Chiziqli algoritmlar. Sikllar. Integrallarni taqribiy hisoblash usullari, samaradorligi. Matrisalarni ko‘paytirish - Информатика и ИТ - Презентации

Chiziqli algoritmlar. Sikllar. Integrallarni taqribiy hisoblash usullari, samaradorligi. Matrisalarni ko‘paytirish

Загружено в:

28.07.2023

Скачано:

0

Размер:

827.1650390625 KB

Chiziqli algoritmlar. Sikllar. Integrallarni taqribiy hisoblash usullari, samaradorligi. Matrisalarni ko‘paytirish. Determinantni hisoblash.

Rеja: 1. Chiziqli algoritmlar 2. Sikllar 3. Integrallarni taqribiy hisoblash usullari, samaradorligi . 4. Matrisalarni ko‘paytirish 5. Determinantni hisoblash

Amaliyotda quyidagi algoritm turlari mavjud :  Chiziqli – amallar ketma-ket, biror-bir shart tekshirilmasdan bajariluvchi algoritm.  Tarmoqlanuvchi – belgilangan shartlarning o‘zgarishiga bog‘liq holda ko‘rsatmalarning variantlari oldindan mo‘ljallanadigan algoritm.  Sikllik – alohida jarayonlar yoki jarayonlar guruhi bir necha marta bajariladigan algoritm.

Chiziqli algoritmlar. Barcha ko‘rsatmalari ketma-ket joylashish tartibida bajarib boriladigan algoritmlar chiziqli algoritmlar deyiladi. “Choy damlash”, doira yuzini hisoblash algoritmlari chiziqli algoritmlarga misol bo‘ladi. Lekin hayotimizdagi juda ko‘p jarayonlar shartlar asosida boshqariladi. Takrorlanuvchi (siklik) algoritmlar. Masalalarni tahlil etish jarayonida algoritmdagi ba’zi ko‘rsatmalar takroran bajarilishini kuzatish mumkin. Masalan, eng katta kvadratlar kesib olish masalasi (4-dars 5-misol), Evklid algoritmi (5- dars 2-misol). Hayotimizda ham juda ko‘p jarayonlar takrorlanadi. Masalan, darslarning har hafta takrorlanishi, har kuni nonushta qilish yoki maktabga borish va hokazo. Ko‘rsatmalari takroriy bajariladigan algoritmlar takrorlanuv chi algoritmlar deb ataladi.

Chiziqli algoritmlar. Barcha ko‘rsatmalari ketma-ket joylashish tartibida bajarib boriladigan algoritmlar chiziqli algoritmlar deyiladi. “Choy damlash”, doira yuzini hisoblash algoritmlari chiziqli algoritmlarga misol bo‘ladi. Lekin hayotimizdagi juda ko‘p jarayonlar shartlar asosida boshqariladi. Takrorlanuvchi (siklik) algoritmlar. Masalalarni tahlil etish jarayonida algoritmdagi ba’zi ko‘rsatmalar takroran bajarilishini kuzatish mumkin. Masalan, eng katta kvadratlar kesib olish masalasi (4-dars 5-misol), Evklid algoritmi (5- dars 2-misol). Hayotimizda ham juda ko‘p jarayonlar takrorlanadi. Masalan, darslarning har hafta takrorlanishi, har kuni nonushta qilish yoki maktabga borish va hokazo. Ko‘rsatmalari takroriy bajariladigan algoritmlar takrorlanuv chi algoritmlar deb ataladi.

Takrorlanuvchi algoritmlar “ I := I + 1 ”, “ S := S + I ” yoki “ P := P * I ” ko‘rinishidagi ko‘rsatmalarning ishtiroki bilan ajralib turadi (* – ko‘paytirish amali). Bunday ko‘rsatmalarning mazmunini tushunish uchun takrorlanishning bir nechta qadamini ko‘rib chiqish lozim. Odatda yig‘indi uchun boshlang‘ich qiymat (inglizchadan SUMM, ya’ni yig’indi ma’noli so’zning bosh harfi) S:=0 va ko‘paytma uchun (inglizchadan PRODUCT, ya’ni ko’paytma ma’noli so’zning bosh harfi) P: = 1 deb olinadi, chunki bu qiymatlar, ya’ni 0 va 1 lar, mos ravishda, yig‘indi va ko‘paytmaning natijasiga ta’sir etmaydi: 1-qadam: I := 1 bo‘lsin, u holda S := S + I = 0 + 1 = 1, P := P * I = 1 * 1 = 1; 2-qadam: I := I + 1 = 1 + 1 = 2, S := S + I = 1 + 2 = 3, P := P * I = 1 * 2 = 2; 3-qadam: I := I + 1 = 2 + 1 = 3, S := S + I = 3 + 3 = 6, P := P * I = 2 * 3 = 6; 4-qadam: I := I + 1 = 3 + 1 = 4, S := S + I = 6 + 4 = 10, P := P * I = 6 * 4 = 24.

Natijani ko’ramiz. Bu yerda c€(a;b) nuqta mavjudligi takidlanadi. Aniq integral haqidagi ma’lumotlarni eslagach bevosita kvadratur formulalarga o’tishimiz mumkin.

To‘g‘ri to‘rtburchaklar formulasi. •

Matritsalarni ko‘paytirish. Ikkinchi va uchinchi tar tibli ikkita kvadrat matritsani ko‘paytirish qoidasini ko‘rib chiqamiz. A va V matritsalar berilgan bo‘lsin. Ta’rifga ko‘ra A matro‘aning B matritsaga ko‘paytmasi deb, elementlari quyidagicha tuziladigan C = AB matritsaga ay tiladi:

• Agar uchinchitartibli A va B matritsalar berilgan bo‘lsa, u holda C = AB matritsa quyidagicha tuziladi:

• Ko‘rib turibmizki , ko‘paytma matritsaning i-satri va j - ustuni kesishgan joyda turadigan elementi birinchi mat ritsaning i-satri elementlari bilan ikkinchi matritsaning k- ustunidagi mos elementlari ko‘paytmalarining yig’indisiga teng. • Masalan, AB ko‘paytma matritsaning ikkinchi satri va birinchi ustunida turgan elementi A matritsa ikkinchi satri elementlarining B matritsa birinchi ustuni elementlariga ko‘paytmalariniig yig‘indisiga teng.

• Bu qoida to‘rg‘i burchakli matritsalar uchun ko‘payuvchi matri tsaning ustunlari soni ko‘paytuvchi matritsaning satrlari soniga teng bo‘lgan holda ham o‘z kuchini saqlaydi.

• Bu qoida to‘rg‘i burchakli matritsalar uchun ko‘payuvchi matri tsaning ustunlari soni ko‘paytuvchi matritsaning satrlari soniga teng bo‘lgan holda ham o‘z kuchini saqlaydi.

• To‘rtta sondan iborat quyidagi jadval determinant deb ataladi va quybdagi simvol bilan belgilanadi. • • • Determinant ikkita satr va ikkita ustunga ega. Bu determinantni tuzadigan sonlar ikkita indeksli harf bilan belgilangan. Birinchi indeks mazkur son turgan satr nomerini, ikkinchi indeks esa ustun nomerini bildiradi. Masalan, a 12 –birinchi satr va ikkinchi ustunda turgan sonni bildiradi, a 21 – ikkinchi satr va birin chi ustunda turgan sonni bildiradi. a 11 , a 1 2 , a 21 , a 22 sonlarni determinantning elememnlari deb ataymiz.

• 1)determinantning bosh dioganal va asosi bosh dioganalga parallel bo‘lgan uchburchak uchidagi elementlar ko‘paytmalarini qo‘shamiz; • 2) determinantning yonbosh dioganali va asosi yonbosh dioganalga parallel bo‘lgan uchburchak uchidagi elementlar ko‘paytmalarini ayiramiz; • Uchburchaklar formulasini quyidagi ko‘rinishda tasvirlaymiz, determinantdagi har bir  belgilari uchburchaklar qoidasi bilan ko‘payuvchi elementlarni bildiradi

Nazorat savollari: 1. Chziqli algoritmlar deb nimaga aytiladi? 2. Takrorlanuvchi algoritmlar deb nimaga aytiladi? 3. Integralni taqiribiy hisoblash usullari qaysilarini bilasiz? 4. Matritsalarni ko’paytirish. 5. Determinantlarni hisoblash.

Похожие

Algoritmlarni grafik ifodalash vositalari

Algoritmlarni grafik ifodalash vositalari

Chiziqli algoritm

Chiziqli dasturlar tuzish

Chiziqli, o’tish va tarmoqlanish, takrorlanish operatorlari