logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Информатика и ИТ
  4. Shaxsiy kompyuterlarning asosiy va qo’shimcha qurilmalari

Shaxsiy kompyuterlarning asosiy va qo’shimcha qurilmalari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

882 KB
Скачать
Shaxsiy kompyuterlarning Shaxsiy kompyuterlarning asosiyasosiy va qo’shimcha va qo’shimcha qurilmalariqurilmalari Mundarija:Mundarija:  MikroprotcessorMikroprotcessor  Operativ xotiraOperativ xotira  KlaviaturaKlaviatura  DisketalarDisketalar  QQ attiatti q q diskdisk  MonitorMonitor  PrinterlarPrinterlar  Sichqoncha.(MSichqoncha.(M ii sh)sh)  SkanerlarSkanerlar  ModemlarModemlar  Tarmoq adapterining platalariTarmoq adapterining platalari MikroprotcessorMikroprotcessor  Mikroprotcessor programmalarning ishlashini Mikroprotcessor programmalarning ishlashini ta`minlaydi va kompyuterning boshta`minlaydi va kompyuterning bosh qq a a qq urilmalari ishini urilmalari ishini boshbosh qq aradi. U kompyuterning tezligini ta`minlaydi.aradi. U kompyuterning tezligini ta`minlaydi.  IBM PC kompyuterlarida odatda Intel firmasi va unga IBM PC kompyuterlarida odatda Intel firmasi va unga muvofiq boshqa firmalarning mikroprotcessorlari muvofiq boshqa firmalarning mikroprotcessorlari o’rnatiladi.o’rnatiladi.  Kompyuterlar mikroprotcessor turlari bilan farKompyuterlar mikroprotcessor turlari bilan far qq lanadi.lanadi.  Mikroprotcessorlarning Intel - 8088, 80386, 80286, Mikroprotcessorlarning Intel - 8088, 80386, 80286, 80386 Sx, 80486, Pentium kabi turlari mavjud.80386 Sx, 80486, Pentium kabi turlari mavjud. Operativ xotiraOperativ xotira  Operativ xotira o’zida kompyuterda ishlayotgan Operativ xotira o’zida kompyuterda ishlayotgan programma va ma`lumotlarni saqlaydi. programma va ma`lumotlarni saqlaydi. Ma`lumotlar doimiy xotiradan operativ xotiraga Ma`lumotlar doimiy xotiradan operativ xotiraga ko’chiriladi, olingan natijalar zarur holda diskka ko’chiriladi, olingan natijalar zarur holda diskka qayta yoziladi.qayta yoziladi.  Odatda Intel-8088 protcessorli shaxsiy kompyuter Odatda Intel-8088 protcessorli shaxsiy kompyuter 1 Mbayt hajmdagi operativ xotiraga ega. Intel-1 Mbayt hajmdagi operativ xotiraga ega. Intel- 80286 5 Mbayt, Intel-80386 16 Mbaytgacha 80286 5 Mbayt, Intel-80386 16 Mbaytgacha operativ xotira bilan ishlaydi.operativ xotira bilan ishlaydi. KlaviaturaKlaviatura  IBM PC klaviaturasi foidalanuvchi tomonidan IBM PC klaviaturasi foidalanuvchi tomonidan ma`lumotlarni kompyuterga kiritishga mo’ljallangan ma`lumotlarni kompyuterga kiritishga mo’ljallangan qurilmadir. Tugmachalar soni va joylashishi turli xil qurilmadir. Tugmachalar soni va joylashishi turli xil kompyuterlarda har xil bo’lishi mumkin,lekin kompyuterlarda har xil bo’lishi mumkin,lekin ularning vazifasi o’zgarmaydi. IBM PC ularning vazifasi o’zgarmaydi. IBM PC klaviaturalari 2 xilda ishlab chiqariladi: kichik - 83 klaviaturalari 2 xilda ishlab chiqariladi: kichik - 83 ta va katta - 101 ta tugmachaga ega bo’lgan ta va katta - 101 ta tugmachaga ega bo’lgan klaviaturalar. Katta klaviatura ishlashga juda qulay.klaviaturalar. Katta klaviatura ishlashga juda qulay. DisketalarDisketalar  Disketalar malumotlarni bir kompyuterdan ikkinchisiga Disketalar malumotlarni bir kompyuterdan ikkinchisiga o’kazish va malumotlarni saqash uchun ishlatiladi. o’kazish va malumotlarni saqash uchun ishlatiladi. Asosan 5,25 va 3,5 dyuymli disketalardan Asosan 5,25 va 3,5 dyuymli disketalardan foydalaniladi. 5,25 (133 mm) dyuymli disketalar foydalaniladi. 5,25 (133 mm) dyuymli disketalar hajmiga ko’ra turlicha bo’ladi: 180,360 (Double hajmiga ko’ra turlicha bo’ladi: 180,360 (Double Side/Double Density, DS/DD) Kbayt va 1,2 (Double Side/Double Density, DS/DD) Kbayt va 1,2 (Double Side/High Density, DS/HD), 2 Mbayt. 1,2 Mbaytli Side/High Density, DS/HD), 2 Mbayt. 1,2 Mbaytli disketalar maxsus magnit qoplamaga ega. Shuning disketalar maxsus magnit qoplamaga ega. Shuning uchun ularni 360 Kbaytli disklarni o’qish qurilmasida uchun ularni 360 Kbaytli disklarni o’qish qurilmasida qo’ish mumkin emas. Ular maxsus disk o’qish qo’ish mumkin emas. Ular maxsus disk o’qish qurilmasida qo’yiladi. qurilmasida qo’yiladi. QQ attiatti q q diskdisk  QQ attiatti qq magnit disk kompyuterda ishlanadigan magnit disk kompyuterda ishlanadigan programmalar va malumotlarni doimiy saprogrammalar va malumotlarni doimiy sa qq lash lash uchun uchun qo’qo’ llaniladi. Ular operatcion sistema llaniladi. Ular operatcion sistema programmalari, taprogrammalari, ta hh rirlagichlar, programmalash rirlagichlar, programmalash sistemalari amaliy programmalar, malumotlar va sistemalari amaliy programmalar, malumotlar va hh okazolar. okazolar. QQ attiatti qq disklarning disklarning hh ajmi turlicha ajmi turlicha bb o’o’ ladi: IBM PC XT da-20 Mbayt, IBM PC ATda ladi: IBM PC XT da-20 Mbayt, IBM PC ATda 40Mbayt, 80386SX, 80386DX, 80486SX 40Mbayt, 80386SX, 80386DX, 80486SX mikroprotcessorli kompyuterlarda - 110-120 mikroprotcessorli kompyuterlarda - 110-120 Mbaytgacha, 80486DX da 120-540, 640, 850 Mbaytgacha, 80486DX da 120-540, 640, 850 Mbaytgacha.Mbaytgacha. MonitorMonitor  Shaxsiy kompyuterning monitori (displey) ekranga Shaxsiy kompyuterning monitori (displey) ekranga matnli va grafikli malumotlarni chimatnli va grafikli malumotlarni chi qq arish uchun arish uchun xizmat xizmat qq iladi. iladi. U ikki xil rejimda ishlashi mumkin: U ikki xil rejimda ishlashi mumkin: matnli va grafik.matnli va grafik.  Matnli rejimda displey ekrani shartli ravishda 80 ta Matnli rejimda displey ekrani shartli ravishda 80 ta ustun 25 satrga bo’linadi. Shu maydonning ustun 25 satrga bo’linadi. Shu maydonning ixtiyoriy joyida belgilar tasvirlanadi.ixtiyoriy joyida belgilar tasvirlanadi.  Bu belgilar katta va kichik lotin harflari, sonlar va Bu belgilar katta va kichik lotin harflari, sonlar va yordamchi belgilar - ~ ! @ # $ % ^ & * ( ) - + = ; : \ { yordamchi belgilar - ~ ! @ # $ % ^ & * ( ) - + = ; : \ { / } ? " bo’lishi mumkin./ } ? " bo’lishi mumkin.  Quyidagi keng tarqalgan monitor turlari tafsilotlarini keltiramiz:Quyidagi keng tarqalgan monitor turlari tafsilotlarini keltiramiz:  1)MDA - oq-qora, matnli - 80x20,2 ta rang, grafikli - 640-200, 2 ta rang1)MDA - oq-qora, matnli - 80x20,2 ta rang, grafikli - 640-200, 2 ta rang  2)CGA - rangli, matnli 80x25, 16ta rang, 320x200, 4ta rang, grafikli - 2)CGA - rangli, matnli 80x25, 16ta rang, 320x200, 4ta rang, grafikli - 640x200, 2ta rang640x200, 2ta rang  3)Hercules - oq-qora, matnli - 80x25 2ta rang, grafikli - 720x348 2 ta 3)Hercules - oq-qora, matnli - 80x25 2ta rang, grafikli - 720x348 2 ta rangrang  4)EGA - rangli, matnli - 80x25; 16ta rang, 80x43; 16ta rang, grafikli - 4)EGA - rangli, matnli - 80x25; 16ta rang, 80x43; 16ta rang, grafikli - 640x350; 16 ta rang640x350; 16 ta rang  5)VGA - rangli, matnli - 80x25, 16ta rang, grafikli - 640x480, 16ta rang5)VGA - rangli, matnli - 80x25, 16ta rang, grafikli - 640x480, 16ta rang  6)SVGA - rangli, matnli - 80x25, 16ta rang, grafikli - 800x600, 16 ta 6)SVGA - rangli, matnli - 80x25, 16ta rang, grafikli - 800x600, 16 ta rangrang  7)Hozirgi kunda IBM PC kompyuterlari asosan SVGA monitorlari 7)Hozirgi kunda IBM PC kompyuterlari asosan SVGA monitorlari bilan, NOTEBOOK lar esa suyuq kristalli monitorlar bilan bilan, NOTEBOOK lar esa suyuq kristalli monitorlar bilan ta`minlangan.ta`minlangan. PrinterlarPrinterlar  Printer - ma`lumotlarni Printer - ma`lumotlarni qq oo g’g’ ozga chiozga chi qq aruvchi aruvchi qq urilma.urilma.  Barcha printerlar matnli ma`lumotni, Barcha printerlar matnli ma`lumotni, kk o’o’ pchiligi esa rasm va grafiklarni pchiligi esa rasm va grafiklarni hh am am qq oo g’g’ ozga chiozga chi qq aradi. Rangli tasvirlarni aradi. Rangli tasvirlarni chichi qq aruvchi maxsus printerlar aruvchi maxsus printerlar hh am bor.am bor.  Printerlarning Printerlarning qq uyidagi turlari mavjud: ignali, uyidagi turlari mavjud: ignali, siyosiyo hh li va lazerli.li va lazerli.  Ignali printerlarIgnali printerlar - keng tar - keng tar qq algan printerlar turi. Uning ishlash algan printerlar turi. Uning ishlash qq oidasi oidasi qq uyidagicha: printerning yozish boshchasida vertikal tartibda ignalar joylashgan. uyidagicha: printerning yozish boshchasida vertikal tartibda ignalar joylashgan. Boshcha yozuv satri bBoshcha yozuv satri b o’o’ ylab ylab hh arakatlanadi va ignalar kerakli daarakatlanadi va ignalar kerakli da qq ii qq ada bada b o’o’ yalgan yalgan lenta orlenta or qq ali ali qq oo g’g’ ozga uriladi va natijada ozga uriladi va natijada qq oo g’g’ ozda belgi yoki tasvir paydo bozda belgi yoki tasvir paydo b o’o’ ladi.ladi.  Ignali printerlar tezligi bir bet uchun 10 sekunddan 60 sekundgacha.Ignali printerlar tezligi bir bet uchun 10 sekunddan 60 sekundgacha.  SiyoSiyo hh li printerli printer sifati lazerli printerga ya sifati lazerli printerga ya qq in va narxi in va narxi hh am arzon.am arzon.  SiyoSiyo hh li printer shovli printer shov qq insiz ishlaydi. Shuning uchun insiz ishlaydi. Shuning uchun hh ozirgi kunda kozirgi kunda k o’o’ pchilik pchilik undan foydalanayapti. Tezligi bir bet uchun 15 dan 100 sekundgacha.undan foydalanayapti. Tezligi bir bet uchun 15 dan 100 sekundgacha.  Lazerli printerlarLazerli printerlar bosmaxona sifat darajasiga ya bosmaxona sifat darajasiga ya qq in sifatli yozuvni in sifatli yozuvni ta`minlaydi. U ishlash nuta`minlaydi. U ishlash nu qq tai nazaridan nusxa ktai nazaridan nusxa k o’o’ chiruvchi kseroksga yachiruvchi kseroksga ya qq in, in, bunda fabunda fa qq at bosuvchi baraban kompyuter komandasi yordamida elektrlanadi. at bosuvchi baraban kompyuter komandasi yordamida elektrlanadi. BB o’o’ yoyo qq donachalari zarblanib barabanga yopishadi va tasvir donachalari zarblanib barabanga yopishadi va tasvir hh osil bosil b o’o’ ladi.ladi.  Tezligi bir bet matn uchun 3 dan 15 sekundgacha. Rasm uchun kTezligi bir bet matn uchun 3 dan 15 sekundgacha. Rasm uchun k o’o’ propro qq , katta , katta rasmlar uchun 3 minutgacha varasmlar uchun 3 minutgacha va qq t talab t talab qq iladi.iladi.  HH ozirgi kunda minutiga 15-40 betgacha chop etadigan lazerli printerlar mavjud.ozirgi kunda minutiga 15-40 betgacha chop etadigan lazerli printerlar mavjud. Sichqoncha.(MSichqoncha.(M ii sh)sh)  1964 yilda Stanford Research Institute da ishlaydigan 1964 yilda Stanford Research Institute da ishlaydigan Duglas Engelbart sichqoncha ixtiro etdi. Uning ofitcial nomi Duglas Engelbart sichqoncha ixtiro etdi. Uning ofitcial nomi “displeyda XY – koordinata ko’rsatkichi” deb ataladi. “displeyda XY – koordinata ko’rsatkichi” deb ataladi.  1973 yilda Xerox firmasi o’zining yangi kompyuterlarida 1973 yilda Xerox firmasi o’zining yangi kompyuterlarida sichqonchani ishlata boshladi. Baxtga qarshi bu sistema sichqonchani ishlata boshladi. Baxtga qarshi bu sistema tajribaviy edi va faqat ilmiy izlanish maqsadida ishlatilgan. tajribaviy edi va faqat ilmiy izlanish maqsadida ishlatilgan.  1979 yilda Alto kompyuteri va uning dasturiy vositasi 1979 yilda Alto kompyuteri va uning dasturiy vositasi Apple kompaniyasining bir necha muhandisiga ko’rsatildi. Apple kompaniyasining bir necha muhandisiga ko’rsatildi. Ular orasida Stiv Jobs ham bor edi. Sichqonchaning grafik Ular orasida Stiv Jobs ham bor edi. Sichqonchaning grafik interfeysida harakatlanishi Jobsda ulkan taassurot qoldirdi.interfeysida harakatlanishi Jobsda ulkan taassurot qoldirdi. SkanerlarSkanerlar  Skaner bu ma`lumotlarni qog’ozli hujjatdan bevosita EHM ga Skaner bu ma`lumotlarni qog’ozli hujjatdan bevosita EHM ga kiritish qurilmasidir. Matnlar, sxemalar, rasmlar, grafiklar, kiritish qurilmasidir. Matnlar, sxemalar, rasmlar, grafiklar, fotografiyalar va boshqa grafik axborotni kiritish mumkin. fotografiyalar va boshqa grafik axborotni kiritish mumkin. Skaner nusxa ko’chirish apparatiga o’xshab qog’ozli hujjatning Skaner nusxa ko’chirish apparatiga o’xshab qog’ozli hujjatning tasviri nusxasini qog’ozda emas, balki elektron ko’rinishda tasviri nusxasini qog’ozda emas, balki elektron ko’rinishda yaratadi — tasvirning elektron nusxasi yaratiladi.yaratadi — tasvirning elektron nusxasi yaratiladi.  Skanerlar juda xilma-xildir va ularni bir qator belgilari bo’yicha Skanerlar juda xilma-xildir va ularni bir qator belgilari bo’yicha tasniflash mumkin. Skanerlar oq-qora va rangli bo’ladi.tasniflash mumkin. Skanerlar oq-qora va rangli bo’ladi.  Oq-qora skanerlar shtrixli va nimrangli tasvirlarni o’qishi Oq-qora skanerlar shtrixli va nimrangli tasvirlarni o’qishi mumkin. Shtrixli tasvirlar nim ranglarni, yoki boshqacha mumkin. Shtrixli tasvirlar nim ranglarni, yoki boshqacha aytganda, kul rang darajalarini uzatmaydi. Nim rangli tasvirlar aytganda, kul rang darajalarini uzatmaydi. Nim rangli tasvirlar kul rangning 16, 64 yoki 256 darajalarini anglash va uzatish kul rangning 16, 64 yoki 256 darajalarini anglash va uzatish imkonini beradi.imkonini beradi. ModemlarModemlar  MODEM (Modulyator-DEModulyator) — aniq bir aloqa MODEM (Modulyator-DEModulyator) — aniq bir aloqa kanalida ishlatish uchun qabul qilingan signallarni to’g’ri kanalida ishlatish uchun qabul qilingan signallarni to’g’ri (modulyator) va teskari (demodulyator) o’zgartirish (modulyator) va teskari (demodulyator) o’zgartirish qurilmasidir.qurilmasidir.  Eng avvalo modem quyidagi vazifalarni bajarish uchun Eng avvalo modem quyidagi vazifalarni bajarish uchun mo’ljallangan:mo’ljallangan:  •• uzatishda: keng polosali impulslarni (raqamli kodni) tor uzatishda: keng polosali impulslarni (raqamli kodni) tor polosaliga (analog signallarga) o’zgartirish;polosaliga (analog signallarga) o’zgartirish;  •• qabul qilishda: qabul qilingan signalni xalaqitlardan filtrlash qabul qilishda: qabul qilingan signalni xalaqitlardan filtrlash va detektorlash uchun, ya`ni tor polosali analogli signalni va detektorlash uchun, ya`ni tor polosali analogli signalni raqamli kodga teskari o’zgartirish.raqamli kodga teskari o’zgartirish. Tarmoq adapterining platalariTarmoq adapterining platalari  Tarmoq adapteri platalari kompyuter va kabel orasida ichki aloqa Tarmoq adapteri platalari kompyuter va kabel orasida ichki aloqa sifatida ishlaydi. Barcha tarmoq kompyuterlari va serverlarining sifatida ishlaydi. Barcha tarmoq kompyuterlari va serverlarining kengaytma slotlariga platalar quyiladi. Kompyuter va tarmoq orasida kengaytma slotlariga platalar quyiladi. Kompyuter va tarmoq orasida ichki aloqani ta`minlash uchun ulash shakliga yoki portga mos ichki aloqani ta`minlash uchun ulash shakliga yoki portga mos keladigan platalar (uni o’rnatgandan keyin) tarmoq kabellari ulanadi. keladigan platalar (uni o’rnatgandan keyin) tarmoq kabellari ulanadi.  Tarmoq adapteri platalarini qo’llash:Tarmoq adapteri platalarini qo’llash:  Kompyuterdan keladigan berilganlarni, tarmoq kabeligacha uzatishga Kompyuterdan keladigan berilganlarni, tarmoq kabeligacha uzatishga tayyorlash. Boshqa kompyuterga berilganlarni uzatish. Kompyuter va tayyorlash. Boshqa kompyuterga berilganlarni uzatish. Kompyuter va kabel sistemasi orasidagi barcha berilganlarni boshqarish. Bundan kabel sistemasi orasidagi barcha berilganlarni boshqarish. Bundan tashqari tarmoq adapteri platasi kabeldan berilganlarni qabul kilib, tashqari tarmoq adapteri platasi kabeldan berilganlarni qabul kilib, kompyuterning markaziy protcessori tushunadigan shaklga kompyuterning markaziy protcessori tushunadigan shaklga o’zgartiradi. Tarmoq adapteri platasi apparat qismdan va PZUda o’zgartiradi. Tarmoq adapteri platasi apparat qismdan va PZUda saqlanadigan uzilgan dasturdan iborat. Bu dasturlar mantiqiy aloqani saqlanadigan uzilgan dasturdan iborat. Bu dasturlar mantiqiy aloqani boshqarish darajasidagi funktciyalarni va OSI modelining kanal boshqarish darajasidagi funktciyalarni va OSI modelining kanal darajasi muhiti imkonini boshqarish funktciyalarini bajaradi.darajasi muhiti imkonini boshqarish funktciyalarini bajaradi.

Похожие

Shaxsiy kompiyuterlarning asosiy qurilmalari
Shaxsiy kompyuterlar tarkibi va qo’shimcha qurilmalari Ochiq dars ishlanmasi
Kompyuter. Kompyuterning asosiy qurilmalari va ularning vazifalari
Kompyuterning ta`sir konfiguratsiyalari (asosiy tashqi qurilmalari)
Informatika fani bo’yicha asosiy tushunchalar. Zamonaviy EHMlarning arxitekturasi