Рақамли қурилмаларни турлари ва носозлик моделлари - Информатика и ИТ - Презентации

Рақамли қурилмаларни турлари ва носозлик моделлари

Загружено в:

10.12.2024

Скачано:

0

Размер:

144.2255859375 KB

Рақамли қурилмаларни турлари ва носозлик моделлари

2Рақамли қурилманинг асосий ҳолати яроқли бўлган қурилманинг барча техник ҳужжатлар талабларни қониқтирадиган ҳолати ҳисобланади. Акс ҳолда қурилма яроқсиз ҳолатлардан бирида бўлади. Рақамли қурилманинг яроқсизлиги яроқсиз компонентларнинг қўлланилиши, компонентлар орасидаги уланишларда узилишлар ёки қисқа туташувлар, схеманинг ишлатилиши шартларининг бузилиши, лойиҳалаштириш ва ишлаб чиқаришда хатоликларнинг мавжудлиги, шунингдек, бошқа қатор омиллар натижасида пайдо бўлади. Диагностика қилиш воситалари ва усулларини илмий асосланган танлаш учун рақамли қурилмалар яроқсизликларини синчиклаб ўрганиш ва таҳлил қилиш, шунингдек уларнинг қайси синфга тегишлилигини аниқлаш зарур. Бунда диагностика қилиш усули яроқсизлик модели асосига мос айнан қабул қилинган даражада у ишлатиладиган рақамли қурилма учун мос бўлади. Рақамли қурилмаларни назорат ва диагностика қилиш

3Кўп ҳолларда қуйидаги яроқсизликлар турлари кўриб чиқилади: 1. Константали (доимий) яроқсизликлар: константали ноль ва константали бир, бу яроқсиз мантиқий элемент киришлари ва чиқишларида мантиқий ноль ёки мантиқий бир доимий сатҳларининг бўлишини билдиради. 2. “Қисқа туташув” туридаги яроқсизликлар (кўприксимон яроқсизликлар) мантиқий элементлар киришлари ва чиқишларидаги қисқа туташувларда пайдо бўлади ва икки турларга, мaнтиқий элемент киришларидаги қисқа туташув келтириб чиқарадиган яроқсизликлар ва тескари алоқа туридаги яроқсизликларга бўлинади. 3. Инверс яроқсизликлар рақамли схемалар таркибига кирадиган мантиқий элементнинг кириши ёки чиқиши бўйича сохта инверторни пайдо бўлишига олиб келадиган рақамли схемаларнинг физик нуқсонларини тавсифлайди. 4. “Чалкаштириш” туридаги яроқсизликлар рақамли схемалар алоқаларининг чалкаштирилишидан иборат ва рақамли схемаларни лойиҳалаштириш, ишлаб чиқаришда вужудга келадиган схема бажарадиган функцияларни ўзгартирадиган хатоликлар туфайли келиб чиқади. Рақамли қурилмаларни яроқсизлик турлари

4Эгри чизиқда қуйидаги учта характерли соҳани ажратиш мумкин: I. Ишлатишдан олдинги машқ қилиш ва синаш; II. Нормал ишлатиш; III. Эскириш, яроқсизланиш ва ҳисобдан чиқариш. Ишлатишдан олдинги синовларда асосан кўплаб ишлаб чиқариш нуқсонлари ва яроқсизликлари аниқланади. Улар умуман тизимнинг 70 – 80% гача рад этишларини ташкил этади. Иккинчи даврда тизим нормал ишлашга ўтади, шунинг учун минимал жадалликдаги рад этишлар кузатилади. Учинчи даврда деградацион (завол топадиган) жараёнлар туфайли кескин ортади ва тизим капитал таъмирга муҳтож бўлади ёки ҳисобдан чиқарилади. Рақамли схемалар техник ишлатилишининг учта босқичи I II III Fr t

5Тизимларнинг бу учта техник ишлатиш давридаги рад этишлар турлари ва характерлари турлича бўлади. Биринчи даврда агар ишлаб чиқариш хатоликлари ортиб кетса, у ҳолда учинчи даврда деградацион (завол топадиган) жараёнларга боғлиқ бўлган ва маълум даражадаги созлаш ва ростлаш йўллари билан тузатиладиган асосий элементлар параметрларининг сонли қийматларини кескин ўзгаришлари кузатилади. Турли вақт бўлакларидаги рад этишлар сабаблари ва турларини таҳлил қилиш инсон омили таъсири ҳисобига ишлаб чиқариш жараёнига фаол аралашиш ва хатоликларни минималлаштиришга имкон беради (техник ходимни ўқитиш, уларни назорат илғор-ўлчов техникаси билан таъминлаш). Маълумки, объектни нормал ишлашини бузилишининг ёки унинг у ёки бу характеристикасини ёмонлашишининг биринчи манбаи унинг элементлари компонентларининг физик нуқсонлари, шунингдек, улар орасидаги алоқалар ҳисобланади. Рақамли схемалар техник ишлатилишининг учта босқичи

6Физик ҳодиса сифатида яроқсизлик, нуқсон, “яроқсизлик” атамаси эса яроқсизлик моделининг номи ёки объектнинг ёки унинг таркибий қисмларининг яроқсиз ҳолати маъносида фойдаланилади. Нуқсон деганда - кўплаб яроқсиз ҳолатларга ўтишни келтириб чиқарадиган қурилма компонентларидаги физик ҳодиса тушунилади. Яроқсизлик эса, объект киришлари ва чиқишларида сиганалларнинг нотўғри қийматлари кўринишларида нуқсонларнинг пайдо бўлиш фактларининг шакллаштирилган берилиши ҳисобланади. “Нуқсон” атамаси “яроқсизлик” атамаси билан боғлиқ, лекин унинг синоними ҳисобланмайди, яъни яроқсизлик бу объект бир ёки бир неча нуқсонларга эга бўлиши мумкин бўлган унинг маълум ҳолати ҳисобланади. Қурилманинг тузилишига боғлиқ нуқсон объектнинг ташқи чиқишларида хатоликларга олиб келиши ёки олиб келмаслиги мумкин, хатолик эса объектнинг ташқи чиқишларида яроқсизликлар келтириб чиқарадиган сигналларнинг нотўғри қийматлари ҳисобланади. Нуқсон ва яроқсизлик тушунчалари

7Рақамли тизимларни баъзи элементларининг рад этиш (ишдан чиқиш) интенсивлиги қуйидаги чегараларга эга: Рад этишлар интенсивлиги - · 10 -6 Интеграл схема – 0.1· 10 -6 Диод – (0,2 – 0,5) ·10 -6 Марказий процессор – 152·10 -6 Транзистор – (0,05 – 0,30) ·10 -6 Резистор – (0,01 – 0,1)1·0 -6 Печатловчи қурилма – 420·10 -6 Кавшарлаш (Пайка) – 0,0001·10 -6 Оператив хотира қурилмаси – 300·10 -6 Магнит дискдаги йиғувчилар– 250·10 -6 Магнит лентадаги йиғувчилар – 350·10 -6 Разъёмлар – (2,0 – 3,5) · 10 -6 Рақамли тизимлар элементларини рад этиш интенсивлиги чегаралари

8Тизимда дефект бўлиши ишлаб чиқариш нархини кескин оширади, схемани ишлаш ишончлилигини ва сифатини ёмонлаштиради. Дефектларни технологик жараён босқичлари бўйича бўлиниши қуйидагича: Қурилмаларнинг кириш назорати – 1,9 ÷3,2% . Комплектлаш – 0,9 ÷ 1,2% . Элементларни тайёрлаш ва формовка қилиш (жойлаш) – 0,8 ÷1,0% . Йиғиш – 3 ÷ 4% . Кавшарлаш (Пайка) – 5 ÷ 6% . Қурилмаларни операциялараро ҳаракати – 0,4 ÷ 0,6% . Умуман печатли тугунларнинг 20% гача аниқлаш ва тўғирлаш керак бўлган баъзи дефектларга эга. Дефектларни технологик жараён босқичлари

9Синовлар натижалари бўйича: Печатли ўтказгичларни қисқа туташувлари – 34%; Печатли ўтказгичлардаги узилишлар – 27%; нотўғри ориентация – 15%; ўтказиб юборилган ва хато ўрнатилган элементлар – 17%; дефект элементлар – 5%, ва бошқа дефектлар - 2% . Шунга ўхшаш кўрсаткичлар инглиз технологияси бўйича қуйидагича: яроқли чоп этиш тугун оқими – 67%, ва дефектлар - 33%. Дефектнинг кўринишлари: қисқа туташувлар – 50%; элементлар йўқлиги – 20%, элементларни нотўғри ўрнатилиши – 10%; актив носозликлар –10%, пассив – 10%. Интеграл микросхема дефектлари кўринишлари қуйидагича : юзаки ва сиртқи дефектлар интеграл схемаси – 38,9%; корпус дефектлари – 26%; натижалар дефектлари – 10,3%; уланиш дефектлари – 5,2%; металлизациялаш дефектлари – 6,6%; катта хажмли дефектлар - 6,6%; Дефектлар пайдо бўлиш натижасида рад этиш ёки ишдан чиқиш холатлари кузатилади.Синовлар натижалари бўйича дефектларни пайдо бўлиш босқичлари

10Тизимнинг (қурилманинг) рад этиши бу тизимнинг (қурилманинг) ишга яроқлилигини тўлиқ ёки қисман йўқотиши ҳисобланади, унинг қайта тикланиши учун яроқсиз элементни, блокни ёки қурилмани таъмирлашни (алмаштиришни) амалга ошириш зарур бўлади. Мураккаб тизим шартли равишда ишлаш қобилияти ва яроқсиз ҳолатларга бўлинадиган жуда кўплаб ҳолатларга эга бўлиши мумкин. Тизимнинг ҳар бир ҳолати эҳтимолий параметрлар орқали берилади ёки математик моделлар турли даражалардаги мураккабликларида ишлаб чиқилади, унинг реал жараёнга мослигини бошқа ҳеч қандай ўлчовлар билан ўрнатиб бўлмайди. Ишга яроқсизлик ҳолатида қандайдир функционал параметрлар меъёр чегараларидан чиқади. Шунинг учун техник диагностика қилиш ёрдамида техник ҳолатни ва тизимни ишга яроқли ҳолатга қайтаришни бошқариш мақсадида тизимнинг техник ҳолатлари ҳақида ахборотлар олинади.Синовлар натижалари бўйича дефектларни пайдо бўлиш босқичлари

11Тизимнинг техник масалалари:  рад этишларнинг пайдо бўлишини олдини олиш;  рад этишларда тизимнинг қайта тикланишини амалга ошириш;  тизимнинг ҳолатини баҳолаш;  тизимнинг тайёрлик ҳолатини узайтириш;  техник хизмат кўрсатишни ўз вақтида ўтказиш ва бошқалар ҳисобланади. Тизимнинг техник ҳолати графи

12Тизимнинг ишга яроқли ҳолатда бўлиш эҳтимоллиги қуйидаги коэффициент орқали ифодаланади: бу ерда – рад этишсиз ўртача ишлаш вақти; - қайта тикланишнинг ўртача вақти; – техник хизмат кўрсатишнинг ўртача давомийлиги. Тизимнинг ишга яроқли ҳолатда бўлиш эҳтимоллиги, ) / ( 0 0 0 0 0 Т Т в ТИ Т Т Т Т K      0 T в  ТО 

13 Профилактик ишлар ўтказилишининг оптимал такрорланиши:  тажрибали мутахассисларнинг етарли миқдорда бўлишига (уларнинг профилактик ишлари самарадорлигига);  тизимнинг асосий элементларини ишлаш ишончлилигига;  қайта тикланиш вақтига ва бошқаларга боғлиқ. Профилактик ишларнинг ўтказилишида (тизимнинг кўплаб параметрларини созлаш ва ўлчаш ва бошқалар) қўл меҳнати ортиб кетади ва шунинг учун ходимнинг хато ҳаракатлари натижасида ишлайдиган тизимларга яроқсизликлар ва рад этишларнинг алоҳида турларини киритиш мумкин. Ишламай қолишларнинг, турли аниқлик даражаси билан бу жараённи тавсифлайдиган ҳар хил математик моделлари мавжуд. Профилактик ишлар ўтказилишининг оптимал такрорланиши

14Пуассон қонуни

15Пуассон қонуни

16Вейбулл тақсимлаш қонуни

17Агар ишламай қолишлар тасодифий жараёнларнинг стационарлилиги талабларига мувофиқ юзага келса, у ҳолда кўрсатилган вақтда барча моделлар якка ишламай қолишлар оқимини ўзида ифодалайди. Ишламай қолишлар кўплаб учрайдиган ёки уларни гуруҳлаш ҳолатларида вақтда ишламай қолишлар (хатолар, тўхташлар) мавжуд бўлса пакетлар оқимини қараб чиқиш зарур ёки бошқа моделни қўллаш керак.

Похожие

Рақамли қурилмаларни техник холатлари турлари. Рақамли қурилмаларни диагностика моделлари

Рақамли қурилмаларни замонавий техник диагностика тизимлари ва уларнинг классификацияси

Назорат ва техник диагностиканинг асосий параметрлари. Рақамли қурилмаларни ишлаш ишончлилигини бахолаш

Рақамли қурилмаларни мантиқий зондлар ва токли индикаторлар ёрдамида техник диагностика қилиш

Аналог рақамли ва рақамли аналог ўзгартириш