Гапларни компьютер да таҳлил қилиш ва инглизча - ўзбекча таржима алгоритмлари ва дастурлари асослари - Информатика и ИТ - Презентации

Гапларни компьютер да таҳлил қилиш ва инглизча - ўзбекча таржима алгоритмлари ва дастурлари асослари

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

661.5 KB

Гапларни компьютер да таҳлил қилиш еа инглизча - ўзбекча таржима алгоритмлари в а дастурлари асослари

 Инглиз тилидаги матнларни узбек тилига ва, аксинча, ўзбек тилидаги матнларни инглиз тилига ўгиришнинг оммавий компьютер - методларини кўллаш, тилларга компьютер ёрдамида ўқитиш, би- лимларни баҳолаш, матнларни таҳрирлаш энг долзарб муаммолэр ҳисобланади.

 Инглизча - ўзбекча ва узбеки а - инглизча компьютер таржимаси дастурлари ҳам жуда катта аҳамиятга эга. Маълумки, инглиз ва узбек тиллари лексик-грамматик хусусиятларига кура бир-биридан тубдан фарқ қилади. Шунинг учун компьютер таржимаси дастурини яратиш ўз и га хос қийинчиликларни келтириб чиқаради. Бугунги кунда рус тили воситасида инглиз тилидан узбек тилига автоматик таржима қилувчи дастурлар версиялари эълон қилинган.

 Аммо биз таклиф этаётган инглиз тилидан узбек тилига компьютерда таржима қилиш дастури воситачи тилсиз амалга оширилади. Таъкидлаш лозимки, м аз кур иш гапларни нг синтакт^к анализ қилиш алгоритмлари ва форма л моделлари базаси асосида амалга оширилади. ;  Инглиз тилмдан узбек т ил ига компьютерда таржима қилиш алгоритма

Алгоритм қуйидаги вазифаларни ҳал қилиш учун мўлжалланган:  I. Анализ - бунда инглиз тилидаги ran қуйидаги соддалаштирил- ган мод ел рамкасида си н тактик таҳлил қилинади. Ушбу модел фа- қат содда гапларни қамраб олади.  1. Гапнинг ҳар бир бўлаги битта сўздан иборат,  2. Гапларда аниқповчилар бўлмайди.  3. Гапларнинг стандарт типлари кўриб чиқилади (дарак ran (эга +кесим + тўлдирувчи + ҳол), сўроқ, инкор ва сўроқ- инкор гаплар).  4. Феълнинг қуйидаги тусланишли шакпларини қамраб олувчи  кесимли гаплар куриб чиқилади:

Феълнинг қуйидаги тусланишли шакпларини қамраб олувчи кесимли гаплар куриб чиқилади:  а) шах c ( I , II, III шах с );  б) сон (бирлик ва кўплик);  в) замон (ўтган, ҳозирги, келаси);  г ) ҳаракат типига кўра (Simple Continuous)  д ) майлга кўра ( ижро , буйруқ-истак, шарт )  е ) нисбатга кўра { энщ , мажҳул)

Таржимада гаплар инглиз тилидан ўзбек тилига ўгирилади.  Алгоритм қуйидаги босқичлардан ташкил топади:  ran киритилади;  ■ гапнинг ҳар бир сўзи а; массиви элементларига қўшилади;  ■ а, массивининг элементлари ёрдамида луғат элементлари  билан таққосланади, бу луғатда олмошлар, кўмакчилар, кўмакчи ва мода л феъллар, артикллар ва нотуғри феъллар рўйхати мавжуд булади; ■  * агар сўзлар ёрдамчи луғатда топилмаса, такқослаш махсус луғат ёрдамида давом эттирилади;  ■ топилган сўзлар ёрдамчи луғатга берилади, бу ерда сўзга ушбу сўзни ва унинг таржимасини сақповчи код берилади;  ■ бундай сўз луғатларда мавжуд бўлмаса, сўз шакл ясовчи аффикслардан ажратиб олинади ва 5-иш бажарилади;  ■ агар сўзлар ёрдамчи ва махсус луғатлардан топилмаса, ушбу сўзнинг йўқлиги ҳақида маълумот киритилади;  ■ ran 2 гуруҳга бўлинади: кесимгача бўпган сўзлар эга гуруҳига киради (эга гуруҳига эга);  ■ кесимдан бошланиб гапнинг охиригача бўлган сўзлар кесим гуруҳи ҳисобланади (кесим гуруҳига: кесим, тўлдирувчи, ҳол);  • кесим гуруҳидан кесим ажратиб олинади;  ■ сўнгра тўлдирувчи ажратилади;  ■ гапнинг қолган қисми ҳол ҳисобланади;  ■ гапнинг ҳар бир бўлаги шакл ясовчи қўшимчаларсиз ўгири- лади;

 таржима қилинган г a п бўлакларидан ўзбек тилидаги г a п тузи лад и, у албатта инглиз тилидаги г a п конструкциясига мутано- сиб бўлади;

ўзбек тилидаги сўзларга инглиз тилидаги сўзларга мутаносиб равишда аффикс ва қўшимчалар қуйиб чиқилади;  ■ таржима чиқариб берилади («таржима» режим ида);  ■ анализ чиқариб берилади («анализ» режимида}. (1-версия)  Дастур ишлашини назорат мисоли ёрдамида кўрсатиб берамиз: We received a Setter from school.  ■ Морфологик таҳлил.  ■ We - кишилик олмоши, кўплик 1-шахс, таржимаси - биз;  ■ Received-receive+ed. феъл, таржимаси - қабул қилмоқ (ўтган замонда);  ■ а.- ноаниқ артикль;  ■ letter - бирликдаги от, таржимаси - хат;  * from - кўмакчи, таржимаси - (-дан);  ■ school - бирликдаги от, таржимаси - мактаб.  ■ Гап бўлакларини ажратиш  We received a letter from school - эга кесим тўлдирувчи ҳол  ■ Гап таҳлили. о Ижро майли. о Аниқ нисбат.  о Simple (ҳаракат), о Ўтган замон.

Таржима  Юқорида гапларни компьютерда таҳлил қилиш ва инглизча - ўзбекча таржима алгоритмлари ва дастурлари ҳақида умумий ғояларни келтирдик, холос. Бундай дастурларни тузишни комьюгер лингвистикаси ҳамда комьютер дастурчилари йўналишларида таҳсил олаётган талабаларга ҳавола этамиз.

Похожие

Компьютер тармоклари ва Интернет асослари

Компьютер ва уларнинг турлари

Компьютер тармоқлари ва уларнинг аҳамияти

Сигнатурали анализаторнинг ишончлилигини бахолаш ва носозликларни аниқлаш алгоритмлари

Йўқотишли ва йўқотишсиз сиқиш усуллари. Модемларда сиқиш алгоритмлари