Гис хақида умумий маълуотлар - Информатика и ИТ - Презентации

Гис хақида умумий маълуотлар

Загружено в:

04.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1714.7158203125 KB

Гис хақида умумий маълуотлар Режа: 1. ГЕОГРАФИК АХБОРОТ ТИЗИМЛАРИ (ГИС) 2. ГИС таснифи

ГЕОГРАФИК АХБОРОТ ТИЗИМЛАРИ (ГИС) • Геоахборот тизимлари (ГАТ, кейинчалик умумий қабул қилинган атамаси - ГИС ишлатилади) ХХ асрнинг 60-йилларидан бошлаб ривожлана бошлаган, лекин бу тизимнинг кенг ривожланиши 90-йилларга тўғри келади. Бунга сабаб шу кейинги 20 йил ичида компьютер технологиясининг анча ривожланиши бўлди. • Карталар яратишнинг "Қоғозли" деб аталган одатдаги технологияси билан бир қаторда географик ахборот тизимидан фойдаланган ҳолда карталар яратишнинг компьютерли технологияси жадал суръатлар билан ривожланмоқда.

ГИСнинг таърифлари • Ҳозирги пайтга келиб ГИСнинг 20 дан ортиқ таърифи мавжуд бўлиб, уларнинг ҳар бири ўзича эътиборга лойиқ. Интернет ва даврий равишда чоп этилаѐтган илмий журнал ва адабиѐтларда ГИСнинг қўйидагича таърифлари келтирилган: • 1. Alber R. ГИС - бу географик маълумотларини сақлаш, уларга ишлов бериш ва натижаларни тасвирлай оладиган аппарат- дастурли восита ва инсон фаолиятидан иборат бўлган мажмуадир. • 2. Berry J. ГИС - бу ички позиционирланган автоматик фазовий ахборот тизими бўлиб, маьлумотларни картографик тасвирлаш, тахрир қилиш ва бошқариш учун яратилади. • 3. Clarce K.C. ГИС - бу фазовий тақсимланган ҳодисалар, жараѐнлар ва воқеаларни кузатишда нуқталар, чизиқлар ва майдонлар кўринишида бўлган манбаларнинг маьлумотлар базасидан иборат бўлган ахборот тизимининг махсус ҳолатидир.

ГИС таснифи Энг кўп тарқалган тасниф бизнингча қўйидаги хоссаларга асосланган бўлиши керак: • - мақсадига кўра - фойдаланиш соҳаси ва ҳал этаѐтган масалалари ва вазифалари бўйича; • - муаммоли-мавзули йўналишига кўра – қўлланиш соҳаси бўйича; • - қамраб олган ҳудудига кўра - мазкур ГИС маьлумотлари базасини ташкил этадиган рақамли картографик маьлумотлар масштаблари қатори бўйича; • - географик маълумотларни ташкил этиш усулига кўра - картографик маълумотларни ЭҲМ хотирасига киритиш формати, сақлаши, ишлов бериши ва тасвирлаши бўйича.

Бугунги кунда ГИСни қўллаётган соҳа ва тармоқлар сифатида қуйидагиларни келтириш мумкин: • 1. Ер ресурсларини бошқариш, ер кадастрида. • 2. Ишлаб чиқариш инфратизими, уларни бошқариш ва обьектлар инвентаризациясида. • 3. Шаҳар қурилишида, архитектура, саноат ва транспорт қурилишини лойиҳалашда, мухандислик изланишларида ва режалаштиришда. • 4. Исталган соҳа бўйича мавзули карталаштиришда, атласлар ва мавзули карталарни тузишда. • 5. Денгиз картографияси ва навигациясида. • 6. Аэронавигацион карталаштиришда ва ҳаво кемалари ҳаракатини бошқаришда. • 7. Сув ресурсларини бошқариш ва сув кадастрида; сув объектларининг инвентаризацияси ва сувнинг мавсумий ва йиллик ҳолатлари ҳамда башоратлашда. • 8. Навигация ва ер транспорти ҳаракатини бошқаришда. • 9. Масофадан туриб зондлаш ва космик мониторингда. • 10. Табиий ресурслардан фойдаланиш ва уларни бошқаришда (сув, ўрмон хўжалиги ва бошқаларда). • 11. Жой релъефини тасвирлаш ва тахлил қилишда. • 12. Табиий муҳитдаги жараѐнларни моделлаштириш, табиатни муҳофаза қилиш тадбирларни олиб боишда. • 13. Атроф муҳит мониторингида, техноген оқибатларни баҳолашда, фавқулодда ва кризисли вазиятларни ҳал этишда. • 14. Экологик муаммоларни белгилаб, долзарблигини баҳолашда ва уларни бартараф этиш чораларини ишлаб чиқишда. • 15. Юк ташишни режалаштириш ва тадбиркорликда. • 16. Геология, минерал-хом ашѐ ресурслари ва тоғ жинсларини қазиб олиш саноатларида. • 17. Транспорт ва телекоммуникация тармоқларини мақсадли ривожлантиришда. • 18. Маркетинг ва бозор иқтисодиѐтини тахлил қилишда. • 19. Археологияда. • 20. Худудлар ва шаҳарларнинг ривожланишини комплекс бошқариш ва режалаштиришда. • 21. Ҳавфсизлик, ҳарбий иш ва разведкада. • 22. Ўрта, махсус ва олий таьлимда. • 23. Қишлоқ хўжалигида ва бошқа соҳаларда.

Texnologiya ilm-fanning barcha sohalarida mavjud bo'lgan ma'lumotni inqilob qildi. Kompyuterlar tug'ilgandan so'ng, axborot tizimi kompyuter dasturlari orqali har qanday narsa haqida ma'lumot berishga qodir bo'lgan kompyuter vositalari to'plami deb ataldi. Jismoniy bo'shliqdan ma'lumotlarni olishga yordam bergan ushbu axborot tizimlaridan biri bu GIS . Qisqartma geografik axborot tizimini anglatadi va kosmosga oid katta hajmdagi ma'lumotlarni taqdim etadi. Ushbu maqolada biz sizga GISning xususiyatlari va bugungi kunda ularning ahamiyati qandayligini aytib beramiz.

GIS nima Bu katta hajmdagi ma'lumotlarni o'z ichiga olgan va dasturiy ta'minot deb nomlanuvchi kompyuter vositalari orqali ishlaydigan axborot tizimidir. O'rganiladigan aniq ob'ekt fizik makondir va shu sababli uni geografik axborot tizimi yoki GIS deb atashadi.

Bu barcha foydalanuvchilarga interaktiv ravishda maslahat berishga imkon beruvchi aniq dasturiy ta'minot bo'lib, ma'lum bir hududga tegishli bo'lgan geografik ma'lumotlar to'plamini samarali ravishda taqdim etishni istaydi. Ma'lumotlar bazasi xaritalarini bog'lash orqali siz kosmos haqida ajoyib ma'lumotlarga ega bo'lishingiz mumkin. Ushbu turdagi xaritalar har qanday turdagi barcha geografik hodisalarni aks ettirish va bog'lash uchun namuna olish natijasida olingan barcha ma'lumotlarni tasavvur qilishga yordam beradi. Ya'ni biz yo'l xaritalari, qishloq xo'jaligi uchastkalari, aholi zichligi, o'simliklarning tarqalishi, hayvonlarning ayrim turlarining yashash joylari va boshqalar kabi katta hajmdagi ma'lumotlarga ega bo'lgan GISni topamiz. Namuna olish orqali olingan ma'lumotlar bilan xaritalar ma'lumot qatlamlari bilan tuzilishi mumkin unda barcha ma'lumotlar aks ettiriladi.

Ya'ni, biz o'rganmoqchi bo'lgan aniq hudud xaritasiga ega bo'lishimiz va namuna olish yo'li bilan olingan geografik ma'lumotlarning qatlamlarini qo'shishimiz mumkin. Axborot qatlamini geografik xaritaga qo'shgandan so'ng, biz geografik ma'lumot tizimini olamiz. Bizda, masalan, geografik xarita va axborot qatlami orasidagi aralash orqali turlarning yashash muhiti va uning ko'pligi bo'lishi mumkin.

Ya'ni, biz o'rganmoqchi bo'lgan aniq hudud xaritasiga ega bo'lishimiz va namuna olish yo'li bilan olingan geografik ma'lumotlarning qatlamlarini qo'shishimiz mumkin. Axborot qatlamini geografik xaritaga qo'shgandan so'ng, biz geografik ma'lumot tizimini olamiz. Bizda, masalan, geografik xarita va axborot qatlami orasidagi aralash orqali turlarning yashash muhiti va uning ko'pligi bo'lishi mumkin.

Namuna olish va axborot tizimlari

Ma'lumki, bugungi kunda biz doimiy ravishda ma'lumot yaratmoqdamiz va saqlamoqdamiz. Ushbu ma'lumotlar tobora ko'payib bormoqda va shuni aytish mumkinki, ushbu ma'lumotlarning barchasi avvalgidek qurilmalarda saqlanishi mumkin emas. Axborotning o'sishiga inson o'z hissasini qo'shadi, ammo ular faqatgina ular emas. Mashinalar o'rtasida ular shuningdek, boshqaruv uchun muhim bo'lgan katta hajmdagi ma'lumotlarni yaratadigan aloqa o'rnatadilar. Masalan, paketni etkazib berish paytida o'tgan marshrutni aniqlash uchun konteynerlarga o'rnatiladigan ko'plab raqamli sensorlar mavjud. Ushbu ma'lumotlarning barchasi transport kompaniyalariga etkazib berishni va kompaniyalarning xarajatlarini optimallashtirish uchun yuboriladi.

Похожие

MapInfo дастурига кириш

Microsoft Word дастури ойнасининг умумий куриниши

Абонент кириш тармоғини қуришни умумий тамойиллари. Замонавий модемларнинг таснифи ва имкониятлари

Рақамли тизимларнинг назорат ва техник диагностикасини объект сифатидаги таҳлили

«Электрон ҳукумат» тизими асослари