Jamiyatimizda kompyuter grafikasining qo‘llanish sohalari va rivojlanish istiqbollari - Информатика и ИТ - Презентации

Jamiyatimizda kompyuter grafikasining qo‘llanish sohalari va rivojlanish istiqbollari

Загружено в:

10.02.2025

Скачано:

0

Размер:

2408.314453125 KB

Jamiyatimizda kompyuter grafikasining qo‘llanish sohalari va rivojlanish istiqbollari

Reja: 1.“Kompyuter grafikasi” kursining predmeti, mazmuni va vazifalari 2.Zamonaviy ShK asosida elektron grafiklar qurishning asosiy elementlari va usullari 3.Kompyuter grafikasining turlari, uning turkumlari va har xil ko‘rinishlari

Fan va texnika taraqqiyoti jamiyatimizni informatsion jamiyatga aylantirdi. Bu jamiyatda faoliyat ko‘rsatuvchilarning aksariyat qismi axborotlarni ishlab chiqarish, saqlash, qayta ishlash va amalga oshirish bilan banddirlar. Bunday ishlarni zamonaviy kompyuterlarsiz amalga oshirish qiyin. Ulardagi ma`lumotlarni qayta ishlash mashina grafikasi yordamida amalga oshirish foydalanuvchiga katta qulayliklar tug‘diradi.

Mashina grafikasi deganda ob`ektlarning hajm modellarini yaratish, saqlash, ishlov berish va EHM lar yordamida ularni namoyish etish tushuniladi. Kompyuter grafikasi yangi informatsion texnologiyalar orasida to‘xtovsiz rivojlanib borayotgan yo‘nalishlardan biri hisoblanadi. Bunday rivojlanish texnika sohasida ham (grafika stantciyalari), dasturiy vositalar sohasida ham ko‘zga tashlanmoqda.

Ular videofilm kadrlari bilan sifat bo‘yicha taqqoslashga loyiq xaqiqiy, hajmli harakatlanuvchi tasvirlarni yaratishga imkon beradi. Bu dasturiy mahsulotlar reklamalar ishlab chiqaruvchi vositalar xisoblanib, san`at va multimediya texnologiyasi sohalarida qo‘llaniladi. B undan tashqari namoyish grafikasiga, geometrik modellashtirishga, grafik interfeyslarni loyihalashga, animatciya (harakatlanuvchi tasvirlar)ga va ko‘zga ko‘rinuvchi (vizual) harakatni qurishga katta e`tibor berilmoqda.

Kompyuter grafikasi ilm va fanning barcha sohalarida, ayniqsa iqtisodiy ko‘rsatkichlarni tahlil qilishda muvoffaqiyatli qo‘llanilishi mumkin. Kompyuter grafikasi dunyo fanida yangi fundamental fan hisoblanib, o‘tgan asrning 90–chi yillarida paydo bo‘ldi va ishlab chiqarishning barcha sohasida kadrlar tayyorlab berishda o‘ziga xos mustaqil ahamiyatga egadir. Maxsus dasturlar yordamida xuddi bir varaq oq qog‘ozga qalam yoki ruchka bilan har xil rasmlarni solish singari kompyuter ekranida sichqoncha yordamida rasm chizish, ya`ni tasvir yasash, tuzatish va ularni harakatlantirish imkonini yaratdi.

Elektron grafikni tuzish va uni tushunish uchun grafika elementlari ma`nosi va ularni turli holatlarda qo‘shilishini o‘rganish muhim hisoblanadi. Grafik yordamida ifodalanadigan voqeliklarni to‘g‘ri tushunish uchun uni tashkil etuvchi hamma elementlarining to‘plami mavjud bo‘lgandagina mumkin (shkala, sarlavhalar va boshqalar).

 Tasvirlashning grafik usuli yoki grafik til - bu fikrni ifodalashning fazoviy tasvirlash yoki shartli ravishda tekislikda aks ettirish usullarining to‘plamidir.  Grafik tasvirlashning namunalari - geometrik figuralar, turli xaritalar, iqtisodiy analizning diagrammalari, korxonalarning tashkiliy strukturaviy sxemalari va boshqalar bo‘lishi mumkin.

 Aqliy tasavvur va qiymatlar to‘plamini ifodalovchi chizmalarni tuzish jarayoni grafiklashtirish deyiladi, uning natijasi esa - grafika deyiladi. Grafik shartli ravishda voqelikni yoki qandaydir jarayonni tasvirlaydi. Grafikada qo‘llaniladigan hamma belgilar - bu g‘oyalar belgisi bo‘lib, uning o‘zi yaxlit holatda g‘oyalar to‘plamini ifodalaydi.  Grafika ikki elementga bo‘linadi: grafik qiyofa va eksplikatciya.

Grafik qiyofa - chizmalar to‘plami bo‘lib, ular o‘zaro bog‘lanishlari bilan birgalikda tushuniladi. Eksplikatciya - grafik obraz mohiyatini ochib beruvchi shartli belgilar to‘plami. Grafik obraz – simvol, geometrik shakl ko‘rinishida bo‘lishi mumkin. Shartli belgilar yordamida ifodalangan grafik obraz ma`nosi uning geometrik shakliga bog‘liq emas, sharoitga bog‘lik holda tushuniladigan obrazlar simvolli obrazlarga ta`luqlidir.

 Grafikaning texnologik asoslarini qurishda uning ko‘rkamligini ham nazarda tutish zarur.  Grafikaning ko‘rkamligini oshiruvchi va uning yuklanish tezligini kamaytiruvchi vositalardan biri bu rang berish usulidir. Lekin rang grafikada aralash - quralashlikni keltirib chiqarmasligi kerak.

 Masalan, alohida regionlarda aholining zichligini yoki kasallik tarqalishi grafikasini ifodalash, go‘yoki bu regionlar orasida uzviy bog‘liqlikni ifodalagandek taassurot qoldiradi. Bunday holda ifodalanayotgan qiymatiga qarab bir xil rangni to‘q yoki och holatini ishlatgan maqsadga muvofiq bo‘ladi.  Amaliy dasturlar paketlarining (ADP) keng tarqalishi shu bilan asoslanadiki, tasvirni kommunikatciya texnologiya vositasi sifatida qabul qilish inson uchun tabiiyroq bo‘lib bu usulda ham etarli aniqlikka erishish mumkin.  Mashina grafikasini passiv va interaktiv bo‘laklarga ajratish mumkin.

Bundan 20 yillar avval ulug‘ olimlarni, san`at ustalarini, sportchilarni, multiplikatcion filmlar qaxramonlarini (masalan, bo‘ri, quyon rasmlari), Albert Eynshteyn rasmini alfavit raqamli chop etish qurilmalardan chiqarish keng tarqalgan edi.

 Bunda rasm ma`lum nuqtalarga bir xil belgilarni qog‘oz sathiga tushirish orqali, rang tafovut esa ba`zi bir joylarda shu belgilarni bir necha marta urib (to‘q rang), ba`zi bir joylarda bir marta tushirib (och rang) hosil qilinardi. Tasvirni bunday usulda hosil qilish passiv mashina grafikasiga tegishlidir.  Interaktiv mashina grafikasi(IMG)da tasvirning holati, uning shakli, mazmuni, o‘lchamlari va rangi monitor ekranida interaktiv qurilmalar yordamida dinamik ravishda uzluksiz o‘zgartirilib, boshqarib turiladi.

Zamonaviy shaxsiy kompyuterlarda hosil qilinadigan grafikalar amaliy jihatdan qaraganda hammasi interaktivdir. Passiv mashina grafikasiga planshetli va barabanli grafik quruvchi qurilmalar, shuningdek printer, kino va videokameralar yordamida hosil qilinadigan tasvirlar kiradi. Bu qurilmalar yordamida hosil qilinadigan tasvirga bevosita ta`sir qilib bo‘lmaydi. Monitor qurilmasida tasvir hosil qilish jarayonini sichqoncha, klaviatura, skaner qurilmalari yordamida istagancha boshqarish mumkin

 Odatda, bunday ko‘rsatkich 640x480, 800x600, 1024x768 yoki bulardan yuqori piksellarda beriladi. Tasvir o‘lchovi ruxsat etish qobiliyati bilan bog‘liqdir. Bu parametr dpi(dots per inch-nuqtalar soni zichligi) bilan o‘lchanadi. Ekran dioganali 15 dyuymli (1dyuym=2,54 sm) monitorda tasvir o‘lchovi 28x21 sm ni tashkil qiladi. Buni hisobga olsak, 800x600 pikselli monitor ekranining tasvirlash qobiliyati 72 dpi ga teng bo‘ladi. Demak, kompyuter xotirasidagi rangli tasvir ko‘p joy olinishini tushunish qiyin emas. Misol uchun 10x15 sm li rasm taxminan 1000x1500 piksellardan iborat bo‘ladi.

 Agar har bir rangli nuqtani tasvirlash uchun 3 bayt xotira ishlatilishini hisobga olsak, bitta o‘rtacha kattalikdagi rasmning o‘zi xotirada taxminan 4 mln. bayt joyni egallaydi. Bunday ma`lumot, xususan, Internet sahifalarini yaratishda e`tiborga olinishi zarur. Shuning uchun ham hozirgi kunda yaxshi multimedia dasturlarini, videorolikni yaratish uchun operativ xotirasi 128 Mbaytdan kam bo‘lmagan va mos ravishda, tezligi katta bo‘lgan kompyuterlardan foydalanish maqsadga muvofiq.

Tijoratga oid grafika elektron jadvallarda yoki berilganlar bazasidagi axborotlarni aks ettirish uchun xizmat qiladi. Bu axborotlar ShEHM monitor ekranida grafik, gistogramma, diagramma va xoxlagan boshqa ko‘rinishlarda aks ettirilishi mumkin. Bunda grafiklar matn izohlari va ma`lum joylarda shartli belgili izohlar bilan ta`minlanadi.

Tijorat grafikasiga tegishli bo‘lgan amaliy dasturlar paketi tasvirni ekranda tezda va qulay ifodalashga qaratilgan, chunki tijorat-chining asosiy maqsadi axborotlarni qayta ishlash jarayonidagi o‘zgarishlarni tezda muhokama qilib, tegishli qarorlar qabul qilishdan iboratdir. Tasavvurni yanada oshirish uchun ushbu paketlarda tasvirni turli xildagi grafika shaklida tasvirlash imkoniyati kiritilgan.

Похожие

Kompyuter grafikasi tasnifi va rivojlanish istiqbollari

O’zbekistonda internet saytlari va rivojlanish istiqbollari

Kompyuter va viruslar

Kompyuter va uning turlari

Kompyuter viruslari