O'zbekistonning kimyo sanoati - География - Презентации

O'zbekistonning kimyo sanoati

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1720.5 KB

O`zbekistonning kimyo sanoati WWW.ARXIV.UZ

Reja: 1. Kimyo - "Ilg`or uchlik" tarmoqlaridan biri. 2. O`zbekiston kimyo sanoati, tarmoqlar tarkibi, geografiyasi. WWW.ARXIV.UZ

• Kimyo sanoati respublika iqtisodiyotida muhim o`rin egallaydi. Bir tomondan, respublikada neft, gaz, ko`mir sanoatini muntazam o`sib borishi (binobarin, kimyoviy xom ashyo miqyosi va geografiyasining kengayishi), ikkinchi tomondan, xalq xo`jaligini mineral o`g`itlar, har xil kimyoviy vositalar, plastik massalar, sun`iy tola, sintetik kauchuk, lok-bo`yoq, kislota va ishqorlarga ehtiyoji ortib borishi mazkur sanoat tarmog`ini rivojlantirishga ob`yektiv shart-sharoit tayyorlagan. WWW.ARXIV.UZ

WWW.ARXIV.UZ

WWW.ARXIV.UZ

• Shu bois, O`zbekiston kimyo sanoati tez sur`atlar bilan rivojlanib bormoqda. U ayniqsa, yoqilg`i-energetika sanoatining xom ashyosi mo`l bo`lgan mintaqalarda tez rivojlanmoqda. Mamlakat kimyo sanoatida 750 dan ortiq nomda mahsulot ishlab chiqariladi, tabiiy gaz, neft, ko`mir, oltingugurt, ozokerit, turli minerallar, ohaktosh, grafit, shuningdek, rangli metallurgiya va paxta-kanopni qayta ishlash korxonalari chiqitlaridan xom ashyo tarzida foydalaniladi. Respublikamizda osh va kaliy tuzlari, fosforit hamda soda xom ashyolari, magniy, natriy zahiralari nihoyatda katta. Ularning yirik konlari Tubagatan, Boybichakon, Oqpat, Xo`jaikon, Lalmikon va boshqalar kelajakda kimyo sanoatini rivojlantirish uchun asos bo`lib xizmat qiladi. WWW.ARXIV.UZ

Kimyo sanoatining yirik konlari Tubagatan Boybichakon Oqpat Xo`jaikon Lalmikon WWW.ARXIV.UZ

• Respublikada kimyo sanoatining shakllanishi 1932 yil Sho`rsuv oltingugurt konining (Farg`ona) ishga tushirilishi bilan boshlandi. Kimyo sanoatining eng yirik korxonasi Chirchiq elektrokimyo kombinati 1940 yildan mahsulot bera boshladi. WWW.ARXIV.UZ

O`zbekiston kimyo sanoati, tarmoqlar tarkibi, geografiyasi. • Mineral o`g`itlar - O`zbekiston kimyo sanoatining asosiy mahsulotidir. Tarmoq korxonalarida respublika qishloq xo`jaligi uchun zarur bo`lgan ammofos, ammiak silitrasi, superfosfat, karbamid, suyultirilgan ammiak ishlab chiqariladi. Chunonchi, Chirchiq elektrokimyo kombinati, Farg`ona azotli o`g`itlar, Navoiy kimyo birlashmalarida - azotli o`g`itlar, Qo`qon superfosfat zavodi, Samarqand kimyo zavodi, Olmaliq "Ammofos" birlashmasida - ammofos, oddiy va ammoniylashgan superfosfat, quruq ammoniy kabi fosforli o`g`itlar ishlab chiqariladi. WWW.ARXIV.UZ

• Respublika kimyo sanoati korxonalari bir yilda 2,8 mln. t. azotli, 1,2-1,3 mln. t. fosforli o`g`itlar ishlab chiqarish quvvatiga ega. Mamlakat o`zining mineral o`g`itlarga bo`lgan ehtiyojini to`la qondiradi va ma`lum qism (o`rtacha yiliga 26-30 mln. AQSH dollariga teng miqdorda) o`g`itni chetga eksport qiladi. Biroq, O`zbekistonda kaliyli o`g`it ishlab chiqarilmaydi. Shuning uchun Qashqadaryo viloyatidagi kaliy tuzlari negizida Tubagatan kaliy zavodi qurilmoqda. WWW.ARXIV.UZ

• Sulfat kislota - kimyo sanoati tarmoqlari uchun muhim xom ashyodir. Respublikada sulfat kislota Olmaliq "Ammofos" birlashmasi, Samarqand kimyo zavodi, Navoiy kon-metallurgiya kombinati, Muborak gazni qayta ishlash majmuasida ishlab chiqariladi. WWW.ARXIV.UZ

• Soda sanoati ning Markaziy Osiyodagi yagona bo`lgan korxonasi Qo`ng`irot soda zavodi bo`lib, uning yillik loyiha quvvati 210 ming t. soda. WWW.ARXIV.UZ

• Kimyoviy tolalar va iplar (polimerlar) ishlab chiqarish ham respublika kimyo sanoatining endi rivojlanib kelayotgan tarmoqlaridan biridir. Uning rivojlanishiga gaz sanoatidagi o`sish ijobiy ta`sir ko`rsatmoqda. Mazkur tarmoq mahsulotlaridan-Chirchiq "Elektrokimyo sanoati" ishlab chiqarish birlashmasida kaprolaktom (yillik quvvati 80 ming t.), Farg`ona kimyo tolalar zavodida atsetat iplar, "Navoiyazot" birlashmasida nitron akril tolalari (yiliga 40 ming t.), "Farg`onaazot" birlashmasida sellyuloza atsetati (yillik quvvati 42 ming t.) ishlab chiqariladi. Bu sun`iy tolalardan gazlama, gilam, trikotaj ishlab chiqarishda foydalaniladi. 1999 yilda mamlakat iqtisodiyoti uchun 11472 t kimyoviy tolalar yetkazib berilgan. Kaprolaktomning hammasi, atsetat va nitron tolalarining deyarli 2/3 qismi respublikadan tashqariga jo`natiladi. WWW.ARXIV.UZ

WWW.ARXIV.UZ

• Gidroliz korxonalariga Farg`ona furon birikmalari, Yangiyo`l biokimyo, Andijon gidroliz zavodlari kiradi. Asosiy xom ashyo-chigit shulxasi, sholi qibig`idan texnik etil spirti, furfurol, ozuqa achitqilari (xamirturush), furil spirti va boshqa mahsulotlar olinadi. O`tgan asrning 90-yillari boshidan bu zavodlarda g`alladan oziq-ovqat (etil) spirti ishlab chiqarish o`zlashtirildi. Hozirda oziq-ovqat, tibbiyot, atir upa va boshqa sanoat tarmoqlarini respublikaning o`zida ishlab chiqarilgan spirt bilan ta`minlash imkoniyati yaratilgan. WWW.ARXIV.UZ

WWW.ARXIV.UZ

• Rezina mahsulotlari Angren "O`zbekrezinatexnika" birlashmasi va Toshkent rezina texnika mahsulotlari zavodida ishlab chiqariladi. Ilgari asosan maxsus rezina mahsulotlari ishlab chiqargan "O`zbekrezinatexnika" birlashmasi 1987 yildan xalq iste`moli tovarlari ishlab chiqarishga o`tdi. 1992 yildan shinalar ishlab chiqarishni o`zlashtirishga o`tildi. Unda 1996 yildan yengil avtomobillar uchun 1,5 million dona, yuk avtomobillari uchun 200 ming dona shina ishlab chiqaradigan quvvatlar ishga tushirildi. WWW.ARXIV.UZ

• Respublikada plasmassa va propilen mahsulotlarini qayta ishlovchi (Ohangaron "Santexlit", Jizzax plastmassa quvurlari zavodi), turli xil lok-bo`yoq mahsulotlari (Toshkent lok-bo`yoq zavodida), ro`zg`or kimyosi tovarlari ("O`zro`zg`orkimyo" birlashmasi, Olmaliq ro`zg`or kimyo zavodi, Namangan kimyo zavodi), Toshkent yog`-moy kombinati tarkibida sintetik yuvish vositalari zavodi ishlab chiqaradigan yirik korxonalar ishlab turibdi. Yiliga 125 ming t. polietilen plyonkasi va boshqa mahsulotlar ishlab chiqaradigan Sho`rtan gaz-kimyo majmuasi qurilmoqda. WWW.ARXIV.UZ

• O`zbekiston kimyo sanoati korxona va birlashmalarida Xitoy, AQSH, Yaponiya, Germaniya va Italiya firmalari bilan hamkorlikda mahalliy xom ashyolardan yangi- yangi mahsulotlar ishlab chiqarish, sanoat chiqindilarini qayta ishlashni avtomatlashtirish, kimyo sanoatining eksport imkoniyatini kengaytirish, qo`shma korxonalar qurish sohasida juda katta ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, Qizilqum fosforit kombinati (quvvati 210 mln. tonnalik), Qo`ng`irot kaustik soda zavodi, Tubatagan kaliy o`g`itlar zavodi hamda ko`pgina qo`shma korxonalar jadal sur`atlar bilan qurilmoqda. WWW.ARXIV.UZ

Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati: 1. Karimov I.A. O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari .–T.: 1997. 2. Karimov I.A. O`zbekiston "milliy" istiqlol, iqtisodiyot, siyosat, mafkura. T., 1996. 3. Abirqulov Q. Iqtisodiy geografiya. T., 2004. 4. Алаев Э.Б. Социально-экономическая география. Понятийно- терминологический словарь. – М.: Мысль, 1983. 5. Akramov Z . M . O ` zbekiston Respublikasi iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi o ` quv dasturi . T ., 1992. 6. Asanov G.R. Sotsial-iqtisodiy geografiya: termin va tushunchalar izohli lug`ati. - T.: O`qituvchi, 1990. 7. Asanov G.R., Nabixonov M., Safarov I. O`zbekistonning iqtisodiy va ijtimoiy jo`g`rofiyasi. -T.: O`qituvchi, 1994. WWW.ARXIV.UZ

Похожие

Yoqilg’i sanoati

Kon sanoati

Ko’mir sanoati

Yoqilg’i sanoati 2

Yoqilg’i sanoati DARS ISHLANMA