Ma’muriy huquq subyektlari - Юриспруденция - Презентации

Ma’muriy huquq subyektlari

Загружено в:

21.03.2025

Скачано:

0

Размер:

1059.73046875 KB

MAMURIY HUQUQ SUBYEKTLARI

Ma’muriy huquqning muhim tarkibiy elementlaridan biri bu uning sub’ektlaridir. Chunki ma’muriy huquqiy munosabatlarning mazmuni aynan ma’muriy huquq sub’ektlarining huquq va majburiyatlarida namoyon bo‘ladi. Ma’muriy huquqning sub’ektlari davlat boshqaruvini amalga oshirishning ishtirokchilaridir.

Ma’muriy huquq sub’ektlarini turlicha asoslarga ko‘ra tasniflab, turlarga ajratib o‘rganiladi. Bu tasniflar orasida ma’muriy huquq sub’ektlarini yakka (individual) va jamoaviy (kollektiv) sub’ektlarga ajratish keng tarqalgan.

Ma’muriy huquqning yakka (individual) sub’ektlariga quyidagilarni kiritishimiz mumkin O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti; davlat xizmatchilari, mansabdor shaxslar (Bosh vazir, vazirlar, hokimlar va h.k.) O‘zbekiston Respublikasining fuqarolari; xorijiy fuqarolar va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar.

Jamoaviy (kollektiv) sub’ektlarga esa, ularning nomlanishidan ham ko‘rinib turibdiki, turli xil jamoaviy tuzilishga ega bo‘lgan sub’ektlar, masalan davlat boshqaruv organlari (vazirliklar, qo‘mitalar, agentliklar), yuridik shaxslar (davlat va nodavlat tashkilotlari, jamoat birlashmalari, xususiy- tijoriy tashkilot, uyushma va jamiyatlar va boshq.) kiradi.

Ma’muriy huquq sub’ektlari quyidagi elementlarga ega bo‘lishlari lozim: huquqiy layoqat muomala layoqati; Yani subyektlar mamuriy huquqiy munosabatda qatnashish uchun albatta huquq va muomala layoqatiga ega boʻlishlari kerak

Ma’muriy huquq sub’ektining huquqiy layoqati bu uning qonunlarda nazarda tutilgan davlat boshqaruviga oid barcha huquq va majburiyatlarga ega bo‘lishi hisoblanib, u shaxsning tug‘ilgan paytidan boshlanib uning vafot etishi bilan tugaydi.

Ya’ni, shaxs tug‘ilar ekan unda davlat boshqaruviga oid barcha huquq va majburiyatlar mujassam bo‘ladi. Ammo ana shu huquq yoki majburiyatlarni amalga oshira olish qobiliyati bo‘lmaydi. Masalan, garchi bolakayda avtomobilni boshqarish huquqi bo‘lsa-da, bu huquqdan u foydalana olmaydi. Buning uchun unga ma’muriy huquqning sub’ekti ega bo‘lishi lozim bo‘lgan ikkinchi element – ma’muriy muomala layoqati ham kerak bo‘ladi.

Ma’muriy huquq sub’ektining muomala layoqati bu shaxsning huquq layoqati orqali ega bo‘lgan davlat boshqaruviga oid huquq va majburiyatlarni mustaqil amalga oshira olish qobiliyati, layoqatidir. Ma’muriy muomala layoqati shaxsning yoshiga qarab turli yillarda vujudga kelishi mumkin. Masalan, u 6-7 yoshga kirganida o‘rta ta’lim maktabiga qatnab bilim olish huquqi (ayni paytda bu majburiyat ham)ni amalga oshiradi, 18 yoshga to‘lganida esa avtomobilni qonuniy boshqarish layoqatiga ega bo‘ladi va h.k. Mazkur ikkita holatning bir-biridan farqi shundaki, birinchi misolimizda shaxsda muomala layoqati qisman, ikkinchisida esa to‘liq vujudga kelmoqda. Muomala layoqati shaxs 18 yoshga yetganida to‘liq vujudga keladi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT

Похожие

Ma’muriy huquq

Fuqarolar – ma’muriy huquq subyekti sifatida

Ma’muriy javobgarlik

Ma’muriy hujjat

Ma’muriy huquqiy normalar