабар: нутқ, маълумотлар, видео тасвирлар ёки уларнинг ҳар қандай комбинатсияси мултимедиа деб аталади. Телекоммуникациялар ривожланишининг манбаи ва ҳаракатлантирувчи кучи - бу телекоммуникациялар орқали инсоннинг алоқа пайтида тўғридан-тўғри эга бўлган маълумотга имкон қадар яқинроқ бўлган маълумотларни олишга бўлган эҳтиёжидир. ДХУ тизимларига асосланган ахборот ва алоқа назарияси қоидалари қуйидагилардан иборат:  хабар манбасини кодлаш теоремалари;  шовқинли канал учун кодлаш теоремалари;  каналлар ва тизимларнинг ўтказиш қобилияти;  хабарлар энтропияси.

Маълумотлар узатиш хизматига қўйиладиган талаблар  маълум ҳажмдаги хабарларни узатиш;  кўрсатилган манзил бўйича узатиш;  белгиланган санада узатиш;  талаб қилинган сифат билан узатиш. 1-талаб аниқ, чунки узатиладиган хабарлар миқдори бир неча байтдан мегабайтгача сезиларли даражада фарқ қилиши мумкин, шунинг учун бошқа барча талаблар хабарнинг ўлчамига боғланган бўлиши керак. 2-талаб ҳам аниқ, чунки агар хабар нотўғри юборилган бўлса, адресат (хабар қабул қилувчи) уни қабул қилмайди, бунинг натижасида махфийлик бузилиши мумкин. 3-талаб ҳар бир хабарни етказиш учун мақбул вақт борлигини назарда тутади. 4-талаб қабул қилинган хабарнинг шакли ва мазмуни бўйича максимал идентификатсияга бўлган эҳтиёжга тўғри келади. Маълумотларни узатиш хизматларига хизмат кўрсатиш сифатининг асосий хусусиятлари киради, яъни:  маълумотларнинг ишончлилиги;  етказиб бериш вақти;  маълум бир вақтда манзилга этказиб беришнинг ишончлилиги;  рухсатсиз киришдан ҳимоя қилиш.

Похожие

Ахборот тушунчаси ва унинг ахамияти

Корея Республикасида ахборот-коммуникация технологиялари соҳасининг ривожланиш хусусиятлари

Ҳуқуқий ахборот тизимларининг асосий вазифалари

Ахборот хавфсизлиги

Оммавий ахборот воситалари ва ахборот қарама-қаршилиги